장음표시 사용
191쪽
Digestorum lib. I. Tit. XVI t.
eorum,prout tibi leuari vel onerari culpa eius videbi tur,constitueris . nam custodes furiosis non ad hoc solii adhibentur, ne quid perniciosius ipsi in se moliantur. sed ne aliis quoque exitio sint. quod sit conlinittatur: rici immerito culpae eorum adscribendum est, qui neglige liores in officio suo fuerint. XV. MARTIAN us lib. I i .de iudieiis publicis. I Llud obsermadum est: ne qui prouinciam regit,fines eius excedat,nisi voti soluendi caussa: dum tame abnoctare ei non liceat. x VI. M A C E R Lb. 1 de ossis nasidis. SEnatusconsulto cauetur: ut de his , quae prouincias regentes comitesve aut liberti eorum , antequis inprouinciam Venucnt,contraxerunt: parcissime ius di- κeatur:&vt actiones amissae ob eam caussam, quod institutae non sint: postea quam quis eorum ea prouincia CX- cesserit,restituantur. Si quid tamen inuito accidit veluti si iniuriam,aut furtum passus est:hactenus ius dice dum est,ut lis contestetur , resque ablata exhibeatur Scdeponatur, aut sisti exhibexsue satisdato promittatur.
xv II. CELs Vs lib. I I I. Digestorum.
SI sorte praeses prouinciae manumiserit, vel tutorem dederit,priusquam cognouerit succe rem aduetiisse: erunt & haec rata. x VIII. MODEST IN us lib. V I. R Iarrini.
PLebiscito cotinetur, ut ne quis praesidu munus do- vnumite caperet: nisi esculentum potulentu ue,quod intra dies proximos prodigatur.
ssuta Bseruandum est ius reddenti, ut in adeundo qui-
iuraugus dem facilem se praebeat, sed contemni non patia-
Cicero pro tur.vnde mandatis adiicitur,ne praesides prouinciarum Leg. H. - in ulteriorem familiaritatem prouinciales admittant. nilia nam ex conuersatione aequali contemptio dignitatis napeio tri- scitur. Sed & in cognoscendo , neque excandescere ad- is. uersus eos,quos malos putat: neque precibus calamitosorum inlacrymari oportet. id enim non est constantis& recti iudicis,cui' animi motu vultus detegit, &. summatim ita ius reddere debet, ut authoritatem dignitati ingenio
192쪽
De ossicio procuratoris Caesaris. 3
ingenio suo augeat. X x. P A P N I A N V s lib. r. Responso, ι-LEgatus Caesaris,vel prsses,vel corrector prouinciet Mabdicando se non amittit imperium. xx r. PAV Lus lib. ingiuari de ossicis adsessore m. P Raeses cum cognoscit de seruo corrupto,vel ancilla deuirginata,vel seruo stuprato: si actor rermnarentis corruptus esse dicetur,vel eiusmodi homo,vino solum iactura aduersus substantiam,sed ad totius dom euersione pertineat: scuerissime animaduertere debet.
DE OFFI cIO PROcVRATORIS caesaris,uel rationalis. Tu. XVIII.
; perprocuratorem Caesaris tenent malent, dummodo ligenter edi non emtra commodum Caesarissim gesta. per procus asorem Casaxis quaeritur haereditas Caesari.quo appareat is a non soluendolabetur pro non adita. VLPIANus lib. x v I .ad Edictis.
v Aa acta gesta sunt a procuratore Caesaris ri se ab eo comprobantur,atque si a Caesare ge
sta essent. Si rem Caeseris procurator eius, inuasi rem propriam tradat: non puto eu dominium transferre.tunc enim transfert,cum
negocium gerens Caesaris, consensu ipsius tradit. denique si venditionis, transae ionis , vel donationis caussac quid agat: nihil agit. non enim alienare ei rem Caesaris, sed diligenter gerere commissum est. Est hoc praecipuuin procuratore Caesaris,quod eius iussu semus Caesaris adire haereditatem potest.& si Caesar haeres instituatur: miscendo se opulentae haereditati,procurator haeredem Caesarent facit.
II. PAVLVs lib.v. Sententiarum.
QVod si ea bona, ex quibus Imperator haeres instia
tutus est,soluendo non sint: re perspecta, consulitur Imperator. haeredis enim instituti in adeundis vel repudiandis huiusmodi haereditatibus v luntas exploranda est. Procurator Caesaris uo pol venere poena deportarioissed ratinos improbos pol a colonia remouere: nes ad eade iseitareuerti ps
193쪽
Digestorum lib. I. Tit. XIX&xx.
III. CALLISTRATV s lib.V a.de cognitionibus.
CVratores Caesaris ius deportandi non habent:quia
poenae constituendae ius non habent. Si tamen qu si tumultuosum , vel iniuriosuin aduersus colonos Caesaris,prohibuerunt in praedia Caesariana aecedere: a
sinere debebit.idque diuus Pius Iulio rescripsit.sed deinde neque redire cuiquam possunt permittere: idque imperatores nostri Seuerus & Antoninus ad libellum eriniae rescripserunt.
A Do p τ AR a quis apud iuridicum potest: , quia data est ei legis actio.
IVridico,qui Alexandriae agit,datio tutoris constitutione diui Marci concessa est.
DE OFFI cIO EIUS, c VI mandata est iurisdictio. Tit. XX.
Causa meri O misti imperii conceduntur maioribus iudiei specialiter Oexpresse in priuilegium: ideo non possinit des garinis iuessu absentia.causa υπὸ iurisdimonis in ne omisi- tur, competunt cuilibet magistratui: deligari possunt. PAPINIANus lib. i. sionum. sv AE c v M que specialiter lege , vel senatus vconsulto , vel constitutione principum tribuuntur : mandata iurisd: Aione non transferuntur. quae vero iure magistratus competunt:mandari possunt.& ideo videntur errare magistratus,qui cum publici iudicij habeatit exercitione,lege vel senatusconsulto delatam: vel uti lege Iulia de adulteriis,& si quae sunt aliae similes: iuris citctio
nem suam mandant. Huius rei sortissimum argumentu,
quod lege Iulia de vi nominatim cauetur: ut is, cui obtigit exercitio,possit eam,si proficiscatu imandare . noaliter itaque madare poterit,quis, si abesse coeperit: cssalias iurisdictio etia a praesente madetur. Et si a familia dominus occisus esse dicetur: cognitione praetor,quam ex Se-
194쪽
ex senatusconsulto habet,mandare non poterit. Deleautus non habet iurisdici onemproniam, sed ista Itur
delegantisarabet tamen modicam coercitionem.
i mandata iurisdictione suscepit, proprium nihil habet: sed eius,qui mandauit iurisdictione utitur.Veri' est enim, more maioru iurisdictione quide transferri: sed meru imperium, quod lege datur,no posse transire Quare nemo dicit,animaduersione legatu procosulis habere, mandata iurisdictione. PAvLvs NOTAT: imo imperium,quod iurisdictioni cohaeret, mandata iurisdictione transire,verius est. II. v LPIANus lib. I II. de omnibus tribunalibus. MAndata iurisdictione a praeside, non potest consilium exercere is,cui mandatur.& si tutores vel curatores velint praedia vendere: caussa cognita , id praetor vel pret ses permittet.quod si madauerit iurisdictio . De,nequaquapa poterit,mandata iurisdictione, ea qua
stionem transferre. Delegatus licet sit alias ordinarius, tamen uice delegantis su ritur in causa delegata.Baiulus. II. iv LIANV s lib. V . Digestorum.
ET si praetor sit is, qui alienam iurisdictionem exseriquitur: non tamen pro suo imperio agit, sed pro eo, cuius madatu ius dicit, quoties partibus eius fungitur. Coeutio de suspecto tutore potest delegari. II II. MACER lib. I.de ossicis ramis.
Cognitio de suspectis tutoribus madari potest: im
etiam mandata generali iurisdictione propter utilitatem pupillordea contingere,constitutum est in haec
R r c Αε . Cu Ppria iurisdictione legatis tuis dederis: e5sequens est,ut etia de suspectis tutoribus posBnt cognoscere. Vt possessio bonorii detur: vel si cui damni infecti non caueatur,ut is possidere iubeatumaut vetris nomine in possessione muliur,vel is,cui legatum est,i gatorum seruandorum caussa in possessionem mittatur, prandari potest.
195쪽
Λ η Andata sibi iurisdictione madare alteri neminem I Vlposse manifestu est. Mandata iurisdictione priua
to: ctia imperium,quod non est merum,uidetur mand ri. quia iurisdictio sine modica coercitione nulla est.
P A v I v s libsingulari deficio adses LM N E officium adsessorum quo iuris stu si partibus suis funguntur,in his sere cauulso constat: in cognitionibus,postulationibus, libellis,edictis,decretis,epistolis. II. MARTIA Hus lib. i. de iudiciis publicis. LIberti adsidere possunt: infames aute,licet non pro- ihibcantur lege adsidere: attame arbitror cui aliquo decreto principali refertur constitutum non posse officio adselsoris Plangi. II I. M A C E R .lib. r.deuscio aesidis. SI eadem prouincia postea diuisa sub duobus praesidibus constituta est: velut Germania,Misia exaltara ortus,in altera adsidebit,nec videbitur in sua prout cla adsedisse. Noniis trafide ante finem ossicii su a pessorisalarii pro Deo tempore osticu debeturs ope, M sias alteri non lac Nisecus si adsessorfuerus a culpa remotus. νηὶ Uespropter culpam adsessoris
aniemem sicli b d ecundum varias Dicturas Ati. de Imo. IIII. PAPINI ARYs lib. I II ID Responsurum.
DI functo legato Caesaris: salariu comitibus res dui temporis,quod a legatis praestitutu est, debetur dimodo si non postea comites cum aliis eodem tepore fucruiit. Diuersum in eo seruatur, qui successore ante tempus accepit. V. P A V L V s lib. I. senter uiarum. Consiliariis eo tempore,quo adsident, negocia tractare in suum quide auditorium .nullo modo coit cessiim est: in alienum autem non prohibentur. VI. PAPINIANVS lib. I. Responsomm.
IN cosiliu curatoris reipublicar,uir eiusdem ciuitatis adsidere no prohibet:quia publico salatio non huiε Digestorum
196쪽
De vir dictione. 3sDIGESTORVM SEU PAGdectarum liber secundus.
icium iudicis smus genet aliorum continois omnia r a possunt expediriper iudicem. VLPiANus lib. I. Regularum. v s DICEN Tis officium latinsimum est. nam & bonorum possesi sone dare potest, & in possessiono mittere , pupillis non habentibus
tutores constituere,iudices litig tibus dare. Ad concessionem unius expresse videtin tacite concessa uia, sue quibus concessis expressa esset inutilis.Alex.de Imo. II. IABOLEN Vs lib. V r. ex Cassio.
CVi iurisdictio data est: ei quoque concessa esse videntur, sine quib' iurisdictio explicari no potuit. III. VLPIANV s lib. singulari de ossicio inaesoris. IMperium aut merum aut mistum est. merum imperiuest,habere gladij potestatem, ad animaduertedum in facinoros s homines, quod etiam potestas appellatur. Mistum est imperium, cui etiam iurisdietio inest. quod in danda bonorum positissione consistit, i iurisdictio iudicis dandi licentia.
IIII. IDEM lib. r. ad edictum.
IVbere cauere praetoria stipula tione, & in possessione mittere: imperij magis est,quam iurisdictionis. Qui habes tui isdisionem insua perfna refidentem,potest dele
rare, alias secus: mo=re delegantis re inteira extinguitur δε- legatio. V. IULIANVs tib. t. Digestorum.
M ore maiorum ita comparatum est e ut is demum iurisdictionem mandare possit, qui eam suo i re,non 3lieno beneficio habet. e iiij v r. PAv-
197쪽
ET quia nec principaliter ei iurisdictio data estine ipsa lex deseri, sed co firmat mandatam iurisdictionem: ideoque si is,qui mandauit ilirisdictionem Mecenserit antequam res ab eo,cui mdata est iurisdictio, ri coeperit: solui mandatum Labeo ait, sicut inresiquis causis. Contra rem pentem vel eorreumpi faeientem assumtum, et quod in albo proponitur,dour Aio popularis in quinin
SI quis id,quod iurisdictionis perpetuae caussa , non quod prout res incidit in albo vel in charta et in alia materia propositum erit,dolo malo corruperit: datur in eum quinquaginta aureorum iudicium,quod populare est. Serui quoque, & filiisimiliarum verbis edicti continetur. sed & utrumque sexum praetor complexus est. od si dum proponitur, vel ante propositi nem quis corruperit: edicti qutilem verba cessabunt Pomponius autem ait , sententiam edicti & ad haec po rigendam esse. In seruos autem, si non defendantura dominis : & eos qui inopia laborant, corpus to ' AHA b- quendu est. Doli mali autem ideo in verbis edicti fit s-H mentio: quod si per imperitiam, vel rusticitatem, Vel ρ m. ς ipso praetore iussus, vel casu aliquis fecerit, non t Socratem neatur. Hoc vero edicto tenetur , & qui tollit qu μ'μisse uis no corruperit: item & qui suis manidus facit,& qui Vt- aliis madat.sed si alius sine dolo malo fecerit, alitu dolo malo mandauerit: qui mandauit, tenebitur . si vie que dolo malo fecerit: ambo tenebuntur.nam &si phi-
res fecerint,vel corrumini, Vel mandauer mi , Omnes tenebuntur. V II I. C A l V s I. edi iamprouinciale.
A Deo quidem, ut non sufficiat unum eorum poeis
Plura facta unius familia puniuntur Wptara , ubi sepallea
S i X. PAvLus lib. I ir. ad edictum. I similia alicuius album corruperit: non similiter hie edicia
198쪽
h1e edicitur,ut in furto,ne in reliquos actio detur,si ta- tum dominus cum defenderet unius nomine praestitit, quantum liber praestaret. fortasse, quia hic Sc contempta maiestas praetoris vindicatur, & plura facti intelliguntur: quemadmodum &clim plures serui iniuriam fecerunt,uel damnum dederunt , plura facta sunt, non ut in furto unum. Octauenus hic quoque domino succurrendum ait. sed hoc potest dici dolo malo
curauerit,ut ab alio album corrumperetur: quando lucvnum consilium sit, nec plura facta. idem Pomponius libro decimo notat.
Vi iurisdictioni praeest: neque sibi ius diςore do- h,neque uxori, Vel liberis suis, neque libertis, Vel caeteris,quos secum habet. 6 γ Ia . Non debet feri coaceruatioplurium summarum ex diuosis allionibus debiturum ad iurissimonem impediendamaanx I. C A I v s lib. I. ad edictum promnciale.
SI idem cum eodem pluribus actionibus agat: quarum singularum quantitas intra iurisdictionem iudicantis sit, coaceruatio vero omnium excedat modum εiurisdictionis eius: apud eum agi posse Sabino,Cassio,
Proculo placuit . quae sententia rescripto Imperatoris sint. Antonini confirmata est.' Sed & si mutuae uni actiones,& alter minorem quantitatem,alter maiorem petat:
C apud eundem iudicem agendum est ei, qui quantitatem minorem petit. ne in potestate calumniosa aduersari, mei st,an apud eundem litigare possit. a pluralitate personarum nost diuisio rerum in actione rei
si una actio communis si p'rium personarum: Veluti 'miliae Erciscundae, communi diuidundo, finium regundorum e virum singulae partes spectandae sint ci ea iurisdictionem eius , qui cognoscit 'quod Ofilio&Proculo placet,quia quisque de parte sua litigat.an potius tota res: quia tota res in iudicium venit ,& vel uni
adiudieari potest quod Cassio δρ Pegase placet. β sane
eorum sententia probabilior est. XLI. Y LOA N V s lib. x v i I Lad edictum. Magistra
199쪽
municipalibus supplicium a seruo
sumere non licet: modica autem castigatio in eis non est deneganda. X I II. I DEM lib. LI. ad Sabinum.
EVm, qui iudicare iubet , magistratum esse oportet. Magistratus aut ij sunt, qui in potestate aliqua sui: Distus vlputa proc5sul,vel pretor,vel alij,qui Puincias regul: x s. li.r. iudicaro iubere eo die,quo priuati futuri sunt, no potaro a. Issunt. X III i. I D E M lib. XXXI x. ad edictum.
Est ruςςptum, eoque iure utimur : ut si quis maior, vel aequalis subiiciat se iurisdictioni alterius: pota
sit ei,& aduersus eum ius dici. Iurisdictiosne Uensu non ' orogatur: ille errat pN no conservit.ergo quia erra iurisdifctionem munisogat. Bartum. EX V. t D E M lib. I I. de omnibus tribunalibus. SI per orrorem alius pro alio praetor fuerit aditus rnillil valebit,quod actum est. Nec enim feredus cst. qui dicat co sensisse eos in praeside: cu ut Iulianus scribit no consentiant,qui errant. quid enim tam contrarita consensui,quam error,qui imperitiam detegit x v I. I D E M lib. de omnibus tribunalibus. Solet praetor iurisdictionem mandare:& aut omnem mandat,aut speciem unam. & is cui mandata iurisdictio est: fungitur vice eius,qui mandauit,riora sua. x v I I. i D E M lib. 1. opinionum. P Raetor,sicut uniuersam iurisdictionem mandare alij potest,ita & in personas certas,vel de una specio potest: maxime cum iustam caussam susceptae ante in gistratum aduocationis alterius partis habuerit. Pacto de litigando eream iudice nou suo quis stare uou cogitur.
SI couenerit,ut alius praetor, quam cuius iurisdictio esset,itis diceret: & prius tu in adiretur, mutata Voluntas fuerit: proculdubio nemo copellitur huiusmodi conuentioni stare. Mutatio seri possentonitam vel litis contestationem, prioris is dicis iuri ictionem non impedit. TIX. v LPIA Hus lib. V i Sidei cummiiserum.
200쪽
CVm quaedam puella apud copetetem iudicem li
tem uisceperat: deindeq, codenata, ad viri matrimonis,alij iurisdictioni subiecti,peruenerat: quaerebatur,an prioris iudicis sentetia exsequi posset dixi pos.se,quia ante fuerat dicta sententia. sed & si post sese piam cognitione,ante sententia hoc eueniret ridem putarem de sententia, quae a priore iudice recte ferretur. Quod generaliter & in omnibus huiusmodi casib' obseruandum est. Quoties de quantitate ad iurisdictionem pertinente quaeritur: semper quantu petatur,qu q-rendum est,non quantum debeatur. X X. P Λ V L V s lib. I. ad edictum. EXtra territorium ius dicenti impune non paretur. Idem & si supra iurisdictione sua velit ius dicere.
terumstatuit,uti is eodem iure utatur. Tit. II.
Nagi'vius qui ius iniquum contra aliquemfatuit, edi etiam priuatus qui istud ad sui utilitatem statui fecit, Hur aduersa io postiis te uti eodem iure Sariolui. 14 V L P I A N s tib i ii. ad edictum. Oeedictum summa habet aequitatem , & s-oe cuiusquam indignatione iusta. quis enim H ad spornabitur ide ius sibi dici, quod ipse aliis dixit, vel dici effecit I M A G I