장음표시 사용
61쪽
4o, Artes Iemtica quid agitur contra rationem humanam: Etenim inte lectus humanus est valde limitatus & exiguus, facit
que circa pauca , & circa rem unam penitus occupatus.' Neque rationes illae sunt adeo connexae , ut Concepta una concipiatur necessario altera. Idem ibidem.
r . Ex his quinquaginta Societatis Theologi , rei trin Libro cui titulus: Philosephista, seu excerpta ex libris. Nesibus , Dictatis Theologicis Θα inserunt peccatum philosophicum non esse casum metaphysicum, sed possibilem, imis di de facto existentem. 16 I. Enimvero praeter alios) peccati philosophice dogma, velut casum practice contingentem tradiderunt P. Becheser, P. Beguit , P. Andrii, P. de S. Ligier, P. Beon, P. Surre, P. Regis &c. . in diversis respectivo collegiis, Remensi, Lugdunensi, Massiliensi, Came-raeensi, Dolensi &c. uti demonstratur in quinta peceati philos hici Denuntiatione, dc in libro proximo
I 62. Perspicua sunt verba P. Beon S. Th. Prosessoris in Collegio Massiliensi, in Dictatis anni i689. - Dic
is Io. in omni peccato, etiam materiali, reperitur of-
sensa Dei, quae in eo est, quod fiat actio displicensis Deo, quae ollania si advertitur, evadit formalis. Hic is jam quaeritur, utrum aliquando ossensa non fiat f is malis, seu utrum detur de facto aliquando peccatum, is philosephicum, hoc est a stus pravus, & de se distilis cens Deo, ita tamen ut displicentia ignoretur , uveis quia ignoratur Deus, sive quia ignoratur quod pe is catum ei displiceat , sive denique quod non attenda-- tur & consideretur ipsa displicentia 3 Ego dico I cis posse contingere ex triplici illo capite, ut non evadatis ossensi mrmalis , fiatquα tantum peccatum philos, is phicum, non pertingens ad malitiam theologicam. - Ι63. Dico χα inter Christianos adultos reipsa nonis dari philosephicum tantum; non esse tamen cur n si getur dari in aliquibus hominibus, puta pueris, Tuis cibus, Sylvicolis, Barbaris &c. - 16 . Peccatum etiam philosephicum Arriaga disp. - 2. . de Deci stat. 6. admittere videtur in ignoranteis Deum is
62쪽
Post ei se orbi denunHata. g. VI. xeum vineibiliter, sed inculpate. Talem quippe Dei
morantiam admittit hisce verbis: o Ignorans vincibialiter Deum esse, a peccato nihilominus excusari potest, etiamsi suboriatur ei dubium de Deo, omitta, que inquirere. Ratio est, quia multae sunt res, de quibus mihi occurrit ratio dubii, non tamen pecCo, non ulterius inqui vendo. Sunt enim res, quarum mea non interest, di de his non teneor amplius i quirere, ut per se patet. Obstupesce Lector, hoe Theologo Christiano ad Dei existentiam extendi .uasi hominis non intersit, orto de ea dubio, de ea in-uirere. Pergit enim: is Quo posito etiamsi aliquod dubium suboriatur in multis barbaris, an sit aliqua cauosa v. g. quae produxit coelos in margine habetur, ubia barbarorum de Deo) is non tamen propterea e citatur species, quod illa sit Legissator, vel veneratione digna, vel quod illa dederit praecepta, quae ego debeam inquirere. Imo Brte saepe in contrarium: Ad me talia discutere non pertinet, nec utile es. Sicut si jam movetur dubium in aliquo, quo pacto arbores crescant, non peccat certe ulterius non inquirendo causam bella certe comparatio, dignaque Theol o Christiano) - unde infertur non esse culpabiles in tali ignorantia , etiamsi fuerit vincibilis physice ; nd licet moraliter etiam vinci potuerit, de re tanta iligenter inquirendo. Jam vero si in tali homine dear ignorantia Dei vincibilis, & tamen inculpata , pec-1ta in tali ignorantia commissa non magis Theologicavit, quam commissa in invincibili Dei ignorantia. γuia non magis commissa cum advertentia quod sinti ei offensa. 16s. Nulla lana. adulteria ; homicidia, aliave sc ra , quantumvis enormia , habentis rationem peccati γrmalis, aut divinae ostensae. in invincibiliter ignoran-: omnem mi Legem, prohibitionemi aut existentiam. . Dinus, Minorita Hibernus scum Sociis supra lauda
l66. Nascitur Petrus, Babitratur , antequam loquilat capitur a barbaris, in Sylvam inducitur, & Atheis
63쪽
mum positive docetur. Ad usum rationis pervenit Posse invincibiliter nescire Deum, Theologi nobiliores
assirmant. Moriatur igitur , antequam ignoret vincibiliter Deum , dc per consequens aliquod committat mortale, licet gravia multa contra lumen rationis committat. Quo pucrum D. Fagnanus mittit 8 Non ad ia-sernum : quia Originali ille, & actuali mortifiro caret.
Ad coelum ergo. Caramuel in Apolog. contra Fagnanum.
Ergone ad coelum Atheus adultus, sine ulla fide actu, Ii , sine amore Dei, cum multis horrendis contra consuentiam admissisi . I 67. Qui ex inveterata consuetudine in vertenter jurat latium , licet videatur obligari ad consuetudinem
confitendam, tamen communiter cuiatur. . . Quia
communiter nemo advertit ad obligationem quam habet, illam consuetudinem propter Cam rationem extirpandi, ne scilicet sua consuetudo sit causa proxima praedicta materialis mali. Et consequenter, cum CXCu- sttur a. peccato, excusabitur a Conressione. Tam ri
168. Idem dicendum de ceteris peccatis blasphemam
di, occidendi, vulnerandi &c, t. a. expia. confess. c. 3. S. 3. n- χ3. . 169. Non teneris seb mortali peccato conari ad emtirpandam consuetudinem, quoties occurrit advertentia istius consuetudinis. Irim t. 3. in Decal. c. I. g. f. a 7o. Qu ex inveterata consuetudine, velut quodam necessario impetu rem malam agit, v. g. materiales blasphemias, aut periuria effundit, tunc non peccat, nec proprie blasphemat , pejerat. Lavm V L I. tr. 2. c. 3. n. 6. Et L 4. tr. Io. c. 6. n. 2. 9 3.17 r. Verba blasphema, quae ex prava consilietudine, quam quis extirpate negligit, ante rationis animadversionem proferuntur , non iunt vere ac proprie peccata
. . . sed effectus peccatorum, puta pravae consuetudinis. Idem ibidem. γ .r7Σ. Hic habitus, quamvis malis actibus procreatus
sit, actu tamen peccatum non est , cum non sit actus. I. actibus autem meremur, aut peccamus, habitibus nod item. Axor. l. 3. instit. mor. c. 3. 123.
64쪽
pontifici is orbi denunciata. g. VI. 4.2r73. Qui ex illo pravo habitu jurat, si ita subito
juret, ut plenam animi deliberationem jusjurandum preveniat, lethalis peccati reus censendus non est. Ibι-
37 . Plerique quidem Doctores veteres ac moderni censent juramenta illa, sine reflexione prolata. esse peccata mortalia; utpote voluntaria in causa. Verum posterior sententia cui tanquam probabiliori accedo) ait juramenta prolata sine advertentia formali, & per se sufficienti ad peccatum mortale, non esse in sc novum ac proprium & speciale peccatum , propter selam jurandi consuetudinem , qualiscumque illa sit, etsi nomdum retractata : sed totam malitiam esse in sua causa; atque ita , ut sint peccata lethalia, exigi talem advertemtiam, qualis necessaria est in homine, non sic ad jura dum assueto. Sanchez. l. 3. c. s. α χχ. ct seq. referens SuareZ, cumque ipsis addens non esse necessarium talia juramenta confiteri. rq s. Si desit advertentia plena , &ex ea oriatur blasphemia, etiamsi adsit consuetudo blasphemandi, non committitur peccatum mortale. Quia ad peccatum m γtale requiritur advertentia plena , di undequaque ori tur detectus illius, excusat a peccato. Nintius tr. as
x76. Non obstante pejerandi consuetudine non re tractata praesens inconsideratio vel inadvertentia est invi cibilis, cum sit naturalis. Ergo excusabit a peccato saltem mortali: quia consuetudo non efficit inadvertentiam voluntariam. Ibidem c. II. n. I 6.177. Nec refert quod inadvertentia oriatur ex prava consuetudine aut ex passione : quia tam passio , quam prava consuetudo tollit. actualem usum rationis, qui necessarius est ad peccandum mortaliter, ut pluribus ponderat Suar . Ibid. n. 3I8.378. An sit peccatum, quando homo videt consummatam esse consuetudinem , & advertit gravitatem &periculum ejus p Dubium esse potest. Sta etiamsi dicatur tunc esse, non tamen postea , quando quis non advertit. de novo peccat. Ideo diximus non esse peccatum speciale. Ibidem. 179.
65쪽
- Artes 'sultisai 79, In iis quae per se mala sunt, si anima in vehementi passione irae aut tristitiae , adeo absbrbeatur c gitatione commoditatis, aut utilitatis, ut vel nihil omnino , vel valde tenuiter attendat ad operis malitiam, seu inhonestatem ; isto casu vel nullum , vel dumtaxat impersectum ac veniale peccatum erit. Quod arbitror interdum evenire iis, qui, nimia tristitia absorpti, sibi- ipsis necem inferunt. Luman l. I. tri 3. c. f. n. 13. istri T. c. s n. 3. Similia habet Tamburinus I. I . in de l. c. 2. f. V. Ergone errat Ecclesia , tales privando ecclesiastica *pultura p Ergone Augustinus pariter e ravit velut sceleratos homicidas damnando circumce, Iiones, qui existimantes se obedire Evangelio, animae suae odium praecipienti, non solum non advertebant se peccare, stipsts interficiendo, imo existimabant se benefacere, ad idque faciendum sese martyrii telo move
18o. Judicium ita imperistum ut ad mortale nodi sussiciat, contingere saepe potest in homine senae me iis, di non dormiente, vel ob passionem aliquam involuntariam δc vehementem, cujus violentia judicium obtenebret 8c distrahat, alioque abripiat, vel ob stuporem aliquem mentis, qualem in rusticis sepe deprehendimus, vel propter attentiorem alterius alicujus rei cogitationem, quae fiat, ut homo, licet non stupidus , viagitet . levissime tamen advertat malum alterius cogitationis. De Rhodes disp. a. de aris. hum. a. a. sect. I. g. 1. Si ita est, vix tantur mortalia , nin purae mal
I 8 I. Quaecumque actu non cogitas peccata esse, vel certe non dubitas, non iunt ullo modo peccata; etiam fi antea stiveris esse peccata. Idem. ἀ p. I. de pecc. q. 34set a. 3. 3, I 81. Quotiestumque volo aliquid quod novi esse peccatum, dc contra praeceptum , prout cadit sub volitio- nem meam , Vere pecco; si autem novi quidem illud esse peccatum in se , non novi autem peccatum esse prout cadit sub volitionem meam, non pecco , neque famcla contra charitatem divinam. Idem disp. a. q. I.sect. 1.183. Si
66쪽
i 83. Si quis causam ponit vesuntarie ac liberὰ alicujus peccati, cujus non advertit malitiam quando illud committit, is peccavit quidem quando libere posu it causam illam , cujus essectum praevidebat; non peccat a tem quando sine advertentia morali ponit illum edictum. Idem dij. 1. de arit. hum. q. a. sis. I. g. I. I 8 . Debemus examinare & confiteri id quod in juve tute fecimus , ignorantes esse peccatum Z Resp. non :quiaad peccandum debemus habere notitiam malitiae dum rem committimus , nec sufficit postea intelligere quod esset malum. Paulus Romer in conclus. theor. de A LMm. rit. de ignor. pag. 8. inde concludens confitendas non esse pollutiones voluntarias in juventute commissas, dum nesciebamus esse peccata , licet id postea resciv
I 8s. Idaea peccatorum ignorantiae . quam fideles omnes habent secundum Scripturam utriusque Testamenti, Conciliorumque & Patrum traditionem, est quod ignorantiae peccata illa sint quae committuntur absque adve tentia malitiae, dum committuntur. Istam porro idaeam illi de quibus hactenus, destruunt per ea quae eXipsis hactenm exhibita sunt, & per ea quae sequuntur. Dicit enim P. de Rhodes ibid. Si quis causam ponit voluntarie ac libere alicujus peccati, cuius non advertit malitiam quando illud committit, is peccavit quidem, quando libere posivit causam illam, cu)us effectum pra videbat ; non peccat autem, quando sine advertentia morali ponit illum esse hum.186. Et add t, cerrum esse, quod nullum unquam potest esse peccatum, cui non iit semper conjuncta cognitio aliqua malitiae.187. Dicit etiam Filiutius tr. a I. e. Io. n. 36 . quod ratio peccati actualis ignorantiae consistit in negligentia sciendi res necessarias. Ipsa vero ignorantia dici potest potius enectus peccati, & malum objective; quia
est uisconveniens rationi. I 88. Et Sanchez l. r. in Decal. e. I 6. n. I. Ultima
difficultas est, an ignorantia, quae vinci nequit, dum in actum prodit, at potuit antea vinci, excuset a cul-
67쪽
6 Artes Jesultisapa 8 v. g. quis sua negligentia mortali non didicit, quod ra ione ossicii vel communi Christianorum lege
discere tenebarur; deinde, quando non est a quo instrui possit, per ignorantiam transgreditur praeceptum&c. Ad hoc respondet cum UasQueZ. talem non pecca re, dum transgreditur praeceptum , si transgressionem ex ignorantia secuturam non praeviderit; si vero praevia derit , peccavit dum praevidit ; sed actionem, quae postea sequitur contra praeceptum, non esic propriὰ peccatum, sed /esseetiim potius peccati, sicut stipra dixit de peccatis in ebrietate commissis.189. similiter Martinon disp. 22. de pecc. se Z. 2. u. 3 . Quaeritur, an quidquid agitur ex ignorantia culpabili, sit peccatum imputabile , & quando λ Resp. esse
peccatum imputabile secundum culpam quae est circa ignorantiam ; dc tunc culpam totam existere , quando causa cognita ut talis, constituitur voluntaria propter affectationem, aut per negligentiam sciendi; ab illa vero culpa reliouum denominari culpabile. I9o. Et ibIdem num. I 6. Secunda pars responsi est. VasqueZ Ratio ejusdem est, quia dum eventus malus proxime sequitur ex ignorantia, ignoratur irse, aut non potest impediri. Si enim non ignoraretur,& impediri pollet, non estet eventus tantum ignorantiar, sed cognitus in se M volitus. Si vero , dum prinxi me sequitur, ignoratur, non potest tunc esse in se voluntarius. Quare nec circa illum potest esse alia culpa, quam quae praecellit circa causam libere positam. I9i. Quamvis ignorantia illa sit circa jus divinum& natura e , si probabiliter credat Confessarius conmlium non profuturum, tenetur non admonere, quando
illa ignorantia invincibilis est sensi utique Sanchesiano, seu Molmistico. Sanchez de matrim. l. 2. disp. 38.
19Σ. Id quod proxime dictum est procedit etiam
in casse , quo poeniens ante finsiet in mala fide, si a viris a se existimatis doctis quos co iselui et) audiis set se facere posth id quod Confessarius clare vidit facere non posse. Ibi em Π. 3.
68쪽
I93. Casu quo poenitens Confessario significaret se angi scrupulo circa id quod per se est malum, jurique naturali contrarium , verius est . quando solus est scrupulus, posse Confessarium facere, vel respondere ut deponat scrupulum. Quia scrupulus non aufert bonam fidem, & ignorantiam invincibilem. Ibidem n. I I9 . Omnia dicta in hac conclusione vera sunt etiam quando credit Confessarius fore ut poenitens libenter imonitionem suscipiat; at videt remedium esse dissicillimum, ut si scandalum & notabilis infamia inde sequatur. Et ita censent quidam Neoterici docti. Ibidem
burino Method. Confess. l. 3. e. citante Lugonem disp. 22. de poenit. sese. 2. g. I. 196. Sauli blasphemue caedesque fuerunt tantum peccata venialia, eo qu3d ignorans fecerit. P. Baetari in Catechisemo suo majore p. a. pag. IO8.197. Qui ex voluntate efficaci obtinendi aliquid a daemon , aut ex alio pravo affectu, & malo fine, sibi hie& nunc essicaciter imperaret odium Dei, non peccaret formaliter odio Dei, sed solum prava illa voluntate habendi odium Dei, quae de se minus mala est, quam ip- sim Drmale odium Dei. Ioannes Bapt. Taveme p. 2.
I98. Ermr quo quis aberrat a veritate , sequendo opinionem probabilem, est error in vincibilis, qui non potest ei in culpam imputari. Ibid. tr. 2. c. Φ. q. 3.399. Rudis 3c illiteratus . . . . generatim reselutionem sibi a viro docto & timorato datam habere potest pro magis probabili & tuta, quamdiu aliunde non ha- Det rationabilem causam dubitandi. Ibidem. 2oo. Sectui omni assectu venereo, aut periculo scandali turpia loqui aut narrare o scurrilitate, aut i vitate, de se tantum est veniale. Idem p. a. tr. I. c. S. I. q, I. - C E N .
69쪽
De legibus ae dispensationibus. 2o I. DOpulus non peccat, etiamsi sine ulla caulal non recipiat legem a Principe promulgatam,
ERobar Th. Mor. to. I. L f. c. I . problem. 13.2ΟΣ. Leges civiles de facto vel raro, vel certe non
frequenter obligant sub mortali; Ecclesiasticae item
non multum frequenter. Tamburinus I. I. in De Lς. 3. f. 8. u. I 2.2o 3. Lex poenalis, etiam mista, in materia gravi non obligat in Conscientia. Escobar loco est. c. 7. problem. 6. cum Reginaldo, Valentia, Filiutio , id tamquam probabile admittentibus.1o . Clerici, secluso scandalo, non peccant mortesi-ter Principum Secularium Leses num commune respicientes, nec Ecclesiastitae Immunitati repugnantes. uti contextus exprimit violando. Quia Legibus hisce direete non tenentur. Estobar ibidem c. Is problem. 19. cum Salas, Azorio, L man. ros. Actus intemos Ecclesia non potest praecipere.
Idem. tr. I. exam. 12. c. I. u. 2.
2o6. Nefas est ponere, absque justa causa, ipsb die quo lex, v. g. audiendi factum , obligat, impedime tum sacri audiendi; nemo tamen obligatur, pridie festi. non ponere impedimentum sacri postridie audiendi. G bat tr. s. de sacram. n. - . 9 4 7. cum Suario, Be- cano, ratio, Dicastillo. Σο7. Licitum proinde est die Sabbathi proficisci advenationem instituendam in loco tam remoto ab omni Ecclesia, ut impossibile sit die dominico audire sacrum. Gobat ibidem α φ 8. cum Tamburino. 1o8. Qui die Sabbathi opplet se vino , praevidens s re ut propter aegritudinem, quam potus ille immod ratus, vel adducturus, Vel aggravaturus cst, nequeat pedem efferre domo ad 1acrum die dominico audiendum, delinquit quidem mortaliter contra legem tem
70쪽
perantiae, sed non contra legem Ecclesiae de sacro audiendo, in quantum praecise ponit impedimentum executioni illius. Idem ibidem n. ψ . 42s cum Hen
ao9. Similiter excusatur, qui per intemperantiam fi cit se ineptum ad dicendum sequenti die ossicium canonicum. Idem n. 2s cum Becario.
a Io. Licet impedimentum ponatur per actionem pensimam, non tamen est necesse in Consessione quidquam dicere de omisso sacro. Idem n. I. a m. Sicuti non teneris . . . . non ponere impedimentum executionis legis, ita non teneris auferre positum a te, adeoque si laria VI. profectus es ad locum, equo non possis die dominico adire templum, etiamsi mane diei dominici facias iter per tres aut quatuor horas, non obligaris die Sabbathi, conficere partem it arum quatuor horarum, ut possis die dominico sacrum audire. Idem n. Vs.10. Deobligatus, ob impotentiam, a majori parte operis recepti, v. g. lectionis horarum, eo ipso deo-bligatus est etiam a minori, ad quam in potens. Gobae n. 622. cum Aetorio, Paem. O Lessio. xi 3. Palaus post Filiutium . . . . non improbabiliter absolvit a toto matutino, qui potest quidem dicere omnes Psalmos matutinales, at non lectiones seu talem obligat ad solas laudes & ceteras horas. ai . Non tenetur ad matutinum dc laudes, qui potest haec dicere, at nequit ceteras horas. Patio tr. 7. disp. a. p. 6.ai s. Ille qui ex nimia deproperatione contraxit Ea-vum habitum detruncandi plurimas syllabas, aut verLa. ita ut desuescere nequeat sine notabili dissicultate, non uidetur adigendus ad tam dissicile emendationis studium.
116. Vere implet sacri audiendi precep um, qui illud ex contemptu audit. Sanchez l. I. c. 3. n. I 3.
xi 7. Illud etiam implet, qui selum interest seminae videndae & concupistendae gratia. A r. L 7. c. 8. Uco