장음표시 사용
561쪽
α58 . flammis conerisavid, dumquῆ omnem rerum tomotum amissionem desierent, Troianae obsidionis taeendium ipse
eanebat. Quin imo. ausus, fuit ioe Theatro, et prussertim in Neapolitano. saepius cautasse, ut prodit Suetonius in eius vita c. ao: Eι prodiit Ne oli , ac nae macrasso quidem 'Petitu motu tUrras . rasa tro , ante cantare destitit, quam inchoatum Persessieret νομ ν . Ibidem sae- Pius , M Per comPlures cantaνὰ dies. Ipse etiam laudi-hus acceptis ab Alexandrinis, qui Neapoli erant , ex ipsis plures Romam proficisci tuasit coronamque viaesivit , et
Vitellius deinde Imperium gubernavit nonnisi histri num consilio, quos maxime adamavit: Suetonius ici eiusdem Vita c. 4 sic tradit: Talibus principiis magnam Perii Partem nonnisi consitio, et arbitrio etsilissimi cuiusques histrionum; et aurigarum administraυit, et maxime Asiatici taberia. Eliogabalum munera , et pro vinciarum gubemamina saltatoribus dedisse auetor est Herodianus lib. V. Praeter hactenus descriptos Imperatores, qui animum Spectaeulis intenderunt, suerunt alii , ut inter ceteros Lucius verus, de quo refert Capitolinus in eius Vita , ludos Circenses, et gladiatorios ipsum valde
adamassa : eorundem quoque mirum in modum voluptate asseclos suisse Conu dum , et Caracallam narrat Herodianus tib. llI. Ea igitur ad quem dementiate statum pervenerunt . seu res Imperatores, qui nox solam Spectaculis animum. adhibuerunt, i verum etiam . is saltatoribus ,
Moima Sm, Cum autem immensa auri seu dera, ad , Amphithe quastis . i. trum , et Circum a Romanis adhibita .suerint,' eumque: ' i tot gladiatorum millia, et omne genus serarum ubique h. . .em. alerentur ut ante, diximus ) hinu iactum est, ut ad Spectacula isthaeo maxima. ruiuum frequentia advenerit, cum ludi. edebantur. Ea hominum multitudo: ex pluribit conveniebat urbi sa Amphitheatrum l. . et Ciro aJ XQ Uteiter honii mi in millia a plectebatur. Αdi tantam igitur hominum frequendam conuuendam , sicuti saepe fiebat, Disiligoo by Corale
562쪽
ut iurgia eveniret, lages. Viae editae ab Augusto suerunt
qno iisdoni obviam dratur. Suetonius in ei ii Vita c. 44 memoriae. Prodidit., i ipsum. legem tulisset deis indoi ad Spectacula, quoi moles. Ortigeret. l Cum enim Puteolis senator quidam in Amphitheatro man esset aeceptus , hiae Imperator fuit coscius novam Promulgare , legemmatis iniuria . aena Iraris , quem Puteolis Per celMerrimos ludos conseόσα frequenter nemo trecemnat. Faelo igitur drenem Patrum, lut i quotieS D a quid .mectandum in usquam . Publico ederetur , i Primus ' stibsellio tim ordo Macaret sena ribua:' Romae legatos liberarum , sociarumque gentium υetuit in orcheatra considere ,
qtitim etiam libertini ganens. missi durehendisset. m.
Haee Spectaculorum delectatio nou solum i Bomaesta aviani aliis turbibus idiuitibus Reipublicae,' ubiectis ex - ileia dinotati.
sciue Anie. diximus, visum in Theatro , Romanos, vela in- η duoendi , in Camponis accepisse , alque Miam gladiatores ad ine his adhibuisse. Ex quibus satis colligitur Campatum .psos iesim celebres fuisse in Spectaculis edendis. Luatrusi, etiam gladiatorius qui Capuae olim extitit , satis oue u . hanc urbem . celiserrumam suisse, qaue etiam Amphithoatrum magnificentisiimum, et Theatrum habuit : praeterm alias urbes in i solo' Campano positas , quae aia ficia isthaec possidebant, uti Minturnae, 'Aquinum , Atella , P a ii , Herculaneum, 'Puteoli , - aliaequenthes nobilissimae. Edre mane i vera urses istae. nitam hestis
in terrarum ori isι unguis, et in agris sertilissimis poAliae eonime o 1am . divite gaudentes, uilis bellis externis turis
barae , nihil aliud δ' animo habebant, qnam delectationem . ludos , atque, agrorum fruges ditissimas , ut' beate vi inrent.. Hinc inter ramum aliis Romani iΙmperiit regiones Italia una, et , praesertim cumpania ad recte i selieiterque
vivendum animum accomodahat. Hinc etiam est, ut aucae res antiqui , et praecipue poetae tot encomta de Campania praesetulerint, et tot ludorum , et speetaeulorum speciea usque scriptitarint. Tot urbes theatris , amphithea Diuitigod by Cooste
563쪽
tris , aliisqii e pnblicis locis ad spectacula' edenda abunda. hant. Non aliam ob causam id saelum suisse autumo , nisi quod longa pace, et fortunae indulgentia semper gauderent, et tot publica construxerint aedificia ad beate vivendum. Ex tot edictis ad Pompeiana spectacula edenda pertinentibiis, quae super domorum parietes usque leguntur, qnaeque in dies effodiuntur , satis colligitur , eam. urbem quam maxime ad otium , et ludos agendos esse accomodatam. Si enim urbs tam parva inter alias Campanas, et haud nobilior prae ceteris, et assiduis
spectaculis addicta, quid iudicandum de Ρnteolis, de Neapoli, tot aliis, et praecipue de Capua urbe nobilissimast Si enim fuissent nobis amandata , ut de Pompeiis
et Herculaneo ad nos sarta tecta pervenerunt, quot pretiosa monumenta non haberemus Z Quae eum ita sint , coneludendum hasce urbes Campanas sortunatissimas olim suisse, dum spectaculis usque gauderent. Hae urbes quidem ad Romani imperii lapsum adhuc hosee ludos edebant. Everso dii ade inanium deorum culiu , i et Christianis Imperatoribus ad solium evectis , hinc paulatim leges latae fuerunt, ut huiusmodi Spectacula humanum sanguinem usque redolentia prohiberentur. Conedia dein . de saepe etiam sanxerunt. ne amplius ludi fierent. At hisce haud obstantibus plures adhue deinde urbes , sive quod deorum cultui adhuc addictae forent, sive quod antiquorum mores haud mutati, eandem delectationem d. Spectaculis habuerunt. Hinc ex historia. liquet, etiam cum Iso inauum Imsterium undique erat per Barbarorum assidua bella , et incursiones dilaceratum, Spectacula edita suisse. Sub Theodorico Gothorum optimo Rege , et deinde sub Alarico eadem adhuc fiebant, donec Langobardorum nova in . Italia introducta gente , mutata omnia fuere , atque ita, omnino . eadem ablata suetu uti ε
564쪽
B omam prinei pio Beges habuere: iidem hanc urbem
Imperii caput flabiliendam curarunt. Romulus colleetis icinorum agrorum pastorum agminibus , eosque assiduis instructos praebis sortissimos effecit milites , qui tempo-Fis progressu propinquas subegere gente . Reges successo res alios fregere populos Romanorum agro adiungentes. Tarquiniis ex urbe exactis, Brutus Consules constituit. Libertatis amor fuit lirima causa , ob quam Romani Rempublicani essor marunt. Illa idem amor Consulatus auctoritatem diminuit, et variis temporibus titulum ub-stulit. Ut inde populus Consules legibus subiectos haberet , plebeios elegit magistratus, quo illorum libertatem servaret. Hinc iidem plebeii, ut Consules, ducesque sacerent ossicium , ipsis cura fuit mandata. Publica ollicia non vliter quam ad annum dabantur: Consules dei n. de , .liique magistratus inferiores duodecim etiam meu hibus Rempublicum gubernabant, et Consules nullam indeliabebant auctoritat in , quam illam ipsam, quae ix OD siciis prove illibat. Hinc saepe evenit, ut ipsi qui exercituum suerant duces , novis parerent Consulibus tu euotris, ure uisi dicem post a.anos iterum Consulatum iuire pos. sunt. Adeo igitur luimis lem 'oribus leges sancte religi. .fidque hervo bamur l. At nulla Priscorum Bomanorum pars tam serva
tali ab illis 'tit libertatem tuerentur j quam ι-upei ιη
lis contemptu qui tam diu perduravit, quoad ill , tu tu mis- Ies viguele. Haec paulierlas quae antea fuit nece8Saria ,
subsecutis inmporibus suit virtus, quam iidem uti libet Dissiligod by Gorale
565쪽
tatis tutamen habuerunt, eaque iisdem fuit quasi vis , quo luxum averruncarent. Si 'ea tunc gloria erat ad libertatem tutandam, eodem tempore ipsi vitam exponebant, ut RempnNieam muniis angerent. Quisque S-ves seipsum pulabat Reipublicae fisum divitiis , et duces ipsi velliti milites gregarii non alio vivebant modo, quam ex paterna grorum haereditate , quos mauibus ipsi suis colebant. Hinc Plinius iii re merito se tibit Hist. Natur. lib. XVIII. c. 4. Gaudebat tellias Domere Iaureato. hinc mitandum haud eat etiam . ad quem liaupertatis M i
dum pervenerint. Camillus, Fabrici us , Curius, aliiquuplures praeclarissimi viri , qui dum, maximis honoribus erad ι euululati, quique pro patria bene merentes, d iam morti proximi. erant, ni Lil divitiarum , liaud domoa,
au . villias su Oh e test*in i iis . sacerent haeredes, et iri erem potius, quam , suam mallent augere. iVel cres Romani eraut omnes agrorum, culιoros , ' et
milites . simul: eorundem habitus erat incultus, tibus ici. de simplex , ac frugalis, atque labar assiduus. Hinc eorum filii in vita tam dura exercebantur, ut ipsos redderent fortes, et aptos ad belli labores sustinendos. Sub habiturusticu in coirip abilis Firtus reperiebatur. Hinc gloria erat solas amor: pro patria , pro libertatari; pro aris i de , atque socis illis dimicare in more suit positum. Florum mores a principio rustici Prosecto suere, eaque vivendi ratio ab . urbiρ inounabulis ad quintum , et sextum usque saeculum adhuc vigebat, cum Roma iam I.
talia, Sicilia , Hispa hia G ilia, Asricaque dominaretur,
quo tempore duces ex aratro adhue vocabantur. Hinc Aeribit Valerius Maximus lib. IV. e. 4.. Attilii manus rustico opere attritae, salutem piablicam stabulemni. Hie vivendi modus non solum per tot saecula viguit, verum etiam Romanis ipsis capsa suit ad inlias res capessendas, ad leges san pupli me vandas publicas, et domestieas eo a odo. , ut vicinis disaitiaque gentibus fuerint
Quod si gradum saetamus ad leges . sumpinarias , Dissilired by Cooste
566쪽
quae iam a priscis temporibus apud Romanos viguere , profecto videbimus , ipsas fuisse adeo sapientes , ut cives ad recte vivendum aliis populis fuarint exemplo.
IIae leges variae latae suere, quo bene viverent, Vi tamque a luxu, mollitieque averterent. Lex Oppia de matronarum cultu , vel mundo muliebri versabatur. Ε
lex lata est a C. Oppio Tribuno plebis Q. Fabio' Μaximo , et T. Sempronio Graccho Coss. anno V. C. DXL. exardescente secundo Punico bello. Mulieres haud amplius quam auri semiunciam possidere , neu vestimento versicolore uti, neve iuncto vehiculo in urbe, oppidove, aut propius inde mille passus , nisi sacrorum publicorum
causa vehi poterant. Ita tradunt Livius lib. XXXI v. et Tacitus Annal. lib. III.
Cum vero a veteri, et, avita maiorum parsimonia posteri discederent, et nullum modum invenirent luxu ria , legum animadversione fuit necesse. Eaudem legem tulit C. Orchius Tribunus plebis de senatus sententia , anno tertio quam Cato Censor fuerat, eaque convivarum
numerum perscribebat. Hinc C. Fannius Consul in ludis Romanis , aliisque diebus sollemnibus, tu singulos dies centenos aeris insumi concessit decemque aliis diebas in singulis mensibus tricenos, ceteris autem diebus denos. Aute enim eo res redierat, ut gula illecti pleri- . que ingenui pueri pudicitiam , et libertatem venderent: plerique ex idebe Romana vino ebrii ad Comitia venirent, . et madidi de Reipublicae consulerent salute. Ea lex Cornelia , Eaqile. etiam sum 'luaria fuit, quam tulit L. Cor. nelius Silla Dictator, in qu a. non conviviorum magnificentia prolii bita est, nec gulae modus iactu , verum minora pretia in rebus imposita, uti tradit Aulus Gellius lib. I i. e ai. Ciecilia tandem lex s ne dicam ad ravimusque ) qnam C. Caecilius Metellus Tribunus plebis an no V. C. DXXXIII. Coss. L. Veturio Philone et C. Lutatio Catillo, qua ratio poliendarum vestium fullonibus t rribebatue. Ita Plinius lib. XxXU. e. lI Hst. N tu ae liges igitur . tutae variis temporibus satis im
567쪽
l cant, Romanos sapientissimos fuisse , eodemqtie tem pore ipsos luxum immodicum prohibuisse , ne luxuriem , nove in urbe , aliisque urbibus Romanae Reipublicae sub ieetis introducerent. Sub hoc igitur rigido regimino cives paupertatis ,rnaximaeque virtutis amatores, et luxus contemptores evasero , qui nihil aliud amabant , quam patriam , atque libertatem. Hinc mirandum haud est, si intra tercentorum annorum spatium Italiae sortissimos superarint populos: hinc Gallos, Cimbros, Tu elonos , et Carthagluensium Rempublicam Romano adiunxerunt Imperio. Inde viri tam colebres noruere, ut pleni sint omnes historiarum annales. Hinc mirum haud etiam eat , si Quintus Cincinnatus , dum Consules ab hostibus premo - 1eixtur , exercitus fuit liberatus , dum ipso ab aratro vocatus , et Dictator fuit renunciatus; inde fascibus depositis ad agrum rediit colendum. Caius Fabricius, et Caius Dentatus frugalitatis etiam exemplum fuere: alter Irurrhum Italias finibus expulit, alter Sabinos perdomuit, accepta quae viritim dividebantur captivi agri septem iugora non minus industrio coluit, quam sortiter armis quaesierat. Scipio ipso Africanus , qui Hannibalem devicit, voluntario exilio apud Linternum suam villam petivit , ubi corpus abluebat laboribus rusticis nasum , et se exercebat, terramque subigebat. Hic laboris . vitaeque campestris amor nou solum ad Rempublicam quam
maxime augendam , verum etiam per tot saecula ad hoo virtutis studium , et a rebus avocandum animum inseruiit. Hinc apposito Columella de Re Rustica lib. II. scribit : Res rustica sine dubitatione. Proxima et quasi consanguinea svientiae est. Et Cicero orat. pro Roscio Amor. num. 7S Vita rustica parsimoniae , diligent eiusαιiae magistra est. Numa Pompilius iam ante hos celebres viros floruerat et ipse eodem modo fuerat educatus. Ad solium evectus eandem duxit vitam quum privato viveret, suisquis subieetis Romanis eodem suit exemplo non solum , Diuitigod by Cooste
568쪽
vernm vicinis etiam urbibus, uti tradit Plutarchus in
eiusdem vita. Hinc eo temporo agrorum fertilitas eo pervenit, ut ubique ovi nis rerum abundautia adesset, et Romani relictis bellicis moribus ad agros colendos animum intenderunt. Hinc pulchrum videro erat agros iertilissimos omnium fructuum , rerumque genere εcatere ,
divitias, commercium cum vicinis, dissitisque populis in dies auctum. Sub tam sapienti Rego haud ullum fuit
bellum , neque sanguinis effusio , et praesertim deorum cultus maxime viguit. Ad tanti Regis exemplum Romani temporis progres.su magis animum ad frugalitatem , et agrorum culturam applicuerunt. Hinc tot viri, qui bene de republica sen tietates , quique post tot bella gesta, post tot triumphos, Postque tot debellatas gentes magno honore a suis culti fuere, quique antiquorum hominum more viventes ad a. gros colendos sese applicuere. Hinc mirum haud esse debet, si Cato Censor etiam so agri culturae dederit, oliquam tot praecepta nobis reliquit. Cicero in orat. pro Roscio Amerino contra illius accusatores iuvetiit , quod ipse antiquorum more ruri iugiter maneret. Inde ipse ait, maiores hoc tam recto vivendi usu ad tantam magnitudinem pervenisse , ut Imperii maiestas - non nisi hoc modo fuerit redacta , et utinam Romani idem xivendi genus larent secuti , dum haud mores essent deperditi. Sub hoc tanto viro nec bella , nec armorum fremitus Romani excitarunt, et ad eiusdem exemplum deorum Cultui , et agrorum culturae tantum addicti suere. vicinae gentes eiusdem Regis exemplum imitandum sibi propo
Hoc igitur vitae genus multos perduravit annos, et Romani subsecutis temporibus tam recte sapienterque gubernati fuere, ut eorundem leges latae fuerint per cunctam
Italiam, aliasque Europae partes , eorumque δuces virtutis , atque frugalitatis cunctis gentibus fuerint exemplo. Hoc idem vitae genus eo usque perduravit, donec aemula Carthagine potiti suere, et Romani iidem sortis.
569쪽
simi sub ipso eorum pondere, atque magnitudino depres.si fuere, dum ipsa moles iisdem nocuit. Hinc eodem ex tempore luxus , et divitiae introductae fuerunt in urbem cum immeusis thesauris ex devictis provinciis. Ea vero temperantia , quae magnos efformaverat duces haud amplius amabatur ,- atque suit despecta. Romani deinde eL susis habenis a tanta paupertate, et frugalitate vivendi statim ad luxum , et mollitiem animum applicuere. Hine apposito Paterculus lib. II. c. I. de iisdem seribit. Sublata m-
perii aemula s Carthagine ) non gradu , sed Praeciρiti cursu a υirtute descitum , ad vitia transcursum. Vsque dum Roma Italia tantum fuit dominata , per seipsam subsistebat: quisque civis erat miles, atque patriam amabat ; quisque Consul exercitui praeerat , atque cives ad bellum properabant sub iussu illius , qui succedebat , et Consules ipsi senatui parebant. Statim vero ac legiones Alpes, atque mare transierunt, milites sensim patriae amorem deseruere. Consules vim maiorem habu ro , et milites in duces confidebant: ex eo tempore haud amplius reipublicae milites erant, sed Sillae, Mario, Pompeio, atque Caesari morem gerebant. Cum Roma civitatis ius toti dedit Italiae, vim atque libertatis vigorem perdidit. Hinc nondum fuit illa urbs, Cuius populus unum essiciebat spiritum. Italiae populi Romani cives essecti, unaquaeque urbs suos mores , atque usus lutulit. Lacerata eo modo urbe, haud ex eo tem
pore suit una urbs, neque amplius senatui parebat: haec corru Ptionis universalis causa. Silla in suis expeditionibus in Asiam suos milites ad praedandum instituit, cum ipse suis primum exemplum dedisset, ac postea in Italiam reversus, ac triumphans in urbem ingressus, civium agros primum suis divisit, cum illos praedae avidos fecisset. Hinc per civile bellum rempublicam evertit: inde urbem infesto exercitu ingressus, quatuor millia civium , qui Marii partes Rerant secuti, interfici iussit laraeter infinitos alios. Ex eo tempore septuaginta milliam
Cives proscripsit. Pompeius postea Marii , et Sillae etiam
570쪽
exemplum fuerat secutus: everso Mithridate . eiusque potentia , audacior factus: Lucullus qui eidem suecessit
in bello , Rempublicam magis perdidit, et tandem Caesar , qui Gallias perdomuit, Rempublicam omnino de.
Voluptas deinde temperantiat successerat, et otium labori. Ex eopte tempore videtur alios esse Romanos, et omnino disserentes ab antiquis. Re sane Vera sensim re
rum ordo fuit mutatus: duces, et Consules populi sun fragia emebant, et ad eam dignitatem haud perveniebant nisi per pecuniam , aut ad bellum ibant, quo nationum arriperent spolia , a ne provincias popularentur. Ex cohino factum , ut plures duces Consulesque divitias acqui
m igitur magni, atque viri principes fuerunt . illi
iidem qui a maioribus degenerantes tam frugalitatis amaioribus , immensos thesauros depraedantes , alque omnes Asiaticarum gentium divitias introducentes , popul litis regnis , novum vitae genus duxerunt, Persarumque Regum luxum superarunta Mirum quidem est illud , quod narratur ab auctoribos de Lucio Lucullo ob mensas , atque villas , et quantum de illo iudicandum est de luxu. Subsequentes duces, Consulesque eiusdemi exempla sunt secuti. Hinc ex eo factu. est morum mutatio , et divites Romani sensim ad vitia maiora perrexerunt, atque rui-n3m. Pompeiiu L . Caesar , aliique celabres viri haud amplius antiquo vitae genere gaudentes, Reipublicae landamenta evertere sunt conati. Caesaris satum a ooniuratis in senatu esseetnm , et oetaviani Augusti ad solium eve. etio integrum rerum statum mutavit. Respublica ex eo aevo suit omnino evmal, et Imperium firmatum. Negandum haud est, quino princeps time Romanorum fuerit maximus Imperatorum, eiusque gubornamen Regum Ouin .um fuerit norma. Plurimorum Imperatorum sueCessio , qui unus post . alios , dominati fuere , - satis demonstrat quantum Roma iisdem fuerit subiecta, et Imperii magnitudo , et senectus ipsa 'hoc magnum , Imperium ever. Diqiligod by Corale