장음표시 사용
21쪽
- l6 consciscitur. Nemo enim christianum nomen cum digni lato tueri, nemo in aciem prodire, cum hostibus praelia miseere, eorumque potest impetus frangere, nisi graeca latinis consociarit. Utque ex omni antiquilato testes locupletissimos sexcitem, quorum Virtute et sapientia res christiana stetit; eorum alte animis insederat Opinio, reque pro-
harunt, Christi pugilem acerrime in litterario pulvere exercendum , eique in umbratili disciplinarum palaestra diu tirocinium belli ponendum, antequam in Solem et arenam certam n initurus descendat. enimvero P re triumphum, quibus ecclesiam manubiis ornarunt, altera labente a Christo nato aetate, diastinus, Tatianus, Athenagorast ut hostem ad angustias et incitas adegerunti ut eorum eloquentia aut delinitus aut fractus brevi licet temporis intercapsedine, deserbuit furor, quo in Christi scholam veteratorum ira serebaturi Acerrima dimicatione vixdum adolescens religio laborabat, criminum foedissimorum odio conflagrabat, in invidiam perinde ac thyesteum epulata in morem et vagae indulgens libidini
vocabatur, imperatorum animis laces teterrimae subiiciebantur: ad rogum ad circos ad seras ad exquisitiores necis gradus, ceu morti devota capita, indicta causa rapiebantur: alter in alterius sanguine mactabatur: conviciis, probrisque per compita perque vias proscindebantur: hominum conspectum lucemque vitabant; earebant senatu carebant soro, sese cavernis parietibusque tegebant. Non
tulit hanc soritatis speciem o Christi disciplina Iustinus,
suique oblitus sese medios in hostes coniicit, veritati adest causam agit, criminationes eluit, imperatores a caede insontium delerret, populoque romano datis litiseris aequioris
22쪽
- l7 sit auctor consilii. Signa tuoque cum graecis contulit Justinus , manus cum eorum sophis conseruit, offusasquutenebras excutiens veri lucem vel invitis immisit. At vero quonam ex armamentario clypeum et tela ad decernendum educit Iustinus: quaenam missilia intorquet Θ 0uibusnam in spatiis patiens pulveris et solis sese perdiu exercuerat Θ In manibus sunt eius orationes: qui stili nitor quod pondus in sententiis, qui delectus verborum, quam apta et concinna comprehensio, quod eloquentiae lumen quae eruditio graeco homine digna, quae notitia antiquitati si omnium, qui Athenis reliquaque in graecia tum prorsa tum versa oratione ingenii monumenta posteris prodidere, mentem rimatur: Orphei Homeri, Hesiodi, Platonis, Sophoclis de summo numine omnia imperio cohibente
sententias corrogat. Cumque in eam mentem coeant, Deum euncta nutu movere, et aequo imperio mare terras et astra temperare; cumque corporeis vinculis erimus exsoluti, suas
flagitiis poenas, sua benefactis praemia constitui: cumque haec nitidiori in luce collocet Christi religio: hinc si quidem sibi constare velint, aut fulsi coarguant Orpheum, Platonem reliquosque quos laudibus ad caelum esserunt. aut nostram disciplinam desinant stultam traducere, eique probrosas notas inurere. Super haec ad abstrusiora graecorum mysteria provehitur Iustinus: quid perridiculi, quid monstrosi eorum insit theogoniae, retegit: ad . MOSen accedit, eius historiam hellenicis monumentis communit, aditumque ad Christi scholam recludit
S. Iustini philosophi et martu ris ad graecos oratio. Ad graecos cohortatio. - De monarchia. - Apologia I prci christianis ad Diuiligos by Cooste
23쪽
- lη Hoc quod Justinus, iter obivit Tatianus, hoc Athenagoras, hoc longus bellatoriim ordo, qui prima pugnae tentamina cum hostibus civere: qui profecto tamquam inexercitati pugiles in prima acie, primoque in congressu corruissent, nisi eorum dexteras graecae litterae obarmassent. Hoc itaque inter nos et illos, qui a graecis latinisque aureae aetatis scriptoribus adolescentes avocant, interest; huc recidit quaestio: quod illi religionem dicendi artis praesidio nudant nos obsepimus: illi arma hebescentia et rubigine exes nos rutila et fulminea comparamus: illi eloquentiae laudem, quae graeco latinoque sonte manat, a religione distrahunt, nos adsciscimus: illi stilum barbario infuscant, inquinate loquuntur, orationem Subagrestem
subrusticam scabram excudunt, n0S expurgamuS et expolimus. Una est enim religionis bonarumque artium parque conditio: quantum de litterarum cultu decedit, tantum de religionis tutamine imminuitur: comes siquidem et administra religionis est omnium sapientium consensione, eloquentia: humaniorihusque litteris veluti solo ac landam m-to sacrae disciplinae Superatruuntur. Ut vero ad illa ecclesiae ornamenta, virtutis doctrinaeque antistites, quorum auctoritate et exemplis causa haec diiudicanda, lisque componenda est, nostra reseratur oratio: numquam profecto sese graecis latinisque ethnicorum litteris ab ineunte adolescentia abdidissent, nec voce nec praeceptis adulescentes ad eas acerrime arripiendas inflammassent, nisi ex hisee artibus laetissimus fructus
Antoninum Pium. - Λ polog. II pro christianis ad senatum romanun . Dialogus cum Tr phone iudaeo. - Opera grer latina edit. inauri n.
24쪽
deret. Quid horum infirmari, quid ad calculos vocari potest λ Adest, ut paucula carptim delibem, Arnobius rhelmrum longe disertissimus, qui omnia artis, quam probe tenuit. instrumenta ad Christi disciplinam convertit L Adest ex Arnobii ludo Lactantius, cuius in scriptis spirat M. Τullii, quem unum sibi ad intuendum delegerat, ubertas et copia : qui, verbis utor Petrarchae, ut hostium vallum et moenia subrueret sese tullianis machinis tormentisque instruxit Adsunt Gregorius, et Gregorii aequalis studiorumque socius Basilius, quorum utrumque tantus discendi ardor incesserat, ut patrias sedes Athenis commutarint, graecorum doctissimis arrectas aures adhibuerint, nihilque sibi deesse voluerint, quod ad eloquentiae laudem pertineret. Cumque coaevi adolescentes, ut eorum seri ingenium, dies solidos in alea in ludis in circo tererent, cumque balnea
adirent, choreas agerent, matronarum cathedris haererent:
Gregorius et Basilius nihil horum: una discendi voluptato
a Arnobius sub Diocletiano principe Siccae apud Africanis storentissime rhetoricam docuit, scripsit quoque adversus gentes v quae vulgo exstant volumina n. S. Hieronymus de viris illustribus Oper. tom. II. edit. Vallarsi.' u Lactantius et poetarum et philosophorum notitia, et cie n roniana facundia. et quod cuncta transcendit, Otholica religiones elarissimus B. Franciscus Petrarcha sub finem libri I invectivarum in medicum. Idem epistolarum senilium lib. I ep. IV ad Joannem Boccacium: a Lactantius peregrinarum superstitionum landamenta cona vellii B. S. Hieronrmus ep. LVIII ad Paulinum. a Lactantius eloquens liae tullianae fluvius D.
25쪽
ducebantur: tempus omne graecis litteris a populi oculis remoti transmittebant. Quam suavissimam Athenis inter optimas artes exactae aetatis memoriam repetens annis ingravescens Gregorius, non voci non laetitiae pepercit: Et
η εδαφος, o mihi Vere aureae Athenae, et si cui, mihin prae ceteris ingenii opum allatrices: Athenae artiumn optimarum diversorium ni Cumque Gregorius amicissimi casum indoleret eique parentaret, funusque lacrimis et concione prosequeretur, laudi vertit Basilio, quod atticos
grammaticos et rhetores aemulatus orationibus ad demosthenicum robur, et ad Thucydidis limatiorem stilum propius accesserit L0uam dicendi laudem limis adspectans oculis Iulianus, tyrannorum qui sunt, qui fuerunt, qui suturi sunt teterrimus, legem tulit: Christiani ethnicas disciplinas ne
attingunto: oculos a profanis litteris arcento: animum poetarum commentis ne turpanto: gymnasia obstruunto: graecas artes tum colere, tum tradere cavento: unum
Lucam et Matthaeum legunto Eo nimirum spectabat Julianus, ut optimae disciplinae e christianis castris transfugae saepsserent, attici stili nitor hebesceret, studia oblanguerent, eloquentia obmutesceret, religio litterarum viduata
S. Gregorius narianaenus oratione sunebri in laudem Basilii: inibi mentionem iniicit astronomiae, geometriae, διαλεκrtκης, numerorum rationis, artisque medendi, quas probe tenuit Basilius.' Julianus imperator epistola XLII. - Opera graeeinlatina Iuliani imp. cum notis Dion3sii Petavit e Soe. Iesu. - Parisiis
26쪽
- 21 praesidio, dignitate et loco moveretur. Quae duliani vox ut percrebuit, quis non ingemuit, quis dolore non arsit, quis impendens rei christianae discrimen siccis oculis est conspicatus p Omnium opinione maiorem hausit luctum Gregorius, iramque in dulianum evomens vehementi con
cione: Ecquis, inquit, tibi mortalium progigatissime hanc
iniecit mentem, ut reliqua vitae crimina hoc uno cumula
res P opibus fortunisque exui, dignitate deiici, quamvis
iniquissimum est, quoquo modo patiar: ast de eloquii laude deturbari, quae una nos nudos ad Christi castra commigrantes insequitur, non seram non sinam. Non enim Gregorium praeteribat, quam letali vulnere conficeretur religio, si artium graecarum laboraret inopia L Nec alia mens, nec alius fuit animus Augustino ; cum ei sermo de hoc du-liani scito incidisset. Cum enim imperantes recenseret, qui rem christianam serro et internecione vastarunt: quo, inquit, te tacitus relinquo hostium vaserrime, qui odium fraude technisque obtegens Neronem et Decium nostra caede cruentatos unus omnium longe antecellis 2 p
S. Gregorius narianaenus orat. IV et V in Julianum. - Cum multa gravia in Julianum iactasset Gregorius, tum illud gravissimum, malos daemones hoc illi immisisse consilium; eique notam stupiditatis inurit. Sub exitum alterius orationis sibi gratulatur Gregorius, quod hisce concionibus columnam herculea perenniorem contra Juliani improbitatem ad posteritatis memoriam constituerit.' ΕΟ vel nomine Augustinus christiani nominis hostibus Julianum accenset, quod hoc scito religionem artium optimarum pra sidio nudavit: a Deinde quid respondent de duliano, quem non nus merant in decem 3 An ipse non est ecclesiam Dei persequutus, s qui christianos liberales litteras docere et discere vetuli 3 s De
civitate Dei lib. XVIII cap. LII.
27쪽
- 22 Fuit enimvero perpetua, nulloque aetatum flexu consenescens ecclesiae laus, doctrinae patrimonium veluti haereditarium tueri, pacisque auctibus amplificare, caligantes inscitiae tenebras discutere, Obrepentes errores Carpere, nullos vel disertissimos hostes expavere, cum illis pedem conferre et cominus congredi, res praeclare gestas historiae mandare, ex editiori loco populum alloqui, mores ad rectum singere, a vitiis ad virtutem traducere: ad quam laudem ut ingenia probe instituta adolescerent, suppetias a graecis latinisque litteris nullo non tempore conquisivit. Nec mirum: ut enim mens fert Augustini, hebraei pedem reserentes ex oris aegyptiis, armillis torquibus inauribus aurique ignoto pondere onusti iter ad dissitas palaestinae plagas corripuere: ita ethnicis opibus congestis sese in Christi castra recepere Cyprianus, Lactantius, Optatus, Victorinus, ut ceteros qui vitam nunc temporis exigunt, missos faciam L Et sane Hieronymus, quas a teneris arripuin
rat latinas litteras, non deseruit senex: et Tullii, Virgilii Horatii crebris sententiis ceu electiori flore epistolas inspergit, et obtrectatores molli brachio corripit, quod sibi vitio verterent adolescentes in bothlehemiticis claustris tullianis praeceptis instituere
Quid Ambrosium persequar p Quid Leonem, quid
S. Augustinus de doctrina christiana lib. II. num. LX. LXI.' α Pene ab ipsis incunabulis inter grammaticos et rhetores, s et philosophos detriti sumus s. Hare de se Hieronymus, praefat. in Job. Videsis invectivarum Rufini in Hieron1mum libros, et Hier nymi apologiam adversus Bulinum. - Oper. S. Hieron. Vol. II edit. Vall. Diuiti eo by Coosl
28쪽
- 23 Gregorium summos rei christianae antistites, quibus tum
eloquii dignitate, tum sapientiae laude, tum rebus gestis magni cognomen accessit 1 p Litteris proditum est, Fulgen
tium, cum necdum excessisset e pueris, Homeri carmina matris spectatissimae seminae hortatu memoriae mandasse, eaque tam suavi vocis flexu , tam apto oris et corporis habitu et motu recitasse, ut omnium in se oculos laudesque converterit
Utque ad insequentis aevi monumenta descendam; cum barbaricis incursionibus italia foedaretur, graeca et latina disciplinarum supellex diriperetur tristique carperetur incendio, et inter tantam armorum vim nulli bi ingeniis excolendis locus laret, communemque tempestatem et privata et publica res subiret: bonae artes diuturno iactatae
α Ambrosius librorum mellissuos flores sparsit, quorum s hodie per omnes tractus ecclesiae gustus suavissimus, et fragran-n sissimus est odor B. Franciscus Petrarcha de vita solitaria lib. II seel. IV, cap. n. Paulinus in vita S. Ambrosii eum uadii a liberalibus discis plinis edoctum B. a S. Leo chris uanus Demosthenes, imo caelestis orator a in eius vita edita a p. Petro Canisio Soc. Iesu. α S. Leo fuit ecclesiasticae dictionis Τullius, sacrae theol n giae Homerus, rationum fidei Aristoteles, auctoritatis apostolicae a Petrus, et in christiano pulpito Paulus. Eius sermones cor penes trant, assiciunt animum, fidem catholieam dulci breviloquio cona firmant s. Joannes Τristemius de scriptoribus ecclesiasticis. a S. Gregorius disciplinis liberalibus, hoc est grammatica, s rhetorica, dialectica ita a puero est institutus, ut quamvis eo tem-s pore storerent adhuc Romae studia litterarum, tamen nulli in urbes ipsa secundus esse putaretur n. Paulus diaconus in eius vita.' In eius vita apud Bolland . Diuili eo by Corale
29쪽
- 24 naufragio e siuctibus tandem sospites emersere, seseque in coenobia ceu in portum hospitae receperunt. Animum advertite auditores, quo docendi instituto, quibusve studiorum rationibus adolescentium ingenia alerentur, quos ad intuendum scriptores eorum Oculis obiectarent, e quonam sonte
dicendi leges peterent. Enimvero Cassiodorus qui consulis trabeam pulla veste, regalemque domum sacris claustris commutavit 1: insignis pietate et doctrina Beda, cuius maxima ac pene innumera in hritannos atque adeo in eumpam collata merita nulla umquam deteret oblivio Alcvinus qui Carolo magno religionis finibus prolatandis auctor fuit, eiusque aulam bonarum artium diversorium constituit 3: Rabanus Maurus, qui germaniae urbibus nova doctrinarum
luce praeluxit 3: Gerberius, qui ex in Silvester II summum
Cassiodorus doctrina, consilio, scriptis clarissimus, pius vixit annos XCV, decessit in pace Christi an. DLXXV. - Tristemius de script. eccl. - Labbeus dissertatione historica de script et si asticis.' u Inter observantiam disciplinae regularis, et quotidianam v cantandi in ecclesia curam semper aut discere, aut docere, autis scribere dulce habui s. Haec de se sanctissimus vir Beda, quiquam latissime. ut serebant tempora, scientiarum fines protulit: magisterio, exemplis, consiliis ad omnem virtutis et doctrinae laudem adolescentes instituit: ex Aristotele et Tullio sententias ad mores
regendos legit, duosque in libros digessit: dissicultas anhelitus ei
finem vivendi attulit an . DCCXXXV, aetatis anno nono et quinquagesimo. Trit. I,abb. Bellarm. do scriptoribus ecclesiasticis.s Alcvinus seu Albinus Flaccus artem grammaticam, rhetoricam. dialecticam, theologicas morumque doctrinas suis est seriptis persequutus: vita lanctus an. DCCCIV. Eo auctore et magistro usus est Carolus magnus. Vita Caroli imperatoris.' Babanus Maurus e coenobio sui densi ad moguntinum Diqiligo: by Cooste
30쪽
- 25 religionis magisterium capessivit 1: omnes unam docendi viam inivere, eadem omnes adulescentibus spatia per vices absolvenda definierunt, omnes Tullio, Virgilio, Horatio, ceterisque aureae aetatis scriptoribus et legendis et enarrandis, et memoriter recitandis exacuendas ingeniorum acies duxerunt: tum philosophicis disciplinis gradatim emensis, aditum illis ad sacras litteras muniebant; quas eo commodius arrepturos ducebant, quo solertiorem rei grammaticae et rhetoricae operam navassent. Cumque undecimo seculo ineunte, coenobii institutionem lycea publice excitata excepissent; eadem iuventutis instituendae larina rite sancteque est custodita 8. Antequam vero manum e tabula: pronis sunt auribus haurienda sanctissimi cappodocum praesulis Basilii praecepta quae devexa iam et in senium vergente aetate animis adolescentium, qui in ecclesiae spem optimis institutis innutriti essiorescebant, recondidit: quibus auditis omnis criminatio, quae catholicis gymnasiis conssatur, eluetur, omnisque invidiae flamma, qua ex ethnicis scriptoribus laboramus, residet. Experrecta itaque mente, ait Basilius, artium optimarum spatia devorent, e carcerihus ad metam alacres contendant: ceu solertes gnaVique
pontificatum evectus, prorsa versaque oratione plura in vulgus edidit: vitam cum interitu commutavit an. DCCCI,VI. Annal. laldens. Lahbeus de seripi. eccl. Silvester II sacris humanisque litteris probe excutius omnes disciplinarum partes arripuit: pontifex maximus renunciatus a n. DCCCCXCIX. diem suum obivit an. IIIII. IIoch. Gerbert odor papsi Silvester II. ' Histoire litteratro de la France. si ecle XI. Xll. Duboular Historia universitatis parisiensis lom. II, lII. l V. V.