장음표시 사용
211쪽
Digestorum lib. II. Tit. VIII.
V. VLPIANVs Id. v. ad edi iam. SI per alium quis exemerit, hac clausula tenetur , si- oue praesens fuit,sive absens. In eum autem,qui vi exemit,in factum iudicium datur: quo non id contin tur , quod in veritate est : sed quanti ea res est ab acto re aestimata, de qua controuerna est.hoc enim additum est,ut appareat: etiam sit calumniator quis sit: tame hancioenam cum persequi. Docere autem debet quis, per anc exemptionem factum, quominus in ius produceretur. Caeterum si nihilominus productus est,cessat po na: quoniam Verba cum effectu sunt accipienda. Hoci iudicium in factum est:& si plures deliquerint,in singuIos dabitur: & nihl lominus manet, qui exoptus est, ligatus. Haeredibus autem ita dabitur, si eorum inter- Ast: nec autem in haeredem,nec post annum dabitur.
V l. I D E M. lib. XXV. ad edim m.
Is qui debitorem vi exemit, si soluerit, reum non liberat . quia poenam suam soluit.
QVI SATIS: DARE c OGANTUR, uel iurat)promittunt, uel si promissioni
C A i v s lib. v. ad edicti prouinciale. Atimatio eodem modo appellata est,quo satisfactio. nam ut satisfacere dicimur ei, cuius desiderium implemus: ita satisdare dici- Fmur aduersario nostro,cu pro eo, quod a nobis petit,ita cauem', ut eum hoc nomine securum faciamus,datis fideiutaribus. Fideiussos de iudicio sisti debet esse idoneius ultatibus e fo
FIdei utar iudicio sistedi caussa,locuples iubetur dari,non tantu in facultatibus, sed etia ex conueniendi facilitate. satisdatis de iudicio Ili,praestita ei qui no potest esse tu iudicio, vel ab eo qui non potest esse in iudiei'mel ab eo qui no potestse o
si quis iis personis , quae agere non potuerunt, fideiussore iudicio sistendi caussa dederit:frustra erit datio. Si
212쪽
si eonueniantur persona bis daresdeiussum
etiam non idoneos facultatibus. Pretior ait: SI QIIS PARENTEM, PATRO
TENDI CAUSSA A CC IPI A T v R. Quod ait prior, LiBER o sVE svos :accipim' & ex foemineo sexu descendentes liberos. Parenti quidem dabim' hoc beneficium,non solum si sui iuris,sed etiam si in potestate sit alteri .hoc enim Pomponius scribit. Et filius fideiussor pro patre fieri potest, etiam si in alterius potestate sit. N v R v M :& pronurum,& deinceps acciperegebemus. Quod ait praetor: QI A L I S C v M B.F I-vΕIVSSOR ACCIPIATV R: hoc quantum ad facultates,id est etiam non locuples. Fideiussor de iudicio Assi leuetur ad verum interesse,uis in certam quantitatem isto esset: hoc etiam flamosi poenalis. In fideiutarem,qui aliquem iudicio sisti promiserit: tanti,quanti ea res erit,actionem dat praetor. quod utruveritatem contineat,an vero quantitatem Videamus . Scmelius est,ut in veram quantitatem fidei utar teneatur: nis pro certa quantitate accessit. III. CAIVs lib.v.ad edictum prouinciale.
SIue in duplum est actio, sue tripli, sue quadrupli r
tanti eundem fidei utarem omni modo teneri dicemus,quanti res esse intelligemus. Si reus decesserit civiliter vel naturaliter, ante moram fideiussor de iudicio. liberaturi secus spost moram.Bariolus. IIII. PAVLVs lib. I II I .ad edictum.
SI decesserit, qui fidei utarem dedit iudicio sstendi
caussa: n5 debebit praetor iubere exhiberi eu. ods ignorans iusserit exhiberi,vel post decretum eius a te diem exhibitionis decesscrit: deneganda erit actio. Si autem post diem exhibitionis decesserit,aut amiserit ciuitatem: utiliter agi potest.
213쪽
Digestorum lib. II. Tit. vi Ir
Fidelissor sminruatis mi liberatur reo emilito vel nat----
v. e A iv s lil. v.adeductumTuturiasse. SI vero pro condemnato fideiuverit,& conderimatus decesserit,aut ciuitatem Romana amiserit: recta n hilo minus cum fideiussore eius agetur. recusat reo prae maius in ido-- , ---- a a
Qui pro rei qualitate euidentinime locumetem, vel si dubitetur adprobatum fideiutarem iussieto sistendi caussa non aecepit raduersus eum iniuriarum actio et se potest.quia sanE non quaelibet iniuria est, hici in ius eum, qui satis idoneum fideiu rem det. Sed& ipse fideiussor,qui non sit acceptus , tanquam de iniuria libisacta queri poterit.
inoties viciose cautum veI satisdatum est, non via
SI fideiussor non negetur idoneus,sed dicatur habemsori praescriptionem: & metuat petitor, ne iure Ariviatur: videndum,quid iuris sit.& diuus Pius ut Pomponius libris epistolam resere, dc Marcell' libro tertio Digestoru,& Papinianus libro tertio qu stionum Comnelio Proculo rescripsit,merito petitorem recusarptat: fideiutarem. sed si alias caueri non possit: praedicenduei,non Vsurum eum priuilegio,si conueruatur. Faveor ei qui est in necessitatest, se in eam notet Mi. Si necessaria satisdatio fuerit, & non Aetia possit re eam ibi praestare,ubi conuenitur: potest au bri si in ali eius prouinciae ciuitate satisdationem praestare paratussi. Si autem satisdatio voluntaria est,non in alium locuremittitur.nec enim meretur, qui ipse sibi neeessitatem satisdationis imposuit. Si satisdatum pro re mobili non si , & persona suspecta sit, ex qua datio desideratum pudosne tum deponi debebit si hoc iudici sederit d nec vel satis detur,vel lis finem accipiat. In iu
214쪽
' Qui satisdare cogantur &c. 4s
VIII. PAVLus lib. x Lir r .ad edim . De die ponenda in stipulationem, solet inter litigatores conuenire.si non conueniat: Pedius putat, in potestate stipulatoris esse oderato spacio de hoc a iudi-eestatuendo. Nulier O miles non suta idoneisdeiussores iis in remsuam. Qui mulierem adhibet ad satisdandum, non videtur cauere. Sed nec miles, nec minor vigintiquinque annis probandi summisi hae personae in rem suam fideiubeat, ut pro suo procuratore.Quidam etiam aiunt, si a marito fundus dotalis petatur, in rem suam fidelisuram mu-
Si seruus inueniatur,qui antequem iudicium accipm retur,fideiussit iudieatum soluinuecurredum est actori,ut ex integro caueatur.Minori Poque vigintiqui que annis succurrendum est: sortasse & mulieri,propter imperitiam. Si fidei utar iudicatum solui, stipulatori haeres exstitit, aut stipulator fideiussori: ex integro cauendum erit. Tutor & curator.ut rem saluam fore pupillo caueant ittendi sunt in municipium quia neces cuia est satisdatio. Item de restituenda domino pro-c prietate,is cui ususseuctus datus est. Item legatarius,ut caueat euietii haereditate legata reddi, & quod amplius qu m per legem Faleidiam cepit. Haeres quoque, Vt I gatorum satisdet, audiendus est, ut in municipium 'mittatur. PlanE si misso iam legatario in possessione, cum per haeredem stetisset, quo minus caueret: haeres postulet, ut possessione decedat , paratunaque se dicat in municipio cauere r impetrare non debebit . Diue
sum, si sine culpa aut dolo haeredis missus sit in possetasonem. Qui petit remissionem in muniripium, debet iuraxe de earuma, ea forma praebis ponitur quia iuramentumpracentibus G patro-- remittitur.Bart.
Iubetur iurari de calumnia no quis vexandi magis aduersarii
215쪽
Digestoriam lib. II. Tit. VIII.
aduersarij caussa sorsitan, cum pori Romae satisdare,
in municipium euocet. Sed quibusdam hoc iusiurandum de calumnia remittitur : vel uti parentibus, & p tronis . Sic autem iurare debet, qui in municipium re mittitur e Romae se satisdare non posse,& ibi posse,quo postulat remitti: idque se non calumniae caussa facere. Nam sic non est compellendus iurare : alibi se, quoneo loco, satisdare non posse. quia si Romae non posset, pluribus autem locis posset: cogeretur peierare. Hoc autem impetrabitur , cum iusta caussa esse videbitur. quid enim, s,ctim erat in municipio , noluit caueret hoc casu non debet impetrare et cum per eum steterit, quo minus ibi, ubi desiderat,satisdaret. I X. C A I v s lib. v.ad edicti prouinciale. A Rbitro ad fideiu res probandos constituto, si in I Lalterutram partem iniquum arbitrium videatur,porinde ab eo,atque a iudicibus,appellare licet. Fideiulo' videtur idoneius as arbitrosis approbatus, neq- se eclamatum.Id Asporue a pa1re fuerit acceptus, nisi invios
peruenerit. x. P A V L V s lib. L x x v .ad edictunc
SI arbitro probati sunt fidei utares,pro locupletibus
habendi sunt: cum potuerit diuerela apud competentem iudicem deferri. QAt ex caussa improbat ab arbitro probatos, alias improbatos probat. Multoquc magis, Γ sua voluntate accipit fideiutares, contentus iis esse debet. bd si medio tempore calamitas fid iussoribus insignis, vel magna inopia acciderit, caussa cognita,ex integro satisdandum erit.
Mutatio comingem expas te actoris satisdatione non perimit. XI. LPIAN VS lib. I. x x v I i r .adedditanti
IVlianus ait: si antequem mandarem tibi, ut fundum peteres , fatis acceperis, petiturus fundum:& postea
mandatu meo agero institueris: fidei utares teneri. Pro debito sub conditione ex ultima voluntate indistincte caue tui :alias non uis ussa conlita. X I I. I D E M lib. I. xxxv I r.ad edictum.
IN ter omnes conuenit,haeredem sub conditione ponsidentem haereditatem, substituto cauere debere debaredi-
216쪽
haereditate i & si defecerit conditio , haereditatem adeuntem substitutum & petere haereditatem posse, & si obtinuerit, committi stipulationem. Et ploruitque ipse Praetor, &ante conditionem existentem, & ante diem petitionis venientem, ex caussa iubere solet stipulati
nem interponi. x III. PAVLus lib. I, x X v. ad edic&wr.
SEd & si plures substituti sint, singulis cauendum
est. Paterprofli vel contra, non est idonem defensorsne satissa.
tione. Bariolus. xiiii IDEM lib. I r. Responsorum.
FIliusfamilias defendit absentem patrem. quaero, an iudicatum solui satisdare debeat P A v L v s respondit, eum qui absentem personam defendit: etiamsi filius, vel p ter sit: satisdare petitori ex forma edicti debere. Possidem immobili on tenetur sali are de iudiciosi ii .s e si non posedeat.Bart. x v. M A C E R lib.I.de appellationibus. SCiedum est possessores immobilium rerum salici re non compelli. Possessor autem is accipiendus est, qui in agro vel ciuitate rem soli possidet, aut masse, aut pro parte. sed Se qui vectigalem,vel einphyleuticuagrum possidet,posses r inteli igitur. Item qui solam proprietatem habet, posse r intelligendu s est. Eu ve-xb,qui tantum usum fructum habet,posses rem no esse Vlpianus scripsit. Creditor,qui pignus accepit , possessor non est: tam & si possessionem habeat, aut sibi traditam,aut hecario debitori concessam. Si fundus in dotem datus sit: tam uxor, quam marit' propter posseΓ nem eius landi, potas res intelliguntur. Diuersa est caussa eius,qui fundi petitione personalem habet. Tutores: siue pupilli eorum,sive ipsi possideant: possin rum loco habentur. Sed & si unus ex tutoribus possessor fuerit,idem dicendum erit. Dia possessio rei qua est in corrouersa rete posses, ni a in onere satisdadi quanti. ad alii. qui de illa re coirouersia no faeis.B.
Si fundum,quem possidebam, a me pulicris: deinde
217쪽
cim seeundum te esset iudicatum,appellauerim:an posse or eiusdem fundi simi& recte dicetur, me possen rem esse, quia nihilominus possideo. nec enim ad rem pertinet, quod euinci ea possessio possit.. Tempus cautionis pisanda inspicitur, is Dispossideat imm. bitia non asu tempus praecedens velfexpuens. Possessor autem quis,nec ne sit: lepus cautionis spectandum est.nam sicut ei, qui post cautionem vendidit, nihil obest: ita nec prodest ei, qui post cautionem pota sidere coepit
In iuramento videtur excepta oesinitas ieri, velsuperioris. XV r. ν Α. v L V s lib. v i. ad iactum.
Qui iuratis promisit iudicio sisti: non videtur pete rasse,si 'ex concessa caussa hoc deseruerit. E
tur,qaemadmodum euueatur. Tit. Ita.
V L P3 A N v s lib. v I i. ad edimini. I ouis eum,de quo noxalis actio est,iudicio sui promiserit: praetor ait, IN B A D 2 M
vEM CAvss Aquid si videamus.& puto eum verius in eadem eaqssas stere, qui ad experiundum non faeitius actoris deterius. Si desinat seruus esse promisse- Fris,vel actio amissa sit:non videri in eadem caussa statu, Labe0 ait. veluti nec si qui pari loco erat in litigando, coeperit esse duriore: vel loco,vel persona mutata. Itaque si ei, qui in foro proin issoris conueniri inn potest. venditus, qui potentiori datus sit: magis esse putat, ut non videatur in eadem caussa si sti. Sed& si noxae dedi-eus sit, Ofilius non putat in eadem caussa sisti:cum noxae deditione, caeteris noxalem astionem perimi putet.
SEd alio iure utimur. nam ex praecedentibus causta non liberatur noxae deditus. perinde enim noxa -- put sequitur,ac si venisset. Si dominussis asini, noxaliter conuenitur e, delicto mave
218쪽
ώ Asentis: si dominus id seruum esse in sua pusue faretur,
alterum de tribus eligere debet e romittere iudicis Assi seruum: meliudicium motisusii te: vel cauere de dando cum pro noxa cum ad maluum eius perueneris . Sivetia domino essente praesens serum non defenditu . iussi. iudicis ex primo decreto:deinde ex secundo capitu pro noxa . domino autem reuertente ex caussa seu in arrisuno datis seu noxa deditio rescinditur, O uoxalis actio restituitur agenti.
si absens sit seruus, pro quo noxalis actio sicut e5- petit: si quidem dominus non negat,in sua potestate ense: compellendum putat Vindius, vel iudicio eum sisti Promittere,vel iudicium accipere: aut si nolit defendere,cauturum,cum primum poterit, se exhibiturum. si vero falso neget in sua potestate esse: suscepturum iudiciu sine noxet deditione. Idq; Iulianus scribit.& si dolo fecerit, quo minus in eius esset potestate. Sed si seruus praesens est,& dominus abest,nec quisquisi seruum de fendit: ducendus erit iussu praetoris.sed caussa cognita, domino postea dabitur defensio ut Pomponius & Vindius scribunt ne ei absentia sua noceat. Ergo actori actio restituenda est.perempta eo,quod ductus seruus in bonis eius esse coeperit. ma decreti quod interponitur contras uo arium, est ut ei 'suifrudias persecutio denisur. r.
III. TLPIANus lib. uri. ad edictum.
SI cum ususructuario novili iudicio agetur,isque seruum non defenderit: denegatur ei per praetorem V- suffractus persecutio. Qui aliam ex necessitate defindit, videtur so nomine es in
indisio. x III. CAius li&v r. ad edictumnouinciasse.
SI cum vno ex dominis noxali agetur: an pro parte foetj satisdare debent Sabinus ait, non debere. quia quodammodo totum suum homine defendere debeat, eui insolidum defendendi necessitas est: nec audiatur, si pro parte paratus sit defendere. siseru-sai r liber fact- in ea sue eriminini non via oor in eadem ea gasii misi ei labretas fuit annoa: mus in cisilia
219쪽
Si seruuio in eadeui ou si a sistere quis promiserit vliber fictus de Uso controuersia est, pitaliunt 'astionum iniuriarumque nomine, non recte sistitur.'vi aliter de seruo uipplicio &verberibus sati sit aliter de libero vindicta sumitur, vel condemnatio pecunii ri .. Quod aute ad caeteras noxales caussa e
tinet:etiam in meliorem caussam videtur peruenisse.' x. P A V L v s. lib. x I. ad Salinum.
SEd s statu liberum sisti promissum sit: in eade cauias a sisti videtur, qu muis liber sistatur: quod implicitus ei casus libertatis fuerit.
E O, PER QUEM FAc TVM p erit,quo minus quis in iudicio sistat. Tit. X.
eum cuim dosi sacrum est , quo minus quis in iudicis I stat, ritur actio ad interesse.Bmtolus. , V L P I A N V s lib. v I i. ad edim . Equissimum piatauit praetor, dolu eius cori cere,qui impedit aliquem iudicio sisti. Fecisse autem dolo malo no tantum is putatur, qui suis manibus xςl per suos retinuit: vexu qui alios quoq; rogauit, t eu detineret, vel abduceret, ne iudicio staret:siue scietes, sue ignorites,quid esset, quod comminisceretur. Dolum autem malum sic ac- ycipimus: ut si quis venienti ad iudiciu aliquid pronum clauerit triste,propter quod is necesse habuerit ad iudicium non venire: teneatur ex hoc edicto quavis quidam putent,sibi eum imputare, qui credulus fuerit. Non videtur inter se eius qui aduersus obligationem tutus est
Si reus dolo actoris non stiterit, non habebit adue sus eum ex hoc edicto actionena: cum colentus esse possit excedione,si ex stipulatu coueniatur de poena,quod ad iudicium non venerit, aliter atque si ab alio sit impeditus .nam achione propositam aduersus eum exercebit. Quando plures teneamr ad inserescivi iussolutio liberat alia;
220쪽
Deco per quem factum erat&c. At
si plures dolo secerint, omnes tenenturi sed si unus
praestiterit poenam, caeteri liberabuntur, cum nihil intersit. Serui nomine ex hac caussa novali iudicio agedum,omnes consentiunt.Et haeredi datur,sed noti ultra annum :aduersus autem haeredem, hactenus puto dan- dant,vi ex dolo desuncti haeres non lucretur. factoserui dominus tenetur sciens infitiatim, alias noxalia
SI actoris servus domino sciente, & crum possit non prohibete,dolo secerit, quo minus in iudicio sista: Ofilius dandam mihi exceptionem aduersus dominum ait,ne ex dolo serui dominus lucretur. Si vero sine voluntate domini seruus hoc fecerit: Sabinus ait noxale iudicium dandum, nec factum serui domino obesse de bere: nisi hactenus, ut ipso careat, quando ipse nihil deliquit.
Si impedisus venire ad iudicium cum tempore Iileretur, contra pedientem amo datur: non fuerit flueudo,in 'istinum debitorem actio restituitur. III. I V L I A N V s Idi. tr. Digestorum.
EX hoc edicto aduersus eum,qui dolo fecit,quo thinus quis in iudicium vocatus sistat: in factum actio competi quanti actoris interfuit eum sisti. In quo iudicio Geducitur,si quid amiserit actor ob eam rem:velutis reus tempore dominium rei interim sibi adquirat,aut actione liberatus sit. Plane si is,qui dolo fecit,quis mi nus in iudicio sistatur, soluendo non fuerit: aequum erit, aduersus ipsum reum restitutoriam actionem com petere: ne propter dolum alienum reus lucrum faciat,&achor damno adficiatur. & si stipulator dolo Titij, α promi r dolo Marii ij impeditus fuerit,quis minus iudicio sistatur: uterque aduersus eum, cuius dolo impe ditus suit,actione in sactum experietur. Sed si stipulator dolo promitaris,& promi r dolo stipulatoris impeditus ruit, qub minus ad iudicium venirent: neutri Corum praetor succurrere debebit, ab utraq; parte dolum dolo compensando. HAEc actis contra impedientem datur ad interesse: licet promis