장음표시 사용
311쪽
eurauit:etiam si insula exusta est,uel seruus obiit: agri NEGOCIORUM GEsTORYM, idque de Labeo oprobat. S ed ut Celsus refert Proculus apud eum no - tat, non semper deberq dari. quid enim si eam insul sulsit, quam dominus quasi i Ripar sumptui dereliquerit,uel quam sibi necessariam non putarit onerauit cinquit dominum secundum Labeonis sententiam,com Vnicuique liceat & damni infecti nomine rem derelinquere . Sed istam sententiam Celsus eleganter deridet. is enim negociorum gestorum inquit habet actione, qui utiliter negocia gessit. non autem utilitem negocia gerit: qui non necessariam rem,vel quae oneratura est patremfamilias,aggreditur. iuxta hoc est,& quod Iulianus scribiti eum, qui insulam fulsit, vel seruum aegrum cu- Erauit: habere negociorum gestorum actionem si utilit hoc faceret, licet euentus non sit secutus . Ego quaero: quid si putauit se utiliter facere , sed patrifamilias non expediebat dico hunc non habiturum negociorum gestorum actionem. ut enim euentum non spectemus, debet viiliter esse coeptum. , Gest i tenetur de dolo de ea uin neraria infibia
SI negocia absentis & ignorantis geras: & culpam, &dolum praestare debes. sed Proculus , interdum ait casum praestari debere etiam : vel uti si nouum negoctu βquod non sit solitus absens facere , tu nomine eius g
ras: veluti venales nouitios,coemendo,Vel aliquam nego elationem ineundo. in si quod damnum ex ea re secutum fuerit,ie sequetur:lucrum Vero absentem . quod
sin quibusdam lucrum factum fuerit, in quibusdam
damnum: absens compotare lucrum cum damno debet. Qujsuccedit ex lege Comelia,vesper occupatiori peculii, in bet han: Milonem in qua veniunt omnia qυα con era tur inge-
picue bonorum uiuentis. XI. V L P I A N V s lib. X.adedi iam.
SVccessiori eius,cuius fuerunt negocia,si apud hostes decessit: haec actio danda erit. Sed & si filii familias militis defuncti testamento iacto gesn : similiten erit danda
312쪽
. Sicut autem in negociis vivorum gestis, sufficit negocium utiliter coeptum: ita dc in bonis mortuorum,licet diuersus exitus sit secutus. Gesor non tenetur de east nisi praecedat culpa. Eseautem culpa retruere pecuniaran debitam credito rabiosi eam babusolutioni pa
D Ebitor meus,qui mihi quinquaginta debebat,de
cessit. eius haereditatis curationem suscepi,& -- pendi decem. demum redacta ex venditione rei haer ditariae centum,in arca reposui. haec sine culpa mea perierunt. Quaesi tum est,an ab herede tui quandoque e stitisset: vel credita quinquasinta petere possim , α d cem,quae impendi: Iulianus scribit in eo verti quaesti nem: ut animaduertamus, an iustam caussam habuerim seponendorum centum. nam si debuerim & mihi α criteris haereditariis creditoribus seluererpericulum non Diam sexaginta ed etiam reliquorum quadraginta moprietaturum: decem tamen,quae impenderim , retenturum . Si veris iusta caussa fuerit, propter quam integra centum custodirentur: veluti si periculum erat,ne pra dia in publicum committerentur: De pcima traiectitiae
Pecunia augeretur,aut ex Compromisso Committeretur:
non solum ricem, quae in haereditaria negocia impe derim et sed etiam quinquaginis, quae mihi debita sunt, abhaerede me consequi posse.
SI, filius amilias negocia gessisse proponatur: aequis. simum erit in patrem quoque amonem dari: suo peculium liabeat,sitan in rum patris sui verterit.& si anciti
Pomponius libro vicesimosexto, in negociis gestis ivitio cuiusque temporis conditione spectis ait.
313쪽
Quid enim inquit)si pupilli negocia coeperim gerere,& inter moras pubes fact' sit vel serui,aut filiisimilias, D& interea liber,aut paterfamilias effectus sit t& hoc verius esse didici: nisi si ab initio quasi unum negocium gesturus accessero,deinde alio animo ad aliud:ac eo tepore, quo iam pubes,vel liber, vel paterfamilias effect est. hic enim,quasi plura negocia gesta sint: pro qualitate personarum & actio sormatur, & condemnatio moderatur. xv. IDEM lib. VII. ad Plautum.
SEd & cum aliquis negocia mea gerit: non multa negocia sunt, sed unus contractus : nisi si ab initio ad unum negocium accessit,ut finito eo discederet. hoc enim casu, si noua voluntat liud quoque aggredi co Eperit: alius contractus erit. Vbi mutatur ecruditio gestoris de seruo in liberum, in negociis separatis namium non praestaturi. in negociis connexis si agitur mi ex causa,veniunt separata: sis ex occasione agatur,veniunt pandassiario . x V I. V L P I A N V s. Id. x x v. adedi m.
FVm actum,quem quis in seruitute egit,manumissus
non cogitur reddere. Plane si quid connexum fit rit,ut separari ratio eius , quod in Ieruitute gestum est, ab eo quod in libertate genit.non possit: constat Venixe in iudicium, vel mandati,vel negociorum gestorum,& quod in seruitute gestum est.Denique si tempore ser- Fuitutis aream emerit,& in eam insulam aedificauerit,eaque corruerit: deinde manumissiis fundum locauerit: sola locatio fundi in iudicium negociorum gestorum deducitur. quia ex superioris temporis administratione
nihil amplius in iudicium deduci potest: quam id, sino
quo ratio libertatis tempore administratorum negociorum expediri non potest. XVII. PAVLVs lib. t x. ad edictum
T Roculus & Pegasus bonam fidem eum,qui in serui I tute gerere coepit,praestare debere aiunt. Ideoque quantu,si alius eius negocia gessisset, seruari potuisset: tantum eum, qui a semetipso no exegerit,negocioru gost uin actione praestaturum : si aliquid in peculio h
314쪽
buit,cuius retentione id seruari potest. x ' ir I. rDEM lib. I r. ad Nerarium.
FT qui natura debitor fuit etiam si in peculio nihil
habuit) sibi postea soluere debet,in eode actu perseverans. sicut is,qui teporali actione tenebatur, etiam post tempus exactum negociorum gestorum aetione id praestare cogitur. Scaevola noster ait: putare se, quod Sabinus scribit, A 'CAPITE RATIONEM REDD a N D A M, debere sic intelligi: ut appareat,quid reliquum fuerit tunc,ctim primum liber esse coeperit: non ut dolum aut culpam in seruitute admissi m in obligationem reuocet. itaque si inueniatur, vel malo more pecunia in seruitute erogata,liberabitur. Necessitas mera velputatiua impedit actionem mandati: uo au
tem negociorum gesto 'um. Barioti .
Si libero homini,qui mihi bona fide seruiebat, ma dem , ut aliquid agat: non fore cum eo mandati actionem , Labeo ait: quia non libera voluntate exsequaturrem sibi mandatam,sed quasi ex necessitate seruili. erit igitur negociorum gestorum actio: quia & serendi negocii mei habuit affectu:& is fuit,que obligare possem.
Gestor negociorurn potest ignoranter rem domini Uuevere: e .s ante Uucapionem completam mentia superueneri debet facerea se evinci hac actione teneatur. Bariolus. Siclum me absente negocia mea gereres, imprudens rem meam emisti,& ignorans usu cepisti: mihi negociorum gestorum,ut restituas, obligatus no es. sed si antequam Vsucapias,cognoscas rem mea esse: subiicere debes aliquem,qui a te petat meo nomine: ut & mihi rem,& tibi stipulationem euictionis committat. Nec videris dolum malum facere in hac subiectione. ideo enim hoc facere debes,ne actione negociorum gestoru tenearis. In actione negociorum gestorum directa O contraria haletur
ratio usurarum. Bariolus. Non tantii sortem,verumetiam usuras ex pecunia aliena perceptas,negocioru gestorum iudicio praestabimus: vel etiam,quas percipere potuimus. Contra quoq; usuras,quas praestitim',vel quas ex nostra pecunia percipere potuimus, quam in aliena negocia impendimus; seruabia
315쪽
feritabimus iudicio negociorum gestorum. Gerenti iiegneia captiui copetit actio contra eum Armirtat , o
Dum apud hostes esset Titius , negocia cius administraui. pou uersus est. negoctorum gestorum mihi competit actio: etsi co tempore,quo gerebanti ridoret: num non habuerunt. x IX. v L P I Λ N V s lib. x. ad edictum.
SI autem apud hostes constitutus,decessu: de sacee;
fori,&aduersus successore eius, negociorum gestorum directa & contraria competit. QMd vn pro alio redim io cogitur fluere , reo peralbae
N I Am & Seruius respondit ut est relatum apud Al-l discitum libro tricesimos timo Digestorum) cam a
Lusitariis tres capti essent,& unus ea conditione ruissus. Vt pecuniam pro tribus adferret:& nisi redisset, ut duo Iro eo quoque pecuniam darent: isque reuerti noluis et,& ob tanc caussam illi pro tertio quoque pecunia siluissent: aequum esse,praetorem in eum reddere iudicium Qui negocia haereditaria gerit: quodamodo sibi haereditatem eque ei obligat ideoq; ninil refert, an setiam pupillus haeres existat:quia id aes alienum Cum carteris limeditariis oneribus ad eum traiit Si vivo Titio
negocia ςi' administrare coepi, intermittere mortuo eo PDoci debeo: noua tamen inchoare necesse mihi non est, licet vetera explicare,ac conseruare necessarium sue ut accidit, cum alter ex sociis mortuus est. nam quaecunq; prioris umocij explicandi caussa gerulux: nihil re via quo tempora cosumuntur,sed quo tempore inchoatur. Qm ne cia alima per atium iaciatione traictura j-sessissa. Bar toti GMandatu tuo negocia mea L. Titiu gessit. quod si norecte gessit: tu mitii actione negocioetum gestorum tet-s,non in hoc tanta , ut actiones tuas praestes et sea tiam,quod imprudenter cum clueris, quidquid tria menti negligentia eius fecit,ut mihi praestos. Junaro Non cessario quicunque eas supre- - - --ma
316쪽
retussori,n si culpas cedat eas . Miro .. x X i. CAIVS lib. i ι i. ad edictum prouinciale.
SIue haereditaria negocia,sive quae alicuius essent,serens aliquis, necessario rem emerit: licet ea interierit,poterit quod impendit, iudicio negociorum gestorum consequi. veluti si frumentum aut vinum familiae parauerit,idque casu quodam interierit: sorte incedimruina . Sed ita scilicet hoc dici potest, si ipsa ruina vel incendium sine vicio eius acciderit. nam ct m propter ipsam ruinam,aut incendium damnandus sit: absurdum est, eunt istarum rerum nomine, quae ita c5sumptae sunt, quidquam consequi.
XXII. PRYLus lib. XX. ad edictum. ι' Q I quis negocia aliena gerens,indebitu exEgerit: r D stituere cogitur.de eo autem, quod indebitu soluit: magis est,ut sibi imputare debeat. Persolutionem fui iam gestori non liberatui soluens, me Amia' mum acquisitur ci editori nsi illud ilicsesecuta. . x x I II . I DE M lib. x x rri r. ad edictum.
SI hac mente pecunia procuratori dem ut ea ipsa croditoris fieret: proprietas quide per procuratore non adquiritur: poteu tamen creditor etia inuito me,ratum habendo,pecuniam suam facere. quia procurator in accipiendo creditoris duntaxat negocium gessit: &ideo creditoris ratiliabitione liberories x x i i i I. I D E M lib. x x Vr i. ad edictum. SI 'uis liena negocia gerens,plus quam .oportet,ii pederit: recuperaturu eum id, quod praestari debuiti cssiciales publici licet respectu Reipubiter pro aduro ιεueatur: non tarxen reste Ita priuati ad quem negocium in meritate i sbe lat. Ba totus.
CVm aliquando ciuitati per fideicomissum restitui iussa ess, haereditas: magistratus actores horu bonorum Titium & Seium &Caium tunc idoneos creave runt postmodum hi actores inter se diuiserunt administrationem bonorum : idque egerunt sine authoritate dc sine consensu magistratuum. post aliquod tempus tost
'metum quoque,Per quod restitui ciuitati haereditas fi
317쪽
deicommissa est,irritum probatum est pro tribunali: atque ita ab intestato Sepronius legitimus haeres desun- octi exstitit,sed ex his ahoribus unus non soluendo de- cessit,& nemo eius haeres exstitit. aero, si Sempronius conueniet actores horum bonoru, periculum inopis defuncti, ad quos pertineti HERENNIVS Mo-DEsTi Nus respondit: qudd ab uno ex actoribus obea,quae solus gessit, negociorum gestorum actione se uari non potest:ad damnum eius, cui legitima haerediatas quaesita est,pertinere. Gestor expensas volvtarias non repetit. Bariolus. xxv r. IDEM lib. V. Ressonscium.
EX duobus fratribus,vno quide suae aetatis,alio vero minore annis: ci im haberet comunia rustica pretilia, Emaior frater in saltu communi, habese habitationes p ternas , ampla aedificia aedificauerat: cumque eundem saltum cum fratre diuideret, sumptus sibi quasi re ni liore ab eo facta desiderabat, fratre minore iam legitia 'mae aetatis constituto. Herennius Modestinus respodit, ob sumptus nulla re urgete,sed voluptatis caussa iactos:
eum,de quo qua tur,actionem no habere. Expense facta causapietatis non repetuntur. Bariolus.
Idem Titium,si pietatis respectu,sororis aluit filiam:
actionem hoc nomine contra eam non habere,resp5dit. Pro eo, pro quo quis obligatus est, agit bae actione antequam solvat. Ba MIM F
SI quis mandatu Tiiij negocia Sei gesserit,Titio m dati tenetur:lisque et stimari debet,quanti Sei & Ti- iij interest. Tit' autem interest,quatum is Seio praest
re debet,cui vel mandati, vel negociorum gestorum nomine obligatus est. Titio autem actio competit cum eo, cui mandauit aliena negocia gerenda , & antequam ipse quidquam domino praestet: quia id ei abesse videtur, in quo obligatus est.
Gestum nomine lentam deuoluitur in actionem tutela post mouato et in actionem negociorummorum. Bariolus. TXVIII. CALLisTRAT us lib. I i ta ea ia
318쪽
CVm pater testamento posthumo tutorem dederit,
isque tutela interim administrauerit, nec posthumus natus fuerit: cum eo non tutelae,sed negocioru gestorum erit agedum.quod si natus fuerit posthumus,tutelae erit actio: & in ea utruque tempus veniet: & quo, ante quam nasceretur infansigesiit: & quo postea.qu mnatus sit. . Si ut inter collegas coaequalis potestatis factio negocisi musarum: misi sunt potesviis inaequalis. Bar.
X X I X. I V L I A N v s lib. III. Digestorum.
EX facto serebatur, quendam ad siliginem emendam
curatorem decreto ordinis constitutum: eidemquc alium subcuratorem costitutum,siliginem miscedo co rupisse: atque ita precium siliginis,quae in publicu empta era curatori inflictum esse. quaerebatur me, qua a-mone curator cum subcuratore experiri posset:& consequi,ut ei saluuin esset,quod caussa eius damnum acceptu et & Valerius Seuerus respondit aduersus contui rem negociorum gestorum aAionem tutori dandam. Item respodit ut magistratui aduersus magistratum eadem actio detur: ita tame,si non sit conscius fraudis .s cundum quae,& in subcuratore idem dicendum est. facto procuratoris datur utilis institoria contra domini;. B. X X X. P A P I N I A N v s lib. II. Restonfrum. Iberio 'el amico mandauit, ut pecuniam acciperet mutuam: cuius literas creditor secutus contraxit,& fideiutar interuenit. etiam si pecunia non sit in rem versa: tamen dabitur in eum negociorum gestorum actio creditori vel fideiutari,scilicet ad exemplum institoriae actionis.
Actio competens contra eum ad quem negociumsectat cura solicitudine, non impedit aestionem oriri eontra eum ad quem n socium in veritate stillat: licet eius contemplasione non si ge- sum. Bariolus.
. Inter negocia Sempronij, quae gerebat, ignorans Ti- iij negocium gessit.ob eam quoque speciem sempronio tenebitur: sed ei cautionem indenitatis, officio iudicis praeberi necesse est aduersus Titium cui datur actio. Idem iuris est in tutore.
319쪽
. Qui allegat eausas absentia, non condemnatur, nee appellare tenetur. secus in eo qui uenit ad plenam defensio m , licet ps D
Litem in iudicium deductam,& a reo desertam , --
stratoris amicus ultro egit , caussas absentiae eius allegans iudici. culpam contraxisse non videbitur, qudd absententia contra absentem dicta ipse non prouocauit Pi AN vs NOTAT. & hoe veru est, cu frustrator codemnatus est. Caeterum si amicus, absentem defenderet, condemnatus negociorum gestorum aget: poterit ei imputari, si cum posset, non appellarit. PAPi Ni AN vs. QSi aliena negocia gerit,usuras praestare cogitur: eius scilicet pecuniae,quae putatis necessariis sumptibus superest. EQui expendit ultra quam est ei inio Trum,nou repetit. Libertos certam pecuniam accipere testator ad sumptum monumenti voluit . si quid amplius fuerit erog tum: iudicio negociorum gestorum nec ab haerede re-e petetur , nec de iure fidei commissi: cdin voluntas finem erogationi fecerit. Tutoris haeres impubes Glius ob ea,quae tutor eius in rebus pupillae paternae getast,non tenetur : sed tutor proprio nomine iudicio negociorum gestorum conuenitur. Gesor negociorum non potest constituere actor m in negociis pu
risin Isia est xerum secundum illa tempora secundum quae mulier non poterat esse tuti laesine imperiali rescripto: hodie του esses m pDis,posset costituere Mure cui alii tuto tes: Dieque tutotes C. de procurator. Bariolus.
anquam mater fili j negocia secudum patris volui,
talem pietatis fiducia gerat: tamen ius actoris,periculo suo litium eaussa constituendi , iton habebit. QAia nec ipsa fili j nomine recto agit, aut res bonorum eius alienat, vel debitorem impuberis accipiendo pecuniam liaberat. Vno defendente caussam communis aquae,sentetia praedio datur sed qui sumptus necessarios ac probabiles in communi lite fecit, negociorum gestorum ctionem habet. Qvd quis fucis contemplatione mandati per errorem,non veniem ilia a bone ed in assione negocis3umgesorum, qui ius ven
320쪽
d umlignoratilia tenetur. Bariolus.. xxx r. 1 DEM tib. III. Responserum.
Ο Ideiutar imperitia lapsus: alterius quoq; cotract',
Ι 'qui persona eius non cotingebat,pignora vel hypothecas suscepit:& utramq; pecunia creditori soluit,existimans indemnitati suae confusis praediis consuli posse. Ob eas res iudicio mandati frust ac5uenietur, & ipse debitorem frustra conueniet megociorum autem gest rum actio utrique necessaria erit. in qua lite culpam aestimari satis est,non etiam casum: quia praedo fideiussor non videtur. Creditor ob id factum, ad restituendum iudicio,quod dUignore dato redditur cum videatur ius suum vendidisse ) non tenebitur. Ignorante virgine, mater a sponso filiae res donatas suscepit. quia mandati vel depositi cessat actio,negociorum gestoru agetur. Haeredi visi contra uxorem defunm datur hac artio densiis
consiste mali imonio. Bais olus. X X X i I. IDEM Lb. X. Re sumseruuia
H Aeres viri defuncti xxorent, quaeres viri tempore
nuptiarum in sua potestate habuit,expilatae haereditatis postulare non debet. prudentius itaq; seserit, si ad exhibedum, δc negociorum gestoru si negocia quoque viri gessit cum ea fuerit expertus.
Si per ocendentem gerantur ueracia descendentis, vel fiat protestatio et emo alimentandi ad defendentem ninpertineat, expe-c s alimentorum repetuntur. Bariotio. XXXI ii. PAYLVs Id. i. Q bonum. NRs3NNivs A p OL LI NA R. I s IVLIOPA Lo s. Auia nepotis sui negocia gessit.defunctis utrisq;,auiae haeredes conueniebantur a nepotis haeredib' negocioru gestorii ad loe. reputabat haeredes aut et alimenta pr stita nepoti .Resp5debatur,auiam iure pietatis de suo praestitisse . nec enim aut desiderasse, ut decernerentur alimenta, aut decreta esse . praeterea c5stitutum esse dicebatur: ut si mater aluisset, non posset alimenta,quae pietate cogente de suo praestitisset, repe- ζtere. Econtrario dicebatur: hoc recte dici, cum de tuo aluisse mater probareturiat in proposito auiam,quae negocia administrasset: verisimile esse, de re ipsius o