장음표시 사용
301쪽
Cur hi numeri ter legantur, non intelligo: sed CCCL M. legendum puto, ut ex tribus III. fiat M. Est autem alioquin oratio illa, vel orationis fiagmentum potius, ic mutilatum, et in numeris suspectum : magnam tamen fuisse mercedem Roscii ex eo in-.telligimus, quod eeι em in loco orationu sequitur: Dιcem hu annis proximis, inquit, sestertium sexagias horastissime consequi potuis, Muis riaborem recepit, quaestum laboris relerit et populo Romano a ueseruire non ristitit, sibi seruire iampririm desilit ; hoc tκ quam Gn. ni faceres Z sed si har reci re posses, non eodem tempore es gestum es animam ageres Z dic nunc re ab Roscio HS. LIIL circinUriaptum esse, qui rasita s tam insistas pecuniac nou propter inertiam laboris, sed propter magnificentiam liberalitatis repudiarit. Infinitas pecunias Cicero sex gies sestertium appellat: nec mirum, cum centum 6c quinquaginta aureorum nostrorum millia esse tanta docuerimus. Ergo singulis annis sexcenta sestertia , hoc est quindecim aureorum millia Roscius merere recusauit. Quod tum intelligimus factum fuisse, cum diues esse coepit, cum etiam Aureus an- ad extremum annulo aureo, id est Equestri ordine donatus sitis. i. a autem acrius pensitata, Plinii dictum de annuis ire .. E ...' centis Sc quinquaginta sestertiis, vel de quingentis potius, intel. ligo de Roscii mercede in seruitiite existente ; siquidem in e
dem oratione Clastonis legimus Paηurgum fi qm comoedum tanti opsos sium locasse ,qui Panuum Roscii fuerat serutu. Sunt. hac verba e oratione transiri a, Panurgum tu Saturi proprium Fannii dicis fuisti: at ego totum Roscii fuisse contendo. Γuod erat enim Tannii, covus est: quod erat Esli, disciplina. Facies non erat, ars erat pretiosa οῦ nemo emm istum ex trunco corporis 'ectabat,sed ex artificio comico aestimabat. Ista membra mςrere per se non amplius poterant XII. eris: disciplina. qua erat ab hae tradita, locabaι se non minus HS CCC LIII. Nihil
utem certi constitui potest ex illa oratione, quam non nisi impressam vidimus. In volumine autem antiquo Orationum Ciceronis quod legere nobis contigit, illa oratio cum duabus aliis deerat. Quaruum tamen ea illo fragmento colligi potest, Pa- nurgus ille comoedus, qui communis inter Roscium&Fannium
erat, a Flauio quodam interfectus suit, quiqudicio damni iniuriae conuentus, lite transactione decisi, CCCL. sestertia Roscio
302쪽
dedit pro parte sua ; quare cum Fannius partem a Roscio a , ferre vellet tanquam in rem communem Roscius transegi siet , Cicero primum actionem Fannii depellere volens, Rostium ait pro media tantum parte decidistb , quippe qui amplius neminem eo nomine petiturum non spopondisset: deinde etiantia contendit Fannium alterum tantum a Flauio abstulisse eodem nomine ; propter quod Plinius non frustra dixit: Eaec spera Moin nosti ο histriones, sta Mimitem seam mere ii ; aucto nimio iministi m pectilis histrionicis mercedibin,facile libertatem tumuis magno emebant. Quod si quis apud Macrobium non , mille duarios, sed mige nummos legat: erit summa annuae mercedis paulo id est, quindecim tantum millibus sestertium maiori squam apud Plinium. Ut autem denarios mille etiam quotidi nos per annum totum meruisse Roscium credam , & nihil in Macrobio mutandum censeam: facit id quod sequitur, Esopum ex pati arib ducenties sestertium reliquisse filio. Vt enim triginta tantum annua aureorum nostrotum millia mereret, oporruit eum duodeuiginti annis ut minimum artem exercuisse, ut ducenties sestertium haeredi relinqueret. Plus autem quotannis meruisse ex eo coniecturam facio, quod vix annis duodeui- nti vox perdurare potuit ad actus sabularum : deinde quod maius est argumentum inusitato luxu vitam transegisse dicitur. π Quare ut tantum luxuriae restaret, Oportuit eum maiora ,
mulio stipendia ac magis opima fecisse, de quo elogium illud
extat Plinii bb. X. his verbis: Maxime tamen insignis in in hac memoria Clodii AE o Tragici h ,-nn patina, sexcentu Iesertiis taxata, in qua posuit aves cantu aliquo aut humano sermone vocales, nummum sex mi iliis, singuia coemptris Egnsu prorsramo, a quo iuximus deuora tias margaritas. De filio autem Mr. IX. locutus est his verbis, cum Antonii &Clcopatrae mentionem faceret: Non ferent tamen inquit hanc. pa am, φρο-bunturque etiam luxnriae gloria/ ; prior id fecerat Romae in unionib- magna taxationis cliuius 2Es i tragoedus iuvi, reMIm ab eo in amplis πιιus haeres cne triumphatu suo nimis superbiat Antonisti pene histrions comparatu. .. quidem nulla oonsione adbee productin, quo id magis regium erat : sed τι experiretur in gloria Diali ruia sucrent maucraim usilue vi mιre piacurre ne serus ho
303쪽
Plin. Levi sciset,singulos uniones coirmiuis ad serbendum deael. Quo in loco hontriumphatu, sed Triumuiratu lego ex vetusto libro. Docui. mus supra hanc patinam Esopi patris quindecim millibus coronatorum nostrorum stetisse. Plinius dicit uniones magnae taxationis filium conuiuis singulis sorbendos dedisse. si ducenties sestertium ad id sufficere potuit , coniectura assequi possumus immanem esse summam ducenties sestertium : praesertim cum Cicero sexagies sestertium infinitam pecuniam ap-
pellauerit. Athenaeus lib. XIV de quodam Amoebeo citharoedo i quens. ita inquit: Mihi vero nihilo inferior esse videtur antiquo illo Amaebeo, quem Aristeas in M. de Citharoedis scribit Athenis habitasse,. domumque prope theatrum habuis e cumque in theatrum cantaturus prodiret, talentum unum Atticum in dies singulos merere solitum esse:
μήραο λαμβανειν. Qui hoc de citharoedo Athenis merente credere sibi persuaserit, quid de T po & Roscio Romae credere hae sitabit, cum talentum Atticum sexcentis aureis nostris valuerit ZRestat igitur ut credamus Roscium non minus sex ec trigintaci. millibus aureorum nostrorum meruisse annua mercede, dunt xat publica, ut in ludis Romanis, ic Megalensibus, Compitalitiis, Secularibus, dc aliis qui publico sumptu fiebant. Nam de priuatis ludis, ut sunebribus, & aliis qui a magistratibus priuato rap- , paratu fiebant, multas etiam pecunias meruisse oos intelligimus. De publicis meminit Iuvenalis Gyra sextae Si gaudet cantu, nultim fibula durat
Exemplum priuatorum est apud Tranquillum in C ara: Edidit
spectacula varii generis r munus gladiatorium, ludos etiam regiona. tim urbe tota, es quidem per omnes linguarum hipriones. Ludis D
cius Laberius Eques Romanus mimum suum egit, donatusque est quingentis stitertiis, ic annulo aureo. Inde illud Iuvenalis, VIII. Satrra: Consumptis opibus vocem Damasippe locassi Sissario, clamosium ageres τι phasima Catulli.
Idem Tranquillus in Augusto: Bos luris se ait suo nomine quater: pro
304쪽
fecitque nonnunquam vicatim ac plumbin se- ster omnium linguarum histriones. Et-paulum: Ad siet: quoque e gladiator . eperas
c Druitibiu Rα is aliquando Um est ἰ oectandi voluptare teneri se neque is mutauit unquam, s sepe tumue professuι est. Itaque coia κ ' 'Trollaria ex praemia alienis quoque muneribus ac ludis & crebra& grandia de suo osserebat. Idem in He Iasiano: Ludis per quos
seisa A rcelliani theatri restituta dedicabam' vetera quoque acroamata reuocauerat: Apollinari tragoedo quadringenta, Tarpeio Diodoroque citharoedis descenta, nonnullis cmima : quibuε minimum, quadragena se-
. fertia super plurimas coronas aureas dedit. Ex dictis liquido appa- -..iret unde aesopus tantae luxuriae sussicere potuerit, quanquam,
ante haec tempora suerit: sed quibus erat non minus studium artis histrionicae r it maius sortasse, quo magis primores urbis Romae populum huiusmodi spectaculis conciliare sibi conabantur eo tempore quo omnia in populi erant potestate. Quantam senim esse eam munificentiam putamus, quae unico histrioni una donatione decem millia aureorum dederit i quanquam Caesar Laberio quarta parte plus dedit. Hanc tamen Esepi prodigeni ' tiam Apitius nepotinis helluationibus exuperosse dicitur , bob quod in prouerbium Apitianae coenae venerunt: de quo Martim lis in quinto Epigrammatum: Quo perinde est ac u diceret, Apiti sexcenties sestertIum, id est quindecies centena aureorum millia de nostris semper loquor, iisque coronatis inexplebili illa ingluvie helluatus, cum posses adhue ducentis quinquaginta millibus quod centies laxum appellat vitam lauto di eleganti victu producere et tamen Veno. num miser hausisti, ne patrimonio tanto superesses, quod iam-ri iam te deserturum videbatur. Longe autem salsus est in hoc Caldetinus, qui bis irecentiu pro sim millibus vel 'centis missibin inistellexit e cum Dungentus centena millia Martialis significauerit :m modo di alabi sicundo Eperammatum:
Dederas siti bis trecenties ventri r d adhue supererat centies tibi laxum.
Hoc tu grauatm, ne famem S sitim ferres,
305쪽
Illa illa dines mortua est Secundilla, Centena decies quae tibi de Si dotis. Millia enim subaudiendum, ut apud Iuvenalem: .-n rim decies centena dabimur
Quomodo idem alibi: Optima sed quarι Caesonia teste marita pM quingenta dedit et tanti vocas ille pud cam. Id est decies centena millia, quod decies sestertium dicitur. Plunius propterea Apitium nepotum Dinnium altissimum gurgitem appellat bb. X. Phoenicopteri singuam Wηcipui soporis esse sitim δε-
perdurat in luxum & inusitatos sumptus insigne , multas a ρ ρ' , genti nivriadas in ventrem absumpsit. Martialis ex Senecatas ' r , uinptae id videtur, qui libro de Consolatione ad matrem M. Abinam ita inquit: Apitius nostra memoria vixit, qui in ea ur.' , be ex qua aliquando Philosophi velut corruptores iuuentutis -abire iussi sunt, scientiam popinae professus, disciplina sua secu-olum insecit e cuius exitum nosse operae precium est: Cum se--stertium millies in culinam c gessisset, cum tot coilpiatia ,-principum,ic ingens CapitoIii vectigal sillulis comesiationi- isbus hausisset, aere alieno oppressus, rationes suas tunc primum secoactus inspexit a superfuturum sibi sestertium centies conb oputauit : & velut in ultima fame victurus, in sestertio centies si vixisset, veneno vitam finiuit. Quanta luxuria erat, cui s ostertium centies egestas suit elimo putat pecunia modum ad serem pertinere; clic enim lego Sestertium centies aliquis e ritimuit e & quod alii voto Utunt, veneno fugit. Hactenus uneca : quem si secutus est Martialis, ut mihi videtur, apud Martialem non bis trecenties, sed ter trecιnties lagi debet. Is Apuistius Tiberia tempore luit, ut ex nonagesima epistola eiusde
306쪽
' 'Senecae ad Lucillium patet, his verb:s : Mullum ingentis sormat Tyberius Caesar milium sibi, cum in macellum deterri, dc ve- nite iussisset: Amici, inquit, omnia me fallunt, nisi istum mul lum aut Apitius emerit, aut Publius Octauius. Ultra spem Lilli coniectura processit. licitati sunt, viait Octauitas: di ingemistem consectitus est inter suos gloriam, cum quinque sestelliis emisset piscem, quem Caesar vendiderat, ne Apitius quidem so merat. Idem Martialis in Infusium sibi nuper a patrono
Psellariolis vagin popinis λ tGrea balnea quattuor peregit.
O quanta Ui gula centies comesse 'Adnuratur gulam quae ducenta & quinquaginta millia aure rum vorare potuerit. Non omittendum videtur id quod a Plianio eodem loco dicitur: sed quia locus ille vulgo corrupte legitur, ideo eum ex animi mei sententia obseruatis veteribus li- nis. Dembris reseram. inquit: Celer e Consularibis hoc 'fice origi MClaudio principe , unum mercauu pestert octo milΗ- qua reputatu
aufert transuersum animAm ad contemplationem eorum qui in conque
stione luxvi coquos emi singulor Auris quam equos quirataiant. At nno coci triumphorum preciis parantur, es cocors an pisces : -Pmque yrope
iam mortalis aestimatur pluris, quam qui peritisime censium domini memtit. Meminit Liuius libro nono de bello Maced. de triumpho Mansi. loquens: Duta quoque ipsa es cura sumptu maiori a parari ea prae.
Tum cocm, vi imum antiquis mancipium s aestimatione es usu, in precio esse : s quod ministerium μιrat, ars haberi coepta : vix tamen illa sua tum conrificiebantur, semina erant futura luxuria. Haec verba
congruunt cum Pliniano dicto, qui triumphorum preciis cocos emptitatos principum Romanorum temporibus admiratur, cum olim Cato & alii seueriores urbis magistratus conciones queri. hundas ad populum haberent quod quiritare a crebra chiri. tium appellatione vocaturin ob id quod ineunte luxuria, coci iam equorum preciis pararentur. Octo millia nummum ducentos meos aestimare solemus et verum apud Macrobium non octo Nn a mil-
307쪽
millia legitur, sed septem. A m, inquit: Celer vir Consul odit G.
monicus refert, mullum unum septem mittam nummum mercatius o.
In qua re luxuria, isus seculi licet aestimare , quod Pliniis secun temporibus si s negat facile mullum repertum qui duas pondo libras ex. cederet : at nune es maioris po-eris pasim videmus precia hae in sana nescimus. Hactenus Macrobius. Iuvenalis de hoc dubi tanS.Utyra quarta ita inquit: Multam sex millibus emit
a onρ - ne naribus sistertia libris, rie magnis maiora loquuntur. '
c'ntrouertia apud autores duo millia manent. Cocum igitur Plinius antiqua aestimatione non pluris aestimauit, quam ducenties aureis. quanti Columella vinitorem vult emi; non ubtur precium hominis maximum tria millia & septingenti sun sestertii,3t supra docuimus: sed trecenta millia. Multa huiusce generis restabant, nisi hic liber iusta iam magnitudine excreuisset. Quare hactenus de nummo aereo argenteoque dictum sit, quorum explicationem aurea cui ita dicam commenta. 'tio excipiet, ampliore ipsa orsu ac teretiore filo stapradictis attexenda.
308쪽
O NG V M iam iter emensis partim remigio, pam tim velificatu, cum scopulos omneis praeterv Eii videremur, Plinius nobis manus improuisus finiecit, ac consistere coactos, etiam propemo dum tetro conuersis velis inhibuit: apud quem
. a XXIII. sic IcSitur, numm--Αraios Aure- LXII. percussa est quam argenu M : ita viscrupulum valeret sestertios numn .. vicenos, quod efiis in urin ratione si riti qui tunc erat,sestertios n. νentos. Post hae placuitata maia signari ex auri linu . paulatimquaprincipes imminuere pondus: minuti sinu vero ad XLV. mistia. Si enim
haec verba emendata sunt, causam haud dico quin stylum vertere cogar, omniaque retexere quae magno cum labore adhue comprobasse videor. Etenim cum duodenae sint uncia in libra Romana, di in uncia, quaterna & vicena scrupula: fiunt in a se stipula ducenta octoginta octo, est mim scrupulum, ducen. tona Mogonaorim a pari ossi, ut inquit Columella. Si ergo scrupulum auri vicenos sestertios valet, & vicenario numerum illum multiplicemus, fiet summa quinque millia septingenti sex ginta sestertit: quibus si semunciam addamus, ut sit libra centenaria quam ante instituimus, fient sex millia sestertium; siquiisdem Quatuor.drachma, id est semuncia, XII. scrupula valent:
309쪽
quae vi es multiplicata, ducentos quadraginta effieiunt: ita sunt sestertii sex millia, vel denarii mille & quingenti in auri libra, quae ratio prorsus cum Pliniano dicto dilaepat. Deinde quod sequitur, Post haec placuit XL. millia ex auri libris: quonam, modo explicari potest i Nam si nongenti sestertii in libra, qu nam modo XL. milliat Quod si millia aeris intelligere libeat,
non ideo magis negocium procedet: cum X L. millia aeris, sed cim millia nummum valeant. Et ea ratio quam sequimur,XV. millia aeris, auri libram valere deprehendit, siquidem auri scru-- Pulum vicenis sestertiis valet. In hoc nodo ditatuendo cum diu aestuarim, nihil comminisci potui quo locum hunc certo restituerem. Morem autem antiquis fuisse nouimus, ut 'on modo numeros notulis significarent exarandi compendia seitantes, ut nos quoque facimus : sed etiam ut denarios di sestertios di sesteram - propriis quodque notis sa iberent. Priscianus etiam, ρ ' Vertinis Cieeronis ad tempora sua extitisse test tur: quanquam Prisciani opusculum illud de numeris dc pom aeribus esse non puto, ut antea dixi. I .ubricam autem scriben- di rationem illam notulariam fuisse, ex eo coniicere possumus, quod mille per M puram scribebant: per eandem literam sit, gulis astrophis hinc & inde circumscriptam, decem millia: ea que rursus sic multiplicabant per apostrophos, ut centum mi blia significare volentes, I literam unitatis notam,ternis utrinque apostrophis cingerent. Apostrophus autem dextera, similis est omnino litetae c, quae tertia est in alphabeto, qua numerus centenarius, ut nunc, sic olim notabatur. Ita facile fuit vel duas vel tres apostrophos pro duobus aut tribus e fallere, id est . pro ducentis di trecentis: apud eos quidem qui rationem numerorum antiquariam ignorarent. anquam di is autor, siue Priscianus siue alius fuit, parum sibi constare videatur in iisnstulis declarandis. Iam apud Valerium Probum X litera quae itertia est a fine alphabeti nostri nota est deuarii nummi, addi m. ta tamen a dextro latere virgula transversa: eademque liter pura, id est sine virgula, nota est decem millium, apud Prisci, num autem utrinque apostropha circumscripta. Idem Probus
deit, quamlibet numerorum figulam, si ci pyrepodatur sinea exi
310쪽
transuerso, directa, tot signa ficare millenarios, quot per se ac pura vilitatum nota est, ut verbi gratia, I mille, di V qivnque millia, et X decem millia, de itidem alias literas. Id quod mihi tractum a Graecorum more videtur. Quare simile veri est numeros antiquorum autorum ad nostram aetatem magna ex parte corruptos permenisse, qui quidem notis scripti fuerunt. Ubrariorum enim ignorantiae, scis phas incuriae, accessit emem datorum vel temeritas, vel hallucinatio: qualis est illa apud Tranquillum de chnsu Senatorio , qua in antea adnatauimus. Multos apud Plinium Iocos huiusmodi deprehendimus, quorum panim expliciti sunt, partim post explicabuntur. De asino vidimus quadringentis sestertiis empto apud Varronem, apud Plinium nummis totidem sic itidem de aviculis vocalibus. N tabo nunc etiam alio, duos, interea dum ec alii in ordinem suun i, rejiciuntur. Apud Plinium i ituri XIII. de citrinis mensis ita
legitur: Extinu hodie M. Ciceronis, is ilia popertate, E , quod magis mirum illo auo,emptae libris XL cum his memorantur Galla libris XI. venuniatasunt,e duae a Iuba Rege vendente: qua rum asteri nectam fuit libris XV asteri paulo minus. Interiri nuper incendio qua- Cethegus decedens bbris XIV permutauerat, tiri funis
taxatisne si quis prodia tanti mercari malit., Sic quidem legitur in codicibus Venetae impressionis etiam antiquae,quam Hermolaus secutum se esse testatus est, qui tantum ipse admonito latifuu-Hi pro lati fundi legendum esse, nihil praeterea dixit. Ego i prenos codices cum antiquis conserens, ita m duobus legi: Et
quod magis mimum est, siti aeuo empla his memorarur, Galli Asnii XI. venundatae. Et rursus, incendio, ac tegm descendeus his permi
rati lati fundi taxatione. His autem pro sestertiis legi, facile est coniicere, quod verbum antiqui interdum per aspirationem dc S literam sic scribebant, HS. quod duas libras & semis significabat, aspiratio autem ex duplici II. constat. Hune locum, pli,ii Lein. igitur sic restituendum puto ex vetustae lectionis obseruatione:
tam hodie M. ciceronis in ista' pavertate, F, i reis magis mirum est, in aeus, emptae sestertiis XL. Memorantum G GaI, Asinii sisternis XL. venundatae, sunt m duae a Dia Rege pendentes, a Marum alteri pretium