Titi Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt omnes ..

131쪽

D populares futurum esse. 1 Ad ea responsum o.

a. i. O .

legatis , Rerum gestarum in Africa prospere B communem 1bi cum rege gratulationem esse. D Scipionem recte atque ordine videri fecisse, a quod eum regem adpellaverit , quidis quid aliud fecerit, quod cordi foret asis nissae, ea Patres comprobare atqUelaudare is Munera , quae legati ferrent regi, decreverunt sagula purpurea duo cum fibulis aureis singulis, lato clavo tunicis equos duo phaleratos bina equestria arma cum loricis : tabernacula, militaremque supellectilem, qualem praeberi consuli mos esset. Haec regi praetor mittere jussus. Legatis in singulos donam minus quinum millium, comitibus eorum

millium aeris vestimenta bina legatis, singula comitibus Numidisque, qui ex custodia emisit redderentur regi. Ad hoc aede liberae, loca, x lautia legatis decreta. XVIII. EADEM aestate, qua lim decreta Prestam Romae, in Africa gesta sunt, P. Quincti , lius Varus praetor M. Cornelius proconsul in agro Insubrium Gallorum cum Magone Poeno signis conlatis pugnarunt. Praetoris legiones in prima acie fuerunt Cornelius suas x ades, libera loca, Gron.

132쪽

U. e. ηο in subsidiis tenuit, ipse ad prima 1gna equo ad vectus proque duobus cornibus praetor ac pro consul milites ad inferenda in hostes signa summa vi hortabantur. Postquam nihil commoVehant, tum Cornelio Quinctilius : Lentior, ut vides, o fit pugna b in induratus praeter

1 spem resistendo hostium timor ac, ne Vertatu in audaciam, periculum est. Equestrem pro- a cellam excitemus, oportet, si turbare ac rasTAtu movere volumus. Itaque vel tu ad

N prima agna proelium sustine, ego inducam: in pugnam equites vel ego hic in prima

Dacie rem geram, tu quatuor legionum equiis te in hostem emitte 1 Utram vellet praetor, muneri partem proconsule accipiente,

Quinctilius praetor cum filio, cui Marco praenomen erat, inpigro juvene, ad equites pergit jussosque escendere in equos repente in hostem emittit. Tumultum equestrem auxit clamor ab legionibus additus hec stetisset hostium acies , ni ago, ad primum equitum motum, paratos elephantos extemplo in proelium induxisset. Ad quorum stridorem odoremque adspectum territi equi Vanum equestre auxilium fecerunt. Et ut permixtus,

ubi cuspide uti in cominus gladio posset,

133쪽

roboris majoris Romanus eques erat; ita in V. . y ρ

ablatum paventibus procul equis melius ex ---- intervallo umidae aculabuntur. Simul peditum legio duodecima, magna ex parte caesa, pudore magis, quam viribus, tenebat locum. Nec diutius tenuisset, ni ex subsidiis tertiadecima legio , in primam aciem inducta, proelium dubium excepisset. χ Μago quoque a ex subsidiis Gallos integrae legioni obposuit b). Quibus haud magno

certamine iussis , hastati legionis undecimviconglobant sese. atque elephantos jam c

peditum aciem turbantes invadunt. In quos quum pila consertos conjecissent, nullo ser- me frustra emisso, omnes retro in aciem suorum averterunt quAtuor gravati vulneri, bus conruerunt. Tum prima commota hostium acies, simul omnibus peditibus , ut aversos videre elephantos , ad augendum pavorem ac tumultum effusis. Sed, donec stetit ante signa Mago, gradum sensim reserentes ordines. tenorem pugnae servabant; postquam femine

ceto expedisset Gron. a Magoque ron. Crev. obposuisse Gron. eo jam etiam ron. Crem.

134쪽

. - ' transfixo cadentem , auferrique ex proelio

- prope Xlanguem Videre , extemplo in fugam Romani. Omne Versit. Ad quinque millia hostium eo

die caesa signa militaria duo viginti

capta Nec Romanis incruenta victoria fuit: duo millia Qtrecenti de exercitu praetoriS, pars multo maxima ex legione duodecima, amissi. Indes tribuni militum duo, M. COD conius, M. Maenius : tertiae decimae quoque legionis, quae postremo proelio adfuerat, Cn. Helvius tribunus militum in restituenda pugna cecidit, E duoin viginti ferme equites inlustres , obtriti ab elephantis, cum centurionibus aliquot perierunt longius certamen fuisset, ni vulnere ducis concessa victoria esset. Mogo XIX. MAGO, proximae noctii silentio 1 profectus , quantum pati Viae per ulnia po- rodite terat, itineribus extentis, ad mare in Ligures Ingaunos pervenit. Ibi eum legati ab Carthagine , paucis ante diebus in sinum Gallicum adpulsis navibus, adierunt, jubentes, primo quoque tempore in Africam trajicere ti Idem si fratrem ejus Hannibalem iam ad eum D quoque isse legatos eadem jubentes factu-naum. Non in eo esse Carthaginiensium res,

135쪽

, ut Galliam atque Italiam armis Obtineanti, U. e. . Alago, non imperio modo senatus periculo ' 'que patriae motus , sed metuens etiam , ne vidis hostis moranti instaret , Liguresque ipsi , relinqui Italiam a Poenis cernentes, ad eos, quorum mox in potestate futuri essent, deficerent , simul sperans leniorem in navigatione, quam in via, jactationeni vulneris fore, & curationi omnia commodiora , inpositis copiis in naves profectus, vixdum superas Sard1nia, ex vulnere moritur naves, ανυdε quoque aliquot Poenorum disjecte in alto a litis classe Romana, quae irca Sardiniam erat, Capiuntur. Haec terra mariqtie in parte Italiae,

quae jacet ad Alpes, gesta. Consul C. Servilius , nulla memorabili re in provincia Etruria mallia quoniam eo quoque pro Dserath gesta, patre C. Servilio, C. Lut ii h ex servitute post sextumdecimum

annum recepti qui ad Vicum anetum a Boiis capti fuerant, hinc patre, hinc Catulo lateri circumdatis, priVat magis , quam pinblico decore insignis, Romam rediit Laturi ad populum est, si ne C. Servilio fraudi esset. i, quod patre, qui sella curuli sedisset, vivo,

do add. patruo Gron. Crev.

136쪽

m e 1η'. D quum id ignoraret, tribunus plebis atque

aedilis plebis fuisset, contra quam sanctum D legibus erat vina rogatione perlata, inprovinciam rediit. Ad Cn. Servilium consulem, qui in Bruttiis erat, Consentia, G-gum, ergae, Besidiae, Hetriculum, Sypheum. Argentanum, Clampetia multique alii ignobiles populi, senescere unicum bellum cernentes, defecere. Idem consul cum Hannibale in agro Crotoniens acie conflixit Obscura ejus pugnae fama est. Valerius Antias quinque millia hostium caesa ait. Quae tanta res est, ut aut inpudenter ficta sit, aut neglegenter praetermissa. Nihil certe ultra rei in Italia ab Hannibale gestum. Nam ad eum quoque legati ab Carthagine, vocantes in Africam, iis forte diebus, quibus ad Mago

nem, Venerunt.

Hanniba XX FRENDENS gemensque, ac vix lacri-i hq μ' mis temperans , dicitur legatorum verba au- ita dolor disse. Postquam edita sunt mandata, Iam

is non perplexe Linquit sed palam revocant,

is qui vetando supplementum, pecuniam is mitti , jampridem retrahebant. Vicit ergo is Hannibalem non populus Romanus toties is caesus fugatusquo , sed senatus Carthaginien-

137쪽

Dssis obtrectatione atque invidia r neque hac . . seq.n deformitate reditus mei tam P. Scipio exsul D tabit atque esseret sese, quam Hanno, quin domum nostram, quando alia re non potuit, D ruina Carthaginis obpressit. v Iam hoc ipsum

praesagiens animo, praeparaVerat ante naVes.

Itaque , inutili militum turba praesidii specie in oppida Bruttii agri, quae pauca magis metu, quam fide, continebantur , dimissa quod roboris in exercitu erat, in Africam transvexit : multis Italici generis quia in Africam secuturos abnuentes concesserant in Iunonis Laciniae delubrum, inviolatum ad eam diem in templo ipso faede interfectis

Raro quemquam alium , patriam exsilii caussa relinquentem, magis moestum abisse ferunt. quam Hannibalem hostium terra excedentem respexisse Cape Italiae litora, meos homineSque accusantem, in se quoque ac suum ipsius caput exsecratum, α Quod non cruen- istum ab Cannensi victoria militem Romam, duxisset Scipionem ire; Carthaginein au- is sum, qui consul hostem in Italia Poenum is non vidisset Se centum millibus armatois rum ad Trasimenum Cannas caesis, cir-nc Casilinum, Cumasque, Nolam com

138쪽

m e M'. is senuisse. Haec accusans querensque, ex ι - : - ' - . diutina possessione Italiae est detractus.

XXI. ROMAM per eosdem dies, mago εnemra Hannibalem profectos, adlatum est. Cujus duplicis gratulationis minuit laetitiam, quod parum duces in retinendis iis rivum id mandatum ab senatu esset haut animi, aut

virium habuisse videbantur in quod solliciti

erant, omni belli mole in unum ducem exer' citumque inclinata, quo evasura esset res. Per eosdem dies legati Saguntini Ven8runt, comprehensos cum pecunia adducentes a

thaginienses, qui ad conducenda auxilia in Hispaniam trajecissent. Ducentum 'uinquaginta auri, octingonium pondo argenti investibulo curia posuerunt. Hominibus acceptis cin carcerem conditis, auro argentoque reddit , gratiae legatis actae r atque insuper munera data ac naves , quibus in Hispaniam reverterentur. Mentio deinde ab senioribus faEta est is Segnius homines bona, quam mala, sentire. Transitu in Italiams Hannibalis, quantum terroris paVorisque, , sese meminisse, quas deinde clades, quosi, luctus incidisses Visa castra hostium e mu a ris urbis r quae Vota singulorum universo

139쪽

i rumque fuisses quoties in conciliis voces '. ra manus ad coelum porrigentium auditas en ij. Dr umquam ille dies futurus esset, quo Vacuam, hostibus taliam bona pace florentem visurii essentes Dedisse t ndem id Deos sextode-D cimo demum anno me esse, qui iis a grate agendas censeant. Adeo ne advenie ratem quidem gratiam homines benigne acci- Npere , nedum ut praeterita satis memores D sint a Conclamatum deinde ex omni parte curiae est, uti referret P. AElius praetor' de SVPpti α-

cretumque, ut quinque dieS circa omnia pul decreta ob

vinaria supplicaretur , Victimaeque majore nisi a. inmolarentur centum viginti. Iam dimisso sit. Laelio legatisque asinissae , quum Carthaginiensium legatos de pace ad senatum veniem te Puteolis visos, inde terra venturos adlatum esseta revocari C. Laelium placuit, ut coram eo de pace ageretur. Q. Fulvius Gillo. Iegatus Scipionis , Carthaginienses Romam adduxit a quibus, vetitis ingredi urbem, hospitium in villa publica, senatus ad aedem Bellona datus est. XXI ORATIONEM eamdem ferme, quam aegis Eapud Scipionem hybuerunt, culpam omnem si hogi

belli a publico consilio in Hannihalem ver pace.

140쪽

U. e. tentes. Eum injussu senatus non Alpes mo-

is Romanis solum, sed ante etiam Saguntinis, is privato consilio bellum intulisse. Senatuis, ac populo Carthaginiensi, si quis vere aestiis et foedus ad eam Ceo diem inviolatum B esse cum Romanis. Itaque nihil aliud sibiis mandatum ess , uti peterent, quam ut ina ea pace, quae postremo cum consule Lutam tio facta esset, manere liceret D Quum, more tradito Patribus potestatem interro,

gandi, si quis quid Vellen, legatos, praetor fecisset , senioresque , qui foederibus inter. fuerant, alia alii interrogarent, nec meminisse per aetatem etenim omnes ferme uinvenes erant dicerent legati conclamatum ex omni parte curiae est Punica fraudea electos , qui Veterem pacem repetorent, D cujus ipsi non meminissent. MAXIlI. ΕΜOTIs deinde curia legatis, semientiae interrogari coeptae M. Livius ti C. i, Servilium consulem, qui propior esset

D arcessendum, ut coram eo de pace ger ratur u censebat. α Quum de re majore, quam quanta ea esset, consultatio incidere dium Gron. Cren