장음표시 사용
261쪽
TRansactuni accipere quis potest , non solui si Aquiliana stipulatio fuerit subiecta , sed de si pactueonuentum fuerit famam. Transactis inter scriptum Moredem O veniemem ab int in
IMperatores Antoninus & Verus ita rescripserunt. Privatis pactionibus non dubium est,non lardi ius caeterorum . quare transactione,quae inter haeredem & m
trem defuncti factii est: neque testamentum rescissum. videri potest : neque manuniissis , vel legatariis actiones suae ademptae sunt. insere quidquid ex testamento petunt,scriptum haeredem conuenire debent: qui intrann Eactione haereditatis , aut cauit sibi pro oneribus haer ditariis:aut si non cauit, non debet negligentiam suam ad alienam iniuriam referre. Transectio non porrigit in ad eodicillos postea repertos. Cum transactio propter fideicommissum facta postea codicilli reperti sunt . quaero:an quato minus ex transactione consecuta mater defuncti fuerit,quam pro
sarte sua est i id ex fideicommissi caussa conlequi d
eat respondi debere. Transmo ficta cum putati- rede, tamen baredem non Debitor,cuius pignus creditor distraxerat: cum Μα- uto,qui se legitimum ereditoris haeredem esse iactabat, ν minimo tramegit. postea tostamento prolato, Septitium hari edem esse apparuit . quaesitum est: si agat pignoraticia debitor cu Septitio, an is uti possit exceptione tras actionis factae cum Maevio, qui haeres eo tempore non fuerit: possitque Septilius pecuniam,quae Maruio ut haeredi .a debitore numerata fuit,codietioe repetere,quasi sub praetextu haereditatis acceptam 'Respondi secundae ,quae proponerentur, no posse: quia neque ou eo ipse transegit, neq; negociu Septiti j Maevius geres accepit. Per Aquiliana ipulationem omnes obligation s tolluntur Iboe aictum est sed in dubia non tolluntur nisi illa de quibus ot cogi
262쪽
1 Λ iliana stipulatio omnino omnes praecedines οὐ Lligationes nouat, & perimit: ipsaque perimitur per acceptilationem, & hoc iure utimur. ideoque & leg ta sub coditione relicta n stipulationem Aquilianam deducuntur. V. PAPINI AN VS ld.I. De tisi .
CVm Aquiliana stipulatio interponitur, quae ex cω sensu redditur:lites,de quibus non est cogitatum, in suo statu retinentur. liberalitate enim captiosam interpretatio prudentium fregit.
Super dependentibm ex ultima volumate non tra Ri,nias meritate reperta per inspemonem vel covitionem ultim volu tatis. Passius. v I. C A I V s tib. x v i iisdedisti mprouinci e.
DE iis controuersiis,quq ex testamento proficiscu-tur meque transigi,neq; exquiri veritas aliter potest, quata inspectis cognitisque verbis testamenti.
de iuribus sententiae dubitetur,potest tranis Bart. VII. VLPIANuslid. v I I. Duputatio 1-m.
ET post rem iudicatam transactio valet: si vel appetilatio intercesserit,uel appellari potuerit. Transactio ia cum principali, mods deiussori etiam condemuo. Item solutum ex causa transactisvis inualida o debitisolu
e Si fideiussor conuentus & cpndenatus fuisset, & mox
reus transegisset cum eo, cui erat fideiutar congemnatus:ari transactio valeat,quaeritur puto valere: quasi omni caussa , de aduersiis reum, & aduersus fideiussorem dissoluta. Si tamen ipse fideiussor condemnatus transegiti& si transiictio no perimit rem iudicatam: tamen eo, quod datum est,releuari rem iudicaram oportet. Vsque adeo autem quod datum est, etiam si no proficit ad traia actionem, extenuat tamen rem iudicatam: ut inde sit &odictum & rescriptulia,circa alimentorum transactione citra praetoris aut horitatem fictam, ut quod datum est, I roficiat ad alimenta: ita ut si quid amplius ex caussa imentorum deberi potest,id praestetur:quod autem datum ςst,imputetur. super
263쪽
super alimentis relictis iun potest transeat nisi causa c.
CVm bi quibus alimenta resim erant, facile transi- .gerent, contenti modiso praesente: diuus Maccus oratione in senatu recitata effecit, ne aliter alimentoria transactio rata esset, tuam authore praetore facta. Solet igitur praetor interuenire, & inter consentientes arbi- .
trari: an transactio,vel quae admitti debeat. Eiusde praetoris notio ob trafactionein erit: siue habitatio, siue vestiarium, siue de praediis alimentum legabitur. Haec oratio pertinet ad alimenta,quae testamento vel codiciliis fuerint relicta. Idem erit dicendum,&si mortis caussa donata sint: vel ab eo, cui mortis causi a donata sint, εrelicta. Sed & si conditionis implendae gratia. relicta sunt: adhuc idem dicemus. Plane de alimentis , quae non mortis caussa data sunt, licebit & sine praetore authore transigere. Sive igitur in meses,singulos,siue in dies,stuc.in annos suerint relicta : oratio locum habet. sed & si non fuerint perpetuo relicta, sed usque ad a nos certos : idem est. Si integra quantitas alicui fuerit legata,vi ex usuris eius se alat, & mortis tempore pietcunias restituat: non cessabit oratio , licet non in annos sngulos videatur id relictum. Sed & si sit certa quantiatas relicta Titio,vel res, ita vi inde alimenta Seio praestocitur:magis est, ut transigere possit. nec enim transa- Fctione Titii minuuntur alimenta Seijademque est, & si per fideicommissim alimenta ad hoc legatario fiterint
rclicta. Eam transactionem oratio improbat, quae id circo sit,ut quis repraesentatam pecuniam consumat. Quid ergo si quis citra praetoris authoritatem trase terit,ut quod per singulos annos ei relictum erat, co 1eqiadretur per singulos menses et aut quod per singulos menses ei relictum erat, mox consequeretur per ungulos dies t id deinde si ita quod colammato anno ac-siperet,ut initio anui consequeretur & puto eam tras actionem valere: quia meliorem conditionem suain tali transactionς alimentarius facit noluit enim oratio se
264쪽
terest:virum libertini sint, quibus alimeta relicta sint, a an ingenui: satis locupletes, an minas. Vult igitur ratio apud praetorem de istis queri: in primis de caussa
transactionis,deinde de modo, tertio de personis tra sigentium. In causia erit inquirendum, quae causia sit transigendi.sine caussa enim neminem transigentem audiet oraetor. Caussae huiusmodi fere solent allegari si a- . tibi domicilium haeres,alibi alimentarius habeat:aut si
destinet domicilium transferre alteruter eorum et aut si causa aliqua urgeat praesentis pecuniae: aut si a pluriabus ei alimenta relicta sint,& minutaturi singulos conuenire difficile ei sit aut si alia qua caussa sit ut plures
solent incidere: )quae praetori suadeat uasactionem axa mittere. Μodus quoque pecuniae, qui in transacti
nem venit,aestimandus est: vlpura quantitas tranficti vis nam etiam ex modo fides transactionis aestimabitur Nodus autem pro aetate eius,qui transigit, arbitrandus est,& valetudine. nam aliter cum puero, aliter cum i
uene liter cum sene transigi palam es constat enim alimenta cum vita finiri. S ed dc persenarum contems tio habenda est:hoc est cuius vitet sint hi,quibus alim ta relicti sum: virum frugi vitet,&qui alias sufficere sibi possint: an sequioris, qui de alimentis pendeant. Ira persona autem eius,a quo alimenta relicta sunt, haec runt spectanda: in quibus facultatibus sit,cuius propositi,cuiusque opinionis.tunc enim apparnit , nunquid
circumuenire velit eum,cum quo transigiti avi transint de alimentis, non videbitur neque de habitatione. meque de vestiario transegisse: citin diutis Marcus eua specialiter de istis transigi voluerit.Sed de si quis de limentis transegerit:non habebit neeesse, etiam de habitatione,vel caeteris inuitus transigere. poterit igitur vel de omnibus simul, vel de quibusdam facere trani ctione. De calceario quoq;,arbitrio praetoris transigendu est. Si uni pluribusve fundus ad alimenta Herit relictus euntq; eu distrahoro: necesse est praetore de elua distractione a transactione arbitrari. Sed a si pluribuet fundus ad altincta fuerit relictus,& ij inter se trafigantesne praetoris auctoritate trafasiis rara esse no debet Idem
265쪽
beta de est,& si ager in alimeta fuerit obligatus .na nec pignus ad hoc datum, inconsulto praetore poterit libe- Drari. Arbitratu praetoris vel de uniuersis alimentis vel de parte eorum transigi oportere, plusquam manifestuest. Si praetor aditus citra causi et cognitionem,transigi permiserit: transactio nullius erit momenti. praetori enim ea res quaerenda commissa est, non negligenda,
nec donanda.Sed & si non de omnibus inquisierit, quae oratio mandat: hoc est de caussa , de modo,de personis transigentium: dicendum est , quamuis de quibusdam
quaesierit,transactionem esse irritam. sunt misti deluantur AEartorus.
Sed nec madare ex hac caussa iurisdictione,vel pret-ses prouinciae,vel praetor poterit. EAd avit orandinn in transactione ille est iudex competens, coram quo eas a Mityssia1tolus. Transactiones alimentorum etiam apud procuratorε
Caesii is fieri possunt,si a fisco petantur aliment secundum quae apud praefectos aerarij trasigi potest. Si cum iis quidem esset de alimentis, transactum autem de lite Lisset:transactio valere inconsulto praetore non potest,
ne circumueniatur oratio. fingi enim lites poterunt,ut transactio etiam citra praetoris fiat authoritatem. Solutum ob transectionem inuadidam, conuertitur is aliud debitum, velut alimenta praeterita: alias ut indebitum repetitur. sartorus. pSi eidem alimenta,& praeterea legatum praesente die datum sit, & transactum fuerit citra praetoris authoritatem: id quod datu est,imputabitur prius in legatu,quod praesente die datum est: superfluum in alimentaria caussam est. Si quis de alimentis trasegiis ne praetoris authoritate: id quod datu est,in praeterita alimenta cedet. nec interest,tantum in quantitate sit debita, quatum datum est:an minus,an etiam plus. nam Sc si minus st: adhuc tame id,quod in solutu datum est, in praeterita alimenta imputabitur. Sane si is,qui de alimentis trans. egit, locupletior factus sit ea solutione : in quod factas est locupletior, aequissimu erit eius in eum dari repetitione. nec enim dedet ex alieno dano esse locupletior. In relicto
266쪽
In relicto aut faeso locupleti, non halet Ioe m transimos . ς-nat pauperissia1rolus. Si in singulos annos certa quantitas alicui fuerit relict a: veluti homini honestioris loci salarium annuum, vel vsusfructus: trafactio etia sine prstore fieri poterit. Caeterusi ususseuehus vel modicus alimentoru vice sit relictus: dico transactionem citra praetorem facta, nullius esse momenti. Si cui no nuinus ad alimenta, sed frumentum atque oleum & caetera, quae ad victum sunt necessaria , fuerint relicta: non poterit de his transigere; siue annua, siue menstrua ei relinquantur. Si tamen ita
sine praetore transegerit,Vt in Vicem eorum num u quotannis vel quot mensibus acciperet: & neque diem, neque modum permutauit,sed tantu genus: vel ex contrario si pactus tuerit, ut in generibus alimenta acciperet, quae in numis ei relicta fuissent: vel si vinum pro oleo, vel oleum pro vino, vel quid aliud c5mutauit. velut si
locum permutauit, ut quae erant ei Romae alimenta relicta, in municipio vel in prouincia acciperet, Vel con' tra: vel persona vi ouod a pluribus erat accepturus, ab uno acciperet: vel alium pro alio debitorem acciperet. haec omnia habent disceptationem praetoris,& pro utilitate alimentarij accipienda sunt. Si ad habitationem certa sit quantitas annua relicta: & ita sit transactum sine praetore,ut habitatio praestetur: valet transactio,quia fructus habitationis praestatur: licet ruinae vel incedio subiecta transaetio est. Per contrariu quoque si pro babitatione,quae erat relicta, placuit certam quantitatem praestari: transactio rata est,etiam citra praetorem.
Transactis non porrigitur, ad ius postia ex successione ab int fato proseriem. olus.
QVi cum tutorib' suis de sola portione administra
tae tutelae suae egerat,& transgerat: aduersus eosdε tutores ex persona fratris sui, cui haeres exstiterat,aos: praescriptione factae transactionis non submoueto. Transactio enim quaecunque sit de his tam tum, de quibus inter conuenientes placuit, interposita
267쪽
Transactio mii porrigitur ad ea qua dolo alter partu Ol-tur. γ tolus. DQui per fallaciam cohaeredis gnorans vritiretia,quae in vero erant,instrumentum transactionis sine Aquiliam stipulatione interposuit: non tam paciscitur, qu decipitur. Generalis transactis porrigitur ad ea de quibus esse actum r
Et qui nondum cerius ad se querelam contra patris testamentum periinere,de aliis caussis cum aduertiriis pacto transegit:tanti in in his interpositum pactum n cebit , de quibus inter eos actum esse probatur. si quidem in his tantilm transactio obesi quamuis maior via Sintiquinque annis cam interposuit de quibus actum EPro ur . non autem quorum actiones competere postea compertu est . iniquum est enim perimi pacto id, de
quo cogitatum non docetur. Transactio patris nonaeiudica filio. Bariolunx. I DE M lib. I. RUFonserum.
DE re filio riuos in potestate no habuit, trafigetiatem patrem minime eis obesse placuit. si postsententiam is esse dubium, potes triri sigi.8-
Post rem iudicatam , etiam si prouocatio non est ii iterposita: tame si negetur iudicatum esse,vel ignorari potest,an iudicatum sit: quia adhuc lis subesse Pon ist,transaevio fieri potest. Transamo sulasverte mento , refertur ad quamlibet tam
tem tectameuti non antem ad radicissospostea repertos. XII. CELs Vs lib. I x xx. Digestorum.
Non est serendus,qui generaliter do his, quae test mento ei relim sunt,transegerit: si postea causi tur de eo solo se cogitasse, quod prima parte t stame thac non etiam quod posteriore legatum sit. si tamen postea codicilli proferuntur, non improbo mihi dicti nix videtur: de eo duntaxat se cogitasse , quod illarum
268쪽
NVlli procuratorum principis,inconsulto principe,
tranugere licet. Iacta diuisione hareditatis ex eaussa transa bono inter sciriptu Ira redem legitimum, quilibet o creditoribus convcmeimi proticii disiniis portiombunBmeto .X II I I. SCAa VOLA. lib. i. Res obsorum.
Controuersia inter legitimum & scriptu haeredem
orta est: eaque transalitone fael a , certa lege finita est. quaero,creditores quem conuenire possint Respon . di si iidem creditores essent, qui transactionem iacita sent: id obseruandum esse de aere alieno,quod inter eos couenisset. si alij cxcditores essent: propter incertum successionis,pro parte haereditatis,quam uterq; in tranactione exprAit,utilibus actionibus coueniendos esse. Conflium est quod in nos benep ponasui artolus.
PActo conuento Aquiliana quidem stipulatio subiici solet: sed consultius est,huic poenalem quoq; stipulationem subiungere: quia rescisso sorte pacto, po na ex stipulatu peti potest. Giptio potest obiici, poma petis apposita est in transactione
QVi fidem licitet transactionis rupita non exceptio- .
ne tantum submouebitur,sed etiam poenam,quam '- st coNTRA FLACi TVM FAC BRIT, RAio MANENTE P ac το stipulanti recte promiserat,praestare cogetur. 12 Transactisfacta cum debitore ignorante a haerede uendente aiudieat emptori haereditatis Ofideicomissario uniuersali.Bar.
V Enditor haereditatis,emp:ori mandatis actioniblicum debitore haereditario, qui ignorabat vendita esse haereditatem,transegit. Si emptor haereditatis hoc debitum ab eo exigere velit: exceptio transacti negoWj debitori,propter ignorantiam suain; accommodada φλIdem rebondendum est &in eo , qui fidei commissam recepit haereditatem: si haeres cum ignorante debitora
269쪽
DIGESTORUM SEU PAN-dillarum liber tertius. RDE POSTULANDO. . Tito.
I. VLPIA NYs lib. v r. ad edimunt. V N Cestiuium proposuit praetor habendae rationis causia, suaeque dignitatis tuendae, & decoris caussa: ne sine delectu passim apud se postuletur. Ea propter tres fecit o dines. nam quosdam in totum pror Ehibuit postulare,quibusdam pro se
permini, quibusdam & pro certis dutaxat personis & pro se permisit. ν os T v LAR Rautem est desiderium suum, vel amici sui in iure apud eum,qui iurisdictioni praeest,exponere: vel alterius d siderio contradicere. Initium autem fecit praetor ab his,qui in totum prohibentur postulare. In quo edicto, aut pueritiam,aut casum excurauit. Pueritiam: dum mi' norem annis decem dc septem,qui eos non in totum c pleuit,prohibet postulare : quia moderatam hanc art tem ratus est ad procedendum in publicum. a aetate, aut paulo maiore fertur Nerua filius,&publice de iure Fresponsitasse. Propter casum: surdum, qui pror*s non audit, phibet apud se postulare. nec enim erat permi tendum ei postulare, qui decretum praetoris exaudiret 'non poterat,quod etiam ipsi erat periculosum futurum.
nam non exaudito decreto praetoris , quasi non obtemperasset,poena ut cotumax plecteretur. Ait praetor: s rNON HABEBvNT ADVOCATUM, EGO
DAno. non solum his personis hanc humanitate praetor solet exhibere: verum etiam si quis alius sit, qui certis ex caussis vel ambitione aduenarij, vel metu patronum non inuenit. Secundo loco edictum proponitur in eos qui prohibentur,ne pro aliis postulerit: in quo edicto excepit praetor sexum dc casum,item pers
270쪽
mςturpitulline notabiles sexum quidem, dum foeminas i prohibet pro Hiis nostulare. 3d ratio quide prohibendi est, ne contra pudicitia sexui congruentem alienis caustiis se immisceant: ne virilibus officiis fungantur mulieres. Origo ord introducta est a Calpurnia improbissima Remina: quae inuerecundo postulans, &magisti atum inquietans, caussam dedit edicto . Casum, dum caecum utrisque luminibus orbatum, praetor repellit: videlice quὀd insignia magistratus videre &reuereri non possit. Refert etiam Labeo, Publium caecum Asprenati Nonis patrem auersa sella a Bruto destitutum, ciun vellet postulare . amuis autem caecus pro alio postulare non possit: tamen & senatorium o dinem retinet, & iudicandi ossicio fungitur. Nunquid ergo &magistratus gerere possiti Sed de hoc deliber bimus. exstat quidem exemplum eius, qui gessit. Appius denique Claudiust caecus consiliis publicis inte erat, & in lenatu seueri Tunam dixit sententiam de Pyrrhi captiuis. sed melius est. vi retinere quidem dic mus iam acceptum magistratum posse: adspirare autem ad nouum , penitus prohiberi: idque multis comprobatur exemplis. Remouet autem a postulando pro his S eum,qui corpore suo muliebria passiis est.si quis tamen vi praedonum vel hostium stupratus est: non debet notari,ut & Pomponius ait. Et qui capitali crimine damnatus est, non debet pro alio postulare. Item sonatusconsulto etiam apud pedaneos iudices postulare prohibetur, calumniae cauna publico iudicio damn ius. Et qui operas suas, ut cum bestiis depugnaret, locauit. B a s T r A s autem accipere debemus ex feritate magis, quam ex animalis genere. nam quid si leo sit, sed mansuetus, vel alia dentata mansueta i Ergo qui locauit, solus notatur: sue depugnauerit , siue non. Qia id si depugnauit, cdm non locasset operas suasi non tenebitur. non enim qui cum bestiis depugnauit, tenetur : sed qui operas mas in hoe locauit. Denique eos, ut virtutis ostendendae caussa hoc faciunt sine merce-e, non teneri aiunt veteres: nisi in arena passi sunt sese honorari. eos enim puto notam non euadere. sed si