Iohannis Caii Britanni De ephemera Britannica liber

31쪽

ελωδε ue sebris genus hanc esse putares non inopte, ex fumoso sudantium vapore, ut ex palude solet, et repentina effluentis humo- .ris copia. Sed cum haec nostra unius diei,

illa plurium sit, ut est etiam Nyρωδης Hippocratis πυρετος) haec sudoribus tollitur, illa leniter aut nulla ex parte sudore minuitur, haec contagione, illa non concipitur, 23

crederes etiam Sin e os pensa, nec τυ φωdην

esse febrem hanc, nec tu δ, P. Ad haec quos ista invasit, istis modis torsit. Primo insultu aliis cervices aut scapulas, aliis crus aut brachium occupavit. Aliis sensus erat veluti spiritus aut flatus calidi per membra a discurrentis. Una cum his subitus, set sine monilesta causa huic morbo insuetis, largus sudor manavit. Interiora calebant primo, p08tea ardebant, colore jam inde ad extimas corporis paries dissusο. Sitis ingens, jactatio inquieta. Cor, jucur, atque stomachum male morbus habuit. Haec om- 'nia subsecutus est gravis dolo' capitis, Vanum loquaxque delirium, post marcor et inexpugnabilis pone dormiundi necessitas. Habet enim morbus quoddam acrius ex aure

32쪽

MORBI SYMPTOMATA. noxio Virus, quod mentem et furore movet, et sopore opprimit; ea vis malo est.

Rursum, aliis principio cohibitus sudor est, frigebant membra leviter: at postea 24 erupit idem promotus, Sed odore gravis, colore in alio alius pro humoris ratione, quantitate subinde diminutus, subinde copioSus, Substantia craSsus. Aliis nausea, aliis vomitus erat, Sed perpaucis, et pene Solis ex cibo saturis. Omnes spiritum gravem ac frequentem, Vocem gemibundam expedivere. Urina colore tincta leviter, con- Sistentia crassior, levamento ambigua, nulla enim erat naturae regula propter Veneni

impetum) caetera pro naturali. Pulsus, si quis

Praetentet, concitatior, frequentior. Haec certa morbi indicia erant. Quamobrem quibus sive his notis sive mitioribus, sive asperioribus profluxit sudor profluxit automplurimis) id evenisse censeo non ratione morbi, sed aetatis, Vestium, metus, Vini, cibi, assectus animi, exercitii, temporis, etenim vigebat maxime sub ardente Sirio, ardoribus jam omnia obsidentibus in aut certe ratione disserρntis vel levis causae. Nam

33쪽

VIBUS AEREUM.

quibus remissior fuerat auris pestis, et ex corpore minor occasio, ipsa quoque temperatior noxa erat, et nihil amplius quam 25 corpus levi calore sui Ioreque blando temtabat. Postquam ita explicaverim insatiabilem morbi crudelitatem, contagionem, originem, nomen, naturam, et assectionem, sequitur investigem, principio cur diarius hic mo bus sit: Dein ex quibu4 causis sit prognatus: Tertio, cur Britannis pene solis tantopere sit infestus. Primi rationem monstrat veneni natura et analogia. Secundi, loci situs et coeli ratio. Τortii, ingenium incolarum et convenientia virus. Etenim vis illius veno natae, quae ex putredine inscit, et contagiosa dicitur, duo sunt genera: alterum subtilius atque acrius, alterum crassius atque lenius, pro natura rei putrescentis. Virum enim ab externo calore humidum rei putrescentis, dissoluta j a in mi-εlione, attenuatur atque in spiritum vertitur, ut plus minusve calida rus ea est, i nuis aut crassa, ita vis contagiosa spiritu Pr0pagala et vapore, qualitate resp0ndet.

34쪽

SPIRITU DECEPTUM.

26 Ad excipienda haec, duae etiam tanquam

certae sedes Sunt, humores et Spiritus. Spiritus Voco, vapores qu0Sdam sanguinis puros, lucidos, Subtiles, aereos, calidos, et humidos. Primum genus ratione Suae ana logiae vitiosos spiritus magis respicit: alterum cum impuris humoribus potius convenit. Qualia obrem hoc pestem creat, illud Ephemeram hanc, cum caDtera Secunda re- Spondeant, iacit. . Porro humores lignis liv-midis similes, diu ignem in peste ad dies

quatuor, Septem, novem, undecim, et quatuordecim subinde retinent. Spiritus stuppae et stramento similes, flammam acceptam prae alimenti inopia, in hac Eplie- mera eodem die deponunt. Exemplo est Galeni Ephemera ad Glauco nem phil 80phum, quae quod ex spiritibus nata est, odem die coepta finitaque Pst. Ad rei etiam fidem accedunt, quod subito concipiebatur contagio, quod anhelitu emissi enim anhelitus et reducti, modo asinant im-Purum aera modo revocant in quod multos una corripuit, quod cito penetravit, quod 27 penitus descendit atque ad intima perva-

35쪽

CELERIUS DECURSUs RATIO. 19 sit, quod abscessum non fecit, quod pameis horis interemit. Haec omnia et aerem et subtilem fuisse contagionem, atque ad spiritus analogiam habuisse indicant, ut non addam morbi assectiones, quae ea potissimum loca inses tuba ut, quae spiritibus creandis sedes deput citae sunt: ut cor, jecur, atque cerebrum, quod his tanquam jugibus sontibus, quam aliis partibus uberior erat ad contagionem excipiendam materia. Quibus stomachus accessit et ob hanc causam et ob consensum male os rectus. Ita dixi cur diarius hic morbus sit. Jam ex quibus causis o gentibuS pronascatur, Consequenter Sum dicturus. Sed cum causas

contagionum προκήωρκτικας, naturae rerum

distinguunt, non erit alii num, eas primum in genstra dividere, tum universi tale sua ita explicare atque exemplis commonstrare, ut operosum non fuerit ad privatas causas sine os sensa, cum opuS Sit, des Vndere. Dividuntur autem in tria gΡnera: omnis 28 enim incidens contagio aut est ratione temporis praetor naturam constituti, aut natura loci male assecti, aut iis quae loco accidunt.

36쪽

MORBI CAUSAE SUBTILES . Ratione temporis praeter naturam constituti, ut si ver frigidum et Elacum, aestas calida et Immida aptissimum tempus Sudoribus ex febre, uti censuit ille medicinae pater Hippocrates) autumnus calidus et hum,dus, hiems calida et sicca sit. His accedunt commercia spiritalia, inclinatioque ex astris, quae in rebus humanis multum poS- sunt, ut et hi qui syderum sequuntur disciplinam contendunt, et Galenus illo suo

libro quem πεοὶ του ' Ιπποκρατους διαίτης ἐπὶ των o εων νοσηματων inscripsit, inter

caelera luculentissime docet. Natura loci mali assecti, vel quod frequentes et graVes expirat nebulas, impurusque reddit vapores, vel quod corruptos exhalat spiritus. Α spiritibus eni in corruptis e terra eductis halitu, aurem aliquando infici, vel ex ea peste exitiosa scire licet, quae, cum Troja obside-29re lur, primum canes, dein mulos, ultimo Graecos ipsos male assecit. Sed hi soli sublati sunt. Vi erumpunt spiritus terrae motibus violenter impulsi, solo inclusi, et mora corrupti, quamobrem etiam hos aurem insicere est necessum. Quod ex Venetis

37쪽

discere est, quos nesaria pestis ex terrae motu afflixit anno primo Antii eae Danduli Dueis I eneti. Erat ille motus ad octavum Calendas Februarii, anno Salutis nostrae

1343 hora diei 20. Continuant enim Itali,

maxime I eneti atque Patavini, horarum suarum supputationem ad numerum quartum et Vicesimum. Nec diversa ratione inscitae r ille inelusus et corruptus, qui e subterraneis frumenti repositoriis, ex longo temporis intervallo reseratis emigrat, non sine peste et calamitate reserantium, ni Si

id caute agant, uti et ii qui ea loca habitant testantur, et re ipsa iam saepius comprobatum est Hoc gρnus alia, Italiam peragranti mihi ostenderunt Pisauri, carissimi amici Eusebius et Antonius Gradarius, 30 fratres, Pisaurenses: alter medicinae, alter juris doctissimus: alia in veteri Roma Gasparus Hoterus Germanus juris consultus Romae non vulgaris. Huc referri potest causa pes lithiiliae Oricie primum in Seleucia Babyloniae, deinde in Graeciam, tandem Romam usque veniis proin itae. Nam ad aurem arca Avidit Cassii aurea inclusum, opera -

38쪽

que militum M. Antonii, qui cupiditate lucelli arcam prius ab Aegyptiis conclusam

recluserunt, erumpentem, Ammianus Ma cellinus causam refert. Atque haec quidem ex spiritibus vi solis exhalantibus libertate donatis, et vi erumpentibus, contagio eSLJam venio ad contagionem ex Vaporibus: Hi duplices sunt, tenues et crassi. renues oco, qui e profundis locis et penitioribus terrae si nubias ducente quodam Spiritu pro- manant, ut sunt qui ex Averno Campaniae,

et Soracte aves transvolantes enecant; aut

Barathris Charonseis, Arcadicis aliisque pro-3I landis specubus qui circa Sardeis sunt et Hierapolin. Ut sunt praeterea Puteolani

specus halitus, qui et canes objectos in te siciunt, et hominibus mortiferi Sunt, non aliter atque ex Sinusessano agro letalia spiracula. Aeque et in multis aliis orbis locis atque regionibus, e depressis puteis sulphurantia, aut aluminosa occurrentia, pu- tearios necant. Idem sit ex antiquis metallis olim destitutis si allius deseenderint, et solum vel natura vitiosum fuerit, vel com plum per injuriam. In qu0Silam specus,

39쪽

qui despexere, moriuntur. Sunt apud nos in partibus Britanniae septentrionalibus so-dinae quaedam carbonariae, quarum insalubris spiritus atque vapor conductis operis tam gravis est, ut eas nulla mora interficeret, nisi ex indicio ardentis lucernae cujus flamma tum anto paulo et livescit et consumitur, quam is adventat) se statim subducerent. Sunt autem fodinae illae bituminosae. Indicio est lapis quidam niger, durus, squamosus, et bituminosus, quem ad ignis usum et materioni inde accipimus. 32 Eum Plinius obsidianum, nostri carbonem ex mari, ex Novocastro, et labrarium vocant, ab usu, loco, et vectura, quod ad caeteros Anglicie partes in navi vehitur, et fabris serrariis ad sorrum molliendum, singendaque serra instrata accommodatior sit, et

cinis effoditur.

Crassi vapores sunt, quos nebulas et caligines vocare solemus, suetore graves.

Lae, ut apud nos frequentes sunt, ita huius sebris diariae qt phsliserae habitae causa suere, uti paulo post dicemus. Neque mi-

40쪽

rum est has e solo eductas, soli referre vitia, cum nulla res Sit, quae non ejus a quo nascitur notas reddit. Pabuli sapor apparet in lacte, et vini vis existit in aceto, in melle quoque sensus herbae est. Post naturam loci, ultimo in loco sequuntur ea quae loco accidunt. Ea sunt, quae aut Sublime aut huini, in summa terra aut non 33 ita alte recondita putrescunt. Indo enim virosus foedusque odor oritur, aerque inscitur. Exemplo sunt Aethiopes qui Atheniensi bello susi projectique sunt: et loc Stae, primo quae oris maritimis Africae

mortuae sunt, ex quarum gravi contagione intersecti sunt non homines solum, sed pecudes atque aves etiam, anno ante Christi

adventum 123 anno 4. Olγmp. I 63 M. Plancio Isaeo, et M. Fulvo Flacco Coss. Tum, quae ventis ex Gollia quam ante per

aestalem vastaverant in delatae, et in itinere maris undis summersae, crebro fluctu aestu-nue in littora Britannica iactae Sunt, non sine dira fame et gravi peste Britannorum, quo tempore regebat Anglos Etlieli odiis Rex, et Romae praesidebat Nicolaus pri

mus,