장음표시 사용
251쪽
est de iis qui ροpulari leuitate ducit, vel marnis urbibπι se turn opes, exhibendis muneriblia impenaunt: nisi eos dementes ac furiosos, qui nolent id populo, quodU ipsi perdant,mnemo eorum qu bus praestatur, accipiat D rusus aluu: Quid prodes perditae M uitiab stiarios facere locupletes,'instruere adsuiua λ Plin. Id . XXXIII.
Non erat apud antiquos numerus vIra centum millia : iraque m hodie multiplicantur baec, ni decies centena mιna, aut saepius dicamur; 'mos hoc fecit, Mummimque percussω, S sic quoque aes alienum etiamnum a 'pellatur e postea diuites cognominati: dummodo notum sit, eum qui prinmus acceperit hoc nomen, decoxuse creἀtor. bus suis. Ex eadem gente M. Crassus negabat disitem esse , nisi qui reditu aunuo lationem ituri
posset. In agris sitis sister tum viginti millia possedit, Quiritium
Iam ditissimus; nec fuit satis si totum Parth;rum esurisset aurum I at vimen quidem optimum occnpauerit iuuat enim insectari inexpiabilem istam babendi cupiditarem multos postea cognouimm seruitute meratuvulentiores, pariterque tres Claudis principatu, Passantem, Callistum, es
Narcissum. Atque ut hi omittamur loquam adhuc rerum potiantur,
6 C. Asta, Gallo. C. IIartio Censorino CO SS. ad VI. Calend. Februarias C ciuiu Claudius Isidorus testamento suo dixit, quamuis multa ciuili benperdidisset , tamen rei quere seruorum quatuor mistia centum sedeciam iugit boum tria mi ia sexcenta, reliqui pecoris ducenta quinquaginta sῖ-ptem mi ilia, is numerato p Ida se. xcenta millia r qui funerari se itis: A
eritis vi decim mill bm. Haec verba I inii non modo sic impressis exemplaribus, sed etiam in antiquis quibusdam legunturio: quae si vere leguntur, nugatoria sunt quae diximus, tametsi testatissima. In antiquissimo exemplari legimus : in agris siste rium M. M. possedit: ita ut duae M M, similitudinem haberent i tetae postremae in Graecorum alphabeto, sed inuet se, cuiusmodi& alibi in antiqais libris legimus. Lego igitur, in agris seste tium bis millies possedit, hoc est aere nostro quinquagies centena millia aureorum coronatorum. Huius si vices am partem εpro reditu annuo statuamus siue in agris eum reditum, siue is
in mancipiis artificibus, sitae in scenore fuisse intelligimus) fient ducenta quinquaginta millia : quae si ita dispensemus, ut gregarius miles quaternos in mensem aureos accipiat, duodequinoquagenos in annum : decem cohortium quingenariarum i oct
252쪽
Mi palae . Restabunt decem millia : quorum quinque millia
in quinquaginta Centuriones statuimus pro duplicando stipendio: dc quinque altera apro iis qui a Graecis εκτακτοι, id est superis ordinati dicuntur, ut cornicines, siUiseri, caduceatotes, & fabri qui machinas iaciunt. Hunc Crauum Cicero compellans in via
timo Paradoxo, ita scribit : Musti eis audierunt ex te cum dicerer, meminem esse rimum, nisi qui exercitum istere posset suis fruct G. νοή Populo Rom. ex ramis vectigalisin iampridem vix potest contingere; er. . Io hoc pro sto nunquam em diues antequam tibi ex suu pose -- tantum reficiatur, ut ex eo tueri sex legiones es magna equirum ac peditum auxilia possis. Iam fateris igitur te non esse diuitem. Quod autem sequitur in eodem Paradoxo, corruptum esse censeo: Ca
pit ille ex suis praediis sexcena sestertia, ego centena ex meis. Quod . si apud Plinium viginti millia sestertium togamus, sisnificabuntur quingenti aurei: si vicies sestertium, quinquaginta millia: si vicies millies, immensa summa. Errore igitur librariorum . Iubrico quidem ipso in notis numerorum vel summarum, ut postea videbimus, factum est ut pro sestertium bis millies, sester. tium viginti mil. legeretur , adstipulante scilicet tot aetatum ignorantia, praesertim quod ad haec verba pertinet. Cum hoc dicto pugnare videtur id quod Seneca bb. de vita beata his verbis i
inquit: M. Cato ιum laudaret Curium s Coruncanum, V seculum il- Dd,m quo crimen erat pauca argenti armilla, possidebat ipse quadragies sesertium, minus sine dubio quam Crassin, plus quam Craserim Cato p mmiore statio proauum vicerat, quam a Crasse vinceretur. Si igitur quadragies hic recte legitur,oportet M. Porcium minus Oaogint sestertiis, hoc est duobus millibus aureum nostrorum in censu habuisse et quum quinquaginta partibus Crassus maiorem ce sum quadragies sestertio habuisse legatur , & tamen pluribus partibus quadragies sestertium maius suisse censu Poriano ducatur a Seneca. Verum hoc esse falsum facile ex Plutarcho intelligimus, qui quaestu & parsimonia patrimonium taxisse C
tonem seniorem testatur, ideoque iuniorem Catonem haereditatibus locupletatum esse narrat. Hoc ideo diximus , ne quid praeteriisse consulto aut ostianter videremur. Sedic insequen
253쪽
de ectho: In numerata pondo stexcenta millia, in antiquisiit γ'
Dertium DC. legitur. Obseruuat autem in antiquistia in riapice significare sestertium : apicem autem porrectutis sis quemcunque numerum, millia significare : ut Uc.'ciis ias
sexcenta millia. Scxcenta autem millia pondomantur a nobis sexagies centena millia aureorum :immensa sit pecunia,& maior censu Crassi, qui
Syllam ditissimus ab eodem Plinio suisse dicitur: legeduinia stertium sexcenties, quod significat quindecies centena se
ronatorum. Non enim memini me legi Te ut Latini Ny in libras de numerata pecunia dicerent, etiam si minis significatione utuntur. Nam quod Liuius, argenti na di selibras in militem praestaret, dixit, ad argentum
retulisse mihi videtur: quo etiam loquendi modo nui ia, .cum argenti marcam vel auri dicimus, tantam pecuniim ἐά ficantes, quanti edicto principis aestimantur. Nee tam φάIatet quod Plinius m mentisxe cimnarum dixit, qui locus - nem tandem incurret, di explicabitur a nobis. Illud qui tur: uuisuxerari se thssit sestertio XI. lego sestertium
Ne autem fide careat quod de Crasso diximus, citetur uri
nilii uibr. XIIX apud quem de positione vitiis' mori loquentem, sic in omnibus libris impressis legitur ivramu seruandum amrqui putauere ς quiype νta censebant, minm serere, V mel arare. Oa an sententia video, verumque confvemom latifunata pred dere Italiam. Hi ouinci, sex z semissem rimis, Apica 3ιodebant ea mNero princeps. Non fraudabo magnitudio hac quoque peium, qui nunquam agrum mercatu est conterminum. Miles M uu - his vetbis significari Plinii emendatores intellexerint. testituendum locum affirmo : Verumque confisentibuν, perdidere Baliam: iam vero'prouinctio : deinde post di im nem insti dum: Sex domini simustem. Urisa νι ebam, -- Diadficit eos Nero Aranceps, non fraηὐηdo magnitudine hac quoque sevis Pompeio, 6c reliqua. Iam vero, pro Fam etiam ει quinetia is locri γ' est Pliniana : ut, rila vero, pro imo etiam, Vel quimmo ilia, bb. Irra. H p. cap. XδHi δε τρυ
254쪽
etiam. Sic apud Ciceronem, aut vero, pro am etiam: & nec vero, di pro nec etiam: apud Graecos, κάη δ ι, ρο κ μ ω δι, sic dicitur: hoe
est iam vero, es neque rero. Sensus est igitur lati sun dia perdidisse non modo Italiam, sed etiam prouincias, hoc est steriles red- - didisse, cum solum frugiferum male cultum, maligne quoque fruges redderet, & Africae prope dimidium ab hominibus si x opulentis obtinebatur, quo nomine a Nerone principe rapacissimo confiscati , insuper etiam capite poenas luerunt. Hoc autem tum contigisse existimo, cum Nero spe destitutus quam de g - . za antiqua Didonis conceperat, in Africa eruenda, ad rapinas ' , i probulimas di delationes excitandas animum consceleratum intendit, ut autor est Tranquillus. Vt autem sciamus quano a bis si sint numeri apud Plinium mendosi, age conseramus Plinium numὸν .cum reliquis autoribus, atque etiam ipsum secum. Iampri-ρμ. mum lib. supradicto ubi de aerario punii Romani ut copioso loquitur oc opulento: Auri, inquit, in Mario popuu Romani fuere Sex. Iuba , Lucio Aurebo COSS. septem annis ante bellum ranicum tertium, pondo DCC. XXVI. at enti nonagintaduo millia , es extra numerum CCC es LXXV. I priuatiu homo Caecili Isidoriu sexcιnta millia pondo argenti habuit, quonam modo aerarium locuples existimabitur, quod centum millia non habuit i Idem paulo post: Intulis V ibi Paulis Perseo Rege Macedonico deuicto, Vciam pondo trium miluum : a quo tempore populus Romanus tributum pendere dem. Plutarchus de tria umpho Pauli loquens : Ps armorum curem tria virorum millia δε-quebantur, qui numismata Ierebant argentea vasis trecentis quinquaginta I ovas erat quodabet trium talentoruη ς Quatuor viri singula vasa portabant : alii craser, argenteas, m phialas, calicesque ornatissimos .es ι inter certo ordine deferebant. Et paulo inferim et Postea seque- ibantur qui aurea num semata gerebant in vasis ιraum talentorum, ut pra de argenteis dictum est ;inumeris vasorum fuit tria es octoginta. 'His verbis Plutarchus autor est mille & quinquaginta talenta a senti, dc ducenta undequinquaginta auri in aerarium illat . esse , praeter vase aurea argenteaque : Plinius tria millia 'pondo non addito duri algentive. At ego dico vicies maiorem nudi
merinia 'pud Plutarchum esse quam apud Plinium : id quod ex vicendis apparebat. Alioqui quonam pacto Populus Romanus Og a trio
255쪽
tributa pendere propter aerarii opulentiam desiisiet 3 Sequitur
'rursus eodem Plutis loco: Sexto Iulio, L. Martis C O SS. M: se belli S classi initio, oflingenta quadraginta sex auri pondo fuere in aerario. - ἡ Iar primo introitu urbis in ciuiti bello fluo ex aeraris protulit laterum ιυ reorum a XVI. millia, es numero pondo trecenta: nec fuit altu te
risu. R '. locupletior. Hactenus ille. Quomodo memorabile Plinius existimauit in aerario Romano oti ingenta tunc auri pondo suis se , cum Caesar postea sex di viginti aureorum lateron millia ex aerario abstulerit Z de quo loquens Orosius libio sexto
ita inquit: Caesar Romam venit, negatamqς sibi ex aeraris pecuniam friatis forabiώ ιnuasit, Rrotulitq; ex eo aurι Pondera IH M C XXXV. argenti penetdera propι D CCCC. Orosi numerus multo minor est Pliniano, ivt utrobique corruptum esse appareat. Ego in antiquissimo dexemplari ita primum illum locum legi: Aurs ιn aerario Populi Romani fuere Sex. Iulio L. Aurelio COSS. septem annu lante Ptintcum is pondo XVI. D C C C X. argenti XXII. LXX. O in milRomani. Non erato LXII. LXXXV. CCCC. Sexto Iulia Martis COSS. Me est belli Sociatu initio, auri XVI. XX. DCCC. XXIX. C. Caesar pr-imo introitu urbis ciuiti bello suo ex crario prolutit laserum aureorum XV. argenteorum XXXV m in numero 'sistertium CCCC. nec Oit aliis temporibuι RHI L locupletior. Intutit'. tum Pautiti Perseo Rege υicto e Macedonica praeda sistertium II. III. a quo rempore pop, Roman. ιributum ρendere desiit. Haec verba inserenda huic operi
duxi, ut legentibus iudicium integrum seruaretur; si quid tamen comminisci licet, hunc locum sic restituere possumus ex
vetusti exemplaris di aliorum obseruatione : Aura in aerario Populi Romani fuere si rem annis ante bellum Punicum tertiam, pondo se 'ingenta misi a vieimi sex, argenti nonagintadus millia,'in numera. to trecentus es septuagies quinquκs. Item Sexto Iulio , L. Martis COSS. hoc est belli Iociam initio, auri pondo octingenta millia XLVL Et inferius Intulit m 2E sim Paullia Perseo Rege victo e Macedonica praeda sesterimm ter mi es. In Caesaris autem mentione locus mu tilatus sic restituendas: Protulit laterum aureorum quindecim, argenteorum XXXV. mil. es in numerino sestertium quadringenties. In
harum summarum aestimatione ineunda, in singula pondo ce
256쪽
PARTI AVs EIUS LIB. II. 2prtenos aureos solatos statuendos esse arbitror, quia in tanta copia
auri necesse est partem fuisse mediocris notae, utpote quod esset conflatum e vasis ec suppellectili : sic fit ut singula centena
millia, centies centena millia aureorum valuerint; ita septingenta millia, septingenties centena millia valuerunt. Argenti autem nonaginta duo millia denario multiplicata , nongentis viginti millibus coronatorum aest imantur, di trecenties & septuagies quinquies sestertium nongentis quadraginta circiter millibus. Sed vix verisimile est septies plus auri quam argenti suisse. Quod si vetustum exemplar verum esse aliquis existimauerit, sic legendum erit fortasse : Pondo sedecies septingentis, argenti nonagies bis octoginta uinque millia inuanquam in vetuito, vicies bis LXX. C C C C. legatur 'tu numerato sexagies bis octogintaquinque. Haec summa immensa est omnino, quippe sedecies centena millia & septingenta pondo Atelligo, quae centies multiplicata, millies et sexcenties centena millia aureorum valent: argenti autem summa nonagies bis, decies multiplicata. non ingenties viciescentena, praeter numeratam pecuniam. Quae virum ad seste
tia, an ad aureos referenda sit, mihi non liquet: quare nihil sta. tuo ; si tamen vetusti numeros sequi placeat, non video quomodo X XII. L X X. C C C C, aliter legere possimus, quam vicies bis septuaginta millia quadringenta : quae summa argenti
ad nummum relata, ducenties viciessepties centena di quatuor millia corona totum efficit. Idemque censeo de eo quod sequi. tur: B lli socialis instio auri pondo XVI. XX. DCCC. XXIX. quod si non mendose legitur, utique sic interpretandum est: Sedecies vlimi milia octingenta undetriginta , hoc ast sedecies centena viginti millia. Centena enim antiqui subintelligenda relinquere solebant: eo modo quo in his verbis e quadringenties si 'rtis , pro quadrigenties centena millia sestertium, ut d uimus, & debere ducenties, hoc more siepe locutum Plinium docebimus lib.
IV. cum locus Occurrerit. Cicero in Praetura urbana: Accepi, inquit Verres, vicies ducenta trigintaquinque millia quadringentos quin
decim nu--s: hoc perinde est ac si dixisset Cicero vicui bis centona XXX H millia: ut manifeste ex sequentibus patet, di ex Asconio Pediano. Vt autem legamus XVI. millia pondo, ut m eo ve
257쪽
iusto legitur, ridiculum est . cum apud Suetonium legamus Augustum una donatione in cellam Capitolini Iouis sedecim millia pondo auri , & quingenties sestertium contulisse. Quare le-d tionis fides sit penes vetusta exemplaria, si usquam esse potest hodie: vel borum autem interpretatio sit penes antiquitatis studiosos. Admirati nunc Plinium subit, saepeque in hoc oper subibit, qui res tot memorabiles omnis aeui memoriae proder concupiuit, si per tot seculorum cariem, incuriam, ignorantiam, di compendiariae scriptionis discrimina. pertinax exemplarium fides ad nos euadere potu set: ut siquando multis adnitentibus. Sc inuentis vetustioribus libris restitui potuerit, unum eum aut brem studiosi harum literarum habeant, cui totius prope Vetustatis cognitionem explicatam acceptam reserre possint: utique quod ad eas res pertinet, queis inter scribendam rcrum gestarum historiam locus esse non solet. Cuius rei reputatio in gnum mihi negocium in hac commentatione exhibuit: cui res partim conclamatas, partim etiana elatas tot douorum hominum praeiudicio, semianimes a rogo referri posse atque etiam a tumulo non dissiderem. Ne quid autem comminisci videar, penes me sutura antiqua exemplaria profiteor, ut nulli non ad ire liceat, quem quidem initiatum his sacris esse sensero. O dibiles sol tesse has summas, atque etiam omnino credibiles facit locus Suetonii in Vespasiano his verbis : Gnt Gntra qui opinentur ad manubias is rapi ta necessitate compulsum siumma aerarii sci ne
inopia, de qua testificat sit inuis patim primipatm, prosesiti quadri Deexties miri es vin esse ut Sc f. stare possit. Si enim Vespasianus sperauit se quadringenties millies se itertium cogere posse ad instaurandam dignitatem imperii Romani, quae a Nerone & successeribus per luxus inusitatos exhausto aerario conciderat : ct si tantum auri argentique esse sub imperio Romano potuit: simi- timum veri esse potest, eo tempore quo imperium Romanum in Senatus autoritate ec populi potestate situm erat, potuisse ex Orientis Abicaque spoliis, di vect galium residuis, quartam eius summae partem in aerario coactam esse. Maxima enim superiorum summa non excedit centies millies sestertium, id est bismia es & quingenties centena millia aureorum nostrorum i .
258쪽
Haec adnotauisse non abs re suit, ut arbitror, etsi nihil habui quod hoc loco statuerem. Existet enim fortasse aliquis qui vetustis . , exemplaribus diligenter evolutis, vel verisimiliora inueniet, vel commensationi nostrae fastigium imponet, admonitione nostra extimulatus. Magnam autem esse summam pecuniae quam Caesis ex aerario protulit, ex calculo intelligere licet. Si enimis XV. millia laterum aureorum suerunt, non dubito centum di quinquaginta millia pondo auri suisse, cum quilibet laterculus decem pondo minimum fuerit: qua ratione fiunt aureorum solatorum centies quinquagies centena millia. Si autem huic summae, argenti aestimatio addatur, cum eo quod in numerato fuit, immensa fiet summa ; quod vero in vulgatis exemplaribus S quibusdam antiquis legitur, ic numero pondo trecenta, omnino corruptum est ; numeratam enim pecuniam non libris, sed sestertiis significabant antiqui. Appianus in secundo bella-
rum ciuilium : Thesauros, inquir, a nemine contactos usque in istum νajitimadum , militibin rapere concessit, quis olim ea. ecratione proposita conditos Caesare ex fulse memoram, ut nisi in tumultu belli Cestici non promeremur. EX
quibus verbis intelligimus Caesarem usque as secem aerarium exhausiste, quanqnam Plinius dicat tunc aerarium locupletissi- rmum suisse, sect intelligimus praelibatum a Pompeiis & Senatu. Tranquillus &Plutarchus de hoc siluerunt, ut 6t ipse Caesar in Commentariis suis. Lucanus in III. Pharsalie de hoc loquens
-- Tκης conditus ima Eruitur templo mulio intactus ab annis
Romani censia populi. quem Punica bella,stiem dederat Poses, quem victi praeda Philini: uuicquid pareorimi morer seruastis auorum, d Eises Asia populi mHere tributum, I beforique dedit Minoia Creta Metello: Luod Cato longinqua vexit seuper aequora C pro σTunc Orientis opes, captorumque ultima Retum, uuae Pompeianis nauta est gala triumphis, Egeritur: tristi spoliantur templa rapina: rivcriorque fui auης primum caesare Remm
259쪽
Quibus verbis magna vis auri argentique significatur. Sic a tem vi diximus, hic Plinium locutum esse credo, coniecturam ex aliis autoribus faciens, & ex aliis ipsius locis argumento erunt etiam ea quae postea dicentur a nobis, si quis diligenter anim.
aduertat. Hanc autem deprauationem exemplarium induxit zaio, is antiquorum librariorum institutum , qui numeros ic summas ratio. sua quamque notula scribebant, aliter enim sestertios nummos, lari iter sestertia, aliter sestertium gignendi casu notabant, aliter libram S talentum, aliter & denarium t S mille S millies non eodem modo. Quare per tot secula veri rerum numeri aliis atque aliis subinde traducibus exemplarium inserti, ad nostram
auorumque memoriam peruenire non potuerunt, prasertim ac
cedente librariorum culpa, qui pleraque oculis solis, pauca et- iis Dis ρνε . mente transigunt. Age quis illud libri octaui meti possit. Mik ι -Metellus Scipioni triclinaria Babylonica octingentis millibus v nariumβη nisse iam tunc posuit in capitalibus criminibus , quae Neroni . principi quadringentis millibus sestertium nuper stetere. stragula Babylonica octingentis millibus ab homine priuato coria parata sunt, quonam modo memorabile est , Neroni principia prosusissimo quadringentis millibus stetisse ' In antiquis dum . bus exemplaribus quadringenties sestertium legimus r in uno antiquissimo quadringentis , sed ita, ut conspicue deletilem
. membranae locum cerneres, & quadringenties principio fuisse intelligeres. Est alioquin locus non uno aut altero verbo cO ruptus; in antiquorum enim nullo capitalibus criminibus legiritur, sed vel in Catonis, vel in Capitonis : nec posuit sed ponit, nee Scipioni sed Scipio in recto : locus igitur sic restituendus: Metellus Scipio triclinaria Babylonica sestertium octingentis millibus venisse iam tunc, ponit in Capitonis criminibus, qua N 'toni principi quadringenties sestertium nuper stetere, hoc sem su, ut Metellus Scipio Capitonem accusauerit, di ei obiecerit
quod triclinares tapetas, quibus triclinia vel sternebantur, vel obtendebantur, viginti millibus aureorum nostrorum parare ausus esset, quae tamen postea Nero decies centenis millibus par uisset ad ornatum aureae domus. Capitonis Cossutiani memi- ωριιο. nit Tacitus obro XVI. Crismna, inquit, obluιrm i non sinebat Capito
260쪽
a malis oram obcum piratam vocans: sed dedi e Capitoliis in telu: Plinianum non potest,.quiae& is Thraseam P tum reum peregit sub Nerone, quo nomine quinquagies sestertium praernii loco tulit . Accusare in . inquit Tacitus : Eprio es , crina uagus sisteritum fmgulis, Ostorio decier, es quaestoria insignia tribuuntur. QSN em loco intelligere possumus quam ille sceleratissimus. princeps, etiam perditus truxu & prodigenti f urit, qui duobus ςalumniatoribus ad accinfandum Nirum, regium subornatis, ducenta quinquaginta millia coronatorum dederit, id est centies sestertiimis Semel itia uniuersiam testa . sum, me ita in hoς tem re locuturum, quasi iam olim xq; Vati no j percu melint. Vt experitius transigere hoc negocium Possim. 'tonis. Fonteii meminit Horatius An primo a monum , aequaljν racii tis. Hunc igitur vel' patiem eius Metellus hoc nomine accusasse videtur. Capit lem autem luxum Romae suisse non compprimus, ne exilia quidem mulctatum, tametsi probrose obiici s0litum, ut de L. Cras, videbimus. Quare Tranquillus de Caesare adhuc priuato lo- Auens: THM NUMA tiqui ' an nosissime comatas. -- t
etiam ipsum puriret is, ut rati m vetaret inferri. Qit' modo igitur, capitalibus verbum apud Plinium congruere potest Vt, nam autem eo loco Plinius per omnia emendari posset, ut in eo quod sequitur in eodem capite .: Mi imm i. U H entis, vel --L M. ra purpusa, cocca ones sio se quipeOMm tu ris infecti inui ason. - sei cogente ruxuria... Ego vi. Huentium non bidentium lego, sesensu exposcente: ita sesquipe les libras non intelligo. ad si labris legamus, tamen sesquipedalibus non congruit, Potius igitur sesquipondialibus legensim' censuerim, eo sensi ortasse, vi librae purpurae N conchyhic., enis et quinquageojs drachmis
constarent. Nam de precio loquens libro miro Ilainquit: N pororneum et i diu Augusti princimn ρ et inquit, iuuene Pam.=i violarea purpura vectat, mim bisa deseri' Gntus venibat,nu mul praeium.