장음표시 사용
41쪽
3 4 Comment. in Instit. Lib. I.
IPTI Erentia inter liberar homine L
A D hane quaestionem respondet Imperator hic in saetit. nostri dicensimo libe- tos homines multas disseretias esse.Su dens, qu aut sunt ingenui,aut libertini. Ex quibiis verbis Doctor.nostri obseritant,subd dictio multa,quandoque duo tantum significat. Ideo
stis deponens se audiui se a multis, non probat famam, quia multi dicuntur etiam duo, vel tres Ee ad frobandam famam, requiritur quM andi aerit a maiori parte populi: S sie dictio multa
uuandoque pro subiecta mat coarctatur, ut Lo tantum comprehendat, licet plerunq; maiorem numerum expostulet. l. 2.3. ignominiae.ff. de in . m. l. I .F.hoc rocriptum.ss.ad bili n. lica ImPeratotamdelegat. l.
x continuatis. a Quis sit ingemur.3 ἄν tali io tempore, vel momerito matrem lial et amfui', ad hoc ripartus Ileium limen
6 ductus eodem tempore natis, si incertim si,' qui primo editur si quis Araesumaru r. s Quando morienς mora dicatur. 6 ne, auten in utero habetur pro nato, quὸ ad sui viilitatem, non quo ad aliorum commodum. praemium concinum capienti Lu um, augeatur si capiatur Lupa,quae pregnans sit. 8 Mulier praegnans ritimo supplicio damnari non potest, donec mim
Titulus IIII., c ontinuatio huius Tituli desumitur ex iis,
. cuae per Imperatorem superiurin s. si tam fuerunt. Nam cum inter liberos ii mines ea principalis differentia positast, quM aidam sunt ingenui, de quidam libertini; nunc ipsam diuisionem declaraturus Imperator Pr mittit facilioris intelligentiae gratia, tractatum de Ingenuis, separatum a tractatu de Liberinus.
Quis dicatur Ingenuo. enuus dicitur ille, alii statim, ut natus est,iubet est,sive ex duo singenuis, siue ex du diu libertinis, siue ex altero ingenuo,& ait ro libertino progenitus sit. s. t. hoc tit. Idem si ex matre libera,& patre seruo, uel incerto natus stad F. i. vers. sed de si quis. Eodem modo si mater ancilla concipiat, dc Astea libera saera pariat, aurubera de serua patiar, uel & sema concipiat, &serua patiat, sed medio tempore libera extiterius partus qui nascitur plenam libertatem consequitur . si iiiicit enim aliquo tempore, uel conceptionis, aut natiuitatis, uti medio tempore, matrem
liberam fuisse, ad hoc ut partus plenam libere
tem consequatur. 6. siimc:t hoc titui. imo codem momento, quo partus nascitur, si mater libera iniciatur, parius sinitii cuin libcietate qiacma siti lim I iistinianus ait, solem respicit. l. cum inter.C. de fideicommis. libertat. Exemplum habemus ini. Arethula. f. lei lat. homin. tibi Ancilla
quadam nomine Arethusa libera esse iussa fuit , si tres si os pepelisset. Antiquitas enim multum fauebat propagatio: ii, ut auctor est Columella de re ruistica lib. V. modo primo partu unum', s cundo tres peperit, uel primo duos, S i ostea alios duos eminos edit .Respondet. LC.quarium Darium ultimo loco editum thberum nasci, Mnoc quando constat, qui ultimo loco editus suis.' Sed quid dicenduin, si non appareat 3 Constat n. quod naturaliter uno partu de impetu duo simul nasci non possunt, sed succi siue unus, post aliuin, in i d. l. Arethusa, ibi,nec enim natura iri mittit simul uno impetu duos infames de utero matris procedere. Sidam dixerunt, sorte diru
delega. iusti essent uerba sancimus itaq; i Omnibus huiusmodi casibus rei iudicem isti unam esse, de sortem intei altercantes adhibendam: ad idem est lex in i sciscum ambo.is.de iudic.ubi discitur, qu bd quando in iudiciis comi inibus sam. ercisci commvn. diuid. & f n. r u . quis priua Prouo uel praeuenit in causa, ille dicitur: etor: Ped quando ambo simul prouocant, sorte dirimi 4 Iur,quis eorum censendus sit actor, Probat etiatex.in l. siqitae sunt .ifiami l. cisc.ubi habctur, v quando haeredes discordant apud quem debeant esse in strii menta haereditaria, dirimitur iudicio seriis. Idem probat tex.in Let. C. quandin& quiabus quarta pars debeturilib. io.ibi. Electio ex solius licitate contingat. Et hoc iudicium sortis est
nix potentiae,quod ab eo non potest appcllari, nec iterum sortiri ita vald. in l. 3.C. commui . delegat. L i .in fin. sequitur, ει reputat ibi si gula-
Telas .col. 2. num. io. de sequuntur communiter
alii Dis. Sed non placet haec opinio , quia iudicium sortis non habet locum nisi in cassibus cxpressis in iure ita Pald. LLLC. quando, & quiliuars. illius tex de L 3.C.comm .de legat. quod dictuin sequitur,dc reputat singulare Iasin d. lcg. 3. col.2.irum. λ& ratio est, quia istud non est iudicium iuris,stas bitunae. Alij dii linxerunt quis in possessione libertatis inueniatur, ut ipse si liberrita hoc nihil ad casum nostrum, clam quaeramus cui danda sit libertas a principioide neminem in libertate fingamus. Acciirsius uero ind.lcidemetit, uoluit,quod si masculus,& foemina nasca
tu masculiis praesumatur primo loco editus, Catanqi iam robustor praesumitur celerius cxiis te de uentre matri argit. laisuerit .f. cum inter. C.
de fideicommiclibertat.ubi,data libertate uentri, intelligiti ir liber ille qui nascitur siue unus, suu Pliares nascantur, similis est te . in l. qui sita s. s. l. f. de legat i ubi,si testator legat cetum, si quatilia sibi nata sit,de nascanti ir pluto, singulis debentur integra centum. Alij crediderunt, neutri libertatem competere,arg. t cx.in I.diro sum Titiisside testamaut cl. Placet mihi opinio Bald.& Angel. in d LArethusa, scilicet, hoc casu cogendum esse haeredem eligere, ut umis sit liber, argu. l. si
42쪽
seruum. . si interi e legati secundo qua ra-.tione sinat lint duo filii,& inceritim sit, quo prior editiis si ierit, is erit primogenitus, quem Pater se erit: qilia quando actus explicandas in ii no ex pluribus est individuus, seni per est locus gratificationi tex. est not. in I. generaliter j. quid ergo et t. is de fideico iberi.t .m l. L, . si cum rines. Od Senatusconsili.Syllan. tex in c. tu bus de rescript. lib. s.& in expi eo ita tenet loam Andan aditit ad speculat. in tit. de dis. mi Balaan Lin quibus cafibus. C. de secundis nupticol. 2. insin. num. 2. Aleon addit ad Barto. in l. si fuerit. isside reb. ludi Collatus in irach. de potesta- Ie rcgia. . quael L principali. Sussicit igitur ad fili j ingenuitatem liberam sitisse matrem eodem instanti,quo parius nas itutivel ex uentre extrahititur,& sicha mus,qubdsissicit conditione in
pletam esse in puncto & momento intellectuali, nam Ie Thales Milesius dixit, intellectum noctum esse uelocissit num rerum omnium, ideo quamuis tempus in motu distinctum non rei' Dariir, in intellectu tamen distingui posse exist maiast, ut reseri Bal. Un Arethi ita. Sic Plato, cum Sophistet quererent, quando in Oriens moreretur, an olm iam in mone esset,an uero cum esset in uita, de cum alij uiuentem adhuc mori piis tarent alii nihil in eo tempore uitae relinqueret, ipse neque uite, iamne morti id tempus dedit, sed medium qiioddam tempus inter utrunque assignauit, quod repentinum appellauit. Au L Gest. noch. Atticar lib. Qe. I s. Et, c. quod si ciat adfiij ingenuitatem, matrem aliquo tempore liberam fuisse, optii uoiure, Ec siimma cum rationestatutiim est, secundum Imperatorem hic, quia
calamitas mauis non de t nocere si ciui in uentre eit,sic it nec inimco Paternum, bet baena paterna, maculam aliquam filio infligere tu, test, i. crimen. fidei cunis. Iino semper, quando agitiarde commodo parius ille qui est m utero pro nam nanctur. l. 2.M. I. s. ad senatusconsulti Tertuli.
quanquam alij antequam nascatur, non prosit. l. qui in utero Ede uatidonMn.Ex quo, duς obicr-uan iu ia i regulς ; una qubd is, qxii eiu in uteroha tur pro am nato,quoad hii utilitatem , Altes ra quM non censetur natus quoad aliorum commoda n. Primae regulae exemplum habemus in
L si quis operas. ff. deoper. liber ubi posthi imo donatio fieri pote.' iacit Irin inciti t. s. de uentri in Possea.miuenaei ibi bonorum possessio conceditur filio mitent te exissenti. Secundae regule Gxem in habemus in I. remittit. ff. de excusa. ut . ubi fit ii in uentre existentes, nec in excusationem telae, neque in alijs ciuilibus muneribus prosunt patri. Ex quo inserunt Din. quod si datur promium capienti lupum, non dabitur maius Prae-τ mium ill qui cepit lupam praegnantem, nec illi
tui qui sunt in utero, quicquam prosii capienti Bart.m Llii in utem. s. de stat. homin. Albericde stat ut par. I.quae' l3 Idem concludit Areta in Lini autem infra de tutor. & Aniind. qui in utero, etiam si naueinent, & lactenulti tentur,riam adhuc non obtinebit maius lucrum , in unum corpus cum matre censeantur, donec ad
ubera matris lactantur. L sed addes. . siquis. ff. cati Contrarium in hoc ultimo tenet Barbatia in
Leum acutissim C. desidet eo ea ratione, quia nati sint.&' capti, ideo prodesse debent. s. C. deliberal catis. S partiis hominis censetur honao. . in lepe sal ciis a. n. adleg. salci l. m. acri malilo semio Petri Rebum in i quod dicimus. ff. de uerta signicnempe quod licet pro quolibet non consequarii trantum quantum Pro matre; quia non tantum laborauit pro eis, quantum pro matre; tamen cipro ijs paruulis aliqhiod competens lucrum dati debeat. Pilis pro matre septem libras . & pro quolibet paruulo qua suor dare solent facit ratio,
quia qua nutis par utili sint, multa tamen accideremterant. Propter quae non caperentur. te in la- qtieunia de acquiren. reri domin.& non capti damnum deinde facere poterant, cuius damni
uitandi causa lex lata sitit. Confert illud, quod uulpo iactatur, ex pessimo genere, ne tulit quidem esse habendum. Fallit haec secunda rrgula . quando partus non proselendo alteri sibi noceret. Veliui clam matri partum prodesse dicimus, ut damnatae ultimo stipplicio, na disseratur,dos nec pariat, i. I mperator. fide sat .homin imo nostPartum executio iuspenditur, quousque insans nutricem inueniat, lubd si ab alia, quam a matre lactem recipere nolit, saluari debet, donec ali ritus ubera, aut ex se cibum peiat, quia si faueti rnascituro multo magis iam nato si ueti debet, minister nec torqueri mater, nec sustigati, neque
mei abro aliquo mutilari debet, donec praegnans est. l praegnantis,& ibi Docti no .m deton. imo insta quadi aginta dies adhuc torqueri no debet, ne propter debilitatem, rnonia tui si cuiuium gL& Bart.ind. l. praernantis. Sic apud Aepyptios lex erat,quae grauida in ultimo stipplicio damn tam asseruari iubebat, don pareret Plutarchus strina numitte puniuntur, qtiae lex ab A ut ijs ad Athenieities, M ab Ain sensibus ad Romanos, translata fuit. Dii dota Sicili li. tr. rer. Aniiq. Ex hoc quaerunt Doc . an liceat occludere mulierem pregnantem barinitam, stante statuto,qubd bannitus impii ne offendi possit; Quidam uolum id licitum is , Angel in d. l. Imper ' to dii bitat, an si uerum; ego credo non licere quotiescunque ipse stat,uel scire potest mulierem
praegnantem esse, iniquum enim tunc est, Inia
centem paruulum, de nibit commetitum qu
3 Manum4sio natalibus n oscit. 4 Triuilegium coire um schiuribus, stud uil u
inten itur cotudium iis, qui Iludoit, non iis, qui influuio degunt.
1 - Rima causa ingenuitatis est natiuitas ex m 1 ire, quae tepore aliquo libera stetit, ut dixi
saperius. Securula caiisa est ient euila quae transiuit in rem iudicatam , ut quando per se tentiam iudicis,qiris ingenuus proniinciatus sui quae pro uetitate habetur. Ungenuum. g. de stat. Mauru
43쪽
homin. nod intellige tribus concurrentibus, primo quod ingenuus pronunciatus sit cum iusto contradictore. l. .is. de Collia detegen. Sectindoqubd causa fuerit plene discussa, de examinata. Lpen.ss.de his,qui sunt sui, uel alien.tur. Tertiost, Dos,sententiam non detegat ut collusio. tot. Uti .de Collui dete Tertia causa est, libera testandi potestas,de consensu domini,a principe concessa. l. s. in princip. g. le bou.lib. Sarta causa est,natalium restitutio, quando seruus,uel liber tu de consensu patroni, speciali Principis beneficio restituatur in natalium splendorem,& pristinain ingenuitatem, qua erat suo natali die,si liber natus siti uel si seruus, in qua ab initio orbis conditi creatique generis humani,vmnes homines nascebantur, priusquam seruiatus iure belli suetit inducta.La. x fin.cum ibi notat .is de natalib. restit. Qi inta causa ea aureorum anulorum ius 1 Principe ter uis concessum.l.penae sn.ss. de iure aur. anui Ptincipio enim licteres Romani anulo serreo utebantur. Plin. lib. 3. cap. solique ad caeteras gentes legati aureo utebantur ad quod multo tempore, nec ipse quidem senatus aureos
habuerit,neque triumphamita in digito nisi se Leus esset. Verum succedente postea tempor ire augescente luxu, Ferrei fetuis, argentei libertinis relicti, aurei ingenuis attributi si ierunt, Isidor. tu
I9.Qymol cap. i. sed si homo ingenuus, per e a rorem sorte inseruitutem redactus, et loco serui habitus, postea manumissus sit, et co stet ingenuunatum esse, dubitati it, an ex tali manumissione Iibertinae conditionis efficiatiir, an vero natiuam ingenuitatein retineat. Respondet Imperator in ,.fin.hoe tit.ingenuum esse,& pro tali habet dum,neque manumissionem officere natalibus,
ι idest, stati ii ingenuitatis, ut exponit Aldobrand. rLqitae natales accipit pro scripturis, ex quo ob ieruo, itiod aliud est, citi seruum,& aliud in ser-Ditute esse, sicut aliud est conuentio de contrali do aliud contracti H Doctorim L .ffide eo, quod
certo locoralluit esse in studio,& aliud studere Propterea Docti dicunt, quod priuilegium conceinum scholaribus,vel studentibus, intelligit ut 4 concessum ijs, qui student, non iis, qui in studio degunt De in capitu. consultationibus, devitici deleg.
α cui es tur Libertim. 3 Disseremia inter libenum,ta libertimum 6 Manumisio quid.
Titulus V. Ontinuatio manifesta est, cum declaretur a altera libertatis species, quam ii Iunii tem dicimus.
Qui dicuntur Libertati. Libertini sint illi qui ex iussa, hoc uera se
a uitute manumissi sunt. s. i. hoetit.&l.libertini. Qdellar.hom. iusta inquit imperator propterea mqui ex non uera,& Putatiua seruitute inanumisia sus eii libertinus non efficitur, sed ingenuus ronianet, ut supra in j.fitit. praeceldiximus,& qu niam in iure nostro Plerunque libertorum, & libertino tum mentio habetur, sciendum eis, hos ab illis non alia ratione distar quam quM libe tus propriὰ dicitur cum ad patronum,uel ius patronarum refertur totit itide oper. liberi.de liberis
3 tinus cum statum, & conditionem hominis sit gnificare uolumus ad differentiam ingenta
π Anumissi est datio liberiatis, nam quantui diu aliqui, inseruitute est, manui,& ρο-
testati domini subiectus est,& manumissusὶ manu,& potestate domini liberatur. d. f. I. Festus litat Manumitti seruus dicebatur,cuni dominus eius,aut caput ehisdem serui, aut aliud mεbriim tenens, dicebat,hunc hominem liberum a se uolo,& emittebat eum dc manu.
Quot modis mammissis feri pes t T Vltis modis manumis fieri potest serii
dum Imperatorem in F. multis aut mis
hoe primo in Ecclesia, sub antisite, Plebis adspectu, scripturaque ob saeti memoria
qualicunque interueniente.l. r.C. delis, qui in
Ecclesia manumit.Secundo per vindictς imposia tionem. Est viii dicta virgula, qua Praetor rapueserui percutietis, blemnitas uerbis effatis, in lubertatem vindicabat,quem postea Dominus manu dextra apprehensiim, coram Praetore ueri
bat,& circum actum dimittebat,indicans hocipacto iaciam esse iri testatem manumisso, qua quauersum uoluerit abeundi,ad quem morem au dens Persius ait:
Inde,& vindictae nomen, virgulam illam Pin ris sumpsisse plerique putant; aliter tamen Liuius litar.& Plutarchus in publieol. censent a Vitidiario Vitelliorum seruo sic appellatana, qui cum
3 conii iratos volentes Tarquinium,&suos in uris in recipere,& opprimere sulcs,detexisset, in praemium ultra pecuniam, libertate,& ciuitatena donatus suin indeque cautum, ut qui libertate
eo modo assequerentur, licerentur vindicta manumilli Let j initium.ffide orig. iuri& totalit.ff.de manuntiis. vindict. Haec manumissio ainphor, quacunque alia erat, nam vindicta manumissi no
44쪽
in seruitutem redigi. ut ex CorneL Tacit. obseruet Alciat.li, tertio. Dispunct.e.deorno aliarto, qai s lete cuiusdam distinctionis explicat constututionem Constatini Imperatoris in Lmanumissus C. de liberi de eortaliberi. quς contrariari videbatur. Tertio fiebat manu missio intestamento, 3c alia quacunque ultima voluntate,'& hoc duplici er, aut directo , aut oblique. Di recto cum tessator non ab alio serusi manumitti rogat. sed ex suo testamento libertatem ei competere vult; veluti Stichus liber esto ; sticho libertatem O,lego, l. decima, T de testamen. manumiss. &iste tenatotis ut libertus, & Orcinus appellatur. sue Charon nita, quasi Orci, seu charontis sit li-hestus, j. fina.infra de singul.reb. per fideicon relict.Cuiae.libro tertio. observ.cap.vigesimo ettio. Obliquὰ eum fidei haeredis sui committit, ut seruum manumittat. Veluti haeredem volo, iubeo, Rogo,det libertatem Sticho,& hic non ditecto libertatem acei it , defuncto, sedab eius limrede,& ideo haeredis liberius ellicitur, licto S. Mna. insta de singu. Reta per fideicom. relict. toto titu. ff. de fideicommiu.liberti Quarto inter amicos etiam manumissio fieri solebat, veluti cum Dominus praesentibus saltem quinque amicis, libertatem seruo conced hat,3. multis autem. c titu.& Lvulca, F. sed dc si, C. te Latin. liber.tollen.
Qint opes epistolam, seu scripturam quinque testibus subscriptam,&abi pla patrono stria Uam,vel subscriptam di 3.multis autem, hoe titu.& dicta Lunica,*. sancimus, C. de Latin. liis
it. tollend. Alios manumittendi modos refert Theophilus hic. scilicet cense, re per mensam. Censu iniciebatur liber ille, qui, consentiente do
mitio, nomen sitim in Cerilium deferebat.Erat
4 Census Romae Tabula,aut eharia in qua Romani facultates conscribebant,ut belli tempore pro modo patrimonii siti unusquisque conserret. Petinenum,cum libertatis dandae erati domini seruos conuiuio adhibebant, nec enim solebant in dominis serui discumbere, quod cum fieret. mcnuna erat datae libertati tanquati, eum liberum esse iussissent,quem stillinitissent habere consensorem,& conuiuam. Iure HebrFrum omnibus seruis Hebciei, quinquagesimus annus apud eos 3 solennis, finem seruitutis asserebat, idque erat quinquagesimo Guoque anno solitum fieri, qui Iubilaeus appellatiatur. Liberati postea tyrann
de Pharaonis, eius rei, memoriaeque retinendae causa statuerunt,ut ne gentis Hebreae diuturniorem,quam sex annorum apud eos seruitet servitutem; ideo in septimo anno egrediebatur liber cum uxor 6c filii Lut Deuteronom. cap. Ide Exodi 2i .isibiniri Ancillae vero, Se puelle tiam ante septimuim annum statim ae nubiles Grant,manumitti debebant, nisi eas sibi Dominus alit filio suo iungi voluiu et ad subsidium generis humani, licto cap. 1 t. Verum si serum eliῆebat manere cum domino, ut Oia diligebat 'Mium, ac domum suam, de bene tibi apud eum esse sentiebat; offerebat eum Dominus iudicibus&pcdorabat aurem subula, in signum perpetuae te uinitis, dictis capitulo decimo quinto, Deuteronom.& vigeumoprimo Exod. id quia hodie
viueres nostri temporis, inter sua Ornamenta
, Tuadaei Pitanis Comment. Institutimuleriant, Largumento s. ornamenta I .de a m dc argen. legat. Hic ornamenta iure merito damnauit Diuus Hieronymus in epistola, quam dedit ad Demetriadem, &ad I pam, de D. Cyprianus in libro de habitu virgin .dicentes, non licere vulnera auribus mset re,ut ex earum cicatricibus patrimonia rinde .
t Mammissos per in quocunaue lora ferimest. 1 Quae sunt voluntariae iurisdimonuin quocun ueloco exerceri poseunt.
3 Voluntaria, contentissae iuri di si si dia
Vbi Osfando ram missio eripossit. MAnumissio semper de in quocunque Ioiam , de omni tempore fieti potest, ita a quod non est necesse,ut pro tribunali sedeat Iudex, nee quod seruet horas iuris, aut te pora seriarum,*. serui vero hoc titu.& ratio est, quia ea, qui tant voluntariae iurisdictionis, qti cunque loco,& tempore exerceri possum. secussi sint contentiosae: intellige tamen in loco, in quo I iudex pollitiit risdictionem suam exercere, quia dispositio, l. filia. ff. de iurisdiet om n. ludi. habet locum etiam in iurisdietione voluntaria. Elemen. Ne Romani g. porro extra de elech Melcth potest. notat Dec. consilio F 7. columna tertia.Voluntariae iurisdictionis dicuntur ea quae 3 paries faciunt de eorum voluntate, abique eo
quod ad illud possint neccilitari. Conicimis quet in inuitum redduntu lan L 1.1sde ost Proconsul de legat.
1 Triplex erat olim libertinorum mirer.2 Hodie unicus ecti, V onmes esciuntur ciues
cuotus esset olim libertisaerum Ratur. TRiplex erat olim Libertinorum tentas; Alii Cives Romani, Alii Latini i de alij
Dedititii dicebantur, texti est in F finali hoc titulo. Cives Romani maiorem, δe iustam libertatem consequebantur, de ij erant, qui in t stamento in Ecclesia, Censu,aut vindissi manumissi laetant latini, qui alit per epis, io, aut
inter amicos, aut conuiuii adhibitione manumittebantur, minorem libertatem requirebant, napotest manumissionem ii heri vivebant. sed in ultimo vitae spiritu animam, simul, de libertatem mittebat,testari enun.5 de bonis post obitum, praeter patroni v antatem, insponcre non poteratu, F. Sed haec uitae success.libert. Id unximi
45쪽
men ess relictam erat, quod priuil lia ciuiu
manorum consequi m erant,si iterum, aut i stamento,aut in ecclesia,Cenimuel vindicta m numitterentur. Ideo Plinius Secundus in Epicto la ad Fabatum epist i 36. scribstiSpero imis coii fido, facile me impetraturuimul ex itinere dest mi ad te,si voles vindicta liberare, quos proximς inter amicos manumisiiii. Dedi titu iliseriorem, di minimam libertatem liabebant, pessimaque eorum conditio erat,multoque peior quam latiunorqin. Nam Latini vivebaiat ut liberi, mora bantur ut serui; sed Dediti iij, neque ut serui, neque ut liberi vivebant, vii bra tantum quadam libertatis utebanturi, Dominis enuia ad seruilia opera sededere solebant, iit totam uitam Inseruiret. in morte tantum libertatem recepturi, in hoc tamen seruis iniciores, quod successorem bonorum suorum habere permittebantur. Et ij et ne secundum Caium lib. i. instit. qui post admissa crimina stippliciis subditi & publice pro criminibus co essent, aut in quorum facie, vel corpore quaecunque notae, aut igne, aut serro, impressae essent,ita ut deleri non possent . isti enim si gratia dominorum inita, postmodum manumittebam tur, dedi iiiij appellabantur,ad imitationem seset E peregrinorum hostium,qui abiectis turi iter ac mis, te Romanis dedere, non essent veriti:intellige de hollibus, qui ab amicitia,& foedere, quod antea insis cum Populo Romano erat,desccelut
ut centet Connan. Comment. ivr.ctu lib. a. cap.
sinum Hodie vero omnes liberum iniciunt itCives Romani, de iustam libertatem nulla ibi cria mine halato,acquirunt .s ilia. hoc citu.& l. vnic , C. de Latin. t iberi. toll.de sic hodie nulla est differentia inter in*enuos,dc libero nos, nam Libe lini eandem linertatem habent, quam habent manumissores,quod verum est,respectu aliorum horninum sed respectu manumitte is retinetus
ius patronatos,quod in pluribus voti sistit ut tr et gloss.hicin vcrbo libertinus, m l. fina C. M .libertinec non in , sed nostra in si de tu in bini
t continuatio, γ concordantes tituli. α Debitor in Dindem cre ora in manumitteremit poten. 3 Q roluinintur ad hoc vim umit ο - dem creditorum facta censeatur. 4 Liuisti Donumis serui mini sumento inmiibertate haeredem instituat.1 Is inruissum apud veteres erat redes disju-inica praeconis voce vendi.
έ Argumentam a veri milita multa valet. AIinor viginti annis manumittere vim potest. s Fusiis si a m causam habeat.
y secundo fallit si manuni sis fiat intestamcuo,
nam tum mucci πορροι mo anno mammittere Io Hodie minor de iure nouismo eo tempore, quo
ieitari istest, quod e Iin decimo quarto a se etiam Iemis ubert em daretas.
Titi Vi. SVpt dictum fuit de orijs manumitt&i mo
dis; verum quia non omnibus manu miti re licet, nec ex omnibus causis: ideo de hoc a nunc submittit Imperator negative ponens de ijs personis,quae prohibentur,quia 'iii non rcp ritur prohibitus manumittere intelligitur a iure Permissus argumento tex. in l. i. fisside testibus xla omnes testes esse possunt,qui Lon prohibentur, de habet haec Rublica concordantes titulos in ri
,& a quibus manumissi liberi non sunt, taincqui manumittere non possunt QMi manumittere non possint. P Rimo debitor, qui soluendo non est,in sini
dem creduorum manumittere non potest. S.I.hoc tit.ω l. in si audem la prim n.qui, cia a quibus manumis. liberi. nodosium. Nec Obbas quod in re lita quilibet sit modermor, dc arbiter,l.in re mandata, C. andati. nam qui non est soluendo,&disponit de bonis, non potest daci disponere de bonis propriis, cum nihil dicatur essem bonis nostris, nisi quod deducto aere alieno,su etsi,, s. insta de l. Falci l. de ii et libertati pluriamum debeamus, tamen Per hoc ius creditorum tolli non debet, l. iecunila ,si quis a principe,des. merito Q ne quid in loco publico uel itin. fiat.
est soluendo : quod tamen duo copula υυς, ut 3 sinus iacta dicatur, requiruntur, a limus icilice fraudandi, de olentus damni, S. in Dauden , ho*Ut. 3c Lpimux, C. qui manumis. non post. Nec enim latis est , bona dcbitoris creditoribus , non sollicere, nisi si audandi consilium acccstcrit, cum saeire de s cultatibus tuis , an Plius, quam in ipsis est, sperent homines, quod L quenter accidit his, qui x anhVMinas negoclationes, de aliis regionibus quam in quibus ipsi morantur,per seruias, atquie li vim exercent, di
ut minus seruum suum in tostamento cum libellate haeredem instituat, ian, tunc u si concessa tenet, etiam si soluendomon sit, de se uias velit, aut nolit, cogitur ei ς haei es, de ii Ἀ- . satius re dicitur, k. licci autem, hoc initio, hoc inductum ea, partim in fauorem credii rum, partim , dc praeci rud in favorem debitoxis. In sauorem creditorum, ut bahere possini quos conuenire, de a quibus i inseri inuint, cum res satisfacere creditoribus teneatur, l. sna. , cum igitur, C de iure dc liberan. in fauoreindebitoris, ne res haereditariae dc siancti, sed serui nomine vendantur,oc sic ne iniuria diiunctus assiciatur, d. licet autemon fine. Ignommiosum enim valde apud uricus erat, res desuncti publi. 4 PI E
46쪽
Ex quit, calas manumit. no licet. Tit. VI. 39
ca praecoua eo e vendi , ut Cicero in Orat. pro
Pata. in . iit. lenion ita. Idem viris et . si seruus simpli i et haeres iii: tituatur absque expiessa li- heriatis munitone, nam nihilominus liber erit, exprςsu. platei atoris voluinate, cum non sit
verisimile,euin quem ii redem sibi elegit, si praeterini iecit tiber iis dationeni fetuum remanere voluiis de neminem sibi haeredem sole, quod Gnedubio procederet,cum seruus abique liberti telir es e L non po sit, ,. idemque iuris & ibi stol hoc tit. Hinc argu Me misi, a verisimili colli. gitur, quod ad plurima valet & multum utile est: de ptimo ad coniecturandacii mentelia testatorisi cum auus il de condit.& dcinon lir.l. cum ac tilliint, C. se fideicomnii l.& l .ex facio. 9.si quis autem,mad Trebel. secundo ad conicituranda
voluntatem c ntrahentium .c.inspicinius de re' iur.in 6. A. ilii Dc et notat. tertio ad conii inccduquem de malit .a,N delicto, scibain de cQuia virili nil cum ibi notat per Abdi χ Doci de pretsui sep ε Q sto ad transferendam cinus probandi in aduersarium,l. o persona,& ibi Lb l. l.siue possidetis .la ibi A ld.& Doctor. cap. se probatio. Qisinio ad Corroborandam piobationem
Sexto ad aggratianda probationem: inicacior enim probatio requiritur ab illo, qui vult prob re id, quod non est uerisimile l. non est uerisimileis. iii la metus caula propterea litat regulariter habenti semiplenam probationem deferaturiuramentum in suppletuentum probationis iuxtali nn.per Doci in Ladmonendi ii .de iureiur.ata. men in re non verisimili habeti sem silenam prohationem pro se non desertur iuramctum in iusti lementum glos .dc Bal. iii d. non est veru id
linc ci em nat regul.ι illa, qui vult cociae Et videtur etiam velle antecedens l. le atum,& l.ad rena nobilem cum ibi notatis peto.is. de Procuratoribus.cap.quoniam de sementiexcomm.lib.
c.Quod non est praesumptio, ut quis velit sacerea Si invalidum, de frustrat ortu i quoties, ii. dex .ilitaQuod nunquam capienda cu interpret ii o p r quam impugnetur voluntas alicuius L noad ea asside condi de demonst. de similia Secundo manumittere non potest minor vi-τ ginti annis,*.eadem lege hoc tit.& l. r. s. de manumissistasile enim J: infirmum huiusmodi aetatis est confluim multorum insidijs expositum. Fallit si iustarn ma immittendi causam habeat, quae tamen apud consilium a probari, de vindo postea etiam manumissio ini debet,cl. Lode lege, conivium constabat Romae ex quinque si natoribus de totidem equitibus ivt auctor est Vupianus in Fraginei litet. i.& Theopaiic de si calici semel fuerit apyrobata siue uera, siue salia amPlius non terra rur, Leadem i.in fin. liberum enim est dum examinatur contradicere, sed ex minata, c approbata non est amplius contradi cenduin praesertim cu libertas semel collata non retractetur nisi ex magna causal si ex cauta in fi. cum l.seq. sale urinorib. iuste autem manumissionis causae sunt, vestiti siquis patiem. illi matrem, filium, uiliamve, aut fratres, uel rores,at Ped s iam nutricem, educatorem lumnum, alum
mi vel collactaneuii qui cis seni mamn nu tritus sit, aut seruum piocuratoris habendi tra
etia aut ancillam matrimonij habeodi caula dumetamen intra sex menses in uxorem ducat, nisi ii μ' ita causa imped atro sellius, qui manuniit tur, procuratoris habendi Mari non ivii Di dcc , O septem annisti anumittariir, d. s. t ad mle e. item tu amanti militonis causa est, si selinas
minum a periculo iiii pant infantia libet auerit. Laussa, 7 .de manuniis s. vindici led quomodo posti
quis Patrem, matron, de cateros manumittere,
declarat glos hic in verbo patrem, scilicet, si se aliis,qui patrem etiam seruum habeat a domino liber factus,de haeres institutus sit. Secundbsallit
in testamento, de ultima voicitate, tunc enim mu' nor sidccimum septimum annum impleuit, ecdecutium octauum attigi libertatem etiam se Moria testamento dare potest f. i. hoc tit. imo hodie dei e nouissi mo, authent .vi admonet hic gl. in uerbo adimpleuerit,minor eo temtri re,quo tostari potest,quod est in i .anno, liberiateni etiaxo seruis date potest,9.2. auth. ut sponsalitia Latmi-ε nouel. ri 9. dc hocquii in oletinia ratione.Nacui licet quoil plus est, debet etiam licere quod est minus,c. cui licct de teg. ar. in c. sed minora licet in I atino de omnibus bonis teitainerso scruis etiam libertatem dare licere debebit,cum hoc minus sit, quam de omnibus bonis dispotiere.praete rea,vna determinatio respiciens plura determitiabilia debet omnia pari: brmiter determinar l. iam hoc iure ride vula. dc pupιl.sed minori in i . anno data elisaci illas lilponendi decinnibus honis, inter quae bona enumerantur etiam serui. e
go eodem mesto de eis, sicut de alijs honis disi mnete posse debet. - V M M A R I v M.t cretimatio,is concordantes tituli. 1 Unde dictust lex Fum Caninia. 3 urio modo procedat argu ultim a controibo
SV pr di bini suit olim per t. AEliam Setiam
minoribus 2 annis prohibitum fuisse in ni imittere seruo cuius dispositio multis ino dis limitata fuit per Imperatorem nostium, V rum quia alia erat lex quae usque ad certum numerum tantum, manumissionem in testamentoi permittebatilibertates iq; ualde, dc multum re- intingebat, hanc Imperator noster tanquainii tuidam,& libertatem impedientem omnino sustia lit,ic abrogatiit, de de eius abingatione in hoc f. pertracta cocordat . . titulus in C e lege Fusia Caninia Tollenda. lex rosa Caninia non ac ne, ut salso putat Accuri .nomen hahet sic lab auctoribiis P. ruso de C.Caninio Gallo consulitru qui eam Augusti temporibus ici ari int , cuius i gis si latentiam rescit Catiis lib. instit.tit. a. vlupi anui ragmentis tit. I.dc Paulaita sent.tit. Vltimo ea ex iis erat Hisbens dhos servos, an . hos Poterat in testamento manumittere, sed sit plures habebat, tune a duobus usque ad decem
di murum partem i tui ima decu ad uiginta,tertia D 1 Partem,
47쪽
4o Comment. . in Instit. Lib. I. i
. . partem, triginta usque ad centum,quartam patiem, a centum ad quingentos, quintam partem, nec plures via litam ex qliaci inque grandi fami lia vltra centum m testamento manumitti pol rant. hanc legem, ut libertatem impedientem de medio fh uuiit,& abroga iit Imperati hic & in s. unica. Cale latii .liberi. tol L& ratione. luia valde inhumanum videbatur, ut per eam morienti hus adi meretur facultas, qtiae viventibus cocina erat,& sic plus tribui actibus inter uiuos, qua minultima uoliintate contra lex ini. I. C.de lacrosancti cles. Ex qtio gloss& Docto. hic notant, P valet argumentum a contra tibiis ad ultimas voluntates. Intellige ais mattud, non negat iuE; Veluti hoc, licet in cottaebbu ergo & in ultimis uoluntatibus ualet, tanquam argumentum de m a toti ad maius affirmatiuE, sed si dicamus, hoc nolicet in contractibus, ergo nec in ultimis uoluntatibus, non ualet tanquam argumentum de minori ad maius negatiue, quod in iure nostro non est receptum; sauorabilior enim, & plenior est interpretatio ultimatum uoluntatum, quam comi inium. I.in testamentis.ff. de reg.iuri
x aliae seu secunda personarum .iatii io.
3 eis suimentum a contrariis quomodo nocedat
uel alieni tuta Titulus VIII. In principio Tituli. . t T T Actenus summam hominum diuisionem
inliberos. α sertios aecuratὰ explicauit Imperator; Nune ad alteram diuuioi descenditi, circa quod est aduertendum quod superior diuisio iuriissentium est, sequens uero pro maiori parte iuris ciuilis, uel inuentione, uel roserinatione, ut aduertit hic glos t. ει concordat cum hac rudi Titul. in aede his, qui sunt sui, uel alien.iuri
sit fecit uda personari testisio. C Ecunda personarum diuisio est, quM qita
di dam personae sum sui liuis, S quaedam ala
a sint perso sui iuris. PErsonae sui ii iris simi illae quae nullius potesta
ti, nec parentum, nec dominorum subiectae sitiani Veli iti omnes illi,qui liberi sunt,&parentes non habent,uel si habet,ab eis emancipati sunt & ex iis, alii sunt sub tutela, ut impub res, minores quatuordecim annorum. Alii sub cura, ut pii res, majores quatuordecim, & iniuriores uigintiqiii que . Alij nee sub tutela, nee sub cura, ut maiores as .ann.De quil somnibus
habetur insta. uti detinebusque ad finem Hibivilibri.
Vae personae alieni iuris dicantur. A Lieni tutis personae dicuntur illis, quae nest . dominis, uel parentibus subiceiae sunt,
ut serui, qui in potestate dominor usunt, α si ijiamilias, qui parentum potestati subiacent. De ijs omnibus .& de personis,quae iiii iuris, de dc Persei iis,quae alieni uris sunt dicturus imp rator, prius initium sumit ab his,quae alieni iuris sunt, ea ratis, ne quia facilius cognitis istis, intelli gi poterunt quae tui iuris sunt, cum contrariorueadem sit ratio, de disciplina. Hinc argumentum illud a contrariis colligitur, quo pastina Iurisco sulti,d interpretes nostri utuntur. Pro cuius persecta cognitione sciendum est, P contrarioru e dem est ratio de disciplina, qtio ad cognitionem , quia cognito uno ex contrariis, & reliquum c
gnoscitur; unde si cognouero quid sit uirtus, facile iiiiiii dispiciam,dc cognita priuatione,cogia 3 scam habitum. l. decem. st .de uerb.oblig. Item, Aquoad potentiatii, quia ilicquid potest fieri in uno contrariorum,illud Mena receptum est in ali O,ut sicut consensu contrahimus, ita dissensu distrahimus. ab emptione. 11.de paci. Hinc relucet illud quotidie dicitiir, sicut operatur propostum in proposito, ita oppositum in opposito. An & Iasin, plus aut . ins de action. intelligenisi sit diuersa utrobiq; latim, nam ubi diuersa militat ratio, ibi et dulcisa esse debet dispositio. Exe pia offerunt Balis Cast. n l lege i talab. de te sit. haered. Vbi dicunt v si latuto caueatur,ut si rIOrnon succedat fratri, non tamen in casu co trario uidetur sta uium disponere, ut ii lcr nor succedat sol ori, quia non est parratio, scd contraria conseruand bicilicet, agnationi .
i . Qui situr in potestate dominorum.1 Est ius dominicae potestatis. 3 2 imis dominorum alberinis D. Plico irati
Non sunt audiendae uanae populi uoces.s Seruis de domino quaerentibus non in credenda. 6 Nodie dominus in seruos moderatam correeti nem tantum habet. 7 Ex causa comar dominus vendere rem 'o
s Diuites tempore famis coginsunt, ut iusione tis r redant frumentum. ' Fugiemes adsutuam Trinci Avel Hessacro, . sunt securi. s. In potestate A s. Sed maior. I cui dicor esse in potestare domnorum i C Erui an plate dominorii esse diciatur, & h eri pilis iuris enitium est nam ab omnibus per
ue gentita constat hanc Platein recepta esse j. in potestate.hoc tit. de leseprima. ff. eodem. Reperio tamen quM Pl li. s.c. 22. testatur in Tapri,mane insula nemini seruos fuisse,sic apud L cros, ct apud Phocenses seruos habere lege uetiatum erat, ut lagum apud Athenaeuma b.6. p.7. quo
48쪽
De his qui sunt sui vel alie n. tur. Tit. VIII. 41
6 quo obseruandum erit; dictione, Omnes aut
aliam quain libet, ves generalem, ues uniuersale, ex subiecta materia coat i, ne omnia in uniuueci lini comi rehendat.
a ectus dominicae potestatis uarii. &multi recententur aper D 2. hinc. Primus est. quod seruiis quicquid acquirit, acquirit domino, edam inuit γ,& ignorant s. in potestate hoc tit.& F. itςm nobis insta per quas pers. nota qui intestigridi immodo licite acquirat, nam iniuste qu esita domino non acquiruntur. l.quod Diuus. s.de acquir. posses. Seso, seruus aduersus Hiam nec totqueri, nec interrollari iret est. l. seruos . se quaeae copto crimine adulter ij. l. non Elia.
C. Qui de adulti crimine fraudati Censes, Mannotiae, ves salsae monetae. Lvix.is. de iudic& crimine laesae maiestat mi ilia. C. adleg. Iul. maiestat. ει l. i. C.de quaslion .a crito,seruus dominum mius uocare non potest, nisi quaestio sit de his, quae ad statum,& libertatem serui pertinent. ll. vix .is. de iudici Latio, olim dominus habebat ius uiui de necis in seruos, adeo quod impune etiam eos occidere poterat. At hodie nullis hominibus.
ut sub imperio Romano sunt, licet supra mo-um,S: sine causa telli as segnita in seruos suos sauire:exceptis casibus notatis per glos hic in verho cognita: vltra quos, si quis propriuna seruum occiderit, non minus punitur fis D. Pii constitutionem,qtiam si alienum seruia interfecisset. es f. in potestate hoc tit.& l. i. in ii is eod. Dura enim nimis, uel ipsis diis semper visis suit, nimia domitioruin in seruos saeuitia. Nam Iuppiter ipse Annio cuidam per somnium in pera cortur ut natui nunciaret, non sibi placitiise Attonii Maximi si tu i , qui seruum suum verberatum patia huloq; astixum ante spectaculi commissionem Der circum egerat, quod cum resciuisset senatus
ilipplicium de crudeli domino sumi iussit, de adpropitianduin Ioue ludis illis Circensibus diem addidit Macrob. Saturnal lib. t. c. I. V li'. in l. Σ.is. mi resert Vmbriciam niatronam ab Hadriano in quinquennium relegatam fuisse ex quo leuissimis de causis ancillas suas atrocissime tractata ratide non solum domini, qui immaniter si mentes seruos occidunt; sed etiam qui duriores , de asperiores sunt,quam qitum est, ex Husdem D. Pij constitutione coercentiar. sed dc maior. hoc tit. Huius constit titionis occasionem prςbuit Julius Sabinus; qui cum in seruos cruaesis iam i m ess , de ipsi tam gratiem immanitatem diutius se te non possent, relicto domino, ad Principum statuas confugerunt, Aelianos: Martiano
Procoti sule eius Prouincis illac transeunte, eius auxilium inuocarunt. Is qui legem in hoc nullam
habebat. more solito Principem rei ueritate ad eum fidesiter perlata, consuluit. Cui Imperator Antoninus in ii e verba rescripsit. Dominorum quidem potestatem in seruos suos illibatam esse oportet, nec cuiquam hominum ius suum detrahi; le domino tum interest, ne auxilium contra si uitiam, uel samem, ues intolerabilem iniit riam denegetur ij , qtii iuste deprecantur: ideoq;
coa osce de querelis eorum, qui ex familia Iulii
Sabini ad sacram satiram consocerunt,& si vel . durius habitos quam aequum est uel infami iniuria adsectos esse cognoueris, venire iube, ita ut in potestatem domini non reiicitantur; Quod si in constitutioni fraudem secerit, sciat me ii admissum aduersus se soletius exequiaturum; Dicit: dominorum potestatem in seruos illibatam esse oportere,nec cuiquani ius suum detrahi: staneque iussum, neque legibus conscia tan iam G. inuitis dominis seruos in libertatein eripi ; pro Hadrianus Ini populo uolenti aurasam, qui in Circo placuerat liberum fieri, noluit conseruire nedito fieret iniuria Dion. 5e Spartia. in Hadri. a
quo non abliorrens. D. Marcus, ex acclamatione populi seruos manumitti vetuit. l. si prii latus. f. q.& a quibus, de alibi uanas populi uoces non esse audiendas legislator scriptum reliquit. l. decuri num. C. setanis. c. t. de .leel. 5: si aliquando publica causa suadente, aut alia iussa ratione, lex,ues Princeps,ius alterius imminuit, eodem tramite rerum pretium persolui nibet. l. venditor .f. si constat. g. commvn. Pr d. Dicit: Sed & dominorii interest. Qualiteri mersit dominorum, ne auxiliuseruis denegetur, declarat Theophilus, . ne seriti durissima seruitute oppressi, & atrocitate desperata huiusmodi iligi liberatione in ipsos dominos aliquid inachinentur; aut manus sibi inserat, aut saga arrepta pratum sui domini alisciant,& certe clades multa ac perniciosas a se tuis sabiicatas fuisse legimus dum ausum a ceruice excinoc a
gresti sunt. Ill potissimum insignes sunt ' Herodonio Sabino duce, illatae suciunt, de quidi Liauius lib. . nec non ill dum capta suerunt castra Manilii Lentuli Pisonis, seruorum tumultu, Macie, ut narrat Plutarch. in Crassis, Orosius lib. s. ι -- ου.de Diuus Augustinus libro tertio de ciuit te Dei capit et O. alia in seruorum rebellionem duce Athenaone pastore seruo, in dominos, qua exercitus Seruilis,& Luculli trucidatus suit superiores author es narrant. Extat etiam memoria
alterius rebellionis seruorum, Duce Spariliaco in liberos, qua Campania tota, de stre omnis Italia direpta fuit, ut docet Orosius libro quinto capitulo vigesimoquin to, Eutropius libro sexto capitulo secundo, & Appian. libro primo bellorum ciuilium. Dicit cognosce, quia seruis dedos minis querentibus non est crisendum, cum C nuinum quoddam odium seruis in dominos insitum esse videatur. Seneci episto. 7. Subdit, v ni re iube bonis conditionibus. Ne dominus interim se tuo insensior graues venditioni condiutiones apponat . Addit: Ita, ut in potestatem Domini non reuertatur, quia haec conditio in venditione apponi debet , ne unqtiam in potestatem Domini reuertantur . Hodie igitur restat Dominis moderata tantum correctio, dec potestas quaedam in serum.len unica. Codice de emendat. serv. de hoc ne dominica potestas omnino inanis reddatur, si nec modicam correctionem haberent, cum prς sertim totidem hostes, ut est in prouerbio nobis esse soleant, quot serui Macrob. libro primo Saturnal. cap tulo undecimo. Hinc colligunt Docti quod sit currendum est non iniqua postulantidit Attilici nius. s. desernit. rustici prolor. α iussa Petenti. .
non est denegandui assensus lege i istum.
49쪽
4 et Comment. in Instit. lib. I.
C de Men. QuM licet nemo inuitus cogaturuEdere rem suam iuxta.l nec emere. C. te iure destia. 7 ber. tamen si ibsistente aliqua causa ci potest, ut hic in tex. nostro, sicut ec tempore samis diutu
ium feci indum Bald. de alios in Li.C. de episco. audient. Item quod qui ad statuam Principis consueis sit securiis adeo quM inde extrahi non potest, ibi quod de mulio magis locum habet in s
' Eientib:is ad aedes sacras. .sed ii equeauth. de madat. Princi p. qui mos originem traxit a Mose, qui post reditum in tribus ciuitatibus ab ipso condiatis, es constituit, ad quas, qui non ex proposuto hominem occidissent confugientes, tuti erat, nec inde extrahi poterant, ut legitur apud I seph. lib. . Nepotes Herculis post liram ipsed tetris m grauit,eos sorte timentes, quos auus vex uerat, Athenis misericordiae templum colloc runt, ut esset eis asylum, a quo nemo per uim extrahi poterat. Vt Seruius in ι. des. Aen.tradidis eum Statii locum citans ii .Thebaidos.
Fania ei I defesbos acie , busta pateret Numinis, Herculem edae si nil per ater. Sic sacra se loco com mneam ris
confugia in Quod de Romulsi fecisse Romae authotes sunt. Liu. lib. r. ab urbe condita,& Dionys Alicarn.lib. a. antiquit.Romam,de quo meminit. Virgaitar. Aeneid. i Huic lactim ingrauem, uera romulus acer Uylan
Rettulit c gelida mora ars rupe Lupercal,
Et Ouid. Fastorum Aoruuli Aut axo lucum circundedit alto quilibet huc inerit Ofuge, tutus eris. Apud Athenienses, Thesei sepulchrum seritis, Mijs,qui potentiores metuebat Asyli loc' sua, a amodum Plii tarchus in Theseo scribit. apud Lacedaemonios Palladis templum tantae dignauisus silit,ut pecunia iudicati, de nocentes quicunque etiam capite damnati, qui ad illud consu Glent pecunia,noxaque soluerentur. Patisanias in Atticis existimat non ob aliam causam Sullum in diram incidisse calamitatem, quamquM Amst nem,qui in Mineruae templum coniugerat, ut extra bim interfici iussisset. Idem Pausanias in Achaicis Helices urbis excidium commemorans multa exempla tradit. quibus apparet implacabilem omnino suisse numinum iram ob uiolata Deorum templa,quo loci etiam restri Dodonati Iouis oraculum Atheniensibus redditum. . cratibi Eumenidum 'mans, ta curia martis Sint cordi, hinc bello domiti: na forte lacolles Suppliciter trister venient: tu proiice tela su plitibus Dircens diuum quos iura tuentur. Traditum est etiam, Orestem, matreoccisi . cum a tribus sutiis infestaretur,in templum Apollinis confugisse, nec avias ingredi Eumenidas, sed expectasse, dum exiret. Hinc vergitaibro quarto Aeneidos. aut Agarenem Mnsius scenis agitatus Ormere maram facibus matrem , O serpenti iatris DO, vltrissetWsedent in limine Armsi igitur ueteres salsis, ac uanis suorum deorum stira siti in nidias, eorum simulac adeo sacrosancta habuerunt,ut ad ea se resplentes, ab
omni iniuria tutosatqueimmunes, tamdiu ineuoluerint quandiu casa de ac templa habetent receptacula: arctiori multo, de sortiori ratione tene. Dur nos honorem debitum lactisdomibus.&locis exhibete.Hac de causa statumni Imporatores.quod ad aras, i et aedes sacras confugie res tuti sint. F. sed neque auth. de mandat. princi
id quod uoluerunt sumna. Ponti procedere quamuis grati a maleficia pertractauerint quicquid sit de iure ciuili,cap inieralia dc ibi A . nu. a . Mimiarunt Leccles, verum cum Eccle*s immunitatas data non sit, ut sim asyli delinquentium, de
quae lansunt, quae qui patrauerint, tametsi ad templuma edentes,impunitate no donantur,qualia sunt sacrilegium, proditorium, homicidium, blasph nila publicum latrocinium, noctura depopul tio delicitam in E lesia commissum, stultra. tunc, ut dicis sumni. Pont.in c. sn de immunitate eccles.legis auxilium inuocat, qui in legem coram mittit .Et alia id genus de quibus,& aliis ad hanc mater am pertinentibus, dicam in meis Canoniaris quaestionibu .
t continuatio, Sconcordantes Tituli. α Patria Meuas quid.; Mater ius patriae potes is non babet. 4 8 ac rumuin patria dicitans 'ati extra matrimonium in potesate tris rau
sunt,6 Expatrao, non materno genere deducitur nomen, er nobilita Square et ob quam ca famγ'τat olim babebatiux Mit neci is silio bo
Propter necessitatemfamis Eur per patrem ven di vel tignori tradi potest. 9 Nulla lis intor patrem, flium consi ei e p uit. io 'Nec a remor matrem,so evenia, filius inius vocare poto ii quod peculium patri acquirat filius. ii Nec montiscar sa donare ditius sine cresensu patri re ex mutμο obli uri, nu in rudicio Dare
33 Quare Duces ventiu rumcrucem in fronte gesta resoleant.
Thulus a X. i Ictum est supra de Potestate,quam habenti I domini inieruos, nunc succedit de Pin state, quam habent parentes in filios, de habet hica ii .concordantem Rubricam in C. Patri potestate.
mii sit Patria potestas. 1 I Atria potestas, est ius a populo Romano in-l uoductum, per quod hiij,& fili carieti qua. desta res, in lineam masculinam, ex legitimo
50쪽
re timo trint imonio nati uellegitimati, aut a loptat , suis patentibus, de ascendentibus paternis subijciuntur, q ioad certos effectus. . I. sc tot hoc titulo nostro, Dicitur ii 3 primis. Patria potesta quia solummodo pitres hoc jas in liberos hent,no matres ,& licet aequalis reuerentia debeatur tam patri, quam matri, secundum text. in L parentes de in 3 ius uocando; tamen staminae hane potestatem , suam ius ciuile introduxit, non habent. . seminae
ins de adoptionibus. Dicitur iusi populo Romano introductam, quia hoc ius proprium est ciuium Romanorum,dc non omnibus homini-hus sed solum ciuibus Romanis,hoc est, illis, qui
sub Imperio Romano sunt,competit. F. ius aut
hoc tit. 8c ibi glosin uerbo stomanorum. solebat olim Romani principio nascentis urbis uicinos
Populos in ciuitatein admittere, ex qui a Latini antiquissimi socij suerantiqui iure civitatis Romanae donati sunt; deinde alii Prouinciales iure
Meteris Latii curitate donati cape tu unde iure Italico donari dicebantur.L i .is. de censibus, qu ratione Italos omnes, Strabo scribit lib.Geogra. . Romanos appellatos sui se . Demum Ant nius Imperari, qui expietate cognomo ni Pij metuit, hoc ipsam omnibus in commune subdiatis, lege lata,donauit, constituens, in q,ucunque Romano Imperio satae forent, V.omani ciues essent,&haberentur.Un orbe. si testatu homia.
quod eb pertinet,ut magistratus creari,& hon res in ciuitate adipisci possent, nec non legitimas haereditates adire, teli amenta si cete, liberos in potestate habere, oc similia; hac de causa Roma, 4 communem patriam esse, licit Modevinus iuris. C.ini. Roma. Tad municipat Alci. lib. . dis ii Le. xi. Dieri ut filis γ fili ri nati exi in irrio matri inonis, quia nati ex damnato coitu, dc extra martii nonium non sunt in potestate nostra. l. s.ff. dea his, qui sunt sui, uel lic iura, lex naidrae. isde' nu ili min. Da vel legitimati aut adoptati. L eis nati quia q Iamuis aliquis non sit natus ex iuvis nuptiis, si tamen legitimetur, deuenit in potesatem patris. F. finanfra te nupti adoptati. nam
licet aliquis non sir tui; i ii tamen in filius adopteriit meitur in potestate illius, qui adoptat. ,. i. in sca de adopt. ubi dicam, de leg. s.fsde Lis, qui sunt
sui, vel alien .iur.5c sieta sunt cauta Patrue potestati faustae nui rixae titilatio,& ad' in glocini. 3.ssidebas, qui sumiui uel alien .itari Dio, de caeteri descendentes; quoniam non solam si ij, filiae; sed etiam vepotes, o pion epoto inpotestate, nolim lunt. .fim hoc tit. dc l. is de his qui suntlai, ii et alieno: r. Duci. Descendentes ex sianca mascarina, quia quidescendunt ex seminin non sunt in potestate noctra, sed ris eorum,
due .sin. in fine B tio eis quia fit ij. Qis adsimiliam
sebuntur par rei oc non matrem. l. cum legitimae. Edestat.homu ex paterno' legenere, Ac non materno deducitiu nomen, ec nobili: autem exemplo. CO decurion. lib. i inde Lise in ilix. s.fin. ff. de vel alii ficati tu ius rei causim refert C raui, .Miicet Loth is. Emanante in Athenarum arce aquarum scatuligine, eodemque sertEloco enata oliva arbore, a Cecrope Rege missisuerant homines Apollinis oraculum sciscitaturis ut siquid illo osteii dij minitaremur, ra nem ediscerent: quibus responsum est, non ad alicuius calamitatis significationem in in osterum sed deorum duorum inter se certa'tiuin, v-ter eorum Athenis nomen imp'neret:de perundam Neptunum, per oleam Minermain significari, Ziare libertim,& integrum esse Atheniensibus,ut rixis Dci nomine nuncupandam vellentriuitatem, decernere. Quae cum a Legatis CG cropi renunciata essent, dc mates, de Mivinas
nam tum de mulieres publicis consultationibus intererantὶ ad serenda super hoc suffragia conuocauit. Maribus igitur pro Neptuno,r minis pro Minerua in suifrauia euntibus: saeminae cum plares essent,quia suminarum una plas inuenta est, vicerunt. dc quod ii su uenite videmus uicit m li tem partem numerosior, sicque Mineruae nomine ciuitas Athenas nuncupata fuit, Minerua, Graecis Athena dicitur: Qua de re indignatiani Neptunum,tantana aquaru in vim effudisse se xur, ut Atheniensium terram omnem occuparit maris facies 'uem ut placatent triplici supplicio mulieres assectae suerunt. Primum, ut ne quis Atheneas eas uocaret. A lte: um, ut nullaisminarum post hae serret suffragia . Tertium, ut
nullus nascentium materno nomine censeretur.
Caun j, ut Herodotus tradit lib. t .qui Clio inscriabitur, nec non de Licii, Caelio aut horri a matriabus, Jc anajet nomina accipiebant, dc genus suum repetebant. Dixi: subiiciuntur patri, vel ascendendi paternis, quo donec vivit auus, vel proaulia , nepos in eoru in ea potestate,dc non patri . l. F. R. denis, si sunt sui vel alien iur. dc F. i an Ru bus molius puta test. soluit. Dixi: quoad certos
3 T Rimus effectus Patriae potestatis est, o olim
in pater ius babebat uti de necis in filios, do .cet hoc Paulus. I. C. ni l. in suis. ff. de litata dc posthum. Sic apud Aegyptios, nulla alia plana pari bus filios occidentinus constituta erat, quam quod tribus diebus tot demque noctibus carea cadauer interempti ai sisterent; minime. n.
iusti imputabant ob interfectum filium vita pii vari eum,qui eius vitae author fuisset,sta dolore, depcnitentia facti affligendii esse, ut scribit Di dolus Siculus, libro secundo Bibliothe. eamque si cientem ps nam putarunt, nam sui ait Euriavid ) in supplicibus Actae 1.versici i 2 s. nullum, cruciabilius malum, inueneri t,quim filium
mortuum conspicere. si egimus Cardianos, ut supplicio acerrimo assicerent Miltonte Thra-ςem, amicum Atheniensium, proditum Caud mo cum filio, primum filium ante patris oculos in naui iugulasse, de E naui in pelagus proiecisse. ut scribit Demosthenes contra Aristocratem Fertur etiam, Stratesicleam spartiatam muli
rem, cum filio captam,torto rex ingasse, ut prior filio necaretur, sed ut crudelius vexaretur
obtinuisse.Plutarcho telle: de apud Vergilip in Priamus increpat Nςoptolemum, non des desilij sed quod ante patris occidisset oculos, ut anumadi tertit Sextus Victor libro primo vati lectio. c. s. Sed cum id nimis acerbu uideretur, nimiri;