장음표시 사용
371쪽
domus excitatum, quam salintne iactam desiderari a deo Atuspices pronunciarant ; addita porticiti cum bibliotheca Larrara Graecaque, quo loco iam senior saepe etiam Senatum habuit, decuri. asque iudicum recognouit. Quaedam etiam opera sub nomine alieno, neporum scilicet & uxoris sororisque secit, ut portis cum basi ira que -- U Caii. Item Porticin Lauia)Oeta viae, theatrumqM Marco. Sed & caeteros principes viros, ut pro facul tale quisque monumentis vel nouis vel resectis di excultis Urbem adornarent, adhortatus est: multaque a multis extructata sunt, sicut a Martio Philippo aedes Herculti ae Musarum, a L. Cornificio aedes DiaViaci Asinio Pollione atrau' ta erratu, a Munatio Planco aedes Saturni, a Cornelio Balbo thratrum, a Statilio Tauro a Marco vero Ag ippa complura Sc egregia. Idem princeps aduersus incendia excubias nocturnas vigiliasque commentus est; ad coercendas iundationes, alueum Tyberis laxauit, ac repurgauit, completum olim ruderibus si aedificiorum
prolapsionibus coarctatum. Quo autem facilius undique Vibs adiretur, de*mpta sibi Flaminia via Arimino tenus munienda, reliquas triumphalibus vitis ex manubiali pecunia sternendas di Bribuit. AEdes sacras vetustate collapsas, aut incendio absumptas resecit, easque & caeteras opulentissimis donis adornaui , utpote qui in cellam Capitolini Iouis si decim millia pando ori,
gemmasque & margaritas quingenties hestertium Vna donatione contulerit quae omnia autore Tranquillo nouimus. Sexdecim millia pondo auri aestimatione nostra s quae est centum duodecim aureorum S semissis in singula pondo, si eius inducaturae aurum suit, cuius extant Romana nomismata duod uicies centena aureorum millia valent: & quingenties sester. tium, duodecies centena & quinquaginta millia ; fit summa limius donationis tricies centena & quinquaginta millia aureorum.
Cum hac & multo plura fecisset , paulo minus ut diximus
quadragies centena millia haeredibus reliquit ricum tanta etiam legata reliquerit e cum interim. quod mireris aerarium publicum non attigerit : quod non suum ut plerique se. quentium principum ) sed populi esse voluit. Tria enim v lumina cum testamento suo reliquit et vitum, in quo mandata de
372쪽
, PARTIBVS et EIUS LIB. . III. 343
de funere suo complexus est: alterum, indicem rerum a gestarum: tertium, breuiatium totius imperii, quantum militum sub signis ubique esset, quantum pecuniae in aerario, de fiscis, & vectigaliorum residuis , & eorum seruorum libertorumque nomina a quibus ratio exigi posset: vi autor est Tranquillus. Hic nescias utrum magis mirere , potentiamne & opulentiam Romani Imperii hac aetate inauditam a i S incredibilem , an principis frugalitatem & diligentiam, et
qui tanta opera efficere, tot sumptus tolerare, tantisque summis testari potuerit. Spartianus autor est, Hadrianum, antequam Antoninum Pium adoptasset, Cetonium Commodum adoptasset ob cuius adoptionem Circenses ludos dedit, di donatiuum populo ac militibus. Quem Consulem designatum cum minus
sanum videret, saepissime distitabat: In eaducum parietem nos i Gn---, reperdidim- quater misties sestertium,quod populo es militi bu pro ardo i sommoviderimiti. Haec summa a nobis centies cen-ι tena millia aureum nostrorum aestimatur. Is princeps cunia
magnificentissimus videri vellet, it a nullo magnificentia superari, cum Phrasmeni Iberorum Regi ingentia dona dedisset, Nipse vicissim ab eo viscenda accepisset, '& inter alia auratas ehlamydes, ipse irridendis eius Regis donis, trecentos noxios cum auratis itidem chlamydibus in arenam misit cum seris de pugnaturos, aut a seris laniandos. Idem Spartianus aho bbro de supradicto Commodo loquens, qui Elius Uerus post adoptionem
dictus est: Pro eιm, inquir, ad'Donem insinitam pecuniam populo militibus Hadrianus dedit: sed cum eum videret homo argutior eterrimmae valetudinis. ita ut scutum sobdius iactare non posset, dixisse fertη Ter miles perdidimus . quod exercitui populoque pro eo dependimu
Sed quale ut arbitior) hic ut supra legendum est. Quin re illud mirari magnopere quis possit, quod Augustus testamento
suo inseruit: de viginti annis proximis quaterricies mities testamentis
amicorum percepisse: quam summam non minorem quinquies &tricies centenis myriadibus aureorum coronatorum esse existi.
mo, hoc est trecenties & quinquagies centenis millibus. Haec enim te huiuscemodi credi non possunt ab iis qui Romanorum opes publicas priuatasque animo non conceperunt. Quotus, XA 3 autem
373쪽
autem quisque intra annos octingentos conce issedi potes hMulta iam diximus de Crasso, de Pompeio, de et aliis permultis qui ciuile fastigium non excesserunt. Vidimus etiam quibus Romanorum vicioriis luxuria Asiatica admissa sit in Ut.bem dc Italiam. Plinius igitur lib. XXXIII. de copia amenta Io.
quens ita inquit: Mimis unus mulierum iampridem totos operari ingento,' ricunia quadam, quibaia argentum addidisse primm . -- Pollio Eques Romanus, non ut operiret, aut mliaca specie faceret ι Punica. Idem es aureos fecit. Nec multo post argentei Deliares linia : eati sunt, qua omnia expiauis bellum civile Asianum, paulo eni- inua
Lances ar- Lancesque centenis libris agenti, gum tunc super ρο-gentas numero Roma fusconstat, multosque obeata rosirino, δε---γὰῶνι. cupisitantium. Erubescant annales qui bellum salibuι vitiis imparaarainre. Nostra vias fortior fuit Claudis principatu. Serum iam Draued ----ne Rotundis, distensator Histania citerioris, quinquetina iam lancem
habuit, eui fabricanda osses exad cata fuerat, comitu e GDgentas qmnqua intaino urarum. Quare quaeso nisi vi quaen multi eas conserui inserrent. Quinquagenariam in omnibus PI n. De-. s legitur . sed tamen quingenariam lego. Sensis eniras ση- omnino ita poscit. Idem e Delphinos quinis mistisin sestertium μός libras emptos C. Gracebis habuit, L. vero Crassus orator duos χρειν Mentoris artificis manu caelatas sestertiis cretum. Gons in ta-- est nunquam se iis uti propter verecundiam ausum: sest eundem sex - sem sestertium in bisas vas. empta habuisse: vel ut in quibusdam lagitur, constat eundem, locus tamen mendae suspectus est in dia ctione v a, ex antiquo. Sestertia centum, duobus millibus quingentis aureis a nobis altimantur. Magnificam autem aestimatricem caelaturae eam aetatem esse Oportet, ouae vasa
lata in singulas libras senis sestertiis emeret, id eu eentenis &Muni'a quinquagenis aureis nostris. Idem Myro XXXVI. A lineis
375쪽
est ex Plinio. Hoe autem ex verbis Plinii in t
XVIL Crassu, inquit, orator fuit in primis nemitus ei magnifica, sed aliquamis praestantior in eodem Palamombros cum Mario fudit: multo vero puleberrima consensu Ommm cietate ea in colle Piminali C: Aquilii Equitis Romani, elarioris trum iuris ciuilis scientia, cum tamen obtesta Crasse sua e . Hactenus a
Plinius. Si ergo Crassus Censor ipse centum & quin Hagitimi millibus aureorum nostrorum habitauit tanti enim sexa ess, stertium esse dico nee tamen eulcherrimam tum habuit, quae tunc pulcherrima domus fuit Romae, post trigintaquinquα annos centesimam pulchritudinis notam non obtinuit: quatit . l
tam magnificentiam aedium Romanarum luxuriae tempore coiia, cipiemus, cum nulla iam Censura timeretur Τ Is enim est Cra . . l, dialogis Ciceronis de oratore nobilitatus, quem Cicero
se potuit, non etiam vidisse,& qui vasa argentea senis sesteriri, in libras empta habuit, si exempla non mendosa sunt in ei, I co: quod minime ipse arbitror. Plutarchus in Mario δε d-οιIpraetorio Marii loquens: Circa Miseraram ad voluptatem et laim es lfoeminatam eondito: Hanc, inquit, domum Cornelia fertur quinque septuaginta drachmarum millib- emisse, τάυτlos λέγεται μυειαί aisue κορ:ηλῖα Postea tempore non admodum musto iticiis Lucullus hanc eandem quingentis drachmarum mugdinaiacentis praeterea. Μονου I Q πάνη πολλου γνομseu λέυκι; λω
πολυτελ α. -queario celeriter luxuria excurris. Posterior
quinquaginta millibus aureorum coronatorum valvit. de plus, cum prior non maior fuerit septem millibus di qtis. Cicero autem non minoris quinquaginta millibus
domis. rum coronatorum habitauit. Gellius libro XL cicera rara pellet in Palatio domum, pecuniam in praesens non haberet, a Padias Sylla qui tum reus erat, mutuo sesterti m vicies tacite accepit. ' Earem tamen priusquam emeret, prorita in vulgus exivit, obiectum quod pecuniam domus emenda causa a reo accepisset. ' Tum cicer i spinata opprobratione permotus, accepisse se, ac uomum νω-μ ε -- rum negauit. , Atque ario, inquit, verum D accepisse me pecunia, rimum emere. Od cum postea emi et, es hoc modacium m
376쪽
re ab inimicis di ceretur, risu satis, atque intcr radencum, Igmratis inquit, prudentis cauti patruomc es, quod emere vetu. empt0rΠmi M.tiyis usi e vetare propter competitores emptionis i Hactenus Gellius. Tan- erim V δε-ti autem aestimatam fuisse Senatus etiam decreto Cicero ipseotellis est scribens ad Atticum bbro quart. , & euentu acteonis eius . loquens quam pro domo sua habuit, quae hodie inter alias ora- 'tiones extat. Secuta est, inquit, contentio de domo, diximui apud Pontifices, adia res est accurate a nobis: S si umiuam in vicendosuimus aliquid, tum profecto duoris magnitudo vim quandam nobis dicendi δε-du. Senatiuconsultum Odium est id qu.d ais te misi, nobis superficiem aeditim Consides de consilii sententia aestimarunt sesertium vicies , ccte in re valde liberaliter I siculanam vitam quingentis mssibus, Termianum Atinium ducentis juinquaginta millibu/, quae aestimatio non modo vehementer ab optimo quoque, sted etiam a plebe reprehenditur. Dicet, id cosa fuit' Dicunt issi quidem pudorem meum, quod mave ne-
garim, neque vehementius postularim. .sd non eg M. Nam his: quiadem etiam profuisset: verum ti dem mi Tite Pomponi, iidem inquam ititi quos ne tu quidem ignoras, qui mihi pennas ruciderant, norunt curim
renasci. His verbis apparet domus superficiem vicies sestertium Ciceroni aestimatam, etiam ab iis hominibus qui Ciceronem crescere nolebant. Ea autem aestimatio facta est propter P. Clodium, qui plebiscito obtinuerat cum Tribunus plebis esset, ut Cicero in exilium pelleretur, di bona eius publicarentur: quo facto disturbanda aedificia & ad Qtum diruenda curauit. Cicero autem reuersus obtinuit ut publice damnum illud sarciretur.
Huic aestimationi fidem facit Sallustius in inuecti oratione quam in Ciceronem habuit, his verbis: Domum Usem tuam is es rv nis funsam tibi ac tuis comparasti, videlicet τι nos commonefaci,nuam conuersa respus Sca fit, cum in ea domo habitaris homo sagitiosiι-
e, quae P. Grassi viri clarissimi fuit. Et post paulum ita subdit:
Sed, ut opinor, illa te magis extollunt, qua ξost consulatum cum uxore in Republica consi uisti, cum letis Plautiae iudicia iami faciebatis , ex coniuratis alsos pecunia condemnabin, cum tibi alius Tusculan etm, abita Pompeianam villam aedificabat, alius domum emebat, qui vero nihil poterat, hic erat calumnia proximiti, hic oppugnatum domum tuam venerat, am infidiM Gnatui fecerat, denique de eo tibi comerium erar .
377쪽
cus si falsa obiicis redde rationem quantum patrimonii Mceperis, quid tibi litibis accreuerit, ex pecuniis domum paraueris. Tu culanum es Pompeia tum in toro si tu exaedificaueris: aut si retices, cui
bium potest .. pisu opule/itiam istam ex suuine miseriis ciuium paraueras λ Ex his verbis satis apparet vicies sestertium magnam pecuniam fuisse , nec immerito Ciceronem conquestum apud Atticum, quod Tusculanum suum aedificium quingentis sestertiis aestimatum esset, quae nos duodecim millia di quingentos aureos esse dicimus. Sallustius enim infinito sumptu aedi sic tum ei se obiecit. Blondus libro nono Roma trium ' antis, in quo libro urb s Romae Romanorumque magnificentiam diligentet magis quam docte ostendisse videtur, ait obsei ualle in Epistosis Gereonis, Ciceronem villas duodeuiginti numero habuiste, in queis praecipuas Tusculanam, Pormianam, Arpinatem, Anc nam, & Pompeianam, quas tamen eum simul possedi se, non
credo, nec ipse Blondus assiimat. Cicero in Oratione probo: Sumpim vultu generis ΟΝ lm es, haγirationis. XXX. missilus d
xi hi eum habitare. Ex hoc loco coniici potest magnam esse pecuniam XXX. sestertia : dc praeterea exemplum habemus quanti domus locarentur anniuersaria mercede. XXX. sestertia ego septingentos quinquaginta aureos nostros esse dico. Ipse
in Oratione pro domo sua quodam in loco ita inquit: Nihi
erat latum de me: non adesse eram iussus, non citatus assueram: eram etiam tuo iudicio ciuis incolumis, cuius domus in palatio, Avilla in Tustulano, altera ad alterum Consulem transfer batur: senatus Consules vocabat, columnae marmoreae ex adibus meis,,inspectante populo Romano ad socerum Consulis pol taban-ritur. Sed emendandus locus in quinto Epistolatum, ubi ad AP. Sestium scribens, ita inquit: Ego tua gratulatione cQmmo istus, quod ad me pridem scripseras, velle te bene euenire quod de Crasso domum emissem, emi eam ipsam domum millibus, numinum XXXV. aliquanto post tuam gratulationem. Ita que nunc me scito tantum habere aeris alieni, ut cupiam con-
,, iurare, si quisquam recipiat. Huiuscemodi menda est in XI , in epistola Decimi Bruti ad Ciceronem: Cum ad rempub. ita tiberandam accessi nulli fuit sestertium quatuor millibus amplius. risertem
378쪽
, s. ptem legionum numeriam alo, qua dissicultate, tu arbitrare. Verum illic triciesquinquies sestertium legendum puto. Si enim' superficies vicies aestimata est, potuit area quindecies addere ad precium. Huiusmodi aedificia damnosa ambitione exaedificata, compellans Sallustius in Catilinario, ita inquit: Operaepre- . cium est cum domos atque villas cognoueris in urbium mo- , dum aedificatas, visere templa deorum quae nostri maiores re- ligiosissimi iriortales secere. Ciceronem autem tanti domum , emere potuis', argumentum est id quod ipse in secunda Anto , niana dicit: Haereditatem mihi negasti oduenisse. utinam hoc tuum verum crimen esset. Ego enim amplius sestellium du- centies acceptum haereditatibus retuli, quanquam in hoc ge- nere fateor subciφrem esse te, me nemo nisi amicus fecit haei redem, ut cum illo commodo quod erat, animi quidam do--lor iungeretur: te s quem nunquam vidisti L. Rubrius Cas- Asinas fecit haeredem. ibus verbis Antonium ut testamentarium ridicule mordet. Quanta autem sit pecunia ducenties sestertium, ex eo coniiciendum relinquitur, quod Cornelius Nepos in vita Pomponii Attici scribit his verbis: Habebata, , ,auunculum Caecilium Equitem Rom. familiarem L. Luculli. diuitem, dissicillima natura: cuius sic asperitatem veritus est, I ,,ut quem nemo ferre posset, huius fine offensione retinuerit, eneuolentiam: quo facto tulit pietatis fluctum. Caecilius enim morions testamento adoptauit eum, secitque haeredem Hex dodrante. Ex qua haereditate accepit circiter centies se stertium. Et infra: Cum tanta, inquit, pecunia facta esset aecessio, nihil de quotidiano victu mutauit,nihil de vitae con-issuetudine: tantaque usus est moderatione, ut neque in seste ,, tum vicies quod a patre acceperat, parum se splendide gesse- . ,ssit, neque in sestertium centies assiuentius vixerit quam insti,,tuerat, parique fastigio steterit in utraque sortuna: nullos ha- buerit hortos, nullam suburbanam aut maritimam sumptum iam villam: neque in It. alia praeter Ardeatinum 5c Nomenta- ,,num rusticum pradium: omnisque eius pecuniae reditus con- ,,stabat in Epiroticis & urbanis possessionibus: ex quo cogno,inci potest cum ustan pecuniae non magnitudine, sed ration
379쪽
p. ,ἡ .. ωlitum Hic est Pomponius Atticus Ciceronis fanibo ,,liarissimus, ita ut Quintus stater ei charior non fuerit: cui rei Geonis f. M ut eiusdem Cornelii verbis loquar indicio sunt voluminata mili- - multa epistolarum, a Consulatu eius usque ad extremum tem. pus, ad Atticum missarum. Quae qui legerit, non multum ,,desiderabit historiam contextam eorum temporum. Qui C riceroni in omnibus eius periculis singularem fidem praebuit. Cui ex patria sugienti sestertia ducenta S quinquaginta es nauit, quae nos sex millibus ec ducentis quinqua inta aureis nostris aestimamus. Ex praedictis luculentum mihi documentum sumi posse visum est ad ea quae agimus intelligenda. Si enim Eques Rom. splendide vixit in vicit s sestertium ita ut in praediorum tantum seu tu non etiam scenore reditum pecunia constitueret, oportet omnino magnam fuisse pecuniam vicies sestertium, praesertim cum is una donatione in Ciceronem tam tam pecuniam contulerit. Eodem pertinet id quod ab eodem Hautore dicitur: Nec id, inquit, praeteribo quanquam leue vi- sum iri putem: Cum in primis lautus esset Eques Romanus ,,6c non parum liberaliter domum suam omnium ordinum ii rimines inuitaret: scimus non amplius quam terna millia aris,leraeque in singulos menses ex ephemeride eum e Mnsu risumptui serre solitum. Atque hoc non auditum, sed cogni-Htum praedicamus, saepe enim propter familiaritatem domest,iscis rebus intersuimus. Terna millia aeris, millenos ac duce nos sestertios nummos valent. id est aere nostro triginta aureos. Sie in dies singulos Pomponius aureum unum nostium nro
sumptu domestico impendebat, quod intelligo de pulmentario sumptu: quippe elegans ille fuisse dicitur, etsi non magnificus: ,,splendidus, etsi non sumptuosus. Vsiis est enim cut inquit idemo rnelius familia, si utilitate iudicandum est, optima: fise
rima, vix mediocri. Namque in ea erant pueri literatissimi ana
tignostae: optimi te plurimi librarii: ut ne pedis equus quid n,, quisquam esset qui non utrumque horum pulchre facere po ciet. Pari modo artifices cateri quos cultus domesticus desi- uno a riderat, apprime boni. Anagnostas Cornelius appellat puerosse ι legent peritos, quibψs Pomponius super conuiuium utebatur,
380쪽
Vt plerique Romanorum. Nemo , inquit, in eivi conuiuacroama quam anaen sten iudiuis. verum ex supra dictis appa- rei fructuosam Ciceroni atque etiam auriseram eloquentiat suisse : omnes enim artes olim magno cum splendore exercebantur. Non omittendum illud, quod caput amputatum parenti eloquentiae Romanae , decies sestertium ab Antonio Truumviro astimatum est, id est quinque & viginti millibus aureorum nostrorum. Autorem enim Appianum habemus i IV. Ciuinim, best. Qui duce ira m quinauarima millia drachmarum
Popilio Laenae pro capite ciceronu Antonium dedisse scripsit. Tanti,
caput eloquentiae ab inimico aestimatum est: ό,τι ι
singula capita proscriptorum erat constituta in edicto prostri.
tione caput Ciceronis decuplo aestimaturi suit, quam aliorum proscriptorum. Diximas supra liberatem dicendi praeceptorem orationem unam talentis viginti vendidisse. Theombrotum, medicum, Antiochum regem talentis centum sanasse. Apetilem pictorem, sed literarum peritum, Alexandrum regem viginti auri talentis pinxisse , quanti hodie ducatus non mediocris emi possit. Singula enim talenta auri non minus senis millibus septingentis di quinquagenis solatis nostris valuerunt. Arist teles Speusippi pauculos libros tribus talentis emit, ut autor est Gell. Quanti igitur emptos existimamus libros Aristotelis N Theophrdi, quos Strabo libro XIII. ab Appellicone Teio, magno argento redemptos esse tradidit, tineis iam & situ corruptos, noui iamdiu in terram obruti fuerant i Plinius auunculus Coli Aanea sua quadringentis sestertiis vendere noluit, ut autor est
Elin. iunior tib. III. Distolarum, hiis verbis: Perire enim omne υ-- arbitrabatur Dod studiis non impartiretur. Hac intentione tor