장음표시 사용
31쪽
Caesarem hanc sententiam probasse suspicor, ideoque poenas exegisse, secundum mores aeconsuetudines, her geminis nai. Torsit haec disterentia Simonem van Leeu en
Censur. Forens. Lib. r. cap. 28. & eommuni involutus errore videre non potuit, quo P
Eho nostratium sententia praeter jus striptum defendatur. Scilicet talia cogit opinio praeo Cupata homines, jus patrium quando negligant, & iis , quae domi geruntur , insuper habitis, sola sapiant peregrina. Non extendi Imperatoris decretum , sed ignis iupplicium,
priusquam Caesar Carolus suam cogitaveratianctionem delinquentibus irrogasse majores, discimus alio ac celeberrimo eAemplo , cujus Sufiridus Petrus Appendic. ad Iohann. de Beha Chronic. pag. I 62. Petrus Scri verius Byvo*RI san Bet Gulsche Krov s en pag. ID. mentionem faciunt, quodque in veteri Chronico, quem W. van Gouthoeum Curavit, ρ. m. 46 . alIeroque ejusdem conditionis libro, qui vulgo dicitur Divisse-Κronych pag. 29 I. b.
litteris mandatum est , & diligentius expendimeretur. Plus dicam p Qui seculo decimo
quarto , adeoque ante Carolum non tantum Imperatorem , verum etiam ante Maximili
num , cui eruditissimus Κressivis primam fanis ctionis originem vindicare conatus est , inter jurisconsultos Belgicos nomen meruit, atque elegantem pro temporis ratione librum . cui titulus
32쪽
titulus Summe rvrael, conscripsit, Iohannem intelligo Bottelgier , testatur cap. 3 V. mo strosae veneris poenam sua aetate fuisse, ut prima vice testes abscindantur, altera ventistrum , tertia vero delinquens flammis comburatur vindicibus. Ιsne etiam lege innititur Vix credam ; suppliciumque , cujus gradus consummatam haud sapiunt prudentiam , ab auctore potius confictum arbitror, junctis sic
licet variorum temporum moribus. De Ualentiniani , Theodosii atque Arcadii constit
tione, quam Gothorum cura L. 6. GLTheod. au Leg. Pul. de adulter. & pleniorem in Collation. Leg. Mosaic. N Roman. ιit. S. I 3. servavit, cuique doctissimus quoque Perezius consuetudinem acceptam tulit, res certa CaeSi autem Procopio, Cedreno, ZOnarae, qu rum testimonia Petrus Faber Lib. 3. Seme . cap. I9. aliique Viri eruditi dudum attulerunt, fidem habeas, imperante etiam Justiniano moris erat , Ut sceleris convicto naturam absci
derent: idemque damnum legibus quoque Wisigothorum Lib. 3. tit. F. L. s. & L. T. delinquentibus videbis impositum ; nec, quod mirari licet, celebri olim quaesitori Andegavensi , Petro Aerodio Lib. 2. Rer. judicata
rit. Z. cap. II. improbatum. Leo certe Imper
tor Lib. 6o. Basilic. tit. 37. cap. 86. in eadem fuit sententia: nec desunt, qui Horatii Lib. 1. IV. a. v r1. 46. Terentii in Eunuch. - . s. μω. s.
33쪽
icen. vers. I F. Plauti, aliorumque auctori ..
tale assirmant, priscis temporibus communem hanc adulterii poenam fuisse. VIII Proxima aetate, quae scilicet novises mam antecessit constitutionem, obtinuit fere, ut sceleris convicti clam si flocarentur, atque vicino mergerentur mari. vid. Paulus Voet ad g. 4. Inst. cis stubsic. Dic. Et quamvis auctores nostri de istoc supplicii genere parcius lo-qUamur, verecundo tamen castoque populi genio valde placuit ne alioquin sermones , quid c tanto scelere scruntur, tercteis ac religiosas offendant aures ; aut, more consueto si poena assiciuntur rei, jucundum hunc Coeli adspectum polluant tetri oculi. Sin vero &de hujus consuetudinis divinari liceat origine, mihi a priscis manasse videtur Germanis, qui,
ut diligens morum explorator TacitUS cap. 12. prodidit, corpore infames coeno ac palude, in- Iecta insuper crate , mergebant. Tentavit qui
dem hunc locum Justus Lipsius , & pie egis
se, quod patriam defendere conatus sit, ultro agnoscam: an rem acu tetigerit, totus ambigo, negantque viri eruditi. Erunt vitia, dum homi ncs s sed & fuisse , omnium seculorum ostendunt monumenta : nec ignorare scelus, quod etiam male culta aliquando potest rusticitas, virtutis dicitur , ast domare , fortiter eis se opponere. Hoc autem probat Tacitus,
innuit Quinctilianus , Declamat. 3. cv. I 6.
34쪽
in fη. di hinc vera laus: illud inter aurei staculi Qmnia ac dulces poetarum referam fabellas. Elegantia sunt, quae Seneca Lib. I. de benessi cap. IO. disserit, dignaque, ut ab imquietatis declamatoribus memoriae mandentur. Hoc maiores nori questi sunt, hoc nos querimur , hoc posteri nostri querenIur g eversos esse mores, regnare nequitiam , in deterius res hananas ct in omne nefas labi. At isa sani loco eodem stabuntque, paululum duntaxat ultro autriiro mota s ut suctus, quos aestus accedens is gius extulit, recedens interiore littorum vestigio renuit. Nunc in adulteria magis quam in alia peccabitur , abrumpetque frenos pudicitia. Nunc conviviorum vigebit furor ,'foedissimum patrimoniorum exitium, culina. Habebitur aliquando ebrietati honor , o plurimum meri cepisse, virius erit. Non exspectant uno loco vitia : sed mobilia N inter se dissentientia ruina tuantur a pellunt invicem, fuganturque. Caeterum idem semper de nobis pronunciare debemus , malos esse nos , malos fuisse , invitus adjiciam , ω futuros esse. Haec Annaeus et sique parvae forsan auctoritatis habebitur , ecce mortalium sapientissimi praeceptum, Nolite dicere , ut aetas parentum nostrae praestiteriti non ita sapicnus. Ultimo loco observari jubeo , non adeo consuetudini adhaesisse criminum vindices , quin certas ob causas peculiare dictaverint
supplicii genus. Roterodami laqueo luspensos B suisse
35쪽
sui sse sceleris convictoI , testatur Groene cigen ad β. I. Insi. de pνblic judicia Amstulae . dami dolio aqua repleto submersos .narrat vas Zurk Cod. Bagau. v. Oversipia g. s. num. l. α sententiarum si excutere vacat istima, plura ejusmodii reperiantur exempla, quibus immobrari nil attiet. Ut laudem igitur 6 oiam . Tationesque lubducam ; si de crimino ipso nihil certi stippeuuent leges patriae , sique Omnis persecutio a genio populi & variis. variodi Tum temporum pependerit .moribui : quid .il, Ie , qui in causa , quae perpalmum. demum consequitur delictum dc ante novissimum De Cretum exi stere vix potuit, majorq; inquisi dispositionem ς quid, inquam , essiciet religio sus legum sectator , nisi oleum us perdiderit
IX. Transeo ad Romanorum jus civile quod ubi patrum decreta deficiunt, in subsi dium vocari solet: seu potius, ut digna illu, stri stemmate proles haud ita pridem asseruit,
Principum auctoritate , tanquam jus commune , apud Batavos receptum est. Inclytum hoc ac venera sem justitiae templum, unde omnes fere populi responsa petant ,. dc per tot secula accipere consueverint. Ne ad peculia res, quas de Mi quisquo gente instituerunt viri eruditi, te ablegem obtervationes; adeas Hunnium, Oldendorpium, Strauchium, qui,
que omnes diligentia superavit, Arthurum Duck
36쪽
Duch de uis N auctoritate juris civilis Romanoram. Sed inclytum quamvis , & arcana reis levare potens 3 ancipite,' qui nos anget, casu. dubiaque sacrarum sortium interpretatione, ut certa hinc reportemus monita , vix ausim sperare. Ante bellum Punicum incerto magis jure ac consuetudine , quam per latam legem hoc crimen persecutos esse Romuli nepotes, recte observavit Clarissimus Christius Histor. Leg. Scatin. num. 3. Ipse lege Scatinia non Capitis poenam , quod laudatus supra Paulus Voet, Clasenius in Consit. criminat. Carolian. II 6. num. 3. aliique suspicantur sed mulctam decem millium delinquentibus fuisse im
positam , prodit Quinctilianus Lib. 4. Instis
Orator. cap. 2. Lib. I. cap. 4. eique , ne
cum Brissonio ad Leg. 'al. de adulter.p. m. IO. fidem Rhetoris sugilles, assentiri videtur gravis auctor Plutarchus vit. Marceli. cap. R. Statimam excepit lex Iulia; sed de adulteriis. an vero de pudicitia vocari debeat , non facile dixerim. Etiam masculorum pudicitiae prospexisse Augustum , nemo, qui Suetonii testimonio in vis. August. cap. 34. imperatoris Iustiniani l. 4. LV. de public. iudic. Conjungat auctoritatem , negare poterit. Et huc forte respicit Horatius Lib. 4. Od. f. Sεrs. ΣI.
Nulla polluetur casta domus supris s
37쪽
respicit sorte dc Modestinus L. 34. I. I. D ad Lex. Pul. de adulter. Uerum distincta a lege Iulia de adulteriis sanctio fuerit, quod ptimus Augustinus De Legib. p. m Ps. Volebat, an ejusdem rog*tionis caput, quae Gipnanii aliorumque sententia est , quis judex pronunciabit λ Si ad discessionem veniri debeat, in Giphanii partes abierim , nec crediderim diversas fuisse sanctiones , ideo , quod in eausa adulterii legem de pudicitia laudari videam, uti L 8. L. 9. C ad Leg. ΤώI. de adulter. ac alibi : caeterum fateor , non satis liquere. Similiter de poena ampliandum censeo : etsi haud improbabile ducam, pro exigua legis Scatiniae mulcta ab Octavio suppositam esse graviorem, cujus Paulus Jurisconsultus Lib. 2.
Sentexe. tit. 26. g. IZ. meminit; & hanc deinnuo, Imperatorum nempe constitutionibus,
mutatam fuissse in capitis supplicium , quod Iustinianus d. g. 4. Iάβ. de public. judic. more suo ipsi adscribit legi Iuliae. Sed hisce inhae-Iere , quamvis plura supersunt, quae juris circa hoc crimen illustrare possint progres.sum , ratio instituti non patitur. Quae1tionem enim, cui nostras nunc impendimus curas, an scilicet tetrum facinus justam tribuerit divertendi a matrimonii foedere causam, hinc definire, periculosum ei it, ob summam , quae sub Imperatoribus maxime vigebat, divortiorum licentiam Cohibere ipsam tentaverat Au-
38쪽
gustus; sed quantum profecerit discimus ex
ais , quae Seneca Lib. 3. De benesc. cap. I 6.trsdit, nobiles quasdam seminas, non Comsulum numero , sed maritorum annos com putare. Et haec quoque computatio sequenti tempore ipsas misere fefellisset, quando numerus adeo creverat, Ut odio mariti quinque per autumnos fierCnt ; aut , quae titulo res digna
sepulcri, Thelesina illa intra tricesimam lucem decimo jam nupsisset viro. Accedit, quod moribus seculi, & jure etiam publico, mulier quidem , quae adversus mariti lectum malum
ceperat consilium , adultera Vocaretur ; maritus autem , in uXoris contemtum libidinans, adulterii crimine esset solutus: quam iniquitatem Lactantius Lib. 6. De ver . cult. cap. 23. &Gregorius Na ZianZenus εἰή το ητον τού ἐυαγγελίου Ο c. pag. I 89. edit. Hervag. vivis depinxerunt coloribus Scio equidem, gentiles quoque Imperatores aliquando jussisse, ne puclicitiam vir ab uxore exigat, quam ipse non praestitit ; quale exemplum suppeditabit celebre Antonini rescriptum , quod Aurelius Augustinus Lib. 2. ad Pollant: cap. 7. servavit, Antonius Contius Lib. l. Le Bou. subseciv. cap. 7. indicavit , & deinceps a C scio aliisque editoribus inter fragmenta codicis Gregoriani exhibitum est: scio ejus rescripti tenorem ad perpetuos uis transtulisie Ulpianum L is. q. s. U. ad Leg. DL de adulter. quemadmo-
39쪽
cius ad Noveli. 22. recte observarunt : sed optimum consilium effectu caruisse, docent perpetuae Patrum querelae, quas Iacobus G thostedus ad L. I. Cori Theod. de repud. Ri tersitusius Lib. 8. Sacrar. section. cap. I. aliique annotarunt. Et Eustalii Patricii tempore vix obtinuisse, ut novae constitutiones maritorum amputarent licentiam, actione tamen legis Juliae adversus solas operante mulieres, testatur ipse δυο ἐξοιδελφων, λαύοντων δυοτοις; qui commentarius inter Leunclavit Pus Graecο-Romanam Lib. 6. Respons. Σ. relatus est.
Nec positim satis demirari , quod Antonius
Matthieu Selectar. Interpretat. cap. 8. g. 8.Men. Z. num. I 89. de regno Valentiae testatur, nempe adulterium mariti cum seluta legibus non comprehendi.
X. Prima igitur, ad quam substitisie operae pretium puto, Constantini sanctio est, in Theodosiano codice d. L. I. de repud. relata. Placet, inquit Imperator, mulieri non licere propter maspravas cupiditates marito repudium mattere, e qui ita causa, velmi ebriose , aut aleatori, aut muliercularior nec vero maritis per quascunque occasones ux res suas dimittere. Sed in repudioisitIendo a smina haec sola crimina inquiri , shomicidam, vel medicamentarium, vel sepulcrorum tintatore , maritum suum esse probaverit, ut ita demam laudata omnem suam dorem r-
40쪽
piat. Nam si praeter haec tria crimina repseditim marito mi crit, oportet eam usque ad acuculam capitis in domo mariti deponare , θ' Aratam magna sui confidentia in insulam deportari se. Haec, ut monere incepi, prima constitutio est, qua divortiorum furor cum effectu fuit inhibitus: nec tamen ea potentes nimium e rores debellassie Constantinum , bene observat laudatus saepe commentator Go hos redus , &constat ex Austerii homilia An liceat dimittere uxorem quacumque ex causa. Sed quidquid effecerit , ob venerem monstrosiam matrimonii vinculum haud fuisse 1olutum , cX inde concludo , quod omnem divertendi facultatem, praeterquim ob tres causas , nominatim huic lcgi insertas, prohibeat imperator ; dc mariti scortationem inter illas esse reserendam , diserte neget. Firmat conceptam suspicionem, quod decantata L. 3I. C. ad LV. Pul. de adul- . tDr. non Constaηtino VIII. N Constantio Cae III. Co . quos multi codices proferunt, adeo que biennium ante d. L. I. lata videatur , sed
potius Constantio Il. Constante Coss. id cst , anno post C. N. 339. uti Amplissimus Re-land FU. Consen&r. pag. 327. recte asseruit. In diversa sane de hac lege deque mente Imperatoris abierunt cruditi, neque verbis certa
constat fides. In optimis libris legitur; Cam vir nubit in feminam viris porreἱJuram , quid