장음표시 사용
521쪽
det fabros atque misi bos ontiginta mi ε homini 'ad re δε- V , ἔ- ν Anaui. Dabu igitur operam, ut recte atque ordine vivant, es rebitin Jon .ces irris,mu caream, te sequa dei condiso incolumes ad nos redeant. BLEem cum Gismon ad Stionem Tyri Regem siriesisset, simili tulit reto
sum, eundem numerum operariorum impetrauit. Et praeterea archite. Itam Tyrium matre Iu a natum, virum an architectura summum. n.
gruit hoc cum eo quod dicitur III. Regum cap. V. ubi Rex Tyrius non Suron sed Hiram appellatur. Iostpus biso octam Anti. uitatum epistolam Regis Hiram inuem Iromum a Tyriis Voci- Domin Matiatum esse dicit & epistolam Solomonis ad eum,ad sham aeta tem asseruatas esse aifirmat, non modo apud Iudaeos, sed etiam
apud Tyrios. Lu ro autem primo contra Appionem grammaticum resunt inquit: apud Trios annorum muliorum acta, quae publica cura dia ligenter asseruantur, in quibus inter cetera hoc quoque perscriptum quod Hierosolymu templum a Solomone exaedificarum est annu centum quadraginta prim quam Trii Carthaginem coloniam aedificarum. Amρκυι- etιam conseruendi templi in ea acta relat- est. Domus enim I riorum Rex gmicus erat Regis nostra Solomonis, A κύψη 5 παρ' ὀαε
sum ita inquit: Totum autem aurum quod in templo, columnis is sis te si fuit coηsumptum, quadragies sexies centena mistia fuisse: arge ii vero ad clauos es aba i umenta, mille ducenta tragintaduo talentae aeris vero in columnu, fornicibus, ac ceteris, talenta decemo octo millia: remisisseque omnes in regiones suas Phoenices simul AE ptios, decem ratin km aurι talenta singulis data. Talentum autem dico, inopuit, quod seclum prρ His appellant. Et A vliorum quidem Rgi oleumo mel magna quanti in re misisse: Saroni autem columnam auream qua Iri in templo Iouis conisi citur. Haec interpretatio potest rem facere credibilem. Sed quod dicitur quadragiessexies centena millia, non adiecto siclorum vel talentum, nescio an librariorum sit vitium. Graecum enim exemplar non vidi. Sisim inquit Hieronymus E echielis
III. stater est, hoc est, drachma quatuor. Dcod. XXX. cap. ita legitur: Stl-vginti obolos habet, media pars scis effretur domino. Quod declarans Iosephus lib. III. Antiquitatum, Scias: inquit, Hebrα rum mima γαιunr drachmas Attis habet. Hac ratione si singulis M m m 3 opera-
522쪽
operariis, qui centum S sexaginta millia erant, deni dati sunt, hoc est, quadragenae drachmae, fiunt quater 8t sexagies 'centena millia drachmarum. Ex quibus quatuor ex sexaginta millia pondo fiunt, eo numero per centenarium diuisb. Fiunt hac mille sexagintasex talenta, di quadraginta auri pondo, quae
aestimatione nostra in singulas enim libras centenos ec duodenos aureos solatos & semissem numeramus bis it septuagiescentena millia solatotum valent rcum fuerit illud aurum nullo alio metallo concretum. Quae summa si in opificumdem impensa est praeter sumptus cibariorum, quo euasurat 'aestimationem operis cum instrumento iactificali & ornamentis
templi putamus t Nempe ad infinitum visum iri necesse est,istractis mh. quis apud Iosephum vasa templi legerit. Quod si ita ponamus inmmam superiorem, ut quadragies sexies centena millia siclorum fuerint in templo consumpta, haec summa iam paulo minus quadruplicato crescet. Sedecies enim centena millia siclorum operariis data sunt, quae sexaginta quatuor millia pondo ciunt. Quae si ternario multiplicentur, fiunt duodequinquajeseentena millia siclorum, quae in ordatum ex supellςctilem cedunt: cum Eupolemus scripserit sex ic quadraginta millia siclorum amri in templi instrumentum ornamentumque absumpta fuisse, 'quibus nos ducenta millia addidimus, ut summa quadrupli, tocresceret .Quod si uniuersam summam exacte collegeris, bis &sexagies centena millia siclorum in duobus iis capitibus intis nies: quae ducenties quadragiesocties centena millia drachni tum valent. Haec si centenario partiamur, ducenta quadragimtaoEhq millia pondo auri in summa eis iuntur. mae, ut in si
gula pondo aureos centenos statuamus, ducenties quadragi octies centena millia aureorum valent. Sed quoniam aurum suit obryzum, ut diximus, si in singula pondo rursus duoden --. aureos di semissem addamus, fient in summa ducenties septuagies novies centena solatorum millia. Quibus addere oportet mille ac ducentorum talentu es argenti aestimationem. Fortis expeditior erit calculus hoc modo: Dircenta quadragintao millia pondo auri, quatuor millia centum di triginta tria talentieificiunt. & viginti auri pondo, quae duodecies totidem arg ti
523쪽
-- letita valent, id est, undequinquaginta millia & sexcenta mi Haec ducenties nonagiessepties centenis N LX. millus auiorum coronatorum valent. Et haec summa superiori 1 hiet, si ad solatorum millia reducatur. Addit Eupolemus
lat aurea scuta a Solomone fuisse facta. In tertio autem Re- ἡ-decm,o ita legitur: Diis Rex Solomon ducenta sim 'auro purissimo, Jextentos auri suos dedit in laminamsicuti uniis,
: posivique evi Rex in d;mo Altiu Dbani. Per hoc intellL 'imus in ornatum templi scuta aurea non cessisse, di accedere . quantitatem auri ab Eupolemo positam. Pellam autem, Pesta esse breue nemo est qui ignoret, Vergilio dicente
hiς locuς igitur mendose legitur, aut Iosepus ει Hieronyis non reine licium interpretati sunt. Deinde trecentae minaecae . paulo plus ducentis viginti quinque libris nostris Tygmicis valent, tantum autem pondus vix gygas sinistra manu saret. . 'Plinius inter miracula roboris refert Fusium Saluium duo pondera centenaria pedibus, totidem manibus S ducenaria duobus humeti s contra scalas tulisse. At libra nostra quadrante maior est Romana. Hodie iusturn pondus baiularium cen- j tum S sexag:nta pondo esse dicunt. Postremo nec scuta nec peltae Gido auro constabant, sed intus ligno, quod laminae au-
i . Leae conuestiebant. Apud Iosep um non mi r nae, sed tres leguntur. Editio etiam Graeca sic habet, et e μνιῆστο οπιεν το ελ. Tras mina auri inerant singulis semes ras. Capue autem modo dicto tertii Regum ita legitur: Egredi biatur autem quadriga ex H Vto sexcentiasista argentι, es equm centum quinquetinta. Atque. in hunc modum cuncti Reges Syriae equos, Venuudabant, centenos quinquagenos siclos in singulos equos' '. ecium liatuit, seu sexecuasi drachmas, id est, nummo nostro . exagenOS aurcos coronatori quo tit ut quadriga, id est, qua- 'terni equi iugales, quatuor ec viginti libris coniti terint, quae du-
centis ta quadraginta coronatis astinaari possunt. Ex precio 'hodierno imρlligimus probabile id precium fuisse, ut negotia, totes Solomonis equos in AEgypto , in Syria sexagenis coronatis .
524쪽
sesqui Mum. Licet apud Pollucem: πιλια pro ημιωβοMα legatur. od sic coniectura assequor: nummus sestertius quartam paris rem drachmae valet, drachma autem sex obolos, quare tria hemiobolia. id est, sesquiobolum nummus sestertius valuit. Talentum tur apud Siculos vetus quidem senas drachmas valuit, nouum
autem ternas. Propterea Pollux, ς μίν ι σκελικον τύλου, sculum, inquit, talentum minimum quid libat. Eodem pertinet quod idem alibi lib. dicit, ii γατο του κω που τὸ τα-
minas Attuas. Homerus Dad. lib. XXIII. Rescribens agona fune g ' brem quem Resailles ad tumulum Patrocli secit,talentum proma non magna posuit. Primum enim praemium curtili certamimisistis. proposuit taminam captiuam cum tripode, secundum, equam praegnantem mula: tertio autem loco Vincenti, lebetem: quarto, duo auri talenta: vltimo, phialam aream lebetis vicem praebentem et
Ex his praemiis, cum quibus duo auri talenta exaequat, apparet talentum paruum quippiam fuisse. Eo in loco enarratores talentum antiquum non simile recentiori fuisse tradunt. Aiunt enim vetus talentum secundum Polemarchum autorem quatuor librarum suisse, secundum Theophrastum quatuordecim,secundum Timaeum quatuor & viginti. Aristotelem autem indefiniatum talenti pondus posuisse ψ caeterum paruam fuisse summam apud Homerum oportuisse, cum quarto loco assignauerit,ic munus equa & lebete secerit. Sunt qui dicant talentum auri apud Graecos paruula suis e , autore Diphilo, quod conuenit cum eo quod ex Polluce diximus. Huiusmodi autem talenta intelligi
prioris Paralipomenon XXII. existimo, Aura talenta eentum missia, argenti mille millia talentorum: aeris vero e ferri non est pondiu, vincιtur emimnumrem magnitudine. David autem circa finem regni Asyrio.
rum regnauit: cui tempori proximum fuisse Homerum nonnul Immisili tradiderunt, ut autor est Eusebius. Ex quo coniectura capi Nnn potest Diqiligo: by Cooste
525쪽
potest de talento Homerico & Dauidico, huic opinioni autoritatem praebere potest Iosepus apud quem Dauid ita loquens inducitur ad primores tribuum : Hatres nise svolo, quod cum templum domini aedi Paresaluissem, auri argentique magnam vim praeparaui ad talenta centum millia. Centum millia dixit,
non mille miltia, ut prioris Paralipomenon capite secundo'vicesimo; nec centum millia talentum auri, sed auri di argenti centum millia talentum. Rursus cum dicitur tertii Regum V de regina Saba,
Dedit ergo Regι centum viginιι talenta auri, aromata multa nimis, es gemmas prei osin. Et rursus : Erat autem pondω auri quod ι ferebatur Solomoni pcr annossingulas .sexcentorumsexagint ex latintorum auri, excepto eo quod coerebant viri qui sever veZtigalia erant,qnegociatores, uniuersit rue scuta vendentes,'omnes Reges Arabia, ducesque terrae. Et evite superiore: Misitque Hiram in classe illa seruos suos viros nauticos esnaros muris cum servis Solomonis, qui cum venissent in Ophir,sumptum t a de auram quadringentorum viginti talentorum detulerunt ad Regem Sola
monem. In omnibus his locis ego talentum magnum intelligo, quomodo etiam cum de aere dc ferro loquitur historia. Primi a tem Paralipomenon vices nοηοηο ita inducitur David pro concione Ioqiiens inter primores tribuum: De peculio mea es aurum s argentum
o in templum des mei, exceptu iis qua praeparaui νn aedem sanctam, tria milha talenta aurι de auro Ophir, es se tem midia talentorum argenti πο- balissimi ad deaurandos parietes templi: es ubicunque Fus est aurκm, de auro: es ubicunque vin est argentum, de argento. Et inferius: citi siunt itaque principes familiarum s proceres tribuum 6rahel, Tribuni quoque s centuriones,dederunt quem opera domu Domini auri talentaqmnque metiria, Usolidos decem milua, argenti talenta decem millia, ae aeris talenta decem es eE O millia, ferri quoque centum millia talentorum. De hoc loquens Iosepus ita inquit: Mdae tunc oblationis primitias faciens, alia tria millia talentum auri purissimi se praebiturum esse pronuncianιι ad ad tum ae currum dei faciendum. Cumque tacuisset Dauiria principibiu sacerdotibuου atque Levitis certatim osserentibus collata sunt aura quidem talenta quinque millia, Sstateres decem, argenti vero talenta δει em intili ferri talenta millia multa. Hic etiam magna talenta intelligo. Sed
adnotandum quod quos historia sacra Iolidos, Iosepus stateres duxit. Stater apud Graecos aureum nummum significat, quo no-
526쪽
mine 2 Persae& Macedones utebantur: unc e Philippei stateres SDarici&Alexandrei dicti. Stater etiam pondus est drachma. 'rum quatuor, ut ante diximus, quod Hebraei sicium dicebant, stateres igitur hic pro aureis nummis, id est siciis intelligo. Sed de
statere S selido in serius loquemur, si memoria non exciderit SVm- .. ma disputationis nostrae haec est, aestimationem opulentiat Hebraicae fieri non posse ob talenti varietatem, cum nec ipse Iosepus ex tricare hanc ambiguitatem potuerit. Nunc enim pro pondere , Is
nunc pro numero, nunc pro nummo ponitur: ut apud Eupole ς' si
mum in loco stipradicto: quanquam S Graeci eadem pene de va. rietate significatuum talenti tradiderunt. Quantum tamen coniectura haud ariolatrice consequi possumus, quod Eupolemus di. xit quadragiessexies centena millia in templum de eius instrumentum absumpta fuisse, deficiis, id est stateribus intelligendum. Cuius summae aestimatio a nobis posita est exacte, ut arbitror, nisi error calculi inciderit. Itidemque censendum dixerim de talentis illis Sardanapali, ut fidem historiae obiter arrogemus. In 'qua hoc mihi animaduertendum summopere visum est, ad eorum quae diximus confirmationem, quod Ctesias ita scripsit, ut dic
ret, et ειε ηκε ιυν Hυσἰου-: Illic circumdedit νι myriadm mille: non adtino talentum,ut in argento secit, itidem
stilicet ut Eupolemus in loco superius citato. ae duo exempla indicant antiquum loquendi morem,qualis est etiam hodie apud nos, cum dicimus, mille millia auri. Vt enim hac locutioni M ab ,ria mille millia aureum intelligimus, sic illi mille millia siciorum auri auri. significabant, videlicet quod sicii pondere apud eos nummus auis
reus percuteretur, ut apud Athenienses & Macedones stateris, id est quaternarum drachmarum. Quo factum est ut stater pro aureo acciperetur, ut etiam apud Persas. Huius opinionis argu . mentum ducitur ex verbis quae sequuntur: A lenti, inquit, ad
clauos es alia inhumenta misse ducenta trigintaduo talenta, aeru vero deis
tem es octo millia, csnguia opificibus dena talenta data, id est deni fiat, ut ipse inquit. Talentum ergo nummarium Hebraeorum, tetra. drachmum erat: Atheniensium vero duodenarium erat, id est ternorum staterum. Sic apud nos interdum libra nummati abest viginti solidorum. Sic in voluminibus iuris non ubique auri
527쪽
argentique libra eodem modo exaudienda. Circa Iustiniani Augusti tempora libram auri staterem aureum fuisse existimo, non Imagni ponderis, in L O niam iudices, sub titulo de a pellati bis. Siquu inquit idem Augus lus magis,atin appellationem si ciperer cusauerit, triginta pondo auri cogatur targitionib:ti nostrisinferre, triginta alia eius oppio itidem soluturo. Et sub titulo de fundis patrimonia. tibus, libro undecimo eividem Culicis, Theodosii lex ita inquit .im legis temeratores, quinquaeinta librarum auri poena coercentes: tam videlicet petitorem, quam ossicium quod petitionem concedit admuti.
Osticium eius magistratus ἡῖ τάξιν vocat, hoc est apparitores, scribas, ει quoscunque ministros publicos. Hic stater autem nunc pondo, nunc libra dicitur, ut in Me Oraenem, sub inuis de
Uulibiu, libro duodecimo: S in lege omnes, de metatis, ceκtum libra χνum auri mulcta At libro primo de modo mulctamum ita legitur: TIustres viros pre illos praetorio, cum occatum grauissimum eris, Turus ad quinqualinta bbrarum auri mulctam peruenire sinimus. At γuem sub titulo Arcadius t c Honorius ita senciunt: Eos qui oriunario iure prouιncias moderantur, vi ra duarum unciarum auri mul iam G Hdemnare non patimur: Proconsitarem vero potestatem,si mulindi necessitas imminebit, senarum vncιarum aurι summa cohibebit. Hic d
hites sortasse viro modo libras auri quinquaginta intelligere debeamus. Similiter libra argenti vel nomisma suis, vel pauca- .rum drachmarum aestimatio arni. Ab executione, quorum anell--τrecipiuntur. Sciant autem, inquit, prouocatores,si eos perperm intentionem cognotoris su endisse claruerit, quinquaginta librarum aeteriti animaduersione mu fandos. Et itidem in L sequenti, rursu in lege unica, de grege dominico, libro decimo, bbra auri pro duodecim unciis accipitur,'in capite Prauaricationis, sub titui. de praeuaricato tauti
in Pandectis. Ponderate vero fe librale Hebraeorum talentum, Babylonium fuisse puto , ve potius AEgyptium, qua lia erant auri talenta quae ex Ophir insulamasserebanturiis, quam Urphen Eupolemus Gra sus autor appellat. Tharseis sunt apud Graecos qui Indicam gentem fuisse putendis. Alii Carthaginem sic appellatam ab Esaia putanti quod de urbe ipsa a Didone aedificata intelligi non potest: cum Iosepus dicat Post Solomonem centum ec quadraginta annis conditam esse
528쪽
a Tyriis Carthaginam. Saba autem regio fuit aethiopiae. na aut m quae ad solomonem venit, S AEgypto & Ethiopiae Sub imperauit, ut Iosepus tradidit. Sabm populisunt Arabiae selicis. Sunt et oppidani Sabai, a Sabis oppido magno dicti, ut autores sunt Stra Ax Stephanus G urbi . Est praeterea Saba portus
. t . Postea poram Saba, es venatio elaphamorum, Diseus a re . si appellatus. Post haec regio interior quae Tensis dicitur, quam. Atinant mutis qui quondam a Pyammiticho ege' pii a et ut , imperis auem fuemanae, qua regina es Meroes insita non longe Hhanc si inimici sum ne, in cm in cuione alia est ιnsula non linge absis locu Ilio in eadem mine, ' ab exubbm habitata .Ex his verbis
platuam fit unde suerit regina quae Solomonis fama excitata in Palaestinen venit. Meroem insula est quam Nilus essicit, ut in-qGPluuiasi di urbs eodem nomine quam aethiopicam esse Stephanus dicit, di Strabo libro vicimo timo regiam esse aetbiopiae,
D. Locorum autem vocabula quae in literis sacris leguntuz h.. . apud historicos non agnosci in causa est, quod scriptores Grae-li γ,LIὰeνιι ei ab idiomate Hebraico verba deflexerunt, ut sermoni suo acis ex aliu δε commodarent. Deinde Plinius ubro sexto de nauigatione ab xandria in Indiam loquens, ita inquit: omnia gentium portu-umue aut oppidorum nomina astu neminem priorum inuemuntur, quo
a paret mucari lasomm sus. Iqgentes vero tunc opes in orbe lause argumento esse mihi videtur aurei seculi appellatio sub turno. Saturnus autem in Italia ante Troianum bellum cemeulum. tum set me annis regnauit, & David in Iudaea post Troiam ca- , ptam totidem prope annorum spatio, ut colligimus ex Chronicu sibii. Lactantius tamen ubro primo, Belum qui ab Assyriis c labatur, trecentis annis bellum Troianum praecessisse contendit,& ei aqualem spisse Saturnum. Cui congruit illud quod biso optima dicit in Post Oturni tempora cultum smulachrorum institutum, Nnn 3 idιο-
529쪽
ideoque tune ιψιtiam veram filisse, cum Deus verm virus casereis .
es, io,. . Porro regnum Assyriorum antiquissimum omnium regnorum sui: se constat: cuius quadringentesimo e& secundo anno Belucho Rege octauo regnante Moses populum dominicum eduxit ex Egypto. Autor Euleb: us libro decimo de praeparati e Eua ge- Albae sed γ' autem πρηρ, Alexandrum Polyhistora cognomine. id θbsori multiscium dictum, in libro quem de Iudaica historia con- . scripsit, autorem esse assirmat, temporibus Ioachim Regis Hieremiam vaticinio functum esse. 6c propter cultum Baal ludaeis cladem praedixisse,& quod ad Tigrin & Euphratem ab Assyriis c pii, opera essent facturi: Quod cum Nabuchodonosor Rex B byloniorum audiuisset, Stibare Medorum Rege in auxilium accersito, centum es octoginta peditum, equitum centum es vimis missia, sdecem millia curruum duxisse in Iudaeam. Samaritanas primum omnes urbes, Galilaeam Scythopolim & Galati dem euenisse, d inde Hierosolyma, loachimque Iudaeorum regem vivum cepisse, aurumque, argentum & aes, caeteraque omnia quae in templo erant ornamenta, arca excepta & tabulis, Babylonem abstulissea. Nabucὁρ- Postea cum Nabuchodonosor moenia Babyloniae aedificare coepissensis morbo correptus diem obiit : cui filius successit qui propter morum nequitiam a sororis suae viro insidiis exceptus , altero
anno regni sui sublatus est. Cui rursus eum filius successiisset, nono mense iisdem insidiis petitus Nabonidam successorem habuit, qui Babyloniae muros secundum amnem latere ac bitumine extruxit: quem Cyrus aliquanto post Babylone capta cepit . Alpheum autem de Assyriis&Nabuchodonosore hoc modo scripsisse dicit, Nabuchodonosorem Hercule robustiorem suisse, unuuersamque Libyam Asiamque usque ad Armenios subegissi . Quem Chaldaei dicunt cum in regnum tediisset, furore di ainitus
captum magna voce exclamasse: O Bahumi, futuram vobis ealmmitatem yraenuncio, quam nee Belus 18st nec vu via deorum auertet. Veniet Perses semiasinus, 1d est, mulus, qui vobM afferret seruitutem, quia
bua dictis repente e medio excessu. Haec est summa historiae Alexandreae de Nabuchodonosore, quam Eusebius pluribus verbis refert. Quarti Regum XXIV. legimus Nabuchodonosorem
Babyloniorum Regem direptis Hierosolymis Regem ipsum Ioa chima
530쪽
chi ira di familiam regiam cum thesauris S apparatu instrumentoque templi aureo a Solomone comparato & fabrefacto, secum in Babylonem abstulisse. Atlitipulatur & Iosepus ιη ubro decimo A Uideamus nunc de Cyro , dc audiamus praeconium T. libyhii summi Regis. id est .saiae vatis, quo nullum pot- θεν -
est esse maius testimonium: Haec dicit Noarinus christo meo Cyro, cuius apyrthendi dexteram , ut jubiiciam ante faciens gentes, es Regum vertam, re apersam coram eo ranuas, es porta nou claudentur. κω eadtiee- Ego ante te ibo, s gloriosor terrae humauabo : U dabo tibi thesauros δε- atoria quosconditos, es arcana secretoruw. ut scias quia .r Dominιυ accinxi te, s a cognouit me,s reliqua. Hoc Esaias cap XLV. Quod autem de Babylone intellexerit, planum facit: Sed tHcς,s -- eiὐρυρινι.ma in tenebraosua Chaldaeorum, quia non vocaberis vltra silia regnorum. Datin sum super populum meum, contaminam haereditatem meam, sista eos sa manu tua. Non positisti eis miserico as : dixisti: Insem-
'ternum ero domina ; di reliqua ad eundem sensum effata a sati-dieo illo viro ic entheo. id est spiritu diuino persula. HerodO- . rus Ibro primo expeditiones Cyri scribens, Nilocrin reginam aggerem circa Euphratem duxisse dicit, & crepidinem superstr xisse, timentem ne aliquando urbs a Medis caperetur, quos imperio Asiae imminere intelligebat. Crus auiem inquit contra
fidum eius nomine Lab tum expiauionem suscepit, qui matra in regnum AE torum successervi: ὁ δὲ λ Fh' et αυτηc ομυαικὸς τὸν πῶδα
ά-υρίων ἀρχην. Hunc autem Cyrum Herodotus Regem magnum Muria. appellar, a quo Reges Persarum Iugatis basileas, id est Reges ma- tes Persa-grios appellari se voluerunt, ut mirum non sit magnum eum Regem ess4 factum, cuius dominus d)xteram recturum se prae dire erat. verum , Assyriae si Mediae regna in Persas esse victoria Cyri translata, nemo ignorare potest qui Herodotum aut Iu- Rim breuiarium legerit. Haec testimonium perhibent dicto Plinsano M'. x XXIII. Equide=, inquit' nuror populum Romanum via