장음표시 사용
151쪽
sed multis de causis quas hἰc referre minime necessarium putamus, Pompe ius a Iulio discedes,&subinde apud seniores aduersarii parcium effectius princeps, id virili vehementissime cont&ebat,ne exfquatis&m adaustissultra. g as Iulius Potificatu potiretur. Cui vero ipse maxime suffragaturus esset sori Poterat reperiri,quum nemo esset e seniorib. qui alteri quicquam dedigi ua
te concedendu putaret,vel ex meritono speraret fore,ut ipse in tantis comitior uestibus ad pontificatu eueheretur. At iuniorum globus fide costantia l. se. missimus suffragris scilicet miro cosensu ad virtus arbitri u reuocatis nulliso, mnino artib. aut machinis disiici labefactariq; poterat. Ob id prsclare omnes intelligebant, nemine quem no probaret Iulius, bis tertia sultragiorum parievit ex lege opus eisset, elle consecutum.Sed ubi nuntiatu est, Fraciscum Maria Vrbino ac Pisauro potitum,Baleonosque fratres Mala testam & Horatium, pulsis inde pontificiis praesidiis, erusiae receptos, validis in unum coactis co pias Senam atque Florentiam petituros, animum despondit Iulius, ne si spes suas adipiscendi pontificatus diutius alendas censeret, vertente se fortuna totius Hetruriae principatu, dc concupito simul honore recluderetur. Ita que satali quadam inuidia S inusitata patrum obstinatione,Thoma Caieta no commen dan te,&miris attollente laudibus,Hadrianus ex vi tima Batauorum insula,quent nemo unquam eorum antea vidisset, pauci qui vir esset auis distent, Pontifex est creatus,suffragante Iulio,&Pompeio seniores maximὰ cohortante, qui eundem tradendis literis, serinandisque moribus Caesaris magistrum atque nutritium, via Columnia familiae&partium necessitudine cunctis anteferendum putabat: ac item Iulio maxime probaretur, post quam ipse ex repulsa quam tulerat, neminem Hadriano rebus suis commo diorem amicioremque suturum prospiceret,utpote qui Caesaris studia secutus facile sperare posset, vetere nouoque beneficio obstrictum,& dignitati suae& Florentinis rebus Caesarians caussinclusis nunquam defuturuIn Caraterum redeun tes e comitio cardinales, uti hostes Italici nominis probrosis appellationibus, maledictisque populus onerauit, adeo ut exhilando, exprobradoque dirum insanumque eorum consilium Uix ab inserenda iniuria tempe Tarint,quod nefaria ambitione, immanique liuore corrupti,oblitique publici decoris, pontificem ab Ultimo petitum Oceano multisqtii aderant aetate et virtute conspicuis praetulistent.Erat tum Hadrianus in Hispania, quamdu dum populari tum ut tu exorto rebellantem, regulorum adiutus armis, cum insigni virtutis Sc Christianae pietatis laude pacaverat. Itaque Pompeius in Tusculanum ac detrium ad Sublaqueum secessit, Urbem relinquens orbatam
pontifice,moestamque,& suborta etiam pestilentia infamem. Constituerant Cardinales ex ipsorum ordine, triumuiralis imperii menstruam potestatem. Sed eam grauis inuidia sequebatur,quum plerique vel media in urbe,tanquainanem contemnereia Lirridereturque passim in prouincius, quae veterum tyrannorum,exulumque armis,renouatis sachionum nominibus vexabantur.
Quibus de causis pontifex frequentibus collegii literis,atque Urbium legatio
Tubus accitus Romam post septimum mensem conscensis triremibus, in Italiam nauigauit. Excepere eum Genuar Hieronymus Adurnius, & ad Libuo num Pisano in portu Iulius Medices cum septem Cardinalibus, quorum coomitatu auctio ornatiorque Centumc inasperuenit. Ibi aPompeio,qui cum
152쪽
aliquot cardinalibus multisque episcopis ad mare descenderat, salutatus est, deductusque in templum,ut ante aram Deo et superis quod incolumis adue nasset, de more hymni canerentur. alio in loco Pompeius orationem habui eluculentam,publico priuatoque nomine ei gratias agens, qu6d pontificatum Dei summi Diuorumque omnium monitu ab optimis senatoribus delatum suscepisset,aduenistetque opportuniistino tempore,quo sessis rebus,amicitet que Urbi,&tumultuantibus prouinci is opem ferret, mores salutari censura corrigeret,daretq; opera, Ut obsessae Rhodo ingentib. Solymanni copiis auxilia mitteretur. Ad ea pontifex miti ora tione ted paucis admodii verbis respodit,& vultu quidem parum familiari, quum ore Sc gestu Christianae discipli.
Dae seueritatem praeserret,Se Dei optimi maximi certissimo instinctu sti e-piise potificatum, in Italiamq; venisse, propterea se sperare,Ut reliqua eodem numine gubernata,selicissime succederent,ita ut nihil senatorio ordini se de here,omilia gratiarum actione fateretur.Quum vero inde ad Tyberina ostia peruenisset,& suborio repente coro triremes ab importuoso littore ad Caietae portum raperentur, Pompeius in scapham desiliens, ut pontificem seque retur, fluetibus penὰ obrutus magnum vitae periculum ad Jt. Nec multo post quum in Urbe componendis diuinis pariter atque humanis rebus, pontisci operam prestaret, in longe maximum salutis discrimen est conieetias, intimis scilicet familiarium repentina pestilentia correptis, adeo ut in Tusculanum, atque inde ad Sublaqueum aufugere cogeretur. Eo etiam libentius quod iam evulgatis contagione morbis Urbs ipsa su neribus complebatur, metuque pontifex Vaticanis hortis se conciuierat, ita ut nec cardinales nisi maximis de causis,in colloquium admitteret, utpote qui eorum ingenia fide pietateque
vacare existimabat, A vix paucorum consilio uteretur, necessitate quadam, uti imperitus Romanarum rerum, sed nec his quidem suprema rerum arcana committeret. Initio autem aestatis eius anni qui secutus est restincta ea morborum lue,Vrbeque demum omnibus diuinis atque humanis remed is
salubritati restituta, Pompeius ad Urbem redii t, quo & Iulius etiam Medi ces ab Hetruria paulo ante iam venerat, cum quo statim in gratiam rediit, haud dubie poenitentia ductius,ita ut praeteritae contentionis insaniam dete stari pollicerique praeclarum studium videretur, si seni ad insolitum coelum traducto,&insalubri quidem aestate, fata vitae finem attulissenti Renouabant tum Galli ingens bellum, Duceque Guliermo Gosterio, quem a praeia istura maris Amirantem vocabant, traiiciente alpes Mediolani inita fuerat coniuratio,e qua Bonifacius Vicecomes. Franciscum Ssortia illam leui vulnere frustra aggrestiis suerat, & in Hetruria interceptae Soderini Cardinalis I itere, quibus Gallos admonebat, doceba tque quibus modis esset enitendum ut Caesariani Italia atque Sicilia pellerentur. Quibus de causis pontifex Sodorinum in carcem duci iusterat, tanquam&infidum sibi, A partium Caesari
narum hostem. Unum enim eum opinione scientiae humani diuinique iuris.&exacitae peritiae rerum urbanarum grauissimis consultationibus adhibue rati querebaturque propterea se ab eo tanquam a maligno speculatore filis Iedeceptum,cui laquam Uiro probo atqueBenivolo rationum suarum decreta communicasset Suopte etiam ingenio Hadrianus Caesari alumno principi ii suo lauendum,atq; omnino repugnandum Gallis existimabat, ne si medius
153쪽
in neutram omnino partem studia atque arma inclinarent, arma demum atque Placentia victori Gallo dederentur. Itaque cum Cesare Venetis q; ac Floren tinis aduersus Gallos foedus renouauit,solennique festo Dei pare virginis ad Ex qui limina templum sacra fecit,recitatumq; es t ex tabulis id foedus, quo Gallos ab Italiae finisus arcendos decernebant. Eo die Pompeius Caesarian rum partium princeps Iulio Medici,atq; item principum liberarumque ciui. tatum legatis lautiss imum epulum prebuit ad edem Antonianam,quod pontifex serui dissimo die operatis sacris ad curandam lassitudinem, in proximos Mel lini nobilis poetae hortos transierat,vi in priuato secretioreq; coenaculo, cibum caperet,&deinde cubitaret. Amicitia itaque illustribus argumentis inter Pompeium S. Iulium renouata, Hadrianus leui sed tabifica iebre, ex eis ius diei labore cocepta, decubuit, adulationeci: medicorum eo perductus est, ut pene prius quam venae tangerentur, nihil prouisa morte perierit. Tum vero i nter Nouendiales cerimonias, quibus de uncto pontifici iusta per luuntur,quum Iulius facile primus omnium, ex professo ipsius seciae candidatus prodiret,& prehensando singulos senatum sibi conciliaret, Pompeius,aut commutata, aut ccrte detecta Iolun tale,respondebat, se initis comiti j sillisus fraga turum, qui bonus reip. suturus pontifex op timorum iudicio censeretur.
Quae verba parum propensi,&plane alienati animi indicia praeserebant. Ob id Ludovicus a Corduba Caesaris legatus seuera quadam & parum familiari obtestatione usus, a Pompeio postulare coepi tui studium atque sustiragium suum in attollendo Iulio conserre vellet, si secus secisset, eum aduersus Caesa
rem faciturum, a quo 'nus omnium Iulius maxime probaretur. Ad ea Pona
Peius,arrogantia hominis plurimum offensius,nihil aliud respondit, quam sedaturum operam,ut pIane intelligeret, nequaquam legatorum iussu, sed liberis senatorum suffragris pontifices creari. Inerat enim Pompeio ea vis ingenii ut si quid ab eo impetrandum foret demissis ac blandioribus alloqui js, lenie da potius, ψ vlla superba denunciatione exagitanda Videretur. Nemo enim
eo superbius arrogantiam elatorum hominum cotempsit atque irrisit, quum ex aduerso erga modestos iocundosq; demisse&comiter omnibus humani tis ossiciis Uteretur, utpote qui in tota Uita humanitate vinci longe turpissi
inum esse dicere consuesset. Fuere qui existimarent, Pompei uni a Iuliostia dium suum his maxime de causis auertisse, quod pontificatum in una domo, duobusque fratribus, continuari parum equum & maxime ambitiosum putaret,quod Florentinorum ingenia qusstui pecuniaeque dedita,quibus necesse esset aulam repleri, magnopere fastidiret: quod senioribus iure optimo sus. fragandum arbitraretur,quodque demum valde dignum censeret, eum Christiano orbi,Sc sacrosancitis cerimonηs ante omnes patrum iudicio prssici, qui
Parum certa, neque propalam legitima Iuliani patris Uxore natus esse diceretur. Quanquam eius rei notam, quum ille inter senatores ascisceretur, pro Iixa iuris testi ficatione sacrati iudices aboleuis lent. Itaque flamma contentio. ne cotraitiis initis, in duas partes scinditur senatus, seniorum praerogatiuam Pompeius vehementissime tuetur: Iuniores in unum densati globum conis stantissime Iulio fauent,&eo quidem firmius atque felicius, quod nemo eo rum fere ellet, qui vel occulte ambiret, quu ex aduerso ex corpore seniorii plerique eissent qui flagrantibus animis ad pontificatum aspirarent, fiebatque, ut
154쪽
quum obtremtione atque inuidia aliena felicitatis &dolore simul seu sita
susceptae petitionis angerentur inter se nequaquam syncera fide suffragia se rent,colludentesque syngrapharum nominibus rem impedirent, magnis*propterea aestibus coinitia iacitarentur. Adauxere seniorum spes Galli senatores, hiberno dc procelloso mari, cumstis inopinantibus Romam delati, qui id unum con tendeban t,ne Medices Galli nominis apertus hostis pontifica tu potiretur. Ii fuere Claramontius, Lotharingus atque Borbonius: quibus cum Pompeius seequenter epulabatur. Extra fitaq; iam erant comitia ad quinquagesimum sere diem cum inuidia generis humani, &summo dolore conia sterna ad arma urbis: adeo ut plerique magnopere timerent, ne dira pa trum obstinatione,senatus in diuersa secederet, comiti j claustra frangeretur, creatisque inde duobus pontificibus supremam cladem sacris,&reipublicae allatam conspicerent. Sed in ipsos praesertim contentionis authores A prin cipes Iulium atque Pompeium inuidia vertebatur, lacerabaturq; amborum sania acerbissime atque liberrime,quum quisque in periculo publico, priua tim saluti suae fortunisque metueret: adeo ut quum in maledicentissima ciuitate probrosis carminibus uti,lasciuireq; liceret,Crotus e Regio Lepidi, po
Ia amarulentus, hoc epigramma in foro legendum affixerit. Ecce iterum esium modeleelam culmine Romam
Pompei, cir Isthmoi,furiose premit:
Neque vati demum fides Gesuit, quum paulo post ex eorum dissidio, urbs
Roma,sumnis calamitatis clade penesunditus euersa subierit.Porro Iulius ad declinandam inuidiam, superiorum comitiorum euentu doctior SI constantior effectus se iturum in suffragia dixit, cohortaturumque amicos suos ut idefacerent ii quispiam e senioribus, supremo honore dignus virtuteque animi insignis nominaretur.Erant dignitate, malia.atque aetate pares plerique, Acin his Fliscus, Farnesius, Montanus,Crassus,et Soderinus, et Carualal,qui vel occulto suo, vel publico iudicio sibi nemine praeserebant, aequali ambitu spes
alebant, ita Ut consilia,votaque vari is animi recessibus implicarent.In eo situ occultarum Voluntatum, Pompeius quum Iacobatium nominailet exactae artatis senatorem Vitae innocentia, ct iuris dicunt laude conspicuum, illunam minus probari a Gallis senioribusque earum partium videret, commutata
consilii ratione, sibi mature prospiciendii esse constituit. Nam quum Iacob tium uti Columnis familis cliente et Cssarians saetionis studiosum repudiare viderentur,etia Claramontius Francioltu Ursinum uti nobili et moderato tractabiliq; ingenio homine cumulata culaude nominarat.Quamobrecomotus cscabile, S eo motu Popeius ne Vrsinus familiesueCssarisq; ex professi, laostis pontificatu potiretur,ad Iuliu se conuertit, quem si ei obstinatius obni
teretur proculdubio Ursino suffragaturum videbat, ut amico veteri, benesi clarioque,&arctissima cognatione Mediceae domui coniuncto.Iam enim ex insolito tetro* odore nonnullos senatores inuaserat grauis morb. seniorem;
macie deformati et exangues,cupiditati&reliquae spei consequendi honoris finem imponere,quina pestilentisiimi carceris taedia ad certum vitae discrimEdiutius perpeti malle videbantur. Galli eo tempore compulsis in Vrbem Caesarianis,
155쪽
sarianis,&tum fgri sustinentibus Mediolanum obsidebant, Prosperque Columna ex morbo qui ei capremus fuit, decumbens,frequentibus literi ompeium obtestabatur, ut pertinaciae 5c contentioni finem saceret, vertereturq; totas ad subleuandum Iuliunt,quo uno pontifice creato,proter amplissimas
Hetrusci imperia iacultates,& insigne eius studium defendi res Caesaris, S profligari Gallorum copiae postent. Itaque Pompeius ubi seniores magna ex parte Gallicae factionis studiosos este comperit secret6 Iulium adiens: Annon milii, inquit,pratiam habebis, si te iam ad pontificatum extulero: At ille,
si serio dicis, regie profecto tecum agam, respondit:&tu cum priuatis rebus tuis hones te seruies, tum publicis, Caesarique in primis praeclare atque oportune consulueris. Tum Pompeius altitudine generos animi honesti sit mam laudem quaerens id unum enixe postul3uit, ut Soderino veteri inimi, co, Sc plerisque item Cardinalibus a quibus acerbissime atque mimicissime suerat oppugnatus, syncera fide parceret eosque Omnes ingratiam reciperet. Fore enim ut ex clementiae laude,qua nihil esset in sacrosancto pontifice prae, stantius, insignem apud omnes Claristiani orbis nationes gloriam adsiequeretur. Dextram tum Iulius Pompeio dedit, prolixe pollicitus id se praestatu, rum,obligauitque ea in re fidem suam Clementis Septimi nomine desum, pto qua una nominis prosesilone, tanquam edicto, inimicos aduersariosque omni metu liberare videretur. Nec mora authorcatque hortatore Pompeio, quum is nudatis conuersi animi consili is comitiorum haud dubie: princeps prodiret, illustrique authoritate quam plurimos adduceret, cuncti sere carisdinales Iulium adorarunt, tanta seniorum incestitia, ut non multos post dies. aegritudine animi conceptis morbis, Soderinus ipse Sc Crassus,itemque Carvaial &Fliscus perierit t. Nauatae autem operae Pompeius praemium tu lit luculentissimas aedes a Raphael euiario, regio sumptu extructas, atque iotem Uicecancellarius est este cus. Is aesta senatus perscribit, estque eius ossicii dignitas ab insigni prouentu exercendaeq; liberalitatis potestate longe omnium aniplisi inia. Paucis inde diebus Pona peius Prosper uua patruum audiit
ex diuturno morbo cuingenti seruati ab se Mediolani gloria, desiderio in credibili, & luctu totius Galliae Cisalpinae, decessiste, cui mutata veste maioribusq; cerimonius sumptuosissime parentauit. Novo autem Clementis pontificatu Caesarianorum Venetorumq; armis, virtuteq, maxime Piscarii sum mi ducis Gulierinus Amnuras,duobus ad Sesithena amne victus prael as Ita
bae finibus est depulsus. Ab ea victoria tantos libi spiritus Caesaris duces doesumpserunt,utBorbonio exule concitante,in Galliam penetrarint. Borbo.nius enim coniuratione detecta,qua Galliae imperium affectast. credebatur, ad Caecarianos se contulerat. Quibus de causis pranciscus, quit pro salute ini perii,&totius Gallis dignitate ingentes copias comparasser,hostesque ad oppugnandam Massiliam progressos prouincia inpulillet, in Italiam transcenodit,potitusq; Mediolano Ticinum obsediti Formidiolosa iani Cesaris arma. ma pontifici ac Venetis esse coeperant: videbatur enim Caesar immodica ani mi cupiditate totius Europs imperium concepissse,quum Galliam demum i planan G contentus Italia,qua Gallos dudum exuerat, protinus inuasisset.Ob id occulto costernati metu,et de libertatet taliae valde solliciti, studia erga Caesare sua no modo remiserant, verum nequaa transirusiis auxiliis cunctabatur,
156쪽
ex soci jsque S foederatis spectatores Disti dabant operam, ut inter Gallos&Caelarianos induciae multorum mensum serent. Pontifex enim Caesariano ruin impetum retardare confirmare Gallum regem, pacem honestis conditationibus parare contendebat. Sed dum intempestiue neque harum,neq; illa. rum partium fautorem sese ostendit,Caesariani Germanorum auxiliis adaucti l frentem Ticino regem ingenti edita pugna,suo atque equi vulnere tardatum ceperunt.Tum vero Clemens ad tantae vi storiae nunciu perturbatus Alohani una e Sabino Sc Furconensibus reuocauit. Is enim Clementis consilio erregis casstris cum valida parte copiarum ad Aquilam usque peruenerat, haud dubie in Neapolitanum regnum nudatum copijs sauente Andegavensium factione, pervasurus. Cum itaque Gallorum auxilia ex Corsis, Italicisque dolectibus conscripta ad Urbem reuerterentur, in ea Latini populi Columniae factionis ad praedam exciti,atque item Caesariani equites impetum secerunt,
protracto certamine per Lanuuinam viam usq; ad diui Pauli teplum. Quod ubi in V rbe auditum est,no dubitauere Hispani e familia I udo uicia Cordu.ba Caesaris legati, atque item Columnii, in quibus etiam suit Iacobus Pomperi uterinus frater, tu in correptis armis Ostiensi porta erumperent, atq; in . terclusios hostes adorirentur. Horum aduentu Albaniae cohortes suis prosti patorque sunt, iis nonnulliv, multis captis,atque omnibus sere armis &ve
te exutis. Ad eam enim caisti regis famam Hispani atq; Columnii adeo insolenter su stulerant animos, ut per ipsam quoque Urbem fugientes Gallos persequerenti ir: Sc Camillus Columna Marcelli illius, uti Piscarii alumnum decuit, ad Iordanem usque montem atq; Ursinas domos penetraret, utpote qui Clementem contemneret,nihili vel ob id irati minas timerent, Osa Gallis stet ille uideretur. Id facinus pontificii tira per 3 authoritatem ira agri operer conuellit, adeo ut prosunde in Clemetis pectus descenderit, Sc tot cladibus quae mox sunt subsecutae,initium haud dubie praebuisse censeantur. Nona multo post Clemens multo auro exoluto cum Caesarianis ducibus antiquum foedus renouauit, ea conditione ut i egi u Lipidi quod Hadriano mortuo Al sensus Atestinus receperat, a Carolo Lanoto sponsore foederis pontificio imperio redderetur. Celebratum est id scedus Kaleiadis Math in templis Apostoloruad Coluinitias aedes, secitq; facra olennia Pompeius, qui etiam Pontifici patribusq; dc principum lagatis surrimo apparatu epulum dedit. Verum id sce-dus Caesar nequaquam ratuni tribuit, ludit pontificis opes eius Vrbis accessione adaugeri uolebat, ita ut Lanotus a quo beneficium pontifex expedia bat, Hispanoru coli ortes in aestiua trans Padum mitteretia quibus Parmenses, Placent iniq: ueluti hostili quadam populatione tantas affecti sunt detrita
mentis, ut ad deprecandam agrorum uastationem, crebrae legationes cum
Iachrimis ad Urbem mitterctur, ita ut Clemens sua spe deiectus, circumscrip Iusq pecunia, Sc tot iniuriis extimulatus, consilio cum Venetis Gallisq; proceribus occulte inito Caesarianos Mediolano exturbare cogitarit. Videbant enim Caesaris vires in Gallia Cisalpina confirmari, eoque suorum omnium hortatu con si ira verit, Ut expulsis Ssortia,eius imperio potiretur. Praebuerat occalion ena Piscarius, quia Lanolo elusus traductusq; ex magnis offensioni hias, alienatum a Caesareantinum praeserebat. Nam La notus Francis in x gem lectis ac dixerat, repentina nauigatione in Hispaniam aduexerat, neq;
157쪽
ipse uti optasset potius quam petisset,ex prouentu victoris praemia tulerat, cuius ipse ab insigni virtute praeclarus au thor sui siet. Et itaque spritudine animi
plurimum aestuanti Moronus Startiae intimus, laederatorum nomine Ne politanum regnum obtulit, quod sumnimorum pontificum esset benefici rium, li ipsius matrii ductuque Italia omnis externam gentium iugo liberata.
pristinae quieti dignitatique redderetur.His consilius annuisse Piscarius abi nitio est visus : sed demum nudata simulatione in gratiam Caesaris, Moronii sub fide ad se vocatum cepit, Franciscumq Ssortiam perfidiae insimulatum,
occupatis eius imperi, urbibus,graui tum morbo laborantem in arce obsedit. Id Piscare, facinus Italiae principes vehementer exterruit, quum publica libertas summum omnino periculum adire videretur. Et eum quoque subeundae seruitutis metum adauxerat Caesar dimisso Francisco rege his conditionibu ut sex milia peditum, tria equitum,decemque rostra rasilaues sibi auxiliorum
specie daret, quibus auctior atque validior ad desumendam Augustalis imperii coronam eadem aestate in Italiam transiret, ut demum compositis ibi re hus. indictoque facro hello, in Turcas Christianorum arma verterentur. UOrum Franciscus eo inito foedere,celebratisque nupti js cum Heleon ora Caesa ris sorore liberisque obsidibus traditis, ubi primum Aquitaniae fines attigit, uti iam plane liber,negauitia his conditionum tabulis subscripturum, quod grauissimae, quod inusitatae,quod denique ultima carceris necessitate expresecenserentur. Nec multo post cum Clemente Venetisque ad tuendam Italis Iibertatem,Sc Ssortiam oblidione liberandum, amicitiam foedusque percus sit t. At Pompeius consit is Clementis diligenter exploratis,& prouiso Cpsa
manarum rerum periculo, Vehementer fluctuasse agitasseque animo dicitur.
an in officio senatoriae dignitatis Pontificisq; amicitia perseuerandum foret, pertineretq; ad ipsus, toti usque familis decus Cpsarem deserere undique cita
cum uentum armis,atque insidiis eorum principum,qui obtrecitatione aliens
felicitatis,ruptis repente foederibus fidem sesellissent. Sed in generose militarique ingenio ea sententia iacile peruicit, Ut priuatae dignitati, publicum docus, quod cum salute familiae coniumstum videretur, praeserret: quum ab ad
uerso Caesarianorum euentu Columniorum omnium sortunae, trahente veluti ruina,pessundari,atq; euerti penitus iudicarentur. Atque ita nequaquam occultato animi decreto simulata molestiore podagra in Tusculanum se recepit. Interea Veneti admotis de improuiso copi)s Laude Pompeia potiti sunt, introducente Uistarino, qui patria acerbissima Caesarianoru militum auaritia immaniq; ingluvie liberandam iudicarat. Quo successsu pontificiae copiae Venetis iunciae sunt,ac demum Gallorum Helvetiorumq auxilia ab Alpibus descendere,vt obses Io, fameq, laboranti Francisco Ssortiae opem ferrent. Sed virtute Altansi Uastin qui Piscario patrueli morte surrepto,Pedestrib. cos hsprserat, industriaque Antoni j Leuae equitum prsseeri,adeo egregie cotinii ta est Ioviae arcis obsidio, urbsque ipsa Mediolanum vel nudata muro sorti ter defensa,vi Franciscus certa paelione arcem relinqueret,&Festrius Vene torum dux desperatione potiundae urbis adductus a conspectu hostis castra reducere cogeretur. Quibus cognitis rebus, Pompeius aliquid sito nomine ausurus, ut studium suum erga Caesarem edito aliquo iacinore praeclarius
videre tur, in Tusculano copias parare coepit. Aderat Ludovicus Corduba
158쪽
regulus Suessanus,qui legatus apud pontificem coepto bello cum Hispanorii
de Germanorum manu,urbe excesserat. Hsccum a Pompeio pararenturitae mens tria milia peditum&quingentos equites praesidη causa conscripsit, quibus Pompeium noctii opprimere, aut certe copias eius delere potuisset, cinhortantibus ut id saceret Stephano Columna viro impigro prudentique,&Salamone Siculo vetere peditum praesecto,quos copiis prςfecerat. Sed Clemens eo animo cum Uscare gerebat bellum, ut nihil ei plane nocere vellet,cuperetque solum ut Galila Cisalpina Francisco S sortis redderetur,uti antiquo in scedere diserte cati tum a Leone fuerat, ad exaequandas scilicet in Italia principum vires, quibus singuli ab squitate quada 8c metu, suis contenti imperiiqsiabilem S securam pacem tuerentur. Propterea postulabat a Columniis, ut armatos quos coegilletu, extra Pontifici imperri fines educerent, &vti luberet Neapolitani regni terminos armis desenderent. Authore itaque Vadleio cardinale, Vespasianus Columna Prosperi filius ad Clementem venit, coni poli isque res in eum sunt modum ut supra diximus, scilicet,ut Columiad pontificio in toto at nus abstineren t: si Caesari praestare operam vellent, intra re gni fines regrederentur. Gibertus eo tempore in gratiissimarum rerum conat is Clementi intimus, id actu in ut probaret, diuino quodam iudicio adduci
non potuit,utpote qui Coluuinios praesentis exercitus nietu, nulla vero equitate animi, au es.crosancti pontificis respectu permotos, pacem appetiisse exis stimabat. Sed ea erat natura pontificis, ut bellico sumptu mirum in modum anger hir, nihilque magis cuperet,qi iam milites nullos facere, ut aerario par cere tur Improbantibus itaque cunetis,& detestantibus, dimissis sunt cohor. tes,fata lique secordia exutus omni presidio Pontifex sese iniuriae inimicorum atque adeo hostium opportunum praebuit. Itaque Pompeius ubi Clemente confisum nouo foederi, nudatumque omni praesidio conspicit, patrandae rei tempus adesse idoneum ratus,cum Ugone Moncata colloquitur,decernitq; , ad Urbem reuocato coactoque exercitu protinus elle conuolandum.Osten
debat etiam literas Moncat , quib. ex Hispania monebatur, ut sedulo' Opera daret, tu Ponti si x commouere se posset, utque ii Cisalpinae Galliae rebus fluaderet, domes fico bello implicaretur, pellereturque Urbe Roma, atq; etiam vii indignus Sc parum legitimus sacrorum princeps, ipsis honore sumin i pontificatus ex concili j censura, sussecto altero priuaretur. His de causis rogauit
Ascanium, ipsumq: Uespasianum nomine Cssaris, ut sibi adesse vellent. si secus fecissent, aduersus Caesarem esse facituros.Sed dum copias contrahunt, retormenta currulia coaptant,quanquam ea qu Occultissime pararentur. Mintercisaeelleiu,obsessaec, custodibus viae omnes, quae e Latio ad Urbem dii,
cebant, cel tior tamen fiebat Clemens parari arma, atque aliena prorsus a quiete foedere que cosali lia a Pompeio Colummisque omnibus agitari. Sed de his
Vespatianoque presertim,ut quicquam holitie crederet, adduci non poterat, confingique ea militibus, quos, quόd ad stipendia reuocari cuperent, maiora Vero nu ia clare, aut ementiri penitus existimabat. Adeo ut quum iam Pompeium ad Murenae villam, Albanumque lacum peruenisse nunciaretur, vix de muni aliquot praetorianos equites emitteret ad explorandui qui Caelimontana egressi porta, segni excursione intra suburbalias vineas falla, quum si gna aciesque aduentantium hostium iacile conspui possent,retro equos ver tertiae,
159쪽
terint, falso cuncta pacata renuntiantes. Dixerat enim decurio nequaquam
longius esse procurrendum, postquam ea ei sent Clementis stipendia,quibus neque equi hordeo pasci,neque ipii absque inedia&vestium iorde vitam traducere posse videretur. Armellino enim Clemens avarissimo qumore, & naturae similitudine sibi contu tacto usus, ita extenuarat equitum stipendia,Ut nemo ne militia quidem,ne dum corporis atq; prs tori j custodia dignus conspiceretur. Ita Pompeius adaperta, nec ab ullo custodita Caelimontana porta
irrupit, tanta celeritate, Vt cum eius aduentus in Vaticano a nemine sentire
tur,facile pontificem nihil tale credentem in cubiculo Opprimere potuerit, nisi tormenta aegre conuecia bubalorum iugis,expecitanda censuisset. Qui bus adductis per mediam Urbem, armata instruestaq; sub signis agmina Xysti ponte,& Septimana porta ad Uaticanum contenderunt. Tum vero Cleis mens ex conscientis pudore,& metu magnopere consusus in arcem profugit, frustra in auxilium aduocatis militib. quos paulo ante dimiserat, quum aurei nummi etiam profusa manu in nomina dantes,ridente soro, spargeren tur, Pnemo esset vel aspeetu, vel cultu capiendis armis idoneus, nec ulli mens ei let Pontificis protegendi,cuius nomen veluti ad decipiendos fallendosque homines ab initio desumptum esse videretur. Eo die turmas cohortesque suo ordine,& compolito quidem incedentes gradu, populus Romanus ociose spe vitavit, atq; etiam salutaui ipsique opifices, ii in nullo metu, nec occlutis quidem tabernis, effusi in Tyberinam ripam, sub Ianiculo transeuntes spectaue re, tuum a Pompeio praecones in foro & compita dimisit pronunciarent, nemini elle timendum quando nulla grauiore de causa intulissent arma, quam ut Romanum populum auarissimi pontificis tyrannide liberarent. Foedum id omnino & miserabile bonis pariter ac malis videri potuit,si reputatione sacrosanestae maiestatis id facinus pudore aliquo ad Christianae pietatis censur. avocaretur.Sed Clemens alioqui prudelia Sc usu rerum nemini secundus,quia satali adducitus auaritia omnes ordines afflixisset, usque adeo hominum volutates auerterat,Ut misericordia omnis, in tanta publicarum rerum deformitate atque in tanto principis periculo,inuidia atque odio vinceretur. Sacerdo tes enim Inusitatis decumis onerarat, officiorum collegias reditus auerterat,
salariaque in gymnasio antiquitiis ex certo vestigali liberaliter constituta liberalium artium proselsorib. cum perenni infamis nota subtraxerat. Irata quo que plebs videbatur,quod nequaquam agrorum malignitate,sed certis con uecstionum atque horreorum monopolijs,magno fisci quaestu, annona ad triplum crevisset.Dirutae etiam landitus, aut miserabilem in modum deforma tae suerant multorum domus ignobiliumque praesertim atque egentium, ae quandis scilicet siron tibus,dirigendisque ad normam urbis regionibus,tan ta Duumviralis magistratus auaritia saeuitiaque, ut non maiorem barbari tui manes vastitatem attulerint. 8c eo quidem grauiore Clemetis inuidia. quod nequaquam ad reuocandam antiquae Urbis elegantiam, quod infelici seculo ineptisiimum videbatur,sed Ut alterum e Duum viris famoso nomine conciis Italum, vel iniquo oblato lus stu expleret cui etiam magistraturii contra conis suetudinem impotenter continuarat. Commouebant tum sese Triumuiri conseruatores in Capitolio,vt opem serrent, sed nulla inerat iussis aut cohoristationib. eorum authoritas,quod in his essent Scaritus alget lingenio, facie
160쪽
leguleius,&quidam ignobilis scurr , cui Saccogelato cognomen suit. Huie Marius Peruscus praefectus fisci,&rerum capitalium truculentus iudex, Cle menti charus, indignante populo magistratum impetrarat,ut in eo mitigaret iniuriam,quod post multa pocula,stragiliae impolitum seruorum lacertis in laquearia per iocum ac voluptatem excussisset. Per hunc modum Marcello Pomperj fratre peditum duet te ordines, praeeunteque cum ala equitum Hieronymo Sarnensicomite,qui Marcelli gener erat, Ugo Montata &Vespasianus&Ascanius in Leoninam urbe irruperunt, paucis qui ad porta iuxta S. Spiritus templum constiterant,in fugam coniecstis. Ita Vaticana domus momento teporis occupata, direptaq; est, neq; prohiberi miles potuit, quin sacra omnia & in augustissimo quidem diui Petri templo semper antea inuiolato nefari js manibus attressitaret. Cessit 8c auaritiae militum eum priuatus, tu in publicus ponti fictae aulae apparatus adeo ut aulaea etiam ingentia exim j
operis disicissa raperentur. Vasa quoque nobilia figulini operis,quae mittit India. solo illisia frangerentur. Aberat inde Pompeius quod in domo sua constitisset Quibus cognitis grauissimo dolore est astactus, quod milites pontificia etiam praeda expleti onustique a sacrario demum templique altaribus arceri nullo ducum imperio potui fient. Porro Clemens ubi nullum in arce frumentum, nulla cibaria, quae vel in paucos dies tolerandae obsidionisius scerent, eadem quaestoris auaritia esse comperit, neque in Urbe hostium armis occupata milites parari, vel e Tuscia, Umbriaque opportune acciri poste vi det, ponem ad colloqui uri ria aglais precibus adtio cauit missis ad eum obsidibus Innocentio Cibo & Nicolao Rhodulpho Cardinalibus, quibus Leo
pontifex auunculus suerat. Non grauatur Ugo,nec aduentum suum differt, vel improbate,& distentiente Pompeio,qui de obsidenda oppugnanda ci; a ce cogitabat,ut Clemente in potestatem redacto, e sententia Canaris bello ianis imponeretur. Itaque Moncata cum paucis in arcem receptus, salutato pontifice, ei supplex lituum pastoralem argenteum, atque item gemmatam mitram,insignia ponti Rcatus, militibus erepta restituit, officii sui necessita
tem excusat, nefariam militum temeritatem detestatur, orat detrium, ut ab
oppugnando Caesare desistere velit,pro quo Diss atque homines, nusquam
aduertante fortuna seliciter propugnarent: Eam Uero insitam elle animo Ce. saris pietatem, iustitiam, moderationem,ut non alio arbitro quam ipso Pomtifice sit usurus in pacanda Italia,cuius imperium nunquam assectarit, quari
quam ad id iure optimo, uti partum possessumque ab antiquis Cssaribus aspirare posse videretur. Ad ea Clemens parum de Pompeio,&id quidem iro nice de Vespasiano autem plurimum & vehementer oblocutus, quod ab eo ini pudentissime se deceptum,atque impie proditum quereretur,respondit, se omnibus temporibus Caesaris dignitati ampli tudinique maduisse,neq; in
posterum studia in eum sua remissurum, modo ille adulatione malignitate que consiliariorum plane deprauatus ad ingenium suum rediret,sequeretur que equita tem & iura foederum,quorum tabulae vigerent, Sc Galliam Cisal pinam ipsi Ssortiae impotentibus circumuento armis restitueret. Decere nim eis qui tot avitis regnis adaudius, totq; insignib. potitus victorijs adsummam authoritatem augusti Imperii,summamque opum&virium amplitus dinem peruenis let,liberali anima non modo antiquis possessoribus suas di