장음표시 사용
281쪽
nus millia pondo Romana mouebant machinali libramento,nmstra circiter tria millia Sc sexcenta, usqueadeo diuersa autores de talento scripseruui. Nihilo tamen secius constituere omnino habeo quid sit talentum, quantumque sit ad Romanum num mum relatum: siquidem ad ulteriora progredi ordine institu. to contendo. Obseruaui igitur Romanos non ante talenti ummentio a- cabulo uti coepisse, quam imperii fines ad eas usque gentes pro- ρη. R' rogauerunt, quae hoe vocabulo signati argenti utebantur. Tunc autem eos verisimile est eodem genere talenti uti solitos, quo genere utebantur ii quibuscum commercia aut belli aut pacis habuerunt, nisi siquando certis verbis concepta foedera aliud genus induxerunt, ut in Antiochi foedere iam dicto factum Ost, quo cautum est de talenti quantitate. Fere autem talentorum vocabulo usi sunt in rebus Praeciae & Asiae. Quare cumGraeciti Asiatici populi sena millia drachmarum Sc sexagenas minas talento tribuant, ego in colligendis summis hanc rationem uti potissimam sequar. Malo enim extenuasse res videri, quam in in maius auxisse. Atqui nemo talentum apud scriptores rerum in Graecia aut Asia a Romanis gestarum, minus suisse libris sexaginta contenderit, ut arbitror. Denarii autem dc drachmae pro miscuam appellationem habebo, autoritate fretus Plutarchi di Plinii, & scribentium concordia. Nec me deterrebit locus ille Livianus, in quo pro trium sortasse quatuor legendum est: quanquam , Inter antiquum denarium & drachmam Atheniensem potuit aliqua esie disserentia, quod tamen non probo.
Habeo enim antiquissimum in honorem Romuli & Remi percussum, quibus infantibus lupa sub ficu uberat praebet. Ut
rae exesae Vetustatem Praeferunt. Pondus idem quod reliquis qui drachmales sunt, ab altera parte X litera denarium signifi.ςare videtur, sed potuit tetradrachmus nummus maligne percussus esse in dissicultate reipublicae Atheniensium, ut aliquan. do Romae factum esset ebimus: ita ut quatuor drachmarum nummus non multo plus tridrachmo valeret, id est denariis tribus. inquit Suidas μνων simi φη δε μα- ό. V:λων Ialentum inquit ille minarum est se varista mna milcm sex. bed de mi- nutis
282쪽
uentum aestimabimus sexcentis coronatis nostris, hoc est sexagies aenis. Denos enim aureos in libras constituimus. 4 sexcentos aureos valent, hoc est '
. 22, pyQmptum est colligere in digitos tam
uenim quingenti, quinqua.essiciunt: & centies centum, decem millia. Eadem ratione decem talenta, sex millia coronatorum valent: & vigi decem di octo: quadraginta, quatuor de: de mille, sexcenta millia. et dicendum duxi, ne lectores posthac aestimandis nerem, a Graeci quinquaginta talentag Uicunt, Romani duodecies sestertium dicant, quaesum
i qn torii: quod ita postea probabimus, ut nemo . . ...': dis/x Veniamus ad historicorum loca. Pl
m e Cisca Pharmacusam instulam a piratis capitur, Gus pu η-m magnis er immensis clx Um mare occupau . I redimendo viginti pomuntur talenta, derificm cepi ent virum, quorarant: proinde sutas Tinta se a T-ρ luatm est. Tranquillus in eodem Caesara : Numerasu deis sntis, expositis in littore, non distulit quin e vestigia in abeuntes. Quinquaginta talenta, trigin-2 millibus coronatorum aestimo. Idem Plutarchus, Ceser ex . . r P NMiciam serium Hissaniam, cum proficissenti creditores m T ct mρρορ- impedimento dent, eonfugit i Crassum, qui Roman . Pompeii in Republica potentiam, acri Caesaris qmρ ac feruore simul egebat. Crasso igitur contra ine risisti minime ac mortunos creditores octingentorum es tri inta talentinum Jo sisne interueniente, Caesar in prouisciam abiis. Hoc perinde est ac si
, n i gintaocto milliρ aureorum quaeriri; m iussisse: de quo idem eam
q s. retura viseriorem soni in D Faniam, retinentes credia i viter M 'nserum remouis. Appianus in secundo binorum Curium: Caesar deinde in Iberiam de vi nator, eum magnam D. culiatum partem ob ambunmere asiano devinxisset, huiusmοῶ -
283쪽
eo alienutere, hi nihil haberet. P a summa aere nostro maior est bi sexagies centenis millibus aureorum. Huius dicti
exemplari Graeco petenda mihi visa est: quo thi videreio go interuallo contigit beneficio Laetari Bayssi utraque Ensuad Aissimi, ut scripta eius testantur: qui legatione Visellisiunci est, unde illud volumen prosectum. In eo autemsic locus in
legitur, ο δὲ και αρ αἱρεθε,e μ' μέν τι πρὸς et
ῖνα εχν, Quae verba sic vertenda esse duxit C sar aistem praeturam in Hupaniam sortitis, aliquantissur a cruω-
anam inuisa retentin est ob contractum aes alimum,n ambitu, mara
fluis faculiatibine tumque feriuν Axisse, duobis missibinnyrtaribus sibi um esse υρ nihil haberet. Quod Latine ex morea liquo loquendi sic vertendum fuit, ducenties liquinquagies stertium sibi opus esse, quae summa arenostro instar latexcea torum vigintiquinque millium aureorum, & ita interpretamia quasi Appianus myriadas nummum non drachmarum intellexi rit. Quod si recte fecimus, ex iis quae insta dicentur, constabit & Curionem & Milonem longe maius alienum aes eoderi tempore contraxisse. Verum Latinis libris de Graecis traducta fidem posthae non habere tonstitui, luculenta exemplis comN-er monefactus, sed nos hoc viderimus. Graeci hunc numeruris rum sexcentas de viginti myriadas appellant. Lingua nostra mim, vocat decies centena millia. Hoc si imitari volumus, chillada chisiadum ut Graeci dicere poterimus, hoc est mille mi, As ad . lanatios, vel millies mille o Graecirursus mytiadem vocant decem millia, ergo decies centena millia centum myriadas dicinit.& mille myriadas centies centena millia. Quod ideo praefati, dum duximus, ne legentes conturbentur, si vel iis vocabuli sali.
quando Vtamur, vel eos autores citemus qui ea usurparinit. Plutarchus in Crassior A d mmanos om,s constar virames quas a rimas Crassis habuite υ-- ῶιaritia se din obscurar- fuisse ρ in vitiis elaossimum restimonium nabet amasitari dimitiarum, ρο- .m admodum temporosi comparauit. Nam eum trecenta horum eta ma pars ira si redit aio arcepisset: nisuquam aduer Panho; exercuum s ducere
284쪽
taceret,septem miluum'cenimm raistrorum summam coegisse traditur, cum et Lim decimam faciatinum se rum partem Herculi consecrassit puptaeum epulum cisisset populi, ac tres min; in singHa c/μ-m csu GH Q.ι contulisset. Harum Auitiarum maximam partem c si verum preferro tia maia Mer) ex ciuibbus bestis atque immiti comparatiis, calamitatibus publi- partae.
cis ad priuatas utilitares aburens. Et pauli post enumeratis praediis' quae in Urbe & ruri sectionibus quaesiuerat: Sermos preterea, in
quit, circiter erumgentos emit fabrilis artis s architecturae perior; nec iis tantum ad propria rimm extructionem Uus est, sed ciuibus is δ' .ra volentibus eorum operas mercede locabat, ac simul area lyatium cui- , cunque pro arbitrio suo ad aedificandum vendebat. Cumque signati am 'genti maximam copiam, agros mirifice cultos, in iisque cultorum ιπ- gentem numerum posueret, mιnimi tamen haec omnia facienda mibam tur pse maxima turba seruorum quos variis artibus tribunus habebat, tectores, scribas, pictores, argentarior, procurato es, mensarias, quos ipsimusumma diligentia curare, discentibiti assistere, pleros, et am docer. μου i. . Ner r. Aiebat enim praecipuam domina curam circasmos esse oportere,cum sim rei familiaris tanquam animata inurumenta. Septem millia mahab n.
S centum talenta , bis dc quadrigies centena millia aureorum da. nostrorum valent , di sexaginta praeterea. Quam summa a .
si Crassus post decimatas facultates suas, S largitionem popul rem habuit, quid existimamus eum integris facultatibus habui se Quod si verum est eum in singula capita ciuium Roman rum ternas minas dedisse: ut centum millia ciuium fuerint ad donatiuum nomina su dantium, minoris trecentis myriadibus, id est tricies centenis millibus defungi largitione non potuit . . Quare hunc locum suspectum habebam quod ad minas pertinet, antequam Graecum exemplar vidissem, praesertim cum circa haec tempora censu Romae acto inuenta sint quadringenta sexaginta milita paulo ante pracriptionem Syllanam. Postea vero quam Graecum librum legi, interpretis errorem intellexi. Plu
285쪽
αμι ἐπ ακις, Cum enim ab initio non pim trecenta talenta posis sedisset: postea eum ad Rempublicam administrandams conlubsset, inte-rim decimam facultatum se rum Herculi polinxis; epulum priuatim foeit singulis eiribiti Roman. tesseram annonariam trium mensium dedit: quibus peractis, tamen aniequam in Parthos expeditionem sum ut ramurationem ceημι sui inisset,septem nassivus rentumque talentomm .s n. iationem comperit. Interpres exemplari deceptus, mi M pro mefibus transtulit. Diximus supra apud Plinium legendum . eodem crasso: Ia agris sestιrtium bis millies p sedis, Quiritum ps i., Siquidem bis millies, quinquagies centena miluis/raia aureorum valet. Quare Claudii libertus Pallas, qui a Cornesio tum p ' Tacito sestertii termistisinsidior dicitur, vicies di quinquiescentarii
I ,- ' millibus Crasso suisse ditior perhibetur: quod etiam Pliniussit
significauit his verbis: MAltor postea cognouimusseruitute libera Ox P lentiores, pariterque tres Claudi, priuitiau, Passantem, Callistulas, in D;. fia Diuitiae autem Narcissi in prouerbium venisse videa. recisi tur, cum Iuvenalis dicat:
e Croesi fortuna unquam nec Persica regna scient animo, nee diuitia Narcis, In ulsit Caesar euiciauium omnia.
Magis id mirum sorsitan videri possit, quonam modo Detne trius Pompeii libertus unius ciuis Rom. qui priuatum fastimium
aut certe ciuile non excessit, tantas opes parare potuerit quo Plutarchus in PomWio ita inquite Demetrii coniugem, quirin peii libertus plurimum apud ipsum potuerat, quique censum trium miti .lium talentorum reliqueras, Pompetua praeter natura sua mo es, nec tu
marie nec liberaliter habuit. De eius liberti insolentia di fictu αopibus multa ab eodem autore alio loco dicuntur. Sed quod ane. de Caesare ex Appiano dixeram, id vero videndum est; fidem excedere videretur, ut ciuis Romanus, id est ante millies & quingenties aeris alieni habuerit: quod qua l. ti sit aere nostro, paulo superius dictum est.. Iam primum Prio tarchus de eo ita inquit Ad - ημι auum profusior, seram Minamentaneam sibi gloriam tam magnis opibus permutare viribinam, caesis tamen reuera pamis Mupli a compararet; antea vero quam ullum iniusti magistratum, mille M tracaxtorum talimum corrasse vi acum - . cla
286쪽
Eicitur ; mandata deinde illi Appia viae cura , ingentes prodetit pecu run. A diis c CC. ma I. paria gladiatorum exhibuiti Greast illa.. cula, poma atque epulas nin Umis sumptibiti usus, uniuersas superi rum misi centivi Obliterauit. 'uim ob res assectam sibi plebem reddis Est , ut certatim honores excogitarent quibm paria eum illi facerent. Tranquillus de eo loquens: Depsta prouinciae iste, Pontificatum maximum petiit, non sine profusisma largitione. In qua reputans magnia tudinem aris alim, cum mane ad comitia deficenderet, praedixisse matri Utulanti fertur, domum sie nisPontilem non reuersurum. Plutarchus
autem autor est dixisse eum matri: Aut Pontificem hodie midebis flium , aut exulem. Quanta autem summi Pontificatus esset di. gnatio,ic quam opimus eius reditus ex eo coniici potest, quod Tranquillus in Gaudis inquit: 'stremo etiam se mium Quies pro
introitu noui sacerdotis coactus impendere, ad evi rei familiaris aquastias decidit, si quum obligatam crario frim liberare non posset, in vacuum lege Dinatoria venalis pepeηderit. Si enim pro sacerdotio vno Claudius tantum conferre non dubitauit, quid existimamus de Pontificatu maximo, qui caput erat omnium, ut est hodii, & quem Principes ipsi assumere solebant, ut ex nomismatis apparet Idem Tranquillus in stre: Crassum Pompeiumque in urbem prouinciae sua extractos compulit, ut detrudena Domitii causa cinctiam tum alterum pete G33: perfecitque per utrunque, ut in quinqennium Lbi imperium proretaretur. uua fricta ad legiones quM a Repub. ac ceperat, alim priuato, abG publico sumptu addidit. Idem alibi : Egis eum Tribunis p bis colligam si Pompeio destinantib-, id polim ad populum ferrent, ut absenti sibi, ει quandocunque smperiι tempuου expleri coeapisset, petitio secundi Consulatm daretur, ne ea causa maturius es imperiss ecto adhuc besso decederet. Auod ut ariptus est, astiora iam meditans, es spei plenus , nustum laetitionis aut ossiciorum in quenquam genu publice priuatimque omisit et forsm de manubiis inchoauit , cuius area si per sesteritum millies constitit: munus populo epulumque pronunciauis infitiae memoriam, quod ante eum nemo fecit. uuorum τι quam maxima expectAEtio is et, ea qua ad epulum pertinerem , quamuis macellariis locata, etiam domesuecatim apparabat. Et paulo inferatu : Legioniabm si ndium in 'erpetuum duplicauit: frumentum, quoties costa esset,
287쪽
d a viritim dedit. Et rursus insemin: Tum redom Geratorum aut prodiga inuentutu subsidium unicum ac potemssimum erat. Haec Rhuiuscemodi alia etiamsi post praeturam Hispaniensin coniugerunt, tamen eo pertinent,ut intelligamus Caesarem ingenioM- modum profuso ac magnifico fuisse, de quod non nisi sumnas appeteret. Eiusdem generis sunt quae sequuntur apud eliden, autorem: Mundisiarum lautitiaruntiμι studiosissimum musti prorid
runt: vistam in Nemo ensi a fundamentu inchoatam, quod noMAEU ammum ei re*onderet, totam diruisse, qua/rquam tenuem adhuc
Et iterum aMιr Ante Mis Mou Mincisi uti minem S M,isiliis. uiliam, cui es primo Fuo Consulatu sexagies sistentum maetarita-- .erum est. Quod hic dicitur de margarita sexagies sestertium . 'empta, fidem facit dicto Pliniano de margarita Cleopatrae ties sestertium aestimata, id est aureis ducentis quinquae millibus. Ego cum inquirerem an id verum esse potue . a. rationem ducebam, Dotem omnem margaritarum, ut Pliniusti inquit.& gemmarii nostri confirmant, in candore, in magnitudiane, in orbiculari forma, in laeuoredi pondere esse scimus; carus, D. pisibis a rem nostri nitorem Indicum intelligunt. Quare in unionum bis. indicatione omnia haec obseruant. Cum haec proderenus uecunctatus sum a gemmario quodam primi nominis mihi iuliari, quem vidisset unquam preciosissimuris unionem, quantum pendere meminisset. Cum de hoc verba faceremus, ic icenarios se vidisse respondisset idque ut memorabile in prae Mpua bonitate commemoraret, inter sermonem aduenit genim. rius alter qui dixit pridie se unum tenuisse quadraginta Gratia pendentem. Hoc enim verbo in gemmis appendendis ini tur, quod infra a nobis exponetur. Is igitur cum rei pernosti . dae cupidum me videret, ait se postridie mihi eum ostensiinta in manibus inclusoris aut vascularii qui ἱlligandum eum monili econduxerat. Ea die ad constitutam horam non affui; tertio . die eum venissem ad eum, comperi ab inchasere redditum, terum eum esse in dactylotheca principali, tribus aureorumi, i. 'libus emptum mellanae magnitudine, Orbiculatum, exime p*- chritudinis, pondere ut dixi quadragenarium. Ab alio geri. mario. audiui, quo etiam iamiliariter utebar, unam semini
288쪽
26stam tenuisse, exquisita bonitate, pondere tricenariam, quatuor millibus aureorum emptam a duce Boeboniana Ludovici Regis undecimi filia, viragine cordatissima eadem di magnificentissima, socru ducis Bostoniani: qui hodie in eo genere principum multorum opinione censetur, quos sapientissime Homerus Amy- . monas appellabat, significare volens ita omni reprehensione i maiores, ut ne nasuti quidem homines rhoncos livoris improbi, plenos exhalare soliti, di ipse denique Momus aliquid in eis im. probarent. Sed Plinius A unionibm loquens e Pon inquit
ad hoc aeui siemuncia pauci singuia scrupula excesere. Hoc pondus - sex εc o toginta ceratia, ct Dessem ceratii aequat, cum in uncia centum & sexaginta sint ceratia, di viginti in drachma. Non mirum est igitur si unio omnis aeui maximus, & omni dote bonitatis praestantissimus, tanti ea aetate aestimatus est . qua mundus auro & argento exuberabat, ut ex sequentibus liquido do- cebitur. Plinius libro XXXVII. de Adamante loquens, ita inquit:
Pro um apud nos Iniueis Arabicisque mirgaritu 'rectum est, rertia
amoratas simaragdu perhibetur, pluribus de Musis. Hactenus Plinitas. Ex cuius verbis intelhgimus margaritam in ordine gemmarum adamanti tantum cedere, licet hoc tempore Vix quartae sit au- ρο- ιω. toritatis. Idem tamen sibIX. Principium ergo inquit culmemm
omnium rerum pretii margaritae tenent. Iudicm has mittit oceanus. Eris
so cum eo tempore unionum inter gemmas prima aut certe secunda esset indicatura, tuncque rerum precia ad summum lictitationis excreuissent, di ille Cleopatrae unio pondere altero tam 'to praestaret, quem preciosissimum memoriae nostrae unionem ' gemmarum institores meminerant, atque eo amplius scrupulo: non abhorrete a fide puto tanti aestimatum esse: simul quod omnibus numeris commendationis absolutus erat, simul quod ad ' culmen probationis et primatum peruenerat, S ita inclaruerat frena, ut natura specimen liu secisse in duabiis margaritis existimaretur, ut ex Plinio apparet. Huius precii ratio sic arbitroria, Mim M' iniri potest. Quum ex illo gemmario quaererem quanti ex sor mula aestimaretu plurimo margarita quae pondere quaternaria, iis. bonitate prima esset: triginta sinquit aureis eiusmodi em
Nam vidimus. Quid octonariam cin quam eiusdem notae Li quanti .
289쪽
quanti aestimares t Ait, minimum ducentis. Cum ulteriusitando per accessiones pergerem, ita respondit, ut intelliger iii accessionem precii deinceps ex poudere, non numero, sed portione fieri : ut quomodo duplicando pondere supradicto- ctonaria margarita paulo minus septuplex quat artae resti titione facta esset: ne in duodenaria dc vicenaria & ulterioribu
maiore deinceps maioreque sursum versus incremento preta maugesceret. Qua ratione si precium Plinianae illi statuami immensum quoddam precium abibit laxatio. Maius fortas miraculum sit Caesarem centum quinquaginta millibus unicvnum emisse, ut adulterae donaret: de quo Tranquillus itabit cui ad rem redeamus In primo Considinu tria millia pondo
furaιus e Capitolis, famamdam inaurati eru reposiιὰ.οῦ societates acres . :recis dedit, ut qu3 vm Ptolemaeo prope sex millia talentoreumitique nomina assulerit. Haec Tranquilli autoritas fidem potest iis quae a nobis paulo ante dicta sunt. Plutarchus. loquens: Dier hae cinquit res Gallica maxime Caesarem ea. tit, qui in remotomis locisci osset, ristaque aduersim Restas Brisau
que consereret, au'm argentumque stolia, cateradque diuitias μι-- .in part- tanta borum aderat. copia P magno numem Romam horum deinde largitionibω animos ciuium tentans. AEdibbmjue uctacula tribuens, Pratoribisque arque Consul M eorumque uxorib- - οῦ nans, multos sibi asierit. Quare in rario superatis Alpibin, eum nitatem LMamam hybemaret, virorum s matronarum magnum προ-rum eo acc ipse numorant, cum plausu laetitiaqueiurati sese σαι--Consulares Uri eo pro em seunt iacenti ., inter . pMs Pompeιιιι fuere. Proconbulum quoque ac Praetorum centum' viginti fas
nebat: qua cum nondum longe Italiam attigist, ψ l. 'ad V --ν nabat mitites in comatiis adsent, multos 1luc tum ciues pecuniasallica- Fmultos etiim 'primorum muneribus demulcens οῦ inter quos Paulin G, sul ob misse es quiuenta talenta mutatuis est, cuinio Trasunus./bis ingam γε
290쪽
alterius tantum Consulis fauorem nongentis millibus aureorum redimere non dubitarit quanquam maior illa fuit Curionis merces, qui sexcentio sestertium aris alieni habuit, ut autor est Ua- Curionis a/
Ierius M. M. Ob illas rapinas Gallicas emanauit illud trimetrum iambicum Catulli:
is lac potest videre, quis potest Pari, Asamurram habere quod comata Gallia 2 2 . Habebat, es cundia ultima Britannia l ... Eone nomine Imperator unice . . , si in misima Occissientis insula,
Vi ista vestra Afututa motuu . Ducenties eomesset avi trecenties 3 ex loco satis coniicere est ingentem esse summam trecen- Mamursa.
ties sestertium, quo Catullus Mamurram praefectum fabrum Caesaris locupletatum esse a Caesare spoliata Gallia & Britannia conqueritur: de quo Plinius M. Xa XVI. sic inquit.' Primum Roma
parietes musta marmoris operuisse totius domiti suae incilio monte ornolim Nepos tradit Mamurram Formiis narum , praefectum fabrum Cati Caesaris in Gassia. mque indignatio su ta 3 autore inuenta re. Hic namque est Mamurra Catussi Veronensis carminibus proscissus: quem, ut res est, dismus i sim clarim quam Catiam duis habere quicquid ha
buisse: Comata Gadia. Quibus verbis Plinius ingentem luxum aedificii significauit, quod Caesaris oc Mamurrae rapinas non modo prae se ferre, sed etiam clamitare videbatur voce late exalidi hili. Age quid de Luculli diuitiis existimare possumus, qui cum Rei. pub. insensus, priuatae vitae se dedisset, aedibus S pratoriis extruendis, hortis de caenationibus amoenissimis incredibili sumptu paratis, de bibliotheca insigni utriusque lingua libris reserta, atque omnibus obuia dc patenti, opes bello quaesitas conterere non potuit, cum interim quotidiano epularum apparatu in Prouerbium prope venerit 3 Vnum de eo dictum Plutarchi referemus, quod est in hanc serme sententiam. si iam die inquit cum
Ciceros Pompetu. Lucullum in foro sedentem ociosiumqua ostiendiqsent, eo salutato dixerunt sese apud eum eo die m Iuros ea aemum conius me, τι nihil ad solitam coenam eorum causa adderet. uua primum recus te, cαηamquι in cm posterum reiiciente, illi sese dictare n/que diem LI a alium