장음표시 사용
51쪽
num Cassiani per alterationem, O ea uariovem agere
OVod primo examinandum propositum fuit, nedum est pri
mum, sed principali minium, &ualde necessarium cognita cum magnusertor comiti iti possit in eius medicameriti ad n inistratione, cuius natura, & modus operandi non cognoscitur, ut igitur liberE. non casu, & temeia exhibeamus has aquas, quomodo agant, est dignoscendum. Fuit opinio annis elapsis cuiuis 'dam Excelle in illimi viri, thermales has aquas nullo modo esse .ctum suu in praestare per euacuationem, & ubi in principio existiamabam hoc cum illasere, ut ostenderet perspicacem quidem in
alijs, sed in hoc meo iudicis satis obscurum intel Lehum, x per
modum disserendi contradiceret meae sententiae, cum postea viriliter eum uidi sustinere hanc opinionem licet erroneam, tunc credidi ipsum ex professo eam tenere, non ex accidenti, nec per ino dum disserenὀi locutum suisse,quae quantum possit,ex rationibias ab eo relatis quilibet iudicare poterit. Dixit in primis, quod si aqua euacuatiua esset praedicta Iacultate,du emitteretur, alia redderetur ab ea, quae assiana itur; sed haec aqua ita redditur, ut ait i initur igitur encchum suum non praestat per euacuationem, sed tantum per alterationem. Hanc deinde opinionem confirmauit testimonio Andreae Racci j qa: in dixit alserere thermales aquas essectum suum prae: taxe altera. ado, non evacuando. Posset etiam haec opinio tueri rationς mastis probabili, si dicatur, quod unumquodque medicamentum effectum suum euacuando praestans, viique i illi in prς stare debeat per lubrin cationem, ut veri aceturgidum. H ipp. asserentis, corpora, quς purgari debent, oportere fluida sacere, sed tam uni abest ut therinales aquae lubrificent, quod absolute exsecant calefaciendo, ut ic satur Paulus Aegineta, α constipant, ut subiungit Actius locis sepius citatis, qui est conti a ius nectas ludi ficationi, igitur aquae Sancti Cassiani thermales existentes alteran/o, non evacuando conferunt virtutem
suam. E contra sicut lustinui sempcr Thermas has vim suam impartiri nedum per altera Da em, sed etiam per euacuationem, ita in cad inopinione me confirmo innixus rationibus, experientiaci aut horitatibus seqzientibus. Aquae enim iste negara nemo
potorii, quod praeitarc dc o uineti cistum, quem praestant mi-
52쪽
minerae, q'ibus participant, occasione aῖunt: quia si
medicina ex propinquitate βlterii: cquirunt quali rates extraneas, ut testatur Auic. s. liba . trin. pii mo. cap. F. ed magis hoc
debent essicere ex permixtione; sed superius declaratum sui timiteras 'mnes inb tentes his aquis trimo vi solutiva editas mox adstringenti; igitui ne ilario con si dum, quod elui aquae istae vi soluti in in primis lini praeditet, & postxa se quamr vis adsuinsciis, & sc non solum per alterationem, sed etiam per sua
.cuationem vexemur. Stanie priterea. quod thermales hae a quῖ
virtutς alterativa sint praeditae, hoc fauet opinioni propositae. quia uni hunc praestare non pos uni, nisi praecedat evacuatio adiremouendam enim n alam temperiem ex partihns naturalibus per alterationem, Oportet prius reminae re, quod fovet interi z -
riem; inxem peries autem prς seruatur a b humoribus non solum in qualitate, sed etiam in quantitate peccantibu , igitur hochra morcs ab intemper is partibus prius tialere opori et, si cupimus sequi alterationem; sed ablatio horum humorum feri non potest niti persu cuationem, idcirco concludendum est, quod aquae
illae ut exerceant iterarionis munus, debent prius exercere -- cua tioncim, noxios humores educendo; quod cogno*ens Baceius lib. 6. de Thermis cap. proprio sic uncellς, dum miuerarum mixtionem operationes ipsas manifestare dempnstrauit,
prius, quod purg nt per aluum,&pt rurinam,postea subvinxit quod alterant qb mediocritalcm quandam naturae, di calidasti Le facie do, & iligida calciaci cndo, & ideo conseire ad omne
illitatis, renum, ceterorumque viscerum inteperantiam. ident :apertissime confitetur ii b. 7. cap. a a. praemissis alijs operationi bus subuingens urinas, ac aluum ciere aquas thermales, sudore
ac halitus in sentibiles excitare. Experientia etiam ipsa ostendit prςditas esse has aquas virilite euacuandi, cum caput pcr spuitionem pii Sari quotidie inspiciatur, reli uaque viscera per aluum, di urinani; nec non quod in carne collectum est, per sudore.m,uel saltem per insens bilem transpirauonem, ex quo concludendum es, Thermas has r euacuationem, S per alterationem vim sui conserre; quod ultimo colligi pol est ex autoritatibus; Gai: enim m. a. at h. aph. a. dicis, balnea nitrosa, sulphurea, bitumin
saeuacuare totum coipus aequaliteri idemque restat ur lib. . . de sati. tuen. cap. q. Aui c. lib. a. trach. a. cap. 1 r. dicit aquarum imi.vcralium si uitianum solucre,o. exiccare,&lib. I. sen, a. docto
53쪽
s. cap. I s. asseritati iam salsami mino soluere ,e reni petata xa tertiua n,quet in ea existit, po tea restringere uentren, Proin sicciitatem existentem in eius natura. S militer Sauouatola lib. Mbain. rubri I ;.tes atur aquam ni rosam solutivam esse, di at nil nosam soluere ventreian id iactabiliter VitruviuR S.lib. a. cap. 3. M Alexander alliaus in capite de euratione coliciati ei us te tantur per potum aquarum thermalium fieri euacuationε vent iculi, in te iuriorὁm,&reliquarum paritum, per quas transuimi inde Trall. loco citato exhibendas huius modi aquas asserit pro
euacuandis, detergendisque intestinis & ventriculo, quia imo sustinet, quod cum habeant uim ab tergendi. de expurgandi, si qukl viscosi tum intcstinis una ventriculo infixum depraehendaru t, restituent sanitalcm, telumque corpus , prorsus persanant.
yltimo Andreas Baccius, minerali uni aquarum exquisitissimus inuestigator, etiam ipse, ut supra diistum est, fatetur vi purgantem inerales aquas pigditas esse, quod isti aut hores locuti sunt de aquis mineralibus in uniuersum, applicari sine dubio poteschis aquis; unde satis clarum apparet, erroneum esse, si sustineatur, thermales has aquas alterativa tantum Aculiato pretilitas esseci non evacuativa. Nec unquam inueni gaccium alle rentem, alterativam tantum facultatem possidere, de si quando tribilit eis
hanc facultatem, preti opponit, laod illam misi dant postea acuationem faculani, & non spoliat eas hac facultare; sed certe spoliatur sensu, & eius poena dignus est, dat asserit hanc aquam ted
duit,ebibitur, cum excrcirietata purgari per partes supernas& iii fernas quotidie inspiciatur ab his, qui aquis istis utuntur, nec uaquam redditur aqua per urina adeo clara, sicut bibitur, sed aliqua turbulentia senis A inspicitur, leuis tamen est propter qua titatem quotidie assumptam. non inuenientem talem coi,iam ex- rementorum in primi v vijs, per quas praecipue transit haec aqua, ut uakateam ualde turbulentam redere. Quod deinde aquae thermates calefaciant, exiccent, &constipene, Se per consequens non lubrificenti cum sint contratu effectus; ad inititur assivnptu. ει reprobatur consequens: quia hoc sequitur posseuacuati nenii
ut supra dictum est, licet sint contrarii ess)cturi possunt nihilominus ab uno, d eodem subieci o prodire propter diuersas qua-
54쪽
aperitinam, stillersuam, de incisuam, quae reperitur in mineris obaartim caliditatem, vel aliam peculiarem qualitatem, ut inspieitur indicta aqua, ficuncellet, que licet ferrea sit, aperit tan ea. dc ipsa, atque attenuat, non tantum quia actu calida est ex sul p,ure, sed ob sei ri paries aliquas subtiles, atque acrcs, c ipsa serri uirtute propria, ut uorat vaccius lib. 6. cap. v. tum etiata pro
pter refractionem passiuae qualitatis, cum siccitas mineraram contemperetur ab humiditate actuali aquarum,dc ab hum: ditate sabiecti in quod agit, cuius hun iditatis proprium in lixare ex Ruie. lib r. f. r. rx. dachr. i. cap. 6. Secundario autem apparuncultas adstrinuns propter ficcitatem exiliente inmineris quae ilicet contem pereturo ut dictum est nihilominus sequitur latena-pore, ut infira declarabitur; &nune surietat haec dixit te ad coaeludendum, aquas therinales sancti Cassiani evacuatiua simul;
di alterativa facultate praeditas esse carod virtute retria, eaque manifesta Manta usulae. Cap. Ii I.
P Ropositum secundo loco fuit declarare, nii in virtute propriath males istae aquae operationes suas essiciant, uel aliunde eius impartiantur; eademque num occulti fit, uel manifestM pr.
cuius intellietentia illud prius est animaduertenduna, non oriri . dissicultatem in aquis balneorum, quatenus sent aquae simplici- ter: certum esten in , aquas simpliciter non esse aptas ad producendos sit viles effectus, sed acquirere has facultatas a mineris; dissicaltatem autε oriri in aquis balneorum,quatenus sunt aquae mineralcs ;&csnsderandum est an istae aquae acquirant vii tutes a mineris tantum, vel ab alio extrinseco. Savonarola lib. a. de bain. cap. rubr. nullo modo assentiri videtur aquas therna les aliunde petere virtutem suam praeterquam a mineris, quibus . participant, nec certὰ sine ratione hoc dicit, cum vanum ut tri- ouere alienae uirtuti, eidemque occultae, quod tribui potest manisessae, & propriae, Quod autem operationes balneorum tribui possint propriae, & manifestae, colligitur ex his, quae diaeta sunt de mineris, est namque determinatum adesse in illis virtute conferendi eas operationes, qrias conferunt balnea participata dictisn ineris,& propterea operantcs in uirtutemine rartim, ob eliquet acquirentcs nomen thermalium aquarum, videntae r in vir utet
55쪽
s videtur occulta propter diuersitatem operationum , earumque contrariarum, quae fiunt uno, eodemque balneo, ut patet in seuncesta adiuuante diserasias calidas, de frigidas, & in balneo magno corrigente superfluas purgationes, Rearundem dese stu adiuuat te. non tamen hoc fit virtuteocculta, sed manistra quia aqua horum balneorum infractacum sit in o ualitate propter mo . tionena diuersarum minerarum. ab eadem aiuersitate diuerse etiam prodeunt operatio nes, unde non ab occulta,sed manifesta prodire colligendum est. Quinimo ex eadem mixtione tollitur om- - . '' me damnum, quod aliqua minera apta est inserte propria natura, ut manifestum apparet in omnibus his balneis; fieui colla namq; s solo ferro participaret, ventriculum letderet propter innatam frigiditatem,balneum magnum hepati nocumentum inferret,sinio alumine, di arre priditum esset, &sic de alij s balneis, quae
xiihilominus detrimentum non afferunt propter principalis vi tutis refractionem ex mixtione aliarum minerarum ex quo non sine ratione concludendum est, Thermas has, sicuti de reliquasethermas, ii miles in virtute propria, eaque manifesta, non occulta, neque aliena agere. Nisi velimus dic e occultam esse respe- ou nostrae cognitionis, cum ei plerumque notae non sint verae, M . Propriet causet remotae existentes a sensu, a suo ipsa originem du-
it, non tamen propterea vere cculta dici debet quia omnis operati proprietas uererum a forma pender, & forma estoninis motus principiu eius, in quo est, ut accidit in presenti casu i mine xt neque in his aquis tamquam forma earundem existunt, di ab 'rarum mixtibne,&ta eratura, ut ab anima, secundum diruimale. de Gas prodeunt operationes dictae, sed quo modo sat haec initio, de iis quo grada reperiatur ri ac t emperatura, cum sentia sugiat, α coibaatur adesse per ea tantum, quae sensui sunt subiecta; propterea neri non potest rectum iudicium, de inde admis lici oritur in diuersitite operationum, procreatique dicuntii ab νocesta vi mite, non quo a uere occulta siti Verum tamen licet etheimales omnes aquae, M istae praesertim virtutem propriam ex- erceant in operationibus, sit mihi datum dicere,aliundeetiam eis
Viitiitem impa ciri, de coelitus infundi. vel a secundis causis,coe- at inquam, & irderum potestatem habentium sup t inferiora, ead que repentium, vel a prima, principalique causa causam, abeo benedicto, sui placitum fuit donum libe Terret Sancti Cassia vi corimaestate, de alijs similibus locis, quod cognoscens Aule.
56쪽
so pluribus in locis, Arist. r3. pari. probi is . Manudus,&alii,
thermales aquas sacras appellaxunt qua id uino auxilio adultaei inctus sui sessiciant, &certe tales sunt, ut videat'r tra ari de impossibili eos prod*ςippsse sola naturali facultate: videmio enim q o luis mi us languentutin accedat ad h c balnea,nuit uni absolute i sc. dei ς moestum, quin aliquam reportet utilitatem, nisi in integrum recuperet salui. in; se uno,eodenique balneo pla ris utentes diuersa affectu ne laborantes sanitatem acquirere,
quod liceis ut ductum est supra9 tribui debeat Prticipat oni di-
Dei seruiri mineraruna, nihilominus etiam fatendum est, ad facultatem naturalem accedere . virtutem ditisnam; ex quo non immerit. concludi poste existimo, quod quemadmodui'a8d. Probatica is piscin m n illus debeba accedςte, nec eos ea seu na aptus erata ecipem, milia prius inqcqiisuleret: ita neq; ad haec balaeta q'isquam temerὰ debet acredere, sed Deo Dei paraeque virgini, cui praecipue sant diari debet consulere ab eisque prius grati in pix car, pro recuperatione sanitatis, quod ideo ueri debet, quoniam sacra sacrς sunt administranda,& hoe modo a ministratis his balneis sequetur quod Baecius i' ix. cap. r. lib. concludit de aqui semperatis, quod rari videlicet eruiir morbi,quos oppor na harum aquarumadaunistratio non perunc - .
aequas has sola qualitam quanticare operaia ii
DE terminatum eum sitThermales has aquas licet agant in ' irtute propria,eaque manisesta,aliunde etiam acquirere 'a es alliu m; non eis tamen excogitandum uirtutem hanc diuitiamc quid itiam detrahere propriae virtuti,&yaturali virtus namque diuina concivim in funsens furiatiuem orirandi sis aquis per ineras dici. as, & dis ponensiubiectum ad recipiendi ina earun, . . cffcctum: sed ipsam faculta in operandi relinquit iisdent aquis . adeo quod pro nsequendis earum effectibus necessarium est sese uare praerer supra enarratum, quicquid reqairit etiam ipsarunt Ma Mia, aqua praecipue dispositet sunt, ut non soliam qualitarci
, cumit, quod i ά acquiratur exivis prosequs aliquii. quia necio motidianae dotionis qua at in nec dierurit sera tur ordo ne . cegarius,ut i ' a declarabitur. iod autε non silum, alitate, sedcuam quamluce agivit,ia septimo manifestanu quia q ea a
57쪽
admodum omne medicamentum agit non lota quantate, sed etiaquantitate, alioquin superflua esset obieriratio .d s exhibendae pro eousequenda utilitate, &cocumetuo euriando, qn Id silper fluum non esse quotidie experitur,cum ad ninistratum in minori quantitare, quana partit potius detrimentu u afferar, quasi iuitamentum, non valens res iuuete, quod in motu posuit, ct ad libi tum etiam in maiori quantitate, quam deceat, nocumentum a secat, subitantificum resoluens humorem, de naturalem prosteroen s virtutem;ita praesens medicamentum aquarum thermalima ,rion soliimqtialitate, sed etiam quantitate agit, Ac, propterea uenduin est, ne deficiat eius do sis, vel abundet in quantitare, ut ex eo consequatur fructus, εc nocumentum evitetur. Praeterea inum parma portio minerarum reperiatur hi his aquis, ut ex sed
mentis relictis incursu aquatrum, & distillatione inspicitur; de eius portionis vis cum sit refracta a frigiditate, de humiditate . mis naturali et inhaerentibus; propte rea ut possint munus lauit,
ouatenus thermales exercere, de utilitatem con serre a mi nerictibi elargitam , . necessarium ust, suppleat luantitas , ubi deficit qualitas respectu paruae portionis, eiusdemque res actaerideo concludendum est, non sola oualitate, sed etiam quantitate thermatis bas aquas operari. Vitimo quod euenit alijs medicamentis familiatibus, idem eueni aquis thermalibus repositis inter medica menta familiaria; sed alia medicamenta similiaria eri,um situm praestant non solum qualitate, sed etiam quantitate, ut ipsa
met experientia docet, eam opus sit eadem administrare in quatilitate, vel ijsdem addere calcar, ut operentur scut apparer in nria 'na, cassia, de similibus, ita etiana aquae thermales non solum qualitate, sed etiam quantitate operantur. Aquas autem thermales reponi interme dicamenta familiaria colligitur primo ex Gal. nam et ante eas primo desti tura. inter medicamenta non excedentia lines tuendae sanitatis: deinde ex sensu, cum ut spiciatur has aquas sumptas in pauca quantitate amplecti a natura fine ullo mocu mento, quamvis n. reddantur,exquo asserendum est,actio
nem suam non sola qualitate, sed etiam quantitare praestare, S: Per consequens administrandas esse in conuenienti quantitate..t conlequatur ex eis seu tiis, di non tribuatur eis,quod propria: megligentiae tribui debet. in .
58쪽
F Rr η' ut dictum esti qui putant se eonsecuturos esse harunt
Thi marunt etactus, quando eis utuntur in minori quantitate, qu m dec eat; errant non minus excogitantes cons qui .posse eoiacm effectus in instanti; quare ad tollenda ni hanc erroneam et Iioi ei declara dim, statui. actionem ipsarum seri in tempore, non m instanti,quod inde fit primo manifestum: quia usus harun aquarum, scur, de aliarum thermalium aquarum tantummodo in liberi solet in inorbis curatu dissicilibus, unde comunis schnia frustra transmitti ad balnea tenet. quos curare potest pharinii coru,dietain chirur1 cis instrumentis. δι Savonarola asserit, si ex causa malium necessaria balnea esse petenda. Itaque si morvi curatu dissiciles, & inueterati transmittuntur ad balnea, non p0test ab ipsis consequi fructus nisi progrcssu temporis. , pr scrtim si mcrbi sint interni, non externi: quia in externis balnea cutius operari possimi cum in ipsis operentur secundum propria mixtorum naturam, scilicet percomtractum. . In externis etiana, b inca citius operibuntur dum modo fuerint simplicitet ex erod. dependtntes a causa exierna, ut est casus, percussio, vesaJma Lxςrum si dependeant a causa interna. in bis non operabuntur. lonec austratur civis x siuens. externos morbos. Hinc anna duertendum, quantum errent,qui putant abscessum at quem, & ulcera ab intemperie procreata curari posse persmplicem contactum balneolum, & ideo huius modi infimos consu idni tantum immergi, nulla habita consideratione ad causas rex ibiscas. Q. fieri debet per potum. vel aliud proportionatui The matur: remedium,sciit infra faciendum est e declarabit r. Neci tum se possunt dicentes, respexisse causas moroificas in Praec dentibui uniuersaribus purgationibus: quoniam si sus ere visam iurat dis causa mollistum. Iussicerent etiam ipsortio Dibo prcfligando, sed in uno deficientes deficiunt etiam in alis opterea ad particulare medicamentum recurri debet, quod Ec Qxbuni, dei eius ausam respisum, qua Ie est Thermarum auritialium, & id o ad eas cor fugiendum cum ., perueniam p. to diuersitatem modi operandi, quo peruenire non Iosunt v, iue
i liora tiones, ut in Domino Ioanne Maria Oignio uisum est,
59쪽
aliis ex diuersitate isti ut modi operandi, & ex eo, qu H .nea non con currunt nisi in firmi curatu dissicilis,sequitur, quod actio Thermatum in terti pote, non in instanti fieri possit, iest tamen hoc intellizendum de omni balneorum operatione, de males namque aquae operantcs per euacuationem,& per alterationem, ni supra notatum est, primam actionem in inuati, alioquin sequeretur de his, quod dicit Rondoleuus inito. didit uoscendis feb. cap. du.caus. de medicamento in uniuertum. quod videlicet plus nocerent, quam prodessent, aluum. Quod autem actionem hancessiciant, dum administrantur, ex his colligitur, q:iae excernuntur per aluum per urinam, per os, per sudorem per insensibilem transpirationem, nec honetiam sens bilcm, quando per cutim excernitur iesaior copia ritus, & scabiei, quam fuerit antea, , tar.en pcr ouamcunque partem corporis expurgationi preparatam; Non de hac igitur operatione balneorum intelli xitur, sed ite pr aecipua colum ope ratione in alteratione posita quq cum nihil alii d sit nisi reductio mali habitus ad bonum, necessario est concludendum, eam ne rahon posse in instanti, sid in progressu temporis: quoniam ut ad consequendum malum abitum intercc sit aliquod temporis spaci
um, cum factus furrit ex frequentation e malorum actuum . ita hure diicitone mali bibitus ad bchum intercedere debet temporis spacium, cum hoc fieri non possit nis ex frequentatione bonorum actuum, & idcirco in tempor. Iequitur haec opera tib balneorum, & repetuntur balnea pluribus vicibus secuti dum malam incibi qualitatem. Accedit praetet ea sequi Thermatu in actione
istam in tempme, quoniam dum mcdicamentum agit, virius ipsa ας ncurrens in actione medicam Mi fabratur, de ex consequenti 'aebilitatur, via de iuvamentiam medicamenti appareri nQn potest douec conuales eat virtus a dicta fatigatione, hoc autem fieri non
potest, nisi intercedente aliqdo temporis spacio,& per cosequens non in cistant : sed in tempore sicqvitur tu uamentum, dc sic etiana Thermet inum pote non in instat ti actionem suam demonstrant. In sit per haec principali saetis Thermarum sequi non potest,n. Praecedente euacuatione; unde de ficui cella dixit Baccius, quod dupliciter refrigerat, primo' ratione virium refractarum e X natura ferri frigida, de sicca sicundo ex Lcciden ii, scilicet edtis humoribus calidis. Igitur si evacuatio concurrit , no in P isu
TMrma suam nem priueipalem exeicere in instanta, sed in
60쪽
empore,cum sequatui etiam euacuatio postpter aquae portionem, quae rcmanet in corpore, ut in is a declara tuturi ultimo, & principaliter cum alteratio praecipue pendeatu secitate minerarum, & per eam consertari con semiant omnes Uthores naturam triam in omnibus partibus naturalibus, sicciat s ista exerceri non potest in tostami, cum refrangatur ab hum ditate actuali aquae ex is te maiori portasne aquae, quam sit minerariam portio, de propterea non potest statim imprimere suam sicultatem, donec fuerit absumpta bumiditas ista inualis; quare
concludcndum est, operationem balneorum in tempore non in
instanti pri reari.&scetrare eos, qui putant fluctus balneorueonsequi Posse in instanti; undeuec mirari, nec deterreri debet, 'qui illis vititur, si statini non cognoscit viilitatem; sed cotisdem in futura salute, quam recuperare ab ipsis quilibet sperare poterit, si seri;auerit, sus in fra set uande declarabuntur post vivo balneoru
EX dictis alia etiam difficulta, stellE de medio tolli potest,
est, quod ut plurimum qui laborantes aliqua arritudine ad haec balnea consulunt, eis imponunt, via Dru harum aqua mabstineant, si primo die, uel saltem secundo totam aquam assum
Ptam non emiserint, verentes ex eius retentione sequi aliqvQ4 damnum, nec consideram hoc seri posse,nee ullum clam Rum ις' sui posse, quam uis remaneatici corpore aliqua portlaaquae immquod est necis arium remanere, ut sequatur utilitas ex eius ssumitione. Totam alitem aquam reddi nώ posse bis rationibu ditur, primo respectu nostri innati caloris, per quem coni iiiissemper aliquam humiditatis portionem negare nemo γ' ιν multo magis in excessu caliditatis hoc inspicitur absumSis buim dum radicate. Deinde respectu peresitatis corporis qua m di te distrahitur aliqua portio aquae, eamque exugit corpus i cos ac faciat spongia,ct ita dilatara non potest it m reddi qu*m dilatationem adiuuat innalis calor ipsus aquae quam primum penetrare suriens ad poros, &ad diuersas corporis partis, undς pQ stς- u'cari non potest, nisi tractia tempor. ut experiςnxi
iri*do si di x suum his notatum situ dilici recordaxis Domini