Titi Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt omnes ..

141쪽

D non posset, non videri sibi, absenta con V. -

m satis ex dignitate populi Romani esse is Q. Metellus, qui triennio ante consul dictatorque fuerat, i Quum P. Scipio , caedendo

Nexercitus, gros populando, in eam neces, sitatem compulisset hostes, ut supplices pa- Dcem peterent; in nemo omnium verius Dixistimare posset, qua naente ea A pete D retur, quam i , qui ante portas Carthagii, ni bellum gereret nullius alterius consi-vclio, quam Scipionis , accipiendam abnuen. D damve pacem esse. v M. Valerius Laevinus, qui bis consul fuerat, si peculatores , non D legatos, Venisse, D arguebat jubendos-m que Italia excedere, & custodes cum iis x usque ad naves mittendos ; Scipionique scriba bendum, me bellum remitteret. D Laelius Fulviusque adjecerunt ti Et Scipionem in eo Dpositam habuisse spem pacis , si Hannibalis mago ex j x Italia non revocarentur. is omnia simulaturos Carthaginienses, duces Deos exercituSque exspectantes deinde. D quamvis recentium foederum in Deoruni nomnium oblitos bellum gesturos a Eo

142쪽

U e 10 magis in Laevii sententiam discessum. Legati

- pace infesta, ac prope sine responso dimisit.

crisi XXIV. in eos dies Cn. Servilius consul, haud dubius , quin pacatae Italiae penes se gloria esset, velut pulsum ab se Hannibalemcn- φrves persequens. in Siciliam, inde in Africam

cilia revo transiturus, trajecit. Quod ubi Romae vulgatum est, primo censuerunt Patres , ut praetor scriberet consuli, senatum aequum ceΠ-sere, in Italiam reverti eum deinde, quum praetor, spreturum eum literas suas, diceret, dictator ad id ipsum creatus P. Sulpicius, pro jure majoris imperii, consulem in Italiam reVocavit et reliquum anni, cum M. Servilio magistro equitum, circumeundis Italiae urbi. hus, quae bello alienatae fuerant, noscendis, que singularum caussis consumsit. Per indu- commesi clarum tempus, ex Sardinia ab Lentulo

eus ex Scr.

meatu viginti rostratarum praesidio . ab hostes ab tempeitatibus mari tuto in Africam transmiserunt. Cn octavio ducentis one Suilia rariis, triginta longis navibus ex Sicilia trajicienti, non eadem fortuna fuit. In conspectum ferme Africae prospero cursu vectum primo flestituit ventus; deinde versus in Africum

143쪽

turbavit ac passim naves disjecit. Ipse cum '-

rostratis, per adversos fluetus ingenti remi' et gum labore enisus , Apollinis promontorium jecta veneo. tenuit Onerariae, pars maxima ad Egimurum insula ea sinum ab alto claudit, in quo sita Carthago est, triginta ferme milli ab urbes alia adversus urbem ipsam ad Calidas Aquas delata sunt. Omnia in conspectu Carthaginis erant. Itaque ex tota urbe in Naves forum concursum est. Magistratu senatum a Chrihis Vocare, populus in curiae vestibulo fremete, inιο--u

ne tanta ex oculis manibusque amitteretur praeda. Quum quidam pacis petitae, alii induciarum C edum enim dies exierat fidem obponerent, permixto pene senatus populique concilio, consensum est , ut classe quinquaginta navium Hasdrubal Egimurumor liceret: inde per litora portusque dispersas Romanas naves conligeret. Desertae fuga nautarum, primum ab Egimuro, dein ab Aquis oneraria Carthaginem puppibus tractae sunt. XXU NONDUM reverterant ab Roma I gati, neque sciebatur, quae senatus Romani de bello aut pace sententia esset necdum induciarum dies extera, et eo indigniorem

144쪽

V. e. injuriam ratus Scipio , ab iis, qui petiissent pacem inducias spem pacis, fidem Legati induciarum violatam est , legatos Carthagia Carahis nem, L. ς Baebium, L. Sergium, L. Fa- in 'μ bium extemplo misit. Qui, quum multitudi,

toti nis concursu prope violati essent, nec reditum tutiorem cernerent futurum, petierunt a magistratibus,' quorum auxilio vis prohi-hita erat, ut naVes mitterent, quae se prosequerentur. Datae triremes duae, quum ad Bagradam flumen pervenissent, unde castra Romana conspiciebantur, Carthaginem rediere.

Classis Punica ad Uticam stationem hahebat. Ex ea tres quadriremes, seu clam misso a Carthagine nuncio, ut fieret , seu Hasdrubale, qui classi praeerat, sine publica fraude auso facinus, quinqueremem Romanam superantem promontorium is alto repente adgressae sunt. Sed neque rostro serire celeritate subterlabentem poterant, neque transilire armati ex humilioribus in altiorem navem: defendebatur egregie, quoad tela suppeditarunt. suis deficientibus , quum jam nulla alia res eam , quam propinquitas terrae, multitudoque a castris in litus effusa tueri po-

145쪽

tuisset concitatam remis , quanto maximo μ' o.

petu poterant, in terram quum Inmisinent, , iti,

navis tantum actura facta, incolumes ipsi evaserunt. Ita alio super aliud scelere quum haud dubie induciae ruptae essent , allius Fulviusque ab Roma cum legatis Carthaginiensibus supervenerunt. Quibus Scipio,ci Etsi non induciarum modo fides a Cartha a giniensibus , sed jus etiam gentium in legatis D violatum esset tantae se nihil, nec instiis tutis populi Romani, nec suis moribus in Ddignum, in iis facturum esse, is quum dixisset, lagatis dimissis, bellum parabat Hannibali jam terrae adpropinquanti u1sus e nauticis unus h escendere in malum, ut specu.

IAretur, quam tenerent regionem, quum dixisset, sepulcrum dirutum proram spectare, abominatus , praetervehi jusso gubernatore,

ad Leptim adpulit classem, atque ibi copias adpii mexposuit. Hi

XXVI. LEC eo anno in Africa gesta. Insequentia excedunt in eum Anum, quo M. Servilius Geminus qui tum magister equitum erat, Ti. Claudius Nero consules adtisunt. Ceterum exitu superioris anui quum

146쪽

o. e. y q. legati sociarum urbium ex Graecia questi essent , vastato agros ab regiis praesidiis Legati ad profectosque inmacedoniam legatos ad res

H;s R. repetenda non admissos ad Philippum regem monti simul unciassent, quatuor millia militum cum Sopatro duce trajecta in Africam dici,

fit essent Carthaginienssibus praesidio, & pecuniae aliquantum una missum legatos ad regem qui haec adversus foedus facta videri Patribus nunciarent, mittendos censuit senatus missi C. Terentius arro, C. Mamilius, M. Aurelius di tres quinqueremes datae: Annus insignis incendio ingenti, quo clivus Publicius ad solum exussus est, laquarum magnitudine : sed annonae vilitas fuit , praeterquam quod pace omnis Italia erat aperta etiam quod magnam vim frumenti, ex Hispania missam M. Valerius Falto M. Fabius puteo aediles curules quaternis aeris vicatim Q. Fabii populo descripserunt. Eodem anno Q. Fabius

O laudes. aximu moritur, exacta aetatis; siquidem

verum est, augurem duos sexaginta annos fuisse , quod quidam auctores sunt. Vir certe fuit dignus tanto cognomine, vel si novum ab eo inciperet. Superavit paternos honores, avitos aequavit. Pluribus victoriis is orb

147쪽

hiis proeliis avus insignis Rullus sed omnia . . oaequare unus hostis Hannibal potest Cautior Itamen, quam promtior, hic habitus fuit: .ssicut dubites, utrum ingenio cunctator fuerit, an quia ita bello proprie, quod tum gerebatur, aptum erat; sic nihil certius est , quam unum hominem nobis cunctando rem restituisse, sicut Ennius ait Augur in locum ejus inauguratus Q. Fabius Maximus, filius '

ejusdem locum pontifex iam duo sacerdotia habuit Ser. Sulpicius Galba Ludi Romani diem unum, plebeii ter toti instaurati ab aedilibus, . Sextio Sabino Cn. i Tremellio Flacco I ambo praetores facti, ccum iis C. Livius Salinator C. Aurelius Cotta Comitia ejus anni utrum C. Servilius consul habuerit, an quia eum res in Etruria tenuerint , quaestiones ex senatusconsulto de conjurationibus principum habentem dictator ab eo dictus P. Sulpicius, incertum ut sit, diversi auctores faciunt. ''

Servilius hy Ti. Claudius, senatu in i , Ti.

148쪽

U. . so Italiam atque Africam ii sortem coniici .

Africam ambo cupienteS, Volebant. Ceterum.

Q. Metello maxime adnitente, neque data.

neque negata est Africa Consules jussi cum tribunis plebis agere, ut, si iis videretur. populum rogarent, quem vellet in Africa bellum gerere. Omnes tribus P. Scipionem jus serunt Nihilominus consules provinciam Africam ita enim senatus decreverat x in

sortem conjecerunt. Ti. Claudio Africa eve nit, ut quinquaginta navium claillam , omnes

quinqueremes , in Africam trajiceret , pariuque imperio cum Scipiones imperator esset. M. Servilius Etruriam sortitus. In eadem provincia M C. Servilio prorogatum impe rium, si consulem manere ad urbem senatui placuiuet. Praetores, M. Sextius Galliam est sortitus , ut tua. legiones provinciamque traderet ei p. Quinctilius Varus L C. Livius Bruttios cum duabus legionibus, quibus P. Sempronius proconsul iriore anno praefuerat Cn. Tremellius Siciliam, ut ab P. Villio Tappulo praetore prioris anni provinciam duas legiones acciperet; illitis propraetor viginti nauihus longis, militibus mille oram Siciliae tutaretur inde M. Pomponius viginti navibus

149쪽

navibus reliquis mille, quingento milites . e. o.

Romam deportaret C. Aurelio Cottae urbana u

evenit. Ceteris, ita uti qhiisque obtinebant proVincia exercitusque , prorogata imperia. Sexdecim non amplius eo anno legionibus L defensum imperium est. Et ut placatis Diis omnia inciperent agerentque , UdOS AEVOM, M. Claudio Marcello, T. Quinctio consulibus, T. Manlius dictator, quasque hostias majore VOVeat, si per quinquennium illud respu.blica eodem statu fuisset, ut eos ludos consules, priusquam ad bellum proriciscerentum, facerent Ludi in circo per quatriduum facti rhostiaeque, quibus votae erant Dii , Caesar. XXVIII. INTER haec simul spes.ssimul cura Anx

Romani b

i dies crescebat nec satis certum constdre 'ansito iapud animum poterat, utrum gaudio dignum μ' hsi 'esset, Hannibalem, post sextumdecimum annum ex Italia decedentem, vacuam possessisionem ejus reliquisse populo Romano, an magis metuendum quod incolumi exercitu in Africam transisset. Tocum nimirrum, non D periculum , mutatum cujus tanta dimica-D cationis Vatem , qui nuper decessisset , Q. is Fabium haud frustra canere oti tui Π, grais viorem in sua terra futurum hostem Han-

150쪽

U sso. 3nibalem , quam in aliena fuisset Nec Sci-

-- SI On aut cum Sypnace , conditae barba-

Baiae rege cui Statorius semilixa duceres exercitus solitus sit, aut cum socero ejusis Hasdrubale, fugacissimo duce , rem futura ram, aut tumultuariis exercitibus, ex agres- 1 tium semiermi turba subito conlectis; sed is cum Hannibale, prope nato in praetorioti patris fortissimi ducis, alito atque educaton inter arma, puer quondam milite, Vixi, dum juvene imperatore t qui senex Vincens, do laetus, Hispanias, Gallias, Italiam ab DAlpibus ad fretum monumentis ingentium D rerum complesset ducere exercitum aequa- , lem stipendiis suis , duratum omnium re-ra rum patientia, quas vix fides fiat homines D passos perfusum millies cruore Romano; nexuvias non militum tantum . sed etiama imperatorum , portantem. multos obcur O,suros Scipioni in acie, qui praetores, quir imperatores , qui consules Romanos sua D manu occidissent, muralibus vallaribusque insignes coronis, IerVagatos capta castra a capta urbes Romanas. Non esse hodie int a fasce magistratibus populi Romani, quot mcaptos ex caede imperatorum praeserre posset