장음표시 사용
351쪽
Digestorum lib. IIII. Tit. III.
vi tatum actor cosequatur,quanti eius intersuit, id non osse factum: ne aliter obseruantibus lex circuscribatur. Dsisteriem debitam tertius interimit, velfideiussor, ante mora
debitor liberatur, in creditori contra Daterimen im actione de dolo succurritur.Battolm.
Si seruum,quem tu mihi promiseras,alius occiderit: de dol o malo plerique in eum dandam aAionem recto putant: quia tu a me liberatus sis,idtaque legis Aquilis ctio tibi denegetur. Doli solim Meiussorii non popemat a ligationem eius, sed
si fidei utar promissum animal ante mora occiderite de dolo actionem reddi aduersus eum oportere, Ne- Eratius, Priscus, ct Iulianus responderunt: quonia debitore liberato, per consequetiam ipse quoq; dimittituri
SEruus tuus cam tibi deberet,nec soluendo esset: Loetatu tuo pecuniam mutuam a me accepit, de tibi soluit. Labeo ait,de dolo malo actioilem in te dadam: quia nec de peculio utilis sit, ci in in peculio nihil sit: neu in rem domini versum videatur,cum ob debitum domi
si dolus rei dedit eaussam absolutioi,de dolo tenetur. lanis p.ra ss iuramento decisum, ratione periurii actione de dolo uin retra
Si persuaseris mihi nullam societatε tibi fui Te eunt eo, cuius haeres sum : &.ob id iudicio absolui te passus sim: dandam mihi de dolo actionem,Iulianus scribit. XXI. VLPIANVS lib. xi. ad edictum. QVod si dcferete me iuraueris,& absolutus sis,post.. ea periurium fuerit adprobatum: Labeo ait de dolo actionem in eum dadam,Pomponius autemper iusiurandum transactum videri. quam sententiam αMarcellus libro septimo Digestorum probat. stari enim religioni debet. xxi I. P ΛV LV s lib. xi. ad edictam.
352쪽
SI legatarius,cui supra modum legis Falcidiae legatu dedee'Cῶut,haeredi adhuc ignoranti substantiam haereditatis, ultro iurando vel quadam alia fallacia persuaserit, tan-- legibus. quam satis abundeq; ad solida legata soluenda sufficiat haereditas: atque eo modo solida legata fuerit consecutus: datur de dolo malo actio.
Conti a eum cuius dolo sententiano libertate in absentemprofertur iove de dolosis ura itur. Ba totus. XXI III. VLPIANus lib. X r. ad edictum.
, C I dolo acciderit eius, qui verba faciebat pro eo, quio de libertate contendebat, suo minus praesente aduersario secundu libertatem pronuciaretur: puto statim dodolo dandam actionem in eum: quia semel pro libertate
dictam sententia retractari non oportet. Is rivisuo Au es FalsolutuAamoneprima emuenituri. γαρ tra exceptione rei iudicatae de dolo repticabitur. XXV. PAVLVs lib. x I. ad edictum.
CVm a te pecuniam peterem, eoq; nomine iudicium acceptum esset: salsd mihi perstasisti, anquam eam pecuniam seruo meo, aut procuratori soluisses t eoque modo consecutus es , ut consentiente me ab luereris. quaerentibus nobis , an in te doli iudicium dari debeat: placuit de dolo actionem non dari. quia alio modo mihi succurri potest. nam ex integro agere possum : & si obiiciatur exceptio rei iudicatae, replicatione iure uti
IN harredem eatenus daturum se eam actione procon sui pollicetur,quatenus ad eum peruenit: id est,quatenus ex ea re locupletior ad eum haereditas peruenit. D. x x ' i i. P A v L V s lib. X r. ad edictum. Olόve malo eius factu est, qud minus perueniret. X xviri. CAius lib. III i. ad edidi prouinciale.
353쪽
Digestorum lib. IIII. Tit. 1 Ii.
ITaque si acceptis lata sit tibi pecunia: omnimodo cum haerede tuo agetur. At si res tibi tradita sit: siquidem
mortuo te ea res exstitit, agitur cum haerede tuo. si minus: non agitur. Sed utique in haeredem perpetud dabitur: quia non debet lucrari ex alieno damno. Cui conueniens est,ut & in ipsum,qui dolum commisit: in id,quod locupletior est,perpetuo danda sit in factum actio. x X I x. Ρ Α v L V s lib. xi. ad edi tanti SAbinus putat,calculi potius ratione , quam maleficij haeredem conueniri: deniq; famosum non fieri,id que in perpetuum teneri oportere. xx X. V L P I A N V s Id. xr . ad edictum. NEque caussae cognitio exit in saeredis persona n cessaria. SContra posuadentem fugam datur asi . de dato ad inter se. xxxi. PROCUL Vs lib. II. ἐπιςολων.
CVm quis persuaserit familiae meae, ut de possessi ne decedat: possessio quidem non amittitur,sed de dolo malo actio in eum competit , s quid dani mihi accesserit. Qi riseruum inperniciem haeredum ante tempus manumittit, mctione de dolo tenetur.Bariolus. XX XI i. SCAEVOLA lib. I r. Digestorum.
τ' Ilius legatum sibi seruum per praeceptionem roga-L ' tus manum ittere post certum tempus,quem rationes ipsi & cohaeredibus fratribus reddidisset: ante diem, α Rante redditas rationes,ad libertatem vindicta manumittendo perduxerat.quq situm est, an ex fideicommita fratribus teneretur,ut rationes pro portionibus eorum redderentur Respodi. cum liberum fecit,ex caussa quidem fideicommissi non teneri: verdm si ideo properasset manumittere,ne rationes fratribus redderetur,posse de dolo actionem in eum exerceri. Qui rei tua venditionem impedit ibi actione de Au ,elama
REi,quam venalem possetar habebat,litem proprietatis aduersarius mouere coepit:& postea,quam opportunitatem emptoris, cui venundari potuit, peremit: destitit.
354쪽
destitit. placuit possessori hoc nomine actionem in s
ctum cum sua indemnitate compςtere. Qui um coeptum in ad mei utilitatem unpermittispreficere ione de dolo tenetur. Barto . x x X i I II. I D E M-x L III. at Sabinum.
SI cciii mihi perinisisses saxum ex fundo tuo eiicere, vel cretam,vel arenam sodere: & sumptu in hac rem feςerim,nec patiaris me tollere: nulla alia,quam de dolo,actio locum habebit. Qui testamentum deleui tenetur legatario haeredi de do .
SI quis tabulas testameti apud se depositas,post mortem testatoris deleverit, vel alio modo corruperit: hqres scriptus habebit aduersus eum actionem de dolo Sed & hit,quibus legata data sunt,erit de dolo amo. imius cum dolo eo eisatur Barto . S x x x Vr. M A R. T I A N V s. lib. I I .Regulamum I duo dolo malo fecerint, inuice de dolo non agent. x x x v II. v L P I A N V s lib. x L I I r. ad Sabinum.
QVod venditor ut commendet, dicit: sic habedum, quasi neque dictum, neque promissum sit'. Si vero decipiendit emptoris caussa dictum est: aeque Huc msc habendum est,ut non nascatur aduersus dictum pro- tinuq-dmissitave actio: sed de dolo actio detur. Cic. copio-X x X V I I I. I D E M lib. v. opinionum. se diserte initam debitor epistolam quasi a Titioi mitti cre- b. 3. i. nditori suo effecit, ut ipse liberaretur. hac epistola - creditor deceptus, Aquiliana stipulatione &acceptilatione eu liberauit. postea ςpistola falsa, vel inanis reperta. creditor quidem maior annis vigintiquinq; de dolo habebit actionem: minor aute in integru resti
tuetur. x x X i X. C A I V s. lib. x x v r.edictum prouinciale.
SI te Titio obtuleris de ea re,quam non possidebas,in hoc ut alius usucapiat:& iudicatum solui satisdederis: quamuis absolutus sis, de dolo malo tamen teneb ris :& ira sabino placet. x L. F v R i V s A N T H I N v s lib. r. ad edictum
355쪽
Digestorum lib. IIII. Tit. IIII.
Is qui decepit alique,ut haereditatem non idonea adiret, te dolo tenebitur: nisi fortasse creditor erat, es se vius erat.tunc en m sufficit contra eu doli mali exceptio.
DE MINORIBUS VIGINTI INAEque annis. Titulas II M.
LPIA NYs lib. xi. adediati m. Oc edictum praetor,naturalem aequitate secutus,proposuit: quo tutelam minoru niscepit.nam com inter omnes constet: Dagile esse & infirmum huiusnodi artatum comtum,& multis captionibus suppositum, muli xumq; insidiis expositum: auxilium eis praetor hoc odi- Ecto pollicitus est, & aduersus captiones opitulationem.
noribus annis vigintiquinque eum opem polliceri. Dampost hoc tempus compleri virilem vigorem constat . Et ideo hodie in hanc vique aetatem adolescentes curat rum auxilio reguntur:nec ante rei suae administratio eis committi debet, quamuis bene rem suam gerentibus- Numerus tiberomm non suppiat aetatem quo ad impediendum io
Ec per liberos suos rem suam maturius a curatoribus recipiat. od cnim legibus cauetur,ut singu- tibi bud se ii anni per singulos liberostremittantur: ad honoreχ diei. Aristi. uus seuerus pertinere ait,non ad rem suam recipie'da. u. politi Princeps poteΠ minori administrationem bonorunisur in Gu cap. 7. cedere, iudex inferior.Bartorus. I I i. I D E M lib. x x. ad edim m.
DEnique diuus Seuerus& Imperator noster,huiu modi consulum vel praesidum decreta, quaa nabitiosa esse interpretati sunt. Ipsi autem perraro minorab rerum suarum administrationem extra ordinem indulsarunt:& eo iure utimur si dolo
356쪽
si dolo aduersarii negorii contra tam est ri in malare alate iselatur, vel nis habet necessa 'iam consequentiam ad princia pium,inspicimus principium aliasDis inspicietur.Bart. Si quis cum minore contraxerit, & cotractus incid rit in id lepus,quo maior efficitur : utrum initium sp minus an finem'& placet ut est constitutum si quis maior factus comprobauerit,quod minor gesserat: restitutionem cessare. Vnde illuὸ non ineleganter Celsus Epistolarum libro undecimo ,& Digestorum secundo tra-ωt,ex facto a Fuluio Respecto praetore consultus. Minor annis vigintiquinque, annos sorte viginti quatuor agens,iudicium tutelae haeredi tutoris dictauerat. mox factum,ut no finito iudicio, iam eo maiore effecto vigintiquinque annis, tutoris haeres absolutus proponeretur.in integrum restitutio desiderabatur . Celsus igitur Respecto suasit,non facile hunc quondam minorcinin integrum restitui: sed si ei probaretur,calliditate aduersaris id actum,ut maiore eo facto liberaretur. nequci enim extremo inquit iudicij die videtur solum deceptus hic minor, sed totum obstructum: ut maiore eo facto liberaretur. Idem tamen confitetur: si leuior sit suspitio aduersari j: quasi dolose versati: non debere hunc in integrum restitui. scio etiam illud aliquando incidime. Minor vigintiquinq; annis miscuerat se paternae haereditati, maiorque factus exegerat aliquid a debitoribus paternis. mox desiderabat in integru restitui, quo magis abstineret paterna haereditate. cotradicebatur ei, quasi factus maior comprobasset, quod minori sibi pla-.cuisset. Putauimus tamen restituendum in integrum,initio inspecto. Idem puto,& si alienam adiit hqroditatem. M inor aetas in piritur de momeimo ad momentum in dies bista Nactris nito iud
titis cum praecedenti computatui pro uno.BArt. MINORE Q V i M v I G I N T I Q I N EANNORUM NAT v. videndum est, an diem natalis sui ad hoe ducimus: an horam, in qua natus est: ut si captus sit,cdm nondum compleuerit,restituatur.& ira crit dicendum: ut .l momento in momentum tempus spectetur.Proinde etsi bi Texto natus est siue priorς, siue pO-- p.,.steriore die Celsus scribit,nihil referre . nam id biduu r
357쪽
Digestorum lib. IIII. Tit. IIII.
pro uno die habetur, di posterior dies Ralendarum i
Μinis etiam filiusfumilius aduersu Migario ituitur, etiamsi i s. patris coturaxerit, aut Dam tu muti οψ benefici Dii minoris ad patrem nonponi iritui inart.
Sed virdiri selis patribusfamiliarum , an etiam filii similiarum succurri debeat, videndum. Mouet dubit tionem, quod si quis dixerit, etiam filiisfamiliarum in
re peculiari subueniendum: efficiet ut per eos etiam maioribus subueniatur,id est,patrib' eorum: quod nequaquam fuit praetoris propositum.praetor enim minoribus auxilium promisit,non maioribus.Ego autem verissima. arbitror sententiam existimantium filiumfamilias minorem annis in integrum restitui posse ex his sollim caunsis,quae ipsius intersunt:puta si sit obligatus. Proinde si iussu patris obligatus sit: pater utique poterit insolidii conueniri.filius autem clim & ipse possit,uel in potest
te manens,Vel etiam emancipatus, vel exhaeredatus , in
id quod facere potest: & quidem & in potestate manes. inuito patre ex condemnatione conueniri : auribu impetrare debebit,si ipse conueniatur. Sed an hoc auxilia patri quoque prosit, ut solet interdum fideiutari eius
prodesse videamus.& non phto . Si igitur. filius conu niatur,postulat auxilium: ri patrem conueniat creditor, auxilium cessat, qxcepta mutui datione . in hae enim si iussu patris mutuat ecuniam acceperit, no adiuuatur.
Proinde cisi sine iussu patris contraxit,& captus G : s auidem pater de peculio conueniatur, filius no erit μ' ituendus.si filius conueniatur:poterii restitui. Nec eo nouemur,quasi intersit filii peculium habere. niagis etenim patris, quam filij intorest : licet aliquo Psu peculium ad filium spestet: viputa si patris eius bona a fisco propter debitum pecuniarium occupata sunt. m. peculium eius ex constitutione diui Claudij separatur. . Ergo etiam filiam familias in dote captam: dum patri co sentit,non statim dotem stipulanti, quam dedit, vel axhibenti liquentiqui dotem stipularetur: puta restitue-dam. quonia dos ipsius filiet proprium patrimonium est.
Adversu adro uionem minor re uitur. N.
358쪽
si quis minor vigintiquitique annis adrogandum sex dederit in ipsa adrogatione se circunuentum dicat finge enim a praedone cum hominem locupletem adrogatum dico debere eum audiri, in integrum se resti
Aduersus Aberationem legati conditionalis vel colnerentis perso filius familias minor reseruiturina t. si quid minori filiosamilias legatum fuerit post mortem patris , vel fideicommissum relictum , ae captus est forte,dum consensit patri paciscenti,ne legatum petexetur ) potest dici in integrum restituendum , quoniam ipsius interest propter spem legati,quod ei post mortem patris competit. sed & si ei legatum sit aliquid, quod, personae eius cohaeret puta ius militiae dicendum est ρο posse eum restitui in integrum . interfuit enim eius non capi: cum hanc patri non adquireret,sed ipse haberet.
Et si haeres sit institutus, si a patre in diebus centum emancip tus sit: moxque patrem debuerit certiorare, nec fecerit: qui tamen emancipasset, si cognouisiet: dicendum erit posse eum in in grum restitui, parato p
Pater is succelsor filii, idem is filius minis in easti eis peculia
- Pomponius adiicit: ex his caussis ex quibus in re peculiari filiisaimiliarum restituuntur:posse & patre, quasi haeredem, nomine fit ij, post obitum eius impetrare cognitionem . sin autem filiusfamilias sit,qui castrense peculium habeat: proculqubio ex his, quae ad castrense petculium spectant, in integrum restituendus erit, quasi in proprio patrimonio captus. Seruus ratione minoris aratis non restituitur in iis qua ad δε- minum ste iant, eems spectarent ad ipsi in seruum, is libertatorsicerent. t. Seruus autem minor vigintiquinque annis nullo modo restitui poterit: quoniam domini persona spectitur: qui sibi deuebit imputare cur minori rem commisit. are de si per impuberem contraxςrit, idem erit dicendum:
359쪽
Digestorum lib. IIII. Tit. IIII.
cendum t ut & Marcellus libro secundo Digestorum scribit. Et si sorte libera peculij administratio minori Ia
seruo sit concessa: maior dominus ex hac causa non rectituetur. I II I. A F R I C A N V s lib. v I r. ouum.
FTenim quodcunque seruus ita gerit, voluntate domini gerere intelligendus est. & magis hoc apparebit,si aut de institoria actione quaeratur: aut si proponatur maiorem Vigintiquinque annis negocium alia quod gerendum minori mandasse, & illum in ea re deceptum esse.
SI 'tam e seruus fuit is,cui fideicomissaria libertas debebatur praesens,&fuit captus, quoniam re mora ei fit,poterit dici, praetorem ei succurrero Oportere. Licet quis non laedatur in commodo pecuniario, sed ,exatui titia. bustore1t restitui Bart.
MInoribus vigintiquinque annis subuenitur per in integrum restitutionem , non solum eum de bonis eorum aliquid minuitur: sed etiam citin intersit ipsbo, litibus & sumptibus non vexari.
Verbum, stum, continet omnem contractum vel qua si contractum. Item tutionis exceptionem: aduersus quam minor restitu rur nis iudice praecipientefactafuerit. Bait.
ctum sit,sive quid aliud contigerit.proinde & si emit aliquid,si vendidit,si societatem coiit, si mutuam pecuniam accepit,& captus est: ei succurratur. sed & si ei pecunia a debitore paterno,vel proprio soluta sit, & hane perdidit: dicendum est ei subueniri , quasi gestum sit cueo. Et ideo si minor conueniat debitorem : adhibere debet curatorem, ut ei soluatur pecunia. caeterdiri non ei copellitur soluere. Sed hodie solet pecunia in aedem deponi ut Pomponius libr' vicesimooctauo scribit ne vel debitor vltra usuris oneretur , Vel creditor min perdat pecuniani: aut ςur torthus solui . si sint. Permi
360쪽
Permittitur etiam ex constitutione principum debito ri,coinpellere adolescentes ad petendos sibi curatores. id tamen, si praetor decernat soluendana pecuniam minori sine curatoribus,& soluerit ' an possit esse securus,dubitari potest. Puto autem,si allegans minorem esise,compulsus sit ad solutionem e nihil ei imputandum rnisi forte,quasi aduersus iniuriam, appellandum quis ciputet. Sed credo praetorcin hunc minorem in integrum
restitui volentem,auditurunt non esse. Ninora quasi cum eogesumsitsuccum itur me intereedalsiae litiget,vel haereditatem Ῥes aliam juccessionem apprehendat.Bait.
Non solem autem in his ei succurritur, sed etiam in interuentionibus e viputa si fidei utario nomine se vel rem suam obligauit. Pomponius videtur adquiescere distinguentibus: an arbiter ad fideiussores probandos c6stitutus eum probauerit,an verὰ ipse aduersarius . mihi aulcm semper succurrendum videtur, si minor sit, & socircunuentum doceat. Sed & in iudiciis subuenitur: siue dum agit,siue dum conuenitur,captus sit. Sed &si haereditatem minor adit minus lucrosam: succurritur ei,ut se possit abstinere.nam & hic captus est. Idem & in bo .norum possessione,vel alia successione. Ninor aduersus elusiionem restituitur etiamsi t tauqua Hamus diei iudicem approbatio. Baldus.
Non solum autem filius, qui se miscuit paternae haereditati: sed &si aliquis sit ex necessariis minor annis: smili modo restitutione impetrabit. veluti si seruus sit cum libertate institutus. dicendum enim erit, si se miscuit,posse ei subueniri aetatis beneficio , ut habeat bonorum suorum separationem. Plane qui post aditam h reditatem restituitur: debet praestare,si quid ex haereditate in rem eius peruenit,nec periit per imbecillitatem
minori deceptu in eo quod non sunt lucrati,succurr itur. Bar. Hodie certo iure utimur, ut & in lucro minorib' suc curratur.& Pomponius libro vicesimooctauo scribit, sisne dolo cuiusquam legatu repudiauerit: vel in optionis legato captus sit, tum elegit deteriorem: vel si duas
res promiserit illam aut illam,& preciosiorem dederit: disero