장음표시 사용
151쪽
est ius, od dicitur morib' constitum. Nam cu ipsari ges nulla alia ex caussa nos teneant, si quod iudicio populi receptae sint: merito & ea quae sine ullo scripto populus probauit,tenebul omnes. Nam quid interest, sunfragio populus voluntatem sua declaret, an rebus ipfis&ractist are rectissime etiam illud recepta est, ut leges non solum sui asio legislatoris, sed etiam tacito consensu omnium per desuetudinem abrogeritur. Longa consuetudo habet vim legi maxime si in contradicto iis dicio sit opposita O sumit vigorem ex tacita populi couentiane: γnon es t cesse quod redigatur inseri in legem interpretatur eg e legis intellectu dubitatur: O Omuia praeducta obtinent us
DIuturna consuetudo pro iure & lege in nis , quae non ex scripto descendunt,obseruari solet.
XXXIII l. IDEM lib. t i i l . de offeroconsulis.
CVm de eonsuetudine ciuitatis vel prouinciae cor fidere quis videtur:primum quidem illud explorandum arbitror, an etiam contradicto aliquando iuditaeio consuetudo firmata sit.
Iuris ἐπde 4 Ide Cicero C Ed & ea quae longa consuetudine c5probata sunt,aabbr. et in P per annos plurimos obseruata, ehat tacita ciuiu e5D etione uetio: no minus, u ea, quae scripta simitura , soruatur. P
2. ad TMo magnae authoritatis hoc ius habetur: quod in ta- Hersili , I tum probatym est,ut non fuerit necesse scripto com-
in Par prehendere. titione O- x x x V r i. r D E M lib. r. Quaestionum.
ratoria. C I de interpretatione legis quaeratur: in primis inspiPlato dia- D eiendum est, quo iure ciuitas retro in eiusmodi ea-Dv.3- sibus via fuit. Optima O1 est legu interpres cossietudo. I ib. xxxv I ii. CALLisTRATVS lib. 3. Quaestioni NAm imperator noster seuerus rescripsit: in ambiguitatibus,quet ex legibus proficiscuntur: consu tudinem, aut rerum perpetuo similiter iudicatara a thoritatem vim legum obtinere debere. xx Tra
152쪽
- De constitutionibus principum. 34
Od no ratione introductu est,sed errore prirnu, deinde consuetudine obtentum :in aliis similibus
non obtinet.. X L. M o D E s T i N v s. lui. r.
FRgo omne ius aut consensus fecit,aut necessitas c5stituit,aut firmauit consuetudo. XLI. VLPIAN Vs lib. I r. Instituticinum. Totum autem ius consistit aut in adquiredo, aut in conseruando,aut in minuendo. aut enim hoc agi- tur,quemadmodum quid cuiusque fiat:aut quenladmodum quis rem suam,vel ius suum conseruet:aut quomodo alienet,aut amittat. cipe bre
DE cONSTITUTIONI B VS sitit, diu principum. t Tit. II M. DP.3-
JVod principi placuit,legis habet vigore: utia privilePis pote cu lege regia, quae de imperio eius lata est,populus ei & in eum omne seu imperium ab Ale. Ing&potestate coserat. Q dcuq; igitur imperator per epistola & subscription* statuit, lA O quvel cognosces decreuit,vel de plano interlocul'est,uel edicto precepit:lege esse c5stat.haec sunt, quas costitu- Qit Ne lationes vulgo appessam'.Plane ex his quetda sunt pson Iesaquῆ nec ad exuplum trahutur.na quod princeps a- radu ri licui ob merita indulsit, vel si quam poenain irrogauit, dialeto vel si cui si exopto subuenit. persona risi egreditur. 6. DII. VLPIRNvs Id. iit r. fidei continussorum. Siba in IN rebus nouis costituedis euidens esse utilitas do missilibet, et recctat ab eo iure, quod la diu sequi, visu est. sine de
153쪽
Q ve-valibertas, contra quavera
p A v x v s lib. i. Institutionum. Mne ius,quo utimur: vel ad personas pertinet,vel ad res,vel ad actiones.
CVm igitur hominum caussa omne ius constitutum sit:primo de personaru statu ac pbst de caeteris ordinem perpetui edicti secuti,& his proximos atq; coniunctos adplicantes titulos: ut res p/titur,dicemus. III. CAIVs lib. I. I tutionum.
SVmma itaque diuisio de iure personarum haec est: Equod omnes homines aut liberi sunt, aut serui.
Libertas est naturalis facultas eius , quod cuiq; fac re libet: nisi si quid vi aut iure prohibetur. Seruitus est constitutio iuris gentium, qua quis dominio alieno contra naturam subiicitur. Serui ex eo appellati sunt,quod Imperatores captiuos vedere,& per hoc seruare,nec occidere solent. Mancipia vero dicta sunt, quod ab hostibus manu capiuntur.
Seruomm una est conditio iberorum praereatio duplex. Ineprimo.OUel ui fiunt dupliciteri aut de iure gentium, aut de iure ciui-AI oesecundo. sue mater fit libera tempore coceptionis sue tempore partus,sive medio tempore inter conceptiomemstparta: par Ftus est liber.Bariolus. V. MARTIA NYs lib. r. IVitutionum
FT seruorum quidem una est conditio,liberorum autem hominum multae. quida enim ingenui sunt,quidam libertini. Serui autem in dominium nostrum rediguntur,aut iure ciuili,aut gentium. Iure ciuili,si quis se maior viginti annis, ad precium participandum ventro Dassus est. Iure gelium serui nostri sunt, qui ab hostibus capititur,aut qui ex ancillis nostris nascutur, I genui sunt, qui ex matre libera nati sunt. sufficit autem liberam fuisse,quo tempore nascitur, licet ancilla conceperit. e contrario,& s libera conceperit,deinde ancilla pariat:placuit eum,qui vascitur,liberu nascitnec interest
154쪽
a terest iustis nuptiis concepit, an vulgo. quia non debet mr calamitas matris nocere ei, qui in ventre est. Ex hoc quaesitum est,si ancilla praegnans manumissa sit, deinde anellia postea facta aut expulsa ciuitate) peperit,liberum,an seruum pariat dc tamen rectius probatum est, liberum nasci:& sufficere et,qui in ventre ess,libera imatrem vel medio tempore habuisse. LV r. c A i V s lib. I. Iti'tutionum. Ibertini sunt,qui ex iusta seruitute manumissi sunt. vii. PAVLVs lib. vi ari depcntionibus qua liberis
i in utero est,perinde ac si in rebus humanis ense custoditur:quoties de commodis ipsius partus quaeritur: quanquam alij, antequam nascatur; nequaquam prosit. . v xi I. P Λ P I N I A N V s lib. I i I .Qu stionum.
IMperator Titus Antoninus rescripsit: no laedi statum
liberorum,ob tenorem instrumenti male eoncepti. ix. I D E M lib. x x V. Quaestionum.
IN multis nostri iuris articulis Aterior est conditios Eminarum, qu .m mastu lorum. Quyndo aliquidpotest iudicarisecundum minus potens G. maius potens: arienditur maius potens. Bariolus. x. V LνI Α γε V S lib. r. ad Sabissum.
, Vaeritur,liermaphroditum cui comparamus.& magis puto eius sexus existimandum, qui in eo prae-- ualet. De t
Matrimonium a principio illicitum non lidatur per iussuper- repsemAEueniens quantum ad legitimation filiorum iam uviorum.Bario. Gezli.3. e. xl. FAVLVS lib. x v i i i. Restonsorum. 16.PlM.fREspondit eum, qui uiuente patre, & ignorante de de placita coniunctione filiae coceptus est licet post mortem Hilos citaui natus sit: iustum filium ei,ex quo conceptus est,non Ceseri σvideri. in ii.de die Natus inseptimo mense dicitis legitimus. natali.Μa x i I. I D E M lib. x I x. Re1ponsorum nobis. RSEptimot mense nasci perfectum partum, iam rece- I p.6.inptum est propter authoritatem doctissimi viri Hip- sonio Se pocratis.& ideo crededum est,eum qui ex iustis nuptiis pionis a septimo
155쪽
septimo mense natus est,iustum filium esse. T
SEruus in capitali causa fortunae iudieio e domino
commissus:& si fuerit absolutus,non fit liber. Pa tus monstrosi, id es conti a naturumseu formam iaminum, nou dicuntur esse le*timi.Baaetolus.
Non sunt liberi qui contra semam humani gen
ris couerse more procreantur: veluti si mulier m5strosum aliquid aut prodigiosum enixa sit. Partus autem, qui membrorum humanorum officia ampliauit, alicuius videtur effectus: & ideo inter Iiberos connumerabitur. Conditio orizae artosta circa Ubertatem F ties filios peper rivimpletur tresflisspmc;ado, adeo quod quietus partus dieitm' esse Mem, In mater si libera: conditio de dando a statοιs --
ARescusa , si tres peperisset , libera esse testamento
iussa:primo partu unu ,secundo tres peperit.qua, stum est:an,dic quis eorum liber esset Haec conditio libertati adposita, iam implenda mulieri est. Sed non dubitari debet,quin vltimus liber nascatur. Nec enim natura permist, simul uno impetu duos infantes de uno
mero matri S cxcedere rut ordine nascentiu incerto non V. appareat, trum in seruitut libertateve nascatur.Incipiente igitur partu existens conditio efficit, ut ex libera edatur,qui postea nascitur: veluti si quaelibet alia c5ditio ibunati mulieris adposita,parturiente ea existatis ac manumisia sub hac conditiones decem milia lis edi Titio dederit reo momento, quo parit, si per alium impleuerit conditionem : iam libera peperisso credenda est. XVI. VLPIA NYs lib. V I i. Disputatio-m.
I Dem erit,si eadem Arescusa primo duo pariat, postea geminos cdat. dicendum in enim,non posse viru- ciue dici ingenuu,sed cum qui posterior nascitur.quae itio ergo tibi potius est,non iuris.
156쪽
IN orbe Roniano qui sunt, ex constitutione impera- De iure ei toris Antonini ciues Romani effecti sunt. Cie.MMMlier pretias n; debet dati υltimo supplicis,donec pariata. oratio. prox Viri. IDEM tib. X X v I I. ad Sabinum. Corue.BMIMperator Hadrianus Publio Marcello rescripst: li- ια beram,quae prςgnans ultimo supplicio damnata sit,liberum parere: de solitum esse seruari eam dum partum ederet. Sed & si et,quae ex iiistis nuptiis concepit,aqua& igni interdictum est:ciuem Romanum parit,& in potestate patris. Legitime natus,quo ad conditionem O originem patrem sequi
tur atrem verosequitur non legitime natus.Baaratus. x I x. C E L s v s lib. x x I T. Digest.
CVm legitimae nuptiae factae sunt, patrem liberi sequuntur: vulgo quaesitus,matrem sequitur. Superueniensfuror non mutat dignitatem e dominium. Ba X X. V L P t A N V s lib. x x xvi a r. ad Sabinum.
Qui furere coepit;&statum & dignitatem in qua
suit,&magistratum,&potestatem videtur retinere: sicut & rei suae dominium retinet. NX I. MODEsTINVs lib. V r I. Re Fatum. Homo liber qui se vωidit: manumisius non ad si um statum reuertitur quo se abdicauit: sed efficiatur libertinae conditionis. X X II. I D Ε Μ. lib. X 3 I. Restonsorum. HEremitus Modestinus respondit: si eo tempore eniNa est ancilla,quo secundum legem donationis manumissa esse debuit: cum ex constitutione libera suerit,
ingenuum ex ea natum. xx III. IDEM Iib.primo π po τω I.
V Vlgo coneepti dicuntur, qui patrem demonstrare non possunt: vel qui possunt quidem,sed eum h bent,que habere no licet qui & spurij appellatur ταυμ ilis απορίμ.
Ex naturae est,ut qui nascitur sine legitimo matri monio atrem sequatur:nisi lex specialis aliud inducat. lxx v.
157쪽
. Digestorum. lib. I. Tit. VI.
x x V. I D E M. lib. I. ad I asiliam O Papiam.
IN genuum accipere debemus etiam eum,de quo sententia lata est,quamuis fuerit libertinus: quia res iu
dicata pro veritate accipitur. x x V I. I V L I A N V s lib. L x V i I r. DUM.
i in utero sunt, in toto pene iure ciuili intelliguntur in rerum natura esse. Nam & legitimae haereditates iis restituutur: & si mulier praegnas ab hostibus capta fuerit, id quod natum est,postliminium habet. Item patris vel matris coditionem sequitur. Praeterea si ancilla praegnans subrepta fuerit: quamuis apud bonet fidei emptorem pepererit: id quod natum erit,tanquam furtivum,Vsu non capitur. His consequens
est: ut libertus quoque quandiu patroni filius nasci possit: eo iure sit,quo sunt,qui patronos habent.
FVm,qui se libertinu esse fatetur:nec adoptando patronus ingenuum ficere potuit.
Persuarum qi adam sunt Ai iuris quaedam allem: serum
E iure personaru alia diuiso sequitur:quod quaedam sui iuris sunt, quaedam alieno iuri subiectae sunt. Videamus itaque de his,quae alieno iuri subiectae sunt.nam si cognouerimus, quae istae personae sunt:simul intelligemus, quae sui iuris sunt. Dispiciamus itaque de his, quae in aliena potestate sunt. Igitur in potestate sentserui dominorum : quae quidem, potestas est iuris gentium . riam apud omnes peraeque gentes animaduertere Possumus,dominis in seruos vitae necisque potestatem
tuisse: de quodcunque per seruum adquiritur, id domino adquiri. Sed hoc tempore nullis nominibus, qui sub imperio Romano sunt :licet supra modum,dc sine caussa
158쪽
De his sit sui vel alieni iuris sunt. a
A causa legibus cognita, in seruos sitos sarii ire. Nam ex .eonstitutione diui Antonini: qui sine caussa seruum suum occiderit, non minus puniri iubetur, quam qui alienum seruum occiderit. Sed & maior asperitas do-
minorum eiusdem principis constitutione coercetur. ii. L P I A N V s lib. VII I. de ossicio ProconsSI dominus in seruos saeuiat,vel ad impudicitiam turpemque violationem compellat: quae sint partes praesidis, ex rescripto diui Pij ad Aelium Martianum pro- nsulem Beticae manifestatur: cuius rescripti verba haec sunt: Dominorum quidem potestatem in seruos suos illibatam esse oportet,nec cuiquam hominum ius su- Duo ε σψὰ um detrahi . sed dominorum interest: ne auxilium comtra saeuitiam,vel famem,vel intolerabilem iniuriam de- megetur iis, qui iuste deprecatur. Ideoque cognosce de querelis eorum , qui ex familia Iulij Sabini ad statuam Mor eonfugerunt: & si vel durius habitos, quis aequum est, vel infami iniuria adfectos cognoueris: venire iube,ita ut in potestater. domini non reuertantur, quod si meae constitutioni fraudem secerit et sciet me admissum seuerius exsecuturum. Diuus etiam Hadrianus Vmbriaciam quandam matronam in quinquennium relegauit. Ibd ex reuissimis caussis ancillas suas atrocissime tr fasset. Fit ex legis o matrini intonatin descendentes ex eo, se sunt in 'estate parentum: in nepos exsilio post mo rem aut reincia
dit lupaestatem patris, si pater suus fuit irapotestate ampis νη
ITem in potestate nostra sunt liberi nostri,quos ex iu- afilios Celstis nuptiis procreauimus : quod ius propriu ciuiuni b'αa .7Romanorum est. Naso dia III r. LPIANV s libro primo Institutionum. l se
Am ciuium Romanorum quidam sunt patresfami- de legibLl liarum, quidam filiisimiliarum . quaedam matren Deut .27 familiarum, quaeda filiarsamiliarum . Patresfamiliarum Valetnias . sunt, qui suae potestatis sunt:siue puberes, siue impube- tit. depares. simili modo & matresfamiliarum. fili j vero & filiae- reumseuetaniliarum qui sunt in aliena potestate. Nam qui ex me ritate,
159쪽
uxorem ea nascuntur, in potestate mea sunt: item qui ex filio meo & vXore eius, id est nepos meus & neptis. aeque in mea sunt potestate,& pronepos & proneptis, de.
deinceps caeteri. V. I D E M. M. X X.x v r. ad edictum.
NEpotes ex filio, mortuo auo, recidere solent in fi- iij potestatem: simili modo & pronepotes, & dein ceps,vel in fili j potestatem, si vivit, & in familia mansite
vel in eius parentis, qui ante eos in potestate est. & hoc non tantum in naturalibus,verum quoque in adoptiuis iuris est. Ira dieitur filius legitimus qui ex viro C uxore ad matrim . nium contrahendum . generaludum habilibus ut eo bitantiabus constante matrimonio nocitur.Bariolus. V I. I D E M lib. I x. ad Sabinum
s Ilium eum definimus , qui ex viro & uxore eius nascitur. Sed si fingamus absuisse maritum verbi gratia per decentum,reuersum anniculum inuenisse in domo sua:placet nobis Iuliani sententia,hunc non esse mariti filium. non tamen serendum Iulianus ait eu,qui cum uxore sua adsidue moratus,nolit filium agnoscere,quassi
non suu . Sed mihi videtur quod & Scaevola probat si
constet maritum aliquandiu cum uxore non concubuisse,infirmitate interueniente, vel alia caussa : velut si ea valetudine paterfamilias fuit, ut generare non posset: hunc, qui in domo natus est, licet vicinis scientibus,filium non esse. v II. I d E M lib. x X v. aa Sabini m.
SI qua poena pater fuerit adsectus, ut vel ciuitatem a- inittat, vel seruus poenae efficiatur: sine dubio nepos filij loco succedit. Furor superueniens non tes facere quo minus filii ex legitimo matrimonis nati, ante vel post , dicantur esse in pol te patru.
PAtre furioso, liberi nihilominus in patris sui potea state sunt. Idem & in omnibus est parentibus , qui liberos habent in potestate. Nam cum ius potestatis moribus sit receptuinec possit desinere quis habere in potestata
160쪽
De his qui sui vel alieni iuris sunt. 13
A exierint liberi, quibus casibus solet:nequaquam dubitandum est,remanere eos in potestato.Quare non solum eos liberos in potestate habebit,quos ante furorem genuit: verum 3c si qui ante furorem concepti,in
furore editi sunt. sed si in Iurore agente eo,uxor concipiat: vigendum,an in potestate eius nascatur filius . nam thriosus,licet uxorem ducere non possit,matrimonium
tamen retinere potest . quod cum ita se habet, in potestate filium habebit. Proinde & si furiosa sit uxor,ex ea anta conceptus in potestate nascetur: sed & 1n furore eius conceptus ab eo, qui non furebat, sine dubio in potestate nascetur: quia retinetur matrimonium. Sed & sia ambo in furore agant, Sc VXor & maritus, & tunc conci- , . piat:partus in potestate patris nascetur,quasi voluntatis reliquiis in furiosis manentibus.Nam cum consistat matrimonium altero furente, constat & utroque. Adeo au- .lε retinet ius potestatis pater furiosus, ut & adquiratur illi commodum eius,quod filius adquisiuit.
I Iliusfamilias in publicis caussis loco patrisfamilias lapsilisis
habetur: veluti si vel magaeratum gerat, vel tutor ω s p
Sententia lata in principali. nonpraeiudicat in lucidenti de quo in et qui sum Ue est eo immaariolus. fere. Gezς x. v L pr Asus lib. D II. ad L. Iuliam O. Papiam.
SI iudex nutriri vel ali oportere pronunciauerit: dicendum est de veritate,quaerendum,filius sit an non. neque enim alimentorum caussa veritati facit praei dicium. Tr. MODEST IN Vs lib. I. πανyca s.
IN uiti silij naturales, vel emancipati, non rediguntur
DE ADOPTIONIBUS ET EMANAE cipationibus, Cr aliis modis,quibus patria po*