장음표시 사용
41쪽
id , quod non proscit scire t ubi venus mutatur 'in alteram formam ubi amor quaeritur , nec videtur ξ Dbemus insurgere leges , armari jura gladio ultore , ut exquisiis poenis subdantur infames , qui sunt vel qui futuri sunt rei. Pro in
feminam viris porrecturam , vulgatae editiones Proserunt in fomina viros vel vires paritura: quod Alciatus Lib. Io. Pare . cap. II. emendavit in femina viris paritura s uti sensus exigit, & Hotmanni quoque Comment. ad g. 4. Iol. de public. fudis. serebat sententia. Alciatum sequitur Raevardus Lib. q. Varior. cap. 2O. legitque , ut femina viris parituras sequuntur etiam Dionysius Gothostedus & advocatus supra Joh. Frid. Christius: quorum ille reponit, n femina viris porrectura , hic vero scribi jubet , ut femina viris porrectura. Quamcun- que autem eX hisce conjecturis eligas, placebit prae illis, quae par nobile virorum, Grotium Flor. sparsion. ad d. L. 3I. & Jacobum Gotholaedum ad L. 3 Cod. Geod. ad Leg: Τul. de adulter. auctores habent: sed nulla quia satis placet, optimum pacis arbitrum Theodosianum invocemus codicem, & omnis forte turba sedabit. Apud Sichardum tota deest constitutio; verum in Titiana, Cujacianis & Gothostedi editionibus constanter legitur , Cum vir nubit in femina , viros projectura, quid cupiat Sc. Putavit Guillelmus Best Rat. emen-Ond. Leg. cos. 27. f. M. concinnius reponi posse.
42쪽
caem vir nubit , ut femina viro se projectura quid Ne. Minor, nisi totus aberrem, mutatio, & elegantior erit loquendi modus , si in
utroque codice ita restituamus, Cum vir nubit in feminam , viris projecturam , quid Sc. Explicare verba. pudet ac horrct. Tantum
monebo , projectum , subjectum , & similia, peculiari sensu apud Romanos hac in re
usurpata fuisse. vid. Suetonius in vit. Caesar. cap. 7. Justinus Lib. 9. cap. 6. num. 6. An autem cupiatur retineas , au cupiat, mea
sententia nil refert. Verum in sequentibus nihil velim mutetur : ne quidem τὸ scire in serere , quod nimis subtile est ι aut videtur in invenitur , etsi hac via locutio evadat tersior, quam egregie ornarunt Interpretes ad Petronii Sa ric. cap. 47. Et haec breviter. Ad rem quod attinet, quamvis haud contendam, eX-quisitas poenas , quales haec Constantii sanctio ; aut vindices flammas , quas memorata Valentiniani minatur constitutio, aliis, quam publicis scortis atque catamitis, de quibus Hieronymus Magius Lib. 2. Miscellan. cap. I. nonnulla monet, esse impositas; quemadmodum Gomesius ad Leg. Dur. 8O. num. 32. Christius , aliique observari jubent : nullus tamen dubito, quin ab hoc tempore etiam foeda venus, & omnis amor , qui naturamcgreditur, uti Plato vere ac decore nuncupat, delicto suerint. Nec sane stringit argumen
43쪽
Lum , quod e nubendi vocabulo eliciunt viri ' '. eruditi, Salviani aliorumque conserentes loca. De illis etiam, qui muliebria ista minora proscirebant , fuisse usurpatum , docet Martialis Lib. I. Epigram. 2s. Addice incomtis illum, Deciane, capillis, Cuius , ipse rimes triste supercilium s- .ui loquitur Curios assertoresque Camillos: Mli re se ii credere, NUPSIT heri. Adde, ubi plura videbis , Gravinam De Lesb. cst senatuscons. ωρ. so. p. m. 4Is. De di- Ortiis igitur ampliabo , nec ante Theodosii
aevum certi quid definiam. i XI Cum vero magnus Imperator L. 8. C. de reptiae inter justas divertendi causas reserat , si uxor maritum suum adulterum aut etiam cum impudicis mulieribus coetum ineun- em probaverit; post hanc constitutionem venerem quoque monstrosam decedendi a matrimonii foedere facultatem tribuisse , jure mihi .videor conjicere. Neque ideo , puto, a me desidena iis . ut vel in hac opinionC asserenda operosam dollocem diligentiam. Si animus esset, juris Romani exponere progressus , quam provinciam valentinus Forsterus Dejur1Idict. Roman. p. m. seqq. sibi suscepit, addidiscm plura : ubi hominum salus Vertitur, di jura Dei intercedunt, ab hisce d
44쪽
Iiciis temperandum censeo ; quandoquidem imter omnes constat, ad divortia quod attinet, quae Theodosio d. L. 8. dc deinceps quoque Justiniano Moesi. II 7. placue sunt, legibus haud respondere divinis Magno jurisprudentiae sacrae detrimento contigit, quod, cum veritas Christiana Imperatoribus primum probari coeperat, purior doctrina multas jam contraXistet labes ; quodque iisdem , quibus
caerimoniarum divinarum obnoxii crant antiis stites, summae quoque potestates involverentur erroribus. Hinc monstrinopinionum, quae optimorum principum Constitutiones, utrique insertas codici , foede contaminant. Hinc
aspera ac crudelia decreta , quibus saeviendi indulgere libidini, & imperium in animos, quod soli competit Deo , divinae rei majestatis , sibi arrogare solebant. Hinc denique
plures eaeque leviores divortiorum causae,
quas gentilium superstitio & mores aviti ecclesiarum dodioribus probaverant, ambitiosus
doctor , quasi divinitus tradita , dictabat Imperatori. Observarunt enim, & quidquid
Covarruvias Epitom. de matrimon. pari. t. cap. I. g. q. num. S. Gudelinus De regul. jur. cap. strium. EI. Groenewegen ad tit. C. de repud. num. 6. reponant, recte observarunt Alciatus Lib. 6. Parerg cap. 2.o. Duarenus ad tit. D.
45쪽
Paganinus Gaudentius De Pustinian. sicuL-ώ 'rib. pari. I. cap. 3. addi meretur ; hac aetate easdem solvendi matrimonii rationes, utut nunc sere risum moveant, & jure merito a judiciis nostris remotae sint, ab universia sere receptas fuisse ecclesia. EScit haec fundi nostri calamitas, ut iis, qui tum demum sibi sapere videntur, receptis cum oppugnant veritatibus, nihil tam familiare sit, quam sanctorum Patrum lc veteris ecclesiae provocare auctoritatem; uti in hoc ipso negotio pulcre s cit Daphnaeus Arcuarius , seu , quod verum nomen esse perhibent, Laurentius Begerus
Otii. Φhessanheg MI. 1. cap. r. Origines certe Homu. 7. in Marth. testatur sibi cognitos fuisse episcopos, qui talia permittebant, ipse etiam ab illorum sententia non alienus. Et quamvis Aureliffs Augustinus integris libris ad Pollentium veriorem tuitus sit opinionem, sub posterioribus quoque principibus Carolo Magno , Ludovico , Lothario adhuc locum
tenuisse errorem , plurima ejus seculi monumenta otandunt. Licet autem cum mutatione juris errorum etiam animadvertere progressiam. Paucas divortiorum causas probaverant The
dosius & Valentinianus d. L. 8. sed plures
Justinianus L. Io. eod. Qui sons omnium malorum est, mutuo consentu divortia fieri, om-i nino prohibuerat par Imperatorum modo laudatum :
46쪽
datum: permiserunt denuo Anastasius L. Io. eod. & Justinianus Novell. 22. cap. 4. qui Posterior hanc licentiam deinceps quidem revocavit , nempe Noeli. II 7. cap. IO. Verum
addita optimae sanctioni clausula, nisi religi nis concupiscentia id fiat; quo obtentu omnem Theodosii curam facile eludebant. Et ne quid dementiae deesset, veterem divertendi furorem Omnino tandem revocavit successor Iustiniam Justinus minor, edita constitutione, quae inter Novellas avunculi I o. legitur, quaque concedit, matrimonia, uti olim obtinebat, conscnsu solvi posse, cujus rei exemplum adhuc exstat apud Marculphum Lib. 2. Am
XII. Si Romanorum leges apud populum, qui majestatem ejus Reipublicae comiter o servabat, ob potentiora summi Numinis decreta conticescere debeant taceant merito illae Leges, quas Longobardorum, Francorum aut Alemannorum reges condiderunt , quaeque
disciplinam haud meliorem sapiunt. quare nec hisce , nec iis etiam , quae Gothis italiam tenentibus , aut a Caroli Magni succetaribus constituta fuere , immorabor. Sola referam regis Chias indi verba , quae inter jura Wisigothorum Lib. 3. tit. L. F. & ejusdem Libri tit. 6. L. Σ. reperiuntur. Priori loco
agitur De maseulorum sumis , & poena in ipsos delinquentes proposita transit legislator
47쪽
ad uxores, subjicitque : Conjura sua tantum si nempe conficia suerit) σοι percep/o, fus-rumque rerum iuIezitate retenta , nubendi cui
ωoluerit indubitata Ganebit , absoluta licentia. Eodem modo procedit d. L. 2. 1it. 6. ubi divortiorum cohibens furorem unicum excipit casum, quo scilicet maritus masculorum con cubitor approbatur : & quia tale nefas fieri nequaquam inter Christianos oportet, addit, nubenti muli ri alteri viro, s voluntat eju1 ex fliterit, nullatenus illicitam erit. Ecce simctiones, unicas sorte, quae in casum, de quo agimus, quadrant; sed graves, quaeque nullam admittunt dubitationem. Et qu vis parvi forsan momenti in foro habebuntur, indicant, quaenam veteribus quoque prudentibus de hac controversia opinio fuerit.
XI II. Quid nos igitur ξ Destituti legum subsidio bonam furabimus copiam λ ampliabimus p an potius ad Bartholum , Baldum,
aliosve ex Accursiana familia confugisse expediet , eorum ae numerasse sententas ξ Nil
horum. Res finem exigit: dc ad patres hosce quod Rixinet , agnosco felicis ingesti acumen, . improbum miror laborem , sique legum aenigmata exponant , babeo , quos lubens sequar; sed soli auctoritati concedere, non pietas, superstitio est, Certiora assequi licebit, si , mi L. sis hominum deliriis, integr/m causam ad saneta rationis praecept4 ec sumastra exigam
48쪽
' sacri codicis auctoritatem. Hic sons verit iis, illa aequi ac boni origo. Hanc viam ingressi veram sorte , non simulatam aflectabimus philosophiam, justum ab injusto, licitu' ab illicito discernere potentes. Ut autem ordine procedam , proxima disceptatio erit, an t trum facinus , cum stante matrimonio perpetratum est, justam praebeat divortii causam. Hanc excipiet caput tertium, quo disquiram, num eadem placuerit sententia , quando ante nuptias contractas scelus commissum prob tur , fides conjugi data servata est, Quarto capite agam de iis, qui ex ultimo edicto, quasi criminis suspecti ad perpetuum damnati sunt exilium. Et huic denique subjungam qui tum, quod in causa illorum, de quibus pra Cedens egit, supremae potestatis implorabit
DE soLVENDO OB NEFANDUM SCE LUS MATRIMONII VINCULO.
S. I. Euaenam justa haberi debeat dimortii causa , disputant eruditi. Bιnae opiniones extremae. II. yusta divertendi causa videtur, quotiens matrimonii foedus culpa alterutrius violatum oris. III. Foedere isto continerur, ut co0MN sibi invicem. corpo corpori qΗ
49쪽
usum conservent. IV. Corpus igitur qui com cmunicat, frangit matrimonii fiam. V. Haec eadem sacri codicis asseruntur auctoritate. Ratio eorum , quae Matth. I9: 9. leguntur. VI Praemiisa transferuntur ad Sodomiae crimen. Adulterium moribus etiam cum soluta committi potest. VII. Dubitant tamen nimis religios: quibus succurrendum. VII L. Legum . quorue alvinarum ea conditio est , ut sub expressis illa etiam contineantur delicta, quae ejusdem generis sunt. Decalogi praecepto, ne moechabere , comprehenditur etiam monstro libido. IX. Verba Servatoris non doniunt
speciem , sed genus indicant exemplo speciei. X. me fundamento ipse Paulus ad maditiosam' progressus es desertionem. XI. Si denique, fricte agendum, in ius versiamur adulteriirerminis. XII. Colliguntur jurisperitorum vota: quibus , Theologi accedunt. l. I.
ACcincti igitur ad disceptationem , num
atrox facinus , quod peccatum Sodomiticum vocant, justam praebeat divortii causam; vestigiis, quibus matheseos periti praeeunt, insisti oportet, & ante omnia inquiri , quaenam julta solvendi matrimonii causa sit. Multi quidem atque eruditissimi viri laborarunt ut hanc definirent ; verum , quo furore discordiarum
50쪽
diarum mater humana exagitat pectora , singulis pro conceptis semel opinionibus , tanquam pro aris ac socis , pugnantibus fortiter, res eo tandem pervenit, ut haec quaestio inter illas habeatur , quibus ultima dies finem impositura est. Si ipsos adeas, quos nimia r ligio terret fatigatque , a verbis optimi Serv toris , apud Matthaeum cap. I9: vers. 8. rem latis , ne latum unguem decedi patientur ; &magna voce clamitabunt, homini haud competere , eorum , quae Deus Optimus Maximus constituit, expiscari rationes. Sed hanc qui colunt opinionem , parum magnifice de
supremo Numine sentiunt: quod plene sapiens nil agit nisi justis de causis;& summe bonum
meca illa , quam vecors dominandi libido dc pejor sacra tirannis exigunt, obedientia gaudet minime. Consilia Dei, quibus res humanae ad suos perducuntur fines, occulta sint: Leges, quas observari praecepit , dc illae imprimis . quae jure naturali nituntur, optima nituntur ratione ; quam explorasse , dc juxta eam se Composuisse, non erit arrogantiae aut stultitiae, sed ossicii, sed prudentiae eit. Hoc autem
dum vitare conantur vitium . in contrarium
Currunt alii ; & normam . ad quam justae di- Vortiorum causae exigi debeant, salutem di-Cunt Reipublicae , voluntatem Principis. Salus prosecto reipublicae suprema lex esto ; unica nimirum, sola , cui omnia nostra inserviant: