장음표시 사용
151쪽
i, Hannibal. 1 Has formidines agitando animis, . . sim ipsi curas, metus augebant etiam , tuod, quum adsuessent per aliquot annos bellum ante oculos aliis atque aliis in Italiae partihus , lenta spe, in nullum propinquum debellandi finem gerere, erexerant omnium animos Scipio mannibal, velut ad supremum cer tamen comparati duces. Ii quoque, quibus ingens erat in Scipione fiduciarat victoriae spes, quo magis in propinquam eam inminebant animis, eo curae intentioris erant. Haud dii par habitus animorum Carthaginienssibus erat : quos modo petitae pacem, intuentes Hannibalem ac rerum gestarum ejus magnitudinem, poenitebat nodo, quum respicerent, his sese acie vic nos, Syphacem captum, pulsos se Hispaniae, pulsos Italia, atque Homnia unius Virtute consilio Scipionis sadia, velut fatalem eum ducem in exitium suum natum horrebant. XXIX. ΙΑΜ Adrumetum venerat Hannibal unde ad reficiendum ex actatione maritima militem paucis diebus sumtis excitus pavidis nunciis, omnia circa Carthaginem latinneri armis, adserentium, magnis itineribus
Zamam contendit Zama quinque dierum her
152쪽
o G gQ ab Carthagine abest. Inde praemissi specula-
re, Hanni deducti ad Scipionem essent, traditos eos tris ἡ; bἡ bunis militum, jussosque omisso metu visere dimissi. omnia , per castra, qua Vellent, circumduci jussit percunctatusque, satin per commodum omnia explorassent, datis, qui prosequerentur, retro ad Hannibalem dimisit. Mannibal nihil quidem eorum qu32 nunciabantur , iam , asinissam cum sex millibus peditum, quatuor equitum venisse eo ipso forte die, adserebant lagio animo Iudiit l . maxime hostis fiducia , qua non de nihilo profecto concepta est, perculsus Itaque, quamquam, ipse caussa belli erat, Ἀλventu suo turbaverat di pactas inductas, spem foederum tamen, si integer, quam fi Victus, peteret pacem, aequiora impetrari posse ratus , nuncium ad Scipionem missit, ut conloquendi secum potestatem faceret. Id utrum sua sponte fecerit, an publico cons1lio, neutrum cur adfirmem, habeo. Valerius Antias, primo proelio ictum eum a Scipione, quo duodecim millia armatorum in acre sunt caesa, mille .septingenti capti, lega-
153쪽
tum cum aliis decem regatis tradit in castra . . so.
ad Scipionem venisse. Ceterum Scipio quum
conloquium haud abnuisset , ambo X com gummis posito duces castra protulerunt, ut coire ex ς- ς Pu propinquo possent Scipio haud procul Naraggara m urbe, tum ad cetera loco obpo tun , tum quod aquatio intra teli conjectum erat, consedit Hannibal tumulum a quatuor millibus inde, tutum commodumque alioquin, nisi quod longinquae aquationis erat, cepit. Ibi in medio locus conspectius undique, ne quid insidiarum esset, delectus. XXX SUBΜΟΤ1s pari spatio armatis , cum singulis interpretibus congressi sunt, non suae modo aetatis maximi duces, sed omnis ante se memoriae, omnium gentium cuilibet regum imperatorumVe pares Paullisper alter alterius conspectu, admiratione mutua prope adto Titi eonticuere. Tum annibal prior, o Si hoc ita fato datum erat, ut, qui primus HaΠni a is bellum intuli populo Romano , quique oratio. ii toties prope in manibus victoriam habui, D is ultro ad pacem petendam Venirem laetor, te mihi sorte potissimum datum, a quoi peterem Tibi quoque inter multa egregia
154쪽
U . so i, non in ultimis laudum hoc fuerit, Hanni-
α -- - 12-i- balem, cui tot de Romanis ducibus victo.
Driam Dii dedissent, tibi cessisse teque huic a bello, Vestris prius , quam nostris, claditibus insigni finem inposuisse. Hoc quoque, ludibrium casus ediderit brtunii, ut, quumr patre tuo consule ceperim arma, cum eo
B dem primum Romano imperatore signa conins tulerim ad filium ejus inermis ad pacem v petendam veniam optimum quidem fue-s rat, eam patribus nostris mentem datam abs, Diis esse, ut isos Italiae, nos Africaeli imperio contenti essemus : neque enim ne, vobis quidem Sicilia ac Sardinia satis dignas pretia sunt pro tot classibus , tot exercitiinnius, tot tam egregiis amissis ducibus. Sed, si praeterita magis reprehendi possunt, quam si corrigi. Ita aliena adpetivimus, ut de nostriss dimicaremus , nec in Italia solum vobis F, hellum, nobis in Africa esset sed bos x in portis vestris prope ac moenibus signas armaque hostium vidistis, nos ab Carses, thagine fremitum castrorum Romanorum s exaudimus. Quod igitur nos maxime abo M minaremur , vos ante omnia optaretis, inu meliore vestra sortuna de pace agitur agi
155쪽
mus ii, quortun/ maxime interest pacem . . soci, esse, qui quodcumque egerimus, ratum i in civitates nostrae habiturae sint. Animon tantum nobis opus est non abhorrent i a quietis consiliis. Quod ad me adii. unet, jam aetas senem in patriam reverten-ntem, unde puer profectus sum, jam se-ncundae, jam adversae res, ita erudierunt. Mut rationem sequi, quam Ortunam, malim. . Tuam adolescentiamin perpetuam felis citatem , serociora utraque, quam quietis v opus est consiliis, metuo. Non temere in-r certa casuum reputat, quem fortuna numa quam decepit. Quod ego fui ad Trasimes, num, ad Cannas, id tu hodie es. Vixdum n militari aetate imperio accepto, omnia uinis dacissime incipientem nusquam seselli foris tuna Patri patrui persecutus mortem 1 ab calamitate vestra domus decus insignei virtutis pietatisque eximiae cepisti amissas, Hispanias recuperasti, quatuor inde Puniis cis exercitibus pulsis consul creatus, quum s ceteris ad tutandam Italiam parum animidi esset, transgressus in Africam, duobus hic D exercitibus caesis, binis eadem hora captis Osuini incensisque castris, Syphace poteris
156쪽
V. e. Π o. tissimo rege capto, tot urbibus regni ejus, si tot nostri imperii ereptis, me sextumdeci-r mum jam annum ligarentem in possessiones, Italiae detraxisti. Potest victoriam, inquam n ny malle , quam pacem , animus Novi o ον spiritus magis magnos , quam utiles, Et D mihi talis aliquando fortuna adfulsit. Quod, si in secundis rebus bonam quoque mentem v darent Dii non ea solum, quae Venissent,s, sed etiam ea, quae evenire possent , repti sariaremus. Ut omnium obliviscaris aliorum
viatis ego documenti in omnes casus sum.1 Quem modo castris inter nienem atqucto urbem vestram possitis p), signa inferen, istem ad moenia Romana hic cornis , duo , bus fortissimis viris atribus clarissimissa imperatoribus orbatum , ante moenia propen obsessae patriae , quibus terrui vestram ur- Diem, ea pro mea deprecantem Maximaei cuique fortunae minime credendum est. In
M, bonis tuis rebus, nostris dubiis , tibi amplati ac speciosa danti est pax nobis petentibus
157쪽
si magis necessaria, quam honesta. elior . e. 1so. M tutiorque est certa pax , quam sperata vi 'PDria. Haec in tua, illa in Deorum manu, est tot annorum felicitatem in unius, hora dederis discrimen suum tuas VireS, D tum vim fortuna Martemque belli comm a nem, propone animo. Utrimque ferrum, D corpora humana erunt usquam minus, is quam in bello , eventus respondent. monii tantum ad id, quod data pace jam habere: potes, si proelio vincas, gloriae adjeceris; a quantum ademeris, si quid adversi Veniat.1 Simul parta ac sperata decora unius horae a1 fortuna evertere potest . Omnia in pacen jungenda tua potestatis sunt, P. Cornelicii tunc ea habenda fortuna erit . quam Dii dederint. Inter pauca felicitatis virtutisque D exemplam Atilius quondam in hac eademi, terra fuisset, si victor pacem petentibus, dedisset Patribus nostris non q) statuenii do tandem felicitati modum , nec cohiben- , do efferentem se fortunam, quanto altiussa elatus erat, eo foedius conruit. Est quidem γγ ejus, qui dat, non qui petit, conditiones, dicere pacis sed forsitan non indigni simus ,
158쪽
U. e. yyo 13 qui nobismet ipsi r multam inrogemus.
- --- On recusamuS, quin omnia, propter quae, bellum initum est, vestra sint, Sicilia, Sar- ω dinia , Hispania, quidquid insularum toto, inter Africam Italiamque contissetur mari. M Carthaginienses , inclusi Africae litoribus, i, vos sequando ita iis placuito externas etiam terra marique videamus regentes im- Dperia. Haud negaverim, propter non nimis εν sincere petitam aut exspectatam nuper pa-D cem , suspectam esse vobis Punicam fidem. D Multum, per quos petita sit, ad fidem D tuendae pacis pertinet, Scipio Vestri quos, que ut audio Patres nonnihil etiam ob D hoc, quia parum dignitatis in legatione erat,
si negaVerunt pacem Hannibal peto pacem ram ut neque peterem, nisi utilem crederem; ο,4 propter eamdem utilitatem tuebor eam , i propter Uam petii. Et, quemadmodum D quia a me bellum coeptum est , ne quems ejus poenireret, quoad ipsi invidere Dei, B praestiti ita adnitar, ne quem pacis per me
159쪽
i me fallebat, Hannibal, adventus tui e V. V. U .
o Carthaginienses in praesentem incuclarum -- vfidem, .spem pacis turbasse. Neque tu, id sane dissimulas, qui de conditionibus su- D perioribus pacis omnia subtrahas , praeterra ea, quae jam pridem in nostra potestaten sunt. Ceterum, sicut tibi curae est, sentire D cives tuos, quanto per te onere leventur: sic mihi laborandum est , ne , quae tunc D pepigerunt, hodie subtracta ex conditioni--bus pacis, praemia perfidiae habeant. Indigni, si quibus eadem pateat conditio, ut etiam prΟ- D sit vobis fraus, petitis. Neque patres nostris priores de Sicilia , neque nos de Hispania eis fecimus bellum. Et tunc Mamertinorum s sociorum periculum in nunc Sagunti exci-r dium nobis pia ac iusta induerunt arma.
v os lacessisse, in tu ipse fateris , QDeii, testes sunt qui illius belli exitum se. 11cundum jus fasque dederunt, hujus dantisin dabunt. Quod ad me adtinet, itimai, nae infirmitatis memini , in vim fortunaeri reputo, in omnia , quaecumque agimus , , subjecta esse mille cassibus scio. Ceterum i quemadmodum superbe in violenter me
i faterer acer , si prius , quam in Afri-
160쪽
V - sφ D cam traiecissem, te tua voluntate ced--
M::m ratem Italia , , inposito in naves exercitu,
vipsum venientem ad pacem petendam ad-n spernarer sic nunc , quum prope manun conserta restitantem ac tergiversantem ina Africam adtraxerim, nulla sum tibi verem cundia obstrictus. Proinde si quid ad ea, arin quae tum pax conventura videbatur, quae mimi nosti multa navium cum commeatura per inducias expugnatarum legatorumquem violatorum adjicitur est , quod referami, ad consilium. Sin illa quoque gravia viden- v tur bellum parate , quoniam pacem patiis non potuistis. Ita infecta pace , ex con- ad suos quum se recepissent, frustra' a jactata renunciant armis decernendumeti . habendamqtie eam fortunam, quam
XXXII. Is castra ut est Ventum , pronum ciant ambo , G Arma expedirent milites anii mosque ad supremum certamen , non in D unum diem, sed in perpetuum, si felicitas Badesset, victores Roma, an Carthago, juram gentibus darent, ante crastinam noctem i, scisuros. Neque enim Africam, aut Italiam, D sed Orbem terrarum victoriae praemium fore; sese