장음표시 사용
31쪽
24 . D E B A L seernitur,dum pilos in bibitioue huius aquae mingitur ab his, qui
ne sicae ulcere laborant; & praecipue ullum suit annis elapsis in Donaino Siluar ada lustinianis. Pro restauratione postea uentri euli adeo efficax est remedium, & tantum propter minerarum facultatem exiccantem, S corroborantem, ut 6 nibaliud pristaret haec aqua, hoc solum sufficeret ad eam extollendam, quemadmodum experientia ipsa docet. Dominus nanque Hermannus de Scaphis Perusinus uexatus tali uentriculi imbeccillitate, ut nullil daretur efficax remedium prs eius corroboratione,quamuis consilia a Medicis Romanis, Patauinis, & undique petijsset, laude anno iss I. ad hauc aquam pro ultimo refugio se contulit & eius beneficio hac affectione liberatus suit, stomachum stapponens ducci ς artificiali, cum non daretur tunc temporis commoditassi civnaturalis, ut reperitur in prςsenti; de certe in hoc casu cognoui uerum esse de hacaqua, quando supradictum fuit de Horatio in epistola ad vallam, scilicet quando esset illis temporibus in magn'
praecio, ut etiam attestantur monumenta enarrata. In matricia
passionibus conferre visit supra notatum, ad vivamentum ster litatis transeundum est, quando non est minoris momenti quam prae seruare natum sterilitati igitur succurrit, pr sertim sisterilitas proueniat ex humida causa, albisque menstruis, propter aluminis assentiam abscindentem supertiuitatum fluxum effusone, fic vivisum fuit anno Issr. iu illustrissima Domina . . . et de Actis uxore. Domini Marchionis Riatij, qui cum sterilis redederetur ob fluxum alborum menstiuorum,& ex epistola Exc.S mis Cecchij data sub diei. Iunij ciuiam anni apud me existente colligi potest, munere buuis aquae spoliata albis menstruis,soreunda ticta fuit. adeo ut intra annu ab assumptione huius aquς, de balneatione eiusdem puellam pepererit,licctb eueneri umeius detrimento: in partu enim vitam cum morte commutaui Quid deinde dicam de uxore Domini Ioanis Pauli de Rinuccinis Florentina e haec accedens anno I 6o3. ad ex balneum ex sterilitare ad foecunditatem transit,& peperit masculum anno Icos demense Marti j, de secuta est postea in procreatione aliorum liorum. Quod si alia de causa prouenia; sterilitas, nempe ex su- pS. flua caliditate diminuente menstruas purgationes, huic su curtit aqua scuncellae, & unitae istae aquae sterilitati ex dicta causa succurrunt,ut uisum fuit in Illustrissima Demina geatrice uxore Domini Ma chionis Francisci de Malesoinis, & in hoc casu excessiis
32쪽
incerius eal tis potest etiam susscere potus aquae fi ncellet oti emadmodu factum fuit annis elai sis in Donia viami de Pal- rijs. Yore Domini Alipsandi de lunadoris Senensis. Quod tales dem menses muliebres restituat propterfacultatem aperiendi obstructi uetit in q inuis parte existentem, testis mihi eritanter alias honesta iunctis Theodota a Fuligno, qua tali vieri obstructi elaborabat. ut naturales pargatione ' ne dum prostratae led ablatae uino esse 1r, α auxilio huius σquae anno I 6o'. restitutae ei fueunt, quumadmodum ab eadem intellixi anno i6ro.cum denubaceessisset adhaeebetinea pro confirmatione acquisitae salatis; α hon tantum hos effectus procreat, sed etiam mulieribus sine causa abortientibus prodest propter uim eorroborandi renes, ut x-pe filii ab incolis per infusionem. atebitari noute ad hoc balneum accedant, qui egenteius auxilio, vel in potu. uel in distisione, vel in Occia; quibus .mnibus modis deseruir,
ut exdictis eolligituri De resilis Suriri 6 se 'quiso talibur Car. xi. Equitur prope balneum magnum aqua, que dicitur ruxi de do sationarola dieitur Gloriae, primum nomen fuit ei impositum propter buxum natum anitan balneum, alterum nomet sibi: u surpat propter situm, in quo nascitui h aqua: iacet enim ueluti sub Grona balneum bia, quod non accidit reliquis bal- tueis exissentibus in socis planis;&haec est uniuersalis opinio inscriptionis verum a comuni recedens alias rederem inscriptionis rationes dicens in primis inscribi balneum Buxi ad demonstrandam pulchritudiαem huius aquae deinde ad significandum ess cturn principalem eiusdem: ut enim buxus inter planos aestima
tur eo, quod semper luceat, de virescat ita minera huius aquae astimatur, cum luceat super alias minera s. Praeterea interalios effectus huius aqnaehicem admirabilis , quod semimortuum reuiuiscere facit, Sceum soridum p seruat, non secus ac florida semper buxus permanet; idcirco Hon easu, sed arte est ei imposi-trum hoc nomen , per quod non solum distinguitur ab alijsbal. neis sed etiam aliquid colligitur ex eius essentia, de effectibus,ut
in sta apparebit quando enarrata erit externa eius qualitas,in cuius enarratione breuibus me expediani: quoniam de antiquitate . D nihiL
33쪽
hil adest notatu dignuon; ncque mirandum est, quod in restis ratione fit quidquibi 'ue tum, cu non daretur in angustia huiu lici minoditas erigendi adificium megni momenti quamui qualitasse huius aquet illud sibi erigi requireret sed antiquum his ineum esse testantvrauthores uenus de eo, dum de alij balneis tractant,& ex traditione seniorum collectum ruit balnsem hoc extitisse una cum reliquis. Hoc tamen verum est, 'u d. nostris temporibus ad melior statum redactum est e adestenim commoditas ebibendi hanc aquam, de balnea di, ubi prius .luuia non poterant defendi accedentes ad hanc aquam. P sit 'aruretiana clera semper cum ei non admisceatur aqua d superveniens, & cum claritate conten pilleuitas, & celiditas punia 'ens semper eadem unde alliciuntur homines ad eius usum. Dς quantitate illud est notandam . quod balneam Buxi duabus. vςnis participat: altera enim de te ui ns ebibitioni, & infuso di copiosir est, de calidior,altera verὁ deserviens infitioni tantu modo in minor, de minus calida; & origo utriusq; aquae distat cito detem itps,nec it ran 'nquam discernitur aquae . quantitas in aliqua dictarum, aqaau, ccuti nec vanari internam qualitatε in eis an spestum est: Huic enim balneo inter balneum magnus h scuncellam a natura constituto dedit eadem nytura ut, parti paret serEaeq aliut ij dein m de is, nςmpra lumine, . R ferro Tropterea exserien incomprobat; .est in his mineris repactus rudere qualitates, ςum calefaciat citx hep ros manifestam OG nsam, & hepati conseratari tuans eodem tempore ventriculo,ruod non suceid it in supradictis aquis, licet per hoc ab illis istinsuatur, adest tamen aliud, quod hanc aquam ab enarratis at stinguit, eamq; reddita irabile n suis operationibus; Mi R e auri participatio At ae mi rue . quod c*lligitur ex ep quod sidet in casu, & cursu hilius aqua tu ist simile, si induoq tinctum colone,&mspicitur etiam indistillatione, quψd cnim refidet, est adeo diisereqs ab asis aquis, voppareat omnino sis parata ab illis, de m*icitur in o tuba ipsa cum auri participatione , qucd sepe sepius expertus sum,oc prisertim annis xlai fis id annitum fuit ab Exc. Phsicis Ill.ac Reuerendisi Cardinalis Bandinei assistentibus et his balneis, re exposcentibus, ut denuo h aquas distillarem, γε sensibiliter pro ut seri potest, earum mi-ae eras viderent, qaemadmρ dum factum fuit, consisti; igitur q*a 4 'telua batur aquae ia alciniae, αλ ocula auri participa
34쪽
tutiae: unde in actinis res actam habet ,ittiatem -tem terata iii in passivis antem ad siceitatem tendit, cam mine it omnes eidem in haerentes vriamines siccitati sint subiecti, ut suprenotati est, do effectus ipsi deii Quax ut i inc
minetis balii ei magni, & ficuncellae procia ateει eius simile, illi, Mutrietili digestitiam consertans, deperditum prouocans , ,ppetitum naturalium membro tim obstructiones apti iens, re- nesque, de vesicam ab annulis mundis can,;sed hos effectus cun non ita efficaciter faciat, quemadmodum efficiunt i rud Caeaquς propterearin his non vltra ρ,oerediar sed ad peculiares eius effectus deueniam, de eorum exertanta propc ini Praecipite igitur sitis arietibus prodest; uisus debilitari, pnstulisq; α lachry- , mis oeul6riim consore, praesertim coniuncta vi Ducciae aqua, t in se deel atabitur in cipite Dace:ae. Affectibus praeterea priseedentibus a metaeholia prodege non est mirum, cum E apporeat ratione minerae exi stentis in bacaqira, sed reuiuiscere ten, dentem ad mortem, hoc certe es nuribiter, quod si, dum hei aleis confert, di per hunc effectum satis, superq; de inbnstratur auream mineram adesse aqnae Buxi, cum nulla alia, minera pose
si similes esseere effectus. Quod aurem e cetiim inuin pristat probatum fuit elapsis annis. in losese fossvmbronio Aretitio. ista enim heebica laborans eum eonsulerEtur a medicis ad aeceia sum, vel aquae albae in agro Pisano, vel TErinnamini Sancti cassini, ad haee talnea se contulit , dc me annuenie , fu, pr ciruel hae aqua hectica liberetus fuit, di anzo sequenti accidentem ad eadem balnea pro confirmisone pene cognoui, adeo nautati serat in aspectu. Quod deinde visus debilitati ab humidilite ps sertim procedenti conserat, stillas , dc lachrymas oculcisirens, perpulehivin est exemplum Disnimi Hieruiitimi Gilioli sestiariensis, qui oppressus copiosis lichrymis inubluntariis cum eatie in angulo oculi dextri existente, nec non etiam eadem taeausa uisus debilitate a rictus,accidens ad haec balnea ano ico per hanc aquam, di nucciae stillicidium liber euast a lachryna tione inuoluntaria. dc carie; visum; debilitatem conso tauit, ut
35쪽
tur agnostere ab liis aquis dictum iuuantientum, subiungens vel .le denuo eas adire, quem idi nodum secit, Schunc casum si uidin' set Andreas Baccius maiorem occasione' habuisset laudandi balnei ni istiid in c. de Theri cap. a 6.Capitis dolori conserte mediuantibus his mineris optime expertus fuit Lactantius de Nutare Niis a Castro Cellatum, dum hoc assectu laborans anno Ido2. perplures dies, & hebdomadas facta uniuersali purgatione consultus suit a Medicis ad assumptionem ligni aici, quo dictus aia sectas potius exacerbabatur, quam initis redderetur, diu no- ctuque eum quiscere non permittens; me tandem vocavi , ela eunt ab hac cura remouens potare iussi banc aquilii, nec progressus fuit ultra tres dies , quod dolor mitis redditus suit, & intra decem dies eo penitus lineratus, nec vi qua post hac passus fuit hoc affectu super vivens undecim annis. Ultra piaedictos esectus balneum Buxi ad uiuat ad tollendos culaneos pruritus, si quis in eqina mergariar, Spraecipue id prastat prim in balneum, quod primo ingressu colnmnatus reperitur,& huius balnei qua esu modera se calida sit, redditur similis aquae dulci mactu, & pote tia, de in hac permanere quilibet posset duabus horis, ac ulterius sce fastidio. & nocumento. I. l
Te Psina, oui que qualitatibus.sap. XI a G1, a se Cuperest ex aquis potabilibusaqua Piscinae quae ita nuncupa o tur non ad imititioncm probatica fiscine; sed quia anculi
semper fuit, nec conseruatur cum ea diligentia, qua nscrnantur reliquae aquae; cum igitur nupquam tuerit glosio uniciic 'Psam, propicrua uocatur aqua Piscine, non. balης una, de per hoc nomen distinguitur a reliquis talneis; a quibus etiam distinguitur suis qualitatibus: ornatus enim nullus adest, cum si in ioco aperto, & inculto, smiliter non est clara, sed turbida oritur, fe talis semper praeli ruatur, unde etia noest adeo clara sicut dicta su perius. in caliditate non cedit alijs, de in aluiquitate, cum de saciant mentiόhcm ctiam, quicumq; ttactant de his balneis , O quantitate non potest scri iudicium: quia vi modo olitur an uno loco, modo in auri se variatur eius quantitas,t x quo per exlcri an qualitatem di stilibuitur ab ali js potabilibus aquis. J multo masio per internam, cum salis mineram sola possdeat, licet post
36쪽
mineris participer, colligitur ex sedimentis, sapere, de operatiornibus: si di metuatrii indistillatione alumen,&sertum demonstrant, &reprcsciata iugustui salsedinem cum quadavi stiplicitate solita relinqui ab alumine, similiter Ocinus hoc declarant. .
me ctibus aqua scina. Cap. XIV. uoperationes huius aquae licet diuersae sint propter minerata
mixtionem, prccipua tamen eius laus in his duabus consistit, nempe in purgandae, & emendanda malaice ab nmni humore su per abundante, ut quotidie experiuntur mulieres huius loci, ct in resoluendis colicis, de iliacis doloribus ex nigida, dc hii nuda causa pro v n entibus; quinimo hos antiquatos,&ferd in curabiles resoluit, ut saepius cognitum est, tam si h aec aqua admianistretur in potu, quem si etiam clysterietetur: praecipue autem expertis fuit effectum hunc praestare in propria parsona a xci L Philippus de Leonidis a sancta Flora Phisicus iste enim cum sepe vexatatur his doloribus, auxilio bulas aquae in potu assumpte, ab illis liberatus fuit, ex quo negligi non debet omnino haec aqua, quam uis non st o nata, sicut aliae: Non sit tamen, ni miretur, nisi circa ipsam Dbriccetur,hoc enim succedit, quia inbi soperationibus respondet Maiori ex paoteaquς balnei magni, requod magis rcnit, quia haec aqua sua coenostatae non allicit homines ad usum, ut faciunt a lia. propterea no videtur condecens circa ipsum erigi aliquod adificium, & haec dicta sussciat de aquis potabilibus. i
Balnea infusonidescruientia de prccedentia cotcndant 'cum aquis potabilibus, propterca non erit praeter rationsi,s absolutos imo oc aquarum potabilium ad tractandum de ipsis . desceedatiar antequam es aliis agatur: praeum, quod iure merito secundu in v turpant tecum: ivni quia deseruiunt pluribus inse irmatibus, tu in deserviant stilicidia, de haliae uni luti, S pro- .sterea nior magis v sualia iuiusmodi bataea tum etia quia balnea Pro in sui Osie ac micdata sunt in maloii quantitate, his igitur de
37쪽
causa, ut ab ipso iumatiar principium: sunt enim ex hoclialneo tot effectus adminatione digni, ut impossibilo videatur eos sequi posse absq; liquo diuino auxilio, quod in pieientes antiquitus incolae neiparae virgini dedicarunt existenti uniculi medium salutis eorporis, quemadmodum est animae. Ob mirabiles igitur effectus a balneo Sanctet Mariae sumptum est initium; sicut ad ostendendos eosdem ess eius nomen hoc fuit ei impositum
per quod distinguitur ab aliis balneis, a quibus distinguitur
etiam per qualitates I opria s, non timen in antiquitate, cum in eius restauratione collectum si non esse minus antiquum . ac si balneum ficuncellae, de de eo fiat mentio a leriptoribus unὶ cum alijs balneis: Ornatus autem est maximi momenti , cum in hac restauratione constructa snt tria balnea in eodem cursu, in quo est balneum ficuncellae eidemq;columnatui subiecta,ut maxima cum commoditate quilibet eis uti possit sine altarius impedimento, distinete positis pro uiris, de mulietibus ; limpidissit aetiam est haec aqua, ematq; odore carens, ita ut immergi in ea unusquisque gaudeat, ius piciens eam adeo claram, oc sectore catentem. Occurrens caliditas perterrere saceretvidetur in eius intressu, cum fit satis ealida praesertim post pretientem restaurati nem, in qua factum est, ut non intromittatur aqua in balneum per aquaeducitim, ut prins intromittebatur ; sed oriatur aqua in ipssii et balneis, & an qua ibet balneo reperiatur aliqua vena. qua mediante praeseruatur caliditas indictis balneis,"ma-
ior vena reperitur, conseruatur etiam maior caliditas. unde accis
dit, quod ex ictis tribus bain is tertium propὰ ficuncellam
exiitens cum coni aeat intra se uenam minorem,conseruetur ei
xm in eo minor caliditas licet eadesii aqua pertranseat aequaliterrerdicta tria balnea mediantibns foraminibus existentibus indisectis bxlneis, & quoniam tertium hoc balneum non estita calidii, sicut alia duo, oita fuit in aliquibus dubitatio, quod haec aqua prodesse non posset: sed in rei veritate de hoc non est dubitandu: . quinimo poti us dicendum, quod cum caliditas maior citius pexcitare faciat virtutem, essicietoliditas minor in longiori teli rore, di cum maiori tollerantia , quod maior cali tas effce i
38쪽
breu ori. 3c erit salubri et pro eonvalescentibus, inalbus. αpaeris, qui ab exuberi si e caliditate potius vexarentur, quam i perent bencscium. estigi ur Mec aqna pertransiens ex unota
alterutra balneum satis calida praeseri imprimi, secundi bella propter venam in ipsis scaturientem in aqua i fere portion j dc
preseruatur in his eadem quintitas semper, cum defendatur iun nio cum altiscio a pluuia quavi uis ingenti. Deleuitate nital r fert tractare: quoniam ebi sitioni non deseruit,licet imus leuitas cum claritate con eurrat. Qu li sautem principalis huius aquae in ahairime consitit in primis, i ex inferro, unde in activis um-perata existi in pas iussi vero adsiccitatem d more aliaruaqua- ruinara in ratium tendit, & quod talis sit ex eo, quod residet, iudicatur, ex effectibus, δἰ ex consensu eorum, qui da ea tractant: quod enim residet, & sapit, a lunaen, de se m repraesentat; effectus etiam sunt pio prij aluminis 5 ferri; quia propter siccitatem har unamineia tu in haec aqua prohibet nuxum super nubatum aquauis coxporis parte, dum quis in ea4mmergitur,& propter temperamentum ealiditatis omnia membra confortat. Qui tractant deinde de hac aqqa, conueniunt de mineris dictis,& ita per hanc qualitatem distinguitur ab alijs aquis, Min fra scriptos praestat imis, licet aliud concurrere existimen in ei us effectibys,ut infra declarabitur.
EFfectus huius Alnei tales sunt, ut merito probatice pisci
conpalari possit, mirifice nanq; prodest omnibus neruo si affectibus ab humida causa procedentibus coniuncta cum calidia .etate, vel se giditate; propterea par bysi, conuulsioni, a frigidis,Mglutinosis humoribus tremulis, ac stupidis . podagricis, & a ththicis consert: iuncturas consor at,&eas a dolore pret seruat, humiditates prohibens ad ipso defluentes; propter, quod etiam sciati cet conferre potest. nec unquam omnes huius balnei essectus eon numerare postem; idcireo satis sit cogitare, virtutem diu nam infundi in hanc aquam, G propterea peream sanari serὸ omnes
infirmitates iuncturarum,&neruorum. de haec omnia est 'eree illimo non tantum per virtutem dictarum minerariana apparen tium, sed etiam per uirtutem alterias minerae non apparentis, sed
39쪽
uos e m. llire, Ae dumtes resolirere, ut ex Actio , & Aegineta ligi totest, hos autern cffcctus sequi ex pta lenii balneo in lax- scripta exempla indieant, Prime cum adolescens e serra, ad hoc balneum accessiste quendam Reuerendum Iacobum hy panum cruribus,&ccxti in unum contractis, & ligne viri instramen tun infra anum portantem, & catapodia in manibu , ut vosset ita eaeercere corpus suum, & hic per tii crinium ulus hac aqua statutis temporibus ab hac inficinitate liberatus suit, erigens se primo anno super duabus cmcciis, secundo anno alicram deponens, & tertio sine ullo auxilio deambulans, quam gratiam sicut se Dei parae commendans obtinuit, sic per annum integruna .
amore Dei astitit templo dictae Virgini hoc in loco dicato, & in eodem sacriscium mistae celebrauit; undemq; postea per plures
annos vidi assistentem in Templo Diuae Mari dicato extra posetas Auculae, scii Aquae pendentis versu ν Sanctum Canianum. Quod poda 'rici , arti tricis doloribus conferri h c balnei comperi u fuit in D5ino Pe rodebanis Senens,cui doloribus buita oppressus erat. ut nihil penitus exerceret corpus suum, sed asses due cogebatur periri ancre in lactu, nihilominus ad hanc aquam confugiens cum baculi tantum auxilio deambulauit, propriaque neqocia exercuit: in casu paralytico pulchrum est exemplum s ti uxoris flammuni, Cassiancntis, quae in instanti oppressa a summo usq; deortum in latere dextro paralys anno Ioos.ben ficio huius aquae con comitante Duccia intra mensem curata ruinde vixit deinde quatuorvnnis sine ullo impedimento. Sed puI chrior cura fuit anno Ic,o'. cuiusdam Bariolonaei a Pomari qui a poplexi a laborans linguam tantum exercebat, & permansi hoc in loco ultra quinquaginta dies, premissi 'q; solitis praeparationibus per triginta dies caput Ducciae suppo: uit, & corpus eseposuit ballico Sanctae Mariae idemq; balneum post mensem fie-quentauit, de nec permansit in hoc loco; de licci exercens hanc curam per dictum tempus non cognosceret ullum beneticium nihilominus domum reuersus ppsi duos menses coepit intelligere
utilitatem, ut moris est harum aquarum,&omnium Thelmatii
in diuturnis praecipue morbis, sicut refert Excell. Iulius taloli nus in fines undi libri de Remedijs naturalibus Thermarum Ischiae insulae, de nullo alio ad hibito auxilio in hyeme ipso E lecto surrexit, sinpliciq; bacuIo innixus deambulare coepit, utimsinci retulit mihi anno isto. reuersus ad haec balnea ad confit
40쪽
ins s vincturas consor et, eas de siue ii tes hutnore, prohibens a dolore praeseruet, cognouit annis elapsis t ominus Fabius Ugolinus Seueri is, qui in hutnero. Se brae chii dextri cubito Dii dolore infestus fuit p r multos dies, Sc menses , ut numquam q uesccre potuerit, ponec petierit sacram hanc aquam. Praeterea admodum Reuerendir: Dominus Desiderias Amonte Reali 4bbas Cassinensis sipissime opDimebatur con tactionibus, vulή5 appellatis ingranchi, ingenibus,3c cruribus, lavsus hoc balneo, dc Duccia per syacium quindecim dierum anno i cor liber euasit ab hoc affictu. Quod stupid s conferat, spe istabilis Ioanis Paptilla a monte castello anno i so'. expertus Q it, quinultu sensum cognosce .s in coxis,&cruribus erectus ita ore, uec deambulare poterat, Se accedens ad hoc balneum de mea
se Septembris commoratus sitit in sancto Cassiano per toruli 1 mem, & quotidie immergens se in hoc balneo, & interdum in balneo magno pro maiori commoditare, dum aer mitis erat ad talem statura in hyeme ipso perirenit, ut propriis pedi bus,& sne ullo auxilio ab oppid ad balneum iter ageret; eumdemqtie vidi Periit js post multos menses in optino sani late constitur una. Aliaque pollem de hoc balneo exempla examinare, nisi cognosce re, satis sit perque esse Momina ad ostendendam celebrem huius balnei famam.
D Balaeo Sancti Gebres, oe eius qualitati bus. CV. WIi I. . PROpὶ balneum sancte Mariae s uitiit balneum sancti Geo
si j, id cito abstulato tra statu balnei san he M i iae transeundum statui ad ipsius sermonem, praesertim quia in proprijs esse cti bis no a est postponedum balneo sanctae Mitiae; unde suit ei impositum dictum nomen, ut significaretur etiam ipsum virtute diuina suos et sectas pro ea re per intercessionem alicuius Diui, nec alii ratio reddi potest huius nominati5is qui mediante distinguitur ab alijs balneis. in alitates autem huius baluei in aliquibus redduntur similes aliis, nempe in antiquitate, claritatae calidhtate, & quai titate, propior de his non fiet alius sermo. sed ornatus, de si non respondeat, ipsius meritis, nihilominus reperitur in mutori stata, quam fuerit pretieritis temporibus: quia bi prius nemo poterat uti hoc balneo nisi in eo aspectu uniuia
cuiusque, in prasenti constructus est laeus di stinctas,dc undique E elausus