장음표시 사용
221쪽
cemiam bu omnino exhibuit, proposiso mistus sestertis Palmis in Tadijiuein tem M. Illud apud Tacitum aut mendosum est, aut inso. lens: Bu es viries mici sestertium utina novi Nero effuderat. Mib Mois Devi. lies enim lego, non mille. Liuius poetarum more absolutes dixit bbro ouauo de belu Mauedonico: In L. inquit, Stipionem,
equidem mendo quam mendacium seiptoris esse in summa au spu argenti, m polim quadragies, quam ducenties quadragies litem Vim tan=, eo in M, quod tota fiumna nationem etiam ab ipso requisitora . Scipione in Senatu tradunt, bisumque rationis eius eum L. fratrιm I
ferre iussisset, inglectante Senatu suis i um mambm compressis, indistum quoa cum bis millier in aerarium retulisset, quadragies ratio ἁν ii posteretur. Vbi tamen non compressisse, sed concerpsisse lego Sic Cicero in frumentaria r Sic por triennium ad hane frumenti m phisii u is ς ηtiei es tricis ematum est. Illud Plinii ad Culms,mo quinto Epistolarum: An cui de meo stricies eontuli; ita lego : An cui
de meo sestertium decies contuli, huic CCCC. millia paulo a plius tertiam partem ex aduentitio denegem ρ Quadringenta in enim sestertia, tertia pars est duodecies sestertium,sc paulo am a plior tertia parte decies sestertium, id est mille sestertiorui . Fuit autem cum existimarem omnino, ita loquendum esse, uta post adverbium semper genitivum pluralem subiungerenausi hoc modo qui supra relatus est ; Hominem praetorium mino ris sestertium tricies damnari non posse; si, Sexagies sestertium
margaritam mercatus est; lc apud Cometium Nepoti invita Pα Tantaque fuit moderatione, ut neque in seMertium vicies quod a Pt i
incceperat, parum se stlendide gesseris et neque in hestertium crati s o . anum vixerit. Aliquandiu igitur ita loquendum arbitratus sum, quoniam sermo integer hoc postere videtur, in quem contra moratio sic resoluitur, sexagies centenis millibus sestertium num morum margaritam mercatus est. Quare illum Ioquendi mi
dum; Madr sies sestertio solatus est : dc, Libertinus sestertii ter millies possetar: iudicabam errore legentium, librariorum' que ignorantia in exemplaribus inualuisse. Aliter tamen nunc censeo, quum huiusmodi locutione, etsi contra ratio em re - stri
222쪽
pta, tamen libri magnorum autorum scateant, quale illud Ciceronis in Sallustimm si is supradictis e causam diceret, si ιrtis incus cum Censore paciscitur ;vel cum Caesare potius, ut in antiquo legimus. I dum in praetura urbana locum notaui pluraliter enumciatum, hoc modo: Hinc sestertium quaterdecies P. Tadis numerata ADNnu , t inbm planum faciam. Quod sic resbluitur; male decies centena millia sestertium numerata: quae autoritas omni refutatione maior mihi visa est. Contra tot tantorumque scruptorum autoritatem mouere nos non Lampridii in Itam ras buasais: Nunquam miniti sestertiis centum coenavit, hoc est, aringenti libris triginta: aliquando autem tribus millibus sestertiis coenavit, Omnibus supputatis quae impendit. Antiqui enim scalptores non tria titillia sestertia , sed tricies festertium dic bant. Inter classicos autem scriptores nec Lampridius , nec Spartianus, nec Capitolinus numerari meruerunt. Ausim enim assirmare raro antiquos ultra mille sestertia scripsisse ac nescio etiam an rarissime mille dixerint : quomodo nunquam aduerbiis usi sunt infra denarium numerum, alioquin ambiget sermo ' inter singulos millenosque nummos. mi enim minus intellugas his Lamptidii verbis Heliogabalum tribus millibus nummum coenanisse, quam ter millies millibus, id est, tricies centenis mitilibus P S tamen Lampridius plus omnino centenis millibus dicere voIuit, id est, centenis sestertiis alioquin etiam parum 'Latine dicitur tria millia sestertia, di tribus millibus sestertiis, etiamsi apud Ciceronem ita Iegatur pro Cluentis vel iri u umem- G . an. 'Hanaceis. Staienus fe=rtia sexcenta quadraginta millia defer- pro Cluen-ri ad se domum iustis; & saepe alibi apud Columeliam, Plinium, &alios et quae mendosa esse facile coniicimus; nam dc apud Ciceronem post alteram ab eo Ioco chartam sequitur, sexcenta 6c quadraginta nummum millia ad Staienum esse' delata. Sic
pro Rabirio et uuid vociferabere, decem millia talenta Gabinio esse pro--i ΡΤ ubi talentum gignendi casu lego, quomodo legendum
esse apud Curtium ex membranaceo codice admonitus sum; hic enim error volumina passim iam olim occupauit, errore librariorum, qui ea vel ba numerorum quae notis scripta erantio,
vel una aut altera syllaba dimidiata, integra transcripserunt, neci . cc 3 n
223쪽
numerandi rationem antiquam, nec Latine loquendi tenentes;& alioquin sestertius nummus, S sestertium genere neutro ca- liginem multam legentibus offuderunt. Nam ut pro num
S stertium, inertium in recto dictum sit, mihi persuadere non possum, γ' ' iam si apud Astum Plimum ire semel legatur , sed ex collatione antiquorum voluminum sisspectum locum Plinii animaduerti.
Vt autem usquequaque priscam elegantiam, multa iam rubigune ignorantiae exesam, ita reddamus interpolem, ut ex pristino nitore desiderari nihil possit, unum tantum locum Ciceronis ex . Praetura urbana citabimus, qui ad hoc ostendendum cum praecedentibus satis erit, in qua oratione de rationibus Quaesturae prouincialis relatis a Uerre loquens sic inquit verba ipsa ratio-
reserens: Accepi υιcies ducenta trigintaqmmrue missia, quadrin )ιntos septemdecim nummos ; dedi stipendia,frumento, Legatu, Prον - flori, cohorti Praetoria, siseret. mille sexcenta XXXV . mιL quadringenios . - decem F siptem nummos, reliqui Arimini sesterti in sexcenta millia: iHoc est rationes referre t hoc modo aut ego, aut tu Hortensi, aut Pi -' ouam hominum retulis ρ Quae verba ex collatione Asconii contrandem exemplarium emendauimus, it nisi hoc modo legantur, ratio expensi acceptique non quadrabit, quam necesse est qua-- drare si sensum Ciceronis percipere volumus. Siquidem ille γ Verrem Carbonis Quaestorem pecuniam publicam auertisse cri-γminatur, falsis ac commentitiis rationibus ad aerarium relatis. i Eas autem commentitias hoc argumento probat, quod accepi rum expensorumque paginae ad nummum quadrarint, ita ut nihil supAsuerit reliquamenti: quod fieri vix potuit nisi in comfictis rationibus. Cum imur pagina accepti vicies centenais millia & ducenta trigintaquinque millia Sc quadringentos decem dc septem nummos habuiuet, Verres sestertia vi ita dicam mille de sexcenta XXXV. quadringentos XVII. nummos, variis nominibus expensa reip. tulit, ic sexcenta sestertia Arimini d posuisse sese adscripsit, ne de residuis pecuniis teneri videretur. Notandus est ergo loquendi modus antiquorum: Accepi vicies di ducenta, hoc est bis ec vicies sestertium, quod Cicero vel Ve 'hes potius dixisset, nisi minores illas summas addendas habui sit , id est XXXV. millia quadringentos nummos. Notandum . et tamen
224쪽
tamen quod sestertia mille sexcenta dixit pro sedecies seuerri Verris verba reserens, quod rarum est, ut vicies ducenta , pro bis et vicies. Caeterum illum Lampridii locum alioquin mendosum esse ex sequentibus apparebit, ut pro XXX. libris CCL. legi debeat : nisi fateri malim Lampridii tempore priscum illum m rem loquendi iam obsoletum fuisse, ut & ipsam linguam prope Latinam. Intetim tamen hoc velim lectores sibi persuadeant, ita me omnia percepta, probata, comprehensa, per icua, indu-hitata, demonstrata denique ac plane non controuersa relicturum, ut posthac referri earum rerum quaestio vκ iis scriptoribus non possit, qui secula sua stylo nobilitauerunt. , Verum eo iam progressa est commentatio, ut primus hic liber finem accipere commode possit. Assis enim partiumque eius significatus, atque eorum verborum usum quam latissime patentem apud antiquos, exposuimus, ita ut nihil addi ad praedicta cui existimo possit, quin a nobis in sequentibus expectandum sit. Diximus quid sit sestertius. quid sestertia, quid sestertium cum adverbiis numeralibus iunctum et usumque eorum verborum oratoribus de poetis multipliciter usurpatum addidimus, omniaque ut opinoo eodem pertinentia, citatis, enarratis, interdumque emenda tis striptorum autoritatibus, quae in ordinem dicendorum i 'urrere videbantur. Hac igitur fine librum primum claude mus, ut hoc velut interspiratu recolligere impetum ad secundum actum non minus argumentosum
225쪽
, πείEstat pars immensi laboris inhoelit, da ; etenim prima illa opera qua exantiata, demum quod actum eratia 'deri coepit, nisi S altera lucubratio ei
i connexa dc velut e vestgio sequens 'Et quidem existimaui ut est animu nullo inuento nisi ruis numeris omnitas eumulatoni at nobis hactenus dicta probassent, haud tamen em acquieturos, nisi ut antiqui pecuniae calcissi deprehemia cabula ego me tenere confiderem e sic etiam eorum intimas nem colligerem. Etenim quonam tandem pacto commetificiis iustum plentimque cum aetatis priscae monumentis habebis, csi eorum numismatis indicatio tactaque aestimatui nos inertia Perinde atque si huius aetius iam atores in geritem ex am& incognitam merces petant quae quanti ab ea gentetur, non percipiant, sed pro suo quisque captu mechim iis tuant. Quare omnino iaciendum nobis est in me opere, nihil posthac memorabile aut apud quenquam Ditinorim, apud Graecos historicos de rerum preciis aut de publicis p tisque opibus legatur, quin id a nobis ad nummum aere
226쪽
cum argentum Romano permutemus, ac porro etiani commentantes eousque pergamus, ut vel corollarium pronunciatae di- 'cendarum rerum summae addidisse iudicemur. d cum e9 secerimus, sinurum enim omnino me recipioin quid iam cauta 1. erit, quin omnes libri Graea in Latinam linguam, aut Latini in vernaculam versi, hac omnino parte illustrati videantur & e planati l Hoc autem ut assequamur, ab integro rursus ordien dam rem habemus. Itaque ut antea dictum est , Seruius reπprimus as signauit: signatum est autem nota pecudum, unde S pecunia appellata. Maximira autem γη inquit Plinius ) . centum s decem missia insum isto regesssit: dc ideo haec prima classi Cum igitur apud antiquos millia aris legimus, millia assium in.
telligere debemus. Lauius condua de Camilli exitio Cloquens: Absiexs inquit rumdecim missibin grauis aru Zinmatur, De hoc loquens Plutarchus in eodem Camisso ita inquit :
λειτο δ' 5ωδειαν. Ille igitur cum solum ram vertist , indifcta causa deis serieque ιudicio damnaim est , cuius mulcta quindec millium Uium fuit : qua summaiad argenti supputationem relata. sunt m lis es quingenta drachma. As enim tunc erat pecunia, s it decios denarim
vocabatur. Ex quo intelligemus denarium fuisse argenteumo, di denis assibus valuisse. Assis autem a Plutarchst Π' Η nummo ponitur; nam Latini assem nunquam argentei misma appellauerunt. Iam igitur habemus ex Plutarci, Mi ritate centum Sc decem millia aeris, quae olim primaclassi iid ei summus census suit. undecim millia drachmarum valuiae : α supra probatum est autoritate Plinii drachmam 8c denarium eo. dem pondere fuisse ; ita iam constat, centum millia aris, qua- Centum draginta sestertium millia valere , cum quaterni sestertii denos in mim, aeris asses valeant. Sic camillus quum quindecim aeris millia dissoluere nequi et, id est, sex millia nummum, exilii causa silum vertit. Appellatione autem aeris assem intelligi constatis ex Danquin inAugustor Caium, inquit, cium adviami domi per
227쪽
' assem dc libram dixit , lex XII. tabularum per aes & libram dic
bat: quae verbae in Iecinuis libro Institutinum si uani leguntur sub titulo de testam niis. Gellius Ab. XIV. snimis, inquit, res mentorum genvi fiebat per familiae emancipationem,cm aes V libra a se, bebatur. Sed de hoc nos copiose disseruimus m Annotationibus in Pandectas editis. As igitur aereus erat , et paruae aesti- rnationis, ut supra demonstrauimus, et ex ulla patet illis ver
I amm mea Lesbia, atque amemus, , . Eumoresque sinum seueriorum Omnes unius Uimemus assis
Denarius autem argenteus decem libris aeris, id est, assibus decem valebat, Et quinarius quinque, hoc eth denarii dimidio, ut stas quinatium dimidiatum valabat, hoc est duos asses S sγΣuaHans missem. Erat de quadranx autore Plinio γ numinuus, qui απι - -- triuncis veI triunx vocatis est a tribus unciis. Vt enim sestertius quarta pars est denarii. ita quadrans quarta pars assis, hoc
est librae aereae, quae cum erat argentea, non assis argenteus, sed libella dicebatur, ut supra docuimus. Fuit etiam triens num - mus tertia pars assis. Caeterum quem quadrantem Plinius S ttiuncem appellat, Cicero teruncium appellauit bb. III. de Fim , --Inserit enim magnitudine maris AH G istam Ges indu uitiis Crusi teruntii acccis. Et ad Attisum lora P Spera toto anno . . . sirit ho stri teruncium sumptiu in prouincia nussum so e. Varro,
is actuis inquit 2 a tribus unciis dicitus, quia sis idelia quarta par quo νηιε- es' adrans assis. Iam antea ostendimus libram di mi. naisi centum drachmarum ac totidem denariorum sui si e ; quas, ε.ν - ratione patet quadringentos sestertios in libra fuisse H Nunerantenu au centuri sestertios uno aureo valuisse docebo.. Tranquillus in re- U - ωλne 1 Nun, litur oscii aut ambilisnu in quenquam genere omis, quoties caena princi em acciperet, aureor excubauti cohorti viritim diu aetati. 'Plutarchus in eoim κυσοῦν δ ιμυν dibat . id estoreum singulis aest, Hrena. Tacitu; de eodem l b. VI I. Trairaritiabis iani militum animis verut faces addiderat Merim Pudens e yraxi.c ita nouas μ' uinci pr cipitem, a cundo, eo paulaim pro προ- es, mis Tigissim is nobi mum quemque inferio, aut pecuniae inigum,
228쪽
ut per graciem conuinis apud Ohσnens epularetur , cohorti excubiau agenti viritim centenos nummos diuideret: quam velut 'ol sam largitionem Otho secretioribus apud Iingulos praemiu intendebat.
Aureum Tranquillus S Plutarchus dixerunt, quod Tacitus centenos nummos dixit. Ita tamen, ut intelligamus Othonem
non manu sua ne in suspicionem assectati imperii veniret apud Galbam sed per Mevium Pudentem militibus dedisse. Sed quod
aureus centum nummis valuerit, facile ex sequentibus constabit.
Cum hoc dicto pugnat id quod a Iustiniano principe dicitu
in Institui. iuris sub titulo De sic ore his verbis: Sed stra constitutio ita causim definiuit, τι si quidem libertus vel ubertaminores centenariis sint; id est minus centum aureis habeant substantiam sic enim legis Papiae summam interpretati sumus, ac si pro mille sestertius unus aureus computetur nullumbeat patronira in eorum succcsione. Nos unum aureum centum sestertiis aestimamus, Iustinianus mille. Sed huic obiectioni ita respondeo, aestimationem hoc in loco non iustam , dc ut Graeci appellant argyrognomonicam esse.hoc est a collybo vel nummulariorum taberna petitam, sed pro arbitrio legem condentis factam. cui hoc placitum est de centenariis libertis. sancire, quod pridem lex Papia de millenariis Matuerat. Id quod mihi satia . indieate videtur hae particula, ac si. Si quis enim totum d lum locum diligenter animaduertat, facile ut opinor iudicabit Iustinianum legi Papiae non in eo tantum derogasse, quod patronus olim liberto etiam liberis intra numerum ternarium e tantibus in quadrantem succedebat, sed etiam in eo quod quiliberti olim centenarii dicebantur a centum sestertiis..trunc cen. t mi'e' tenarii dicuntur a centum aureis, quae multo inmor est summa. 'Potuit & numerus corrurrvi, ut mille pro centum legatur, e rore ex notulis orto, vi infra videbimus. Potuit di mille sester- οtiis pro mille aeris ob epere librariis ab eadem causa. Piae multae fuerunt, vel una fuit multiplex. Meminit Ge. yra Archia degis Tranquil. in claud. Tertul. dc Lactantiust a LMouere igitur dictum illud Iustiniani neminem debet contra , tot tantorumque scriptorum autoritates. Sestertius enim hun- yestertiati quam areus scit, sed ab initio statim duos asses ec semissem v
229쪽
luit. Assis vero aereus erati Plin. de Ladano lib. uiatissimo in δε-- . de-: Precu- σμι-bras HAL. In antiquissimis tamen utrobiq; assisa LX. Qitando autem non addit nomen nummi, quisnam dos sit quisito, ut ri a iliaeme Precia russi
M M XL. cineris XV. enim in antiquis omni legi trumne igitur asses, an sestertios, an denarios intelljgamus nusus ibidem de M robalanor Precium in libris x Sic enimina, i quis legitur, licet in impressis libras binas lagatur,x Sed α' i lacus ille de Casio emendandus est, qui sic in impxessis libitio
necium est. Supra enim is cinnamomo loquens Plia ,si
quo humma gratia. Illud leuius erratum A Ladano Sunt qua herbam in Capro ex qua iasiat, Ladam appellant ;Ladanum vocant. In eo loco saepe hasi , antequam ex antis
Ledam di Ledanum legendum esse deprehendi. Eoium in. εδ Billior Preciam sincero in bbris duνm ι-um. In antiquam tantum sed terni legitur, sortasse pro sestertii. Notum est Misestertium duabus virgulis et iis di semisse scribi solitur hodie in Verrinis Ciceronis legitur: quod notam ternariν-ri libratii esse putauerunt, quantum coniicere possuntiatas es XL, Plinius pro quatuor denariis dixiti Asses rei fi 'nius aereo& nummos intelligit aeris Dauis libra valentes. nelius Nepos ae frugistris Pomponii atrici loquens t sh
quit aeterabo, quanquam nonnullis leue visum iri paream: Cum nimis ciuius est Epves Rom. es non parum bibe titer doma omnium ordinum hominu invitaret, scim- non a sivi q-mura aeris herum in singulas menses ex ephemeriri eum: expensem ferre solitum; isuque hoc non auritum, sed cognitum praed --
230쪽
Et libra II. Abeia Macedonico de strium-o uui 'is': Duceni quihur geni aeris in pedites diuisi. Et rursus Eicto lassi Punici: Legatu in singulis dona ne miam qαinum missium, co instibus eorum miti aemis. Mille aeris dixit pro centum drachmis. id est, argenti libra : sed genus nummi dati exprimere voluit . . Et libro nono de bello Macedonico. atmconsulto factum est Us gulis centena militie aeris M'res visam ex aerario darent. Hoc in
loco quadragena millia testertium intelligendum dico : quod nisi aeris addidisset, ego centum sestertia intelligerem : quamquam si exempla in medium asseram , vix controuersias expe- ciam. Plinius tib. XH de copia olii loquens: UM qmdem anno P -- gentesimo uinto, Appio Claudio Caecinepote, L. Iuni P Cossoles Ibra duod nae risuem veniere : m m x anno sexcentesimo octogesimo fruti dici, curulis olei denas libras singulis assbm praesti u populi Rom. per t 'tum annum. Idem libro XVIII. de arborum frugiferarum pretiis loquens: Alac mimu miraculum in pomo est, multinum eis suburba. M Ba se Aiu annuo addicto binis millibus nummum, maiore singularum re ra. Editu, quam erat apud astiquos prostarum. Fidem hoc dictum e
eedet, si vera sunt quae diximus, ut nummi appellatione sestettium intelligere oporteat, Sc sic arboris unius usumfiuctum ci damus in annos singulos duobus millibus sestertium conductum . a propola, ut in eo quaestum faceret: Zc in eadem urbe denas olei libras aut etiam duodenas singulis assibus aliquando VO . .. . Anundatas , cum singuli sestertii dipondium di semissem valus rint. Primum hoc respondeo, vilitatem illam olei semel a herum contigisse, quanquam non tam negociationem aut venis ditionem fuisse puto, quam largitionem aedilitiam ad plebeium fauorem emerendum , ut alibi dicetur. Potest etiam numerus deesse in saperiore loco Plinii, cum assibus tantum legatur, nota singulis assibus, ut in sequenti. Potest etiam vilitas tanta tui se aliquo anno eo liquore exuberante, qu1 vltra annum non
seruabatur: id quod Plinius ipse his verbis significat: Ini,stas
olio taedium afferet , non item ut vino et pruram qua aetatis annus est prouida ,si bbeat intelligere, nasura. umVe temulentia nasioribus vianis sti necesse non es , Dinimo invisat ad struanism blanda inueterari saries, oua πρέ- ρο i, Iecit uo m nece te promiscuum V vulgo.