장음표시 사용
391쪽
diversam rationem habebit, quando illud -- per quod fit
mensuratio, erit diversae rationis in mensurando; nam mensuratio, seu comparatio, secundum se est una specie operatio, quae nequitsormaliter disserre a seipsa, sed materialiter solum, in quantum prolonganda est magis vel minus unde superest ut nequeat mensuratio per unum esse diversae rationis nisi propter diversam rationem formalem uitatis, quae accipitur ad mensurandum et consequenter nurnm omnes erunt eiusdem speciei aut deverare, prout unita' qua memurantur quantitates, erit eiusdem specie aut di
75. Atque hic notandum, multos esse qui dicunt, numerum accipere speciem ab ultima unitate : qui videntur ita dixisse, quia Aristoteles docuit, species esse sicut numeros, qui disserunt preadditionem vel subtraetionem unitatis quam doctrinam adhibet S. Thomas ad probandum, omnes angelos specie inter se disserre, ut vidimus in tractatu de substantia spirituali n. 23. Sed ultimam unitatem dare speciem numero est prorsus impossibile. Nam ' quod dat speciem numero debet dare illi esse unum numerum atqui ultima unitas evidenter non dat illi esse unum numerum ergo. 2'. Quod dat speciem numero debet habere rationem sormae atqui ultima unitas non habet rationem sormae; siquidem est pars materialis, sicut et aliae unitates eiusdem numeri ergo. 3'. In numero decem hominum, quaelibet unitas accipi potest ut ultima si ergo ultima unitas daret speciem numero, a quo homine numerus decem hominum acciperet speciem 7 Nulla est ratio, cur ab hoc potius, quam ab illo et sic a parte rei vel nulla ultima unitas dat speciem numero, vel habebuntur tot unitates dantes speciem numero, quot sunt unitates in numero. Nec valet respondere, quod accipiet speciem numerus ab ea unitate, in in numerando ultima remanet: nam ordo numerationis est ordo, quem facit ille qui numerat, et hic ordo nihil in rebus ponit ergo Arm litas ultimae, quam accipit unitas quae ultimo numeratur, est sormalitas mentalis, non realis et sic non stat ut illa unitas a parte rei fiat alterius rationis a caeteris, cum quibus numeratur:
392쪽
et ideo a parte rei in numero Meem hominum nullus eat homo determinate, qui possit dare apeciem numero. 4'. Ultima unitas in omni numero semper ea eiusdem rationi tum quoad eam urinis, tum quoad eam unitatio. Ergo nequit dare diversia numeris diveram species. Conaequens eat evidens; quia diversa species exigit diversum spe eativum. 5'. Iuxta adversarios, decem homines et triginta homines sunt duo numeri specie diversi differentia autem specifica deberet necessario constitui per
viginti homines. Atqui disserentia specifica inter duo eiusdem
generis accipitur a forma, relate ad quam genus habet rationem materiam in his vero numeria id quod haberet rationem materiae, et quod per ultimam unitatem determinaretur, esset in uno numerus novem hominum, qui per additionem unitatis fieretiaeem in altero numerus viginti novem hominum, qui per additionem unitatis fieret triginta Sequitur quod differentia illa specifica quas constituitur per viginti homines eruenda esset ex comparatione viginti novem hominum eum novem hominibus et sic differentia speeifica numerorum acciperetur a materia, non nsorma quod adversarii ipsi non possunt admittere. ' Denique frustra quaeritur per quid numerus decem hominum et numerus triginta hominum differant speese et ratio est, quia non differunt specie, sed sunt duo individua eiusdem species; nam etsi materialiter differant, non differunt sormaliter, in eo scilicet quod dat speciem numero. Differrent autem specie, si essent decem homines et triginta sies, vel etiam decem homines et decem
inbores: mensuratio enim fieret per unitates diversae species, quae etiam diverso modo denominarent intrinsece numerum, id est hominum dierum, arborum sed quamdiu plures numeri mensurantur unitate unius speciei, non poterunt habere inter aealiam differentiam, nisi materialem, secundum magis et minus, quod non mutat speciem.
Quod vero attinet ad verba Aristotelis, ea fortasse explicari possunt accipiendo periem in concreto pro ente specificae naturae, et dicendo quod fieri numeri, licet sint unius speeiei, possunt diversificari per additi nem unitatis iactam unitatibus quibus con-
393쪽
UAP. III. DE AccIDENTI Bus. 379
stant, ita et alia entia, licet unius speciei possunt diversifieari per quantitatem persectionis individualis, quam habent alaut vir ingeniosior a minus ingenium manet enim uterque in specie vir et in specie ingeniosi, lim ingenium quod est persectio homini intrinaeea seeundum quod est homo ait melius in uno quam in altero. Si vero haec explieatio non intis conveniat eum mente Aristotelis, diemus, Aristotelem in hae re, ficu in quibusdam aliis, non recte locutum sessae. Comuinium. Omne numeri abstracti habendi sunt ut unius speciei. Nescindunt enim a ratione specifica unitatis a qua mensurantur et sic habent speciem ab unitate ut ignificante unam vicem, id est remel. Unde numeri abatracti non numerantur dicendo unum duo, tria, quatuor, etc., sed dioendo, emel bis ter, quater, etc. Semel autem est una apecies, quum ait una formalitas. 76. Quaeritur nono, quomodo disserant tria hae Numerus, Multitudo, utra. Respondeo, differre secundum connotationem. Nam plura diei unitatem et unitatem, ut distincte existentes, non emnotans aliquem nexum inter illas dicuntur enim plura quaecumque sunt simpliciter distincta multitudo dicit plura ut coniuncta aliquo vinculo unitatis multitudo enim definitur unio distinet rum, et propter hoc multitudo eon itur ut unum mensurabile, seu numerabile, quum sit unum ex pluribus numerus denique diei multitudinem non ut ais, sed ut mensuratam seu numer tam et aio conuolat operationem mensurantis. inc iura sunt materia multitudinis et miltitudo est materia mensur tionis, qua eruitur numeru3. Plura, ut sis, non uni in praedicamento quantitatis, quia ut aio non sunt aliquid unum. -- merus etiam ut si non est in praedicamento quantitatis, quia
esse formaliter numerum habet a mente, seu a mensurante.
Minitudo vero est in praedicamento, ut patet et sic quantitas discreta ponitur in praedicamento sub ratione formali multitudinis, non sub ratione sormali numeri, liere numerus in communi ratione loquendi confundatur eum multitudine, quia videlicet accipitur materialiter.
394쪽
. Quaeritur decimo, utrum mulitituri consequesur divisionem quintitatis. Respondeo negative: nam divisio non dat esse partibus, sedeas existentes ab invicem separat ergo ante divisionem sunt partes divisibiles, et consequenter multitudo. Deinde multitudo non est divisorum, sed distinctorum quod ergo dat multis entiabus distincte esse, id est unitas intrinseca uniuscuiusque est causa multitudinis. Ergo multitudo consequitur unitatem et unitatem, non vero divisionem. Insuper divisio non causat nisi plina esse dimaa atqui multitudo non est pluralitas divisorum,
sed est uni distinetorum. Iam vero esse divisum est superfluum ad esse distinctum, et esse separatum est contrarium unioni.
Quod si divisio totius in partes dicitur facere multitudinem partium, hoc non significat nisi quod partes, quae existebant in
toto per modum unius totius ob commune vinculum unionis, per divisionem fiunt sormaliter separatae, non vero quod tunc incipiant habere rationem partium numerabilium nisi enim prae- existeret multitudo realis partium in toto, nulla operatio eas divideret.
In continuo autem nulla realis divisio est possibilis, sed sola realis distinctio partium. Nam licet dicamur dividere diem in horas, et horas in minuta, non ideo discontinuamus tempus et sic magis exacte diceremur distinguem diem in horas, quam
dioidere. Item, licet dicamur dividere longitudinem in medio,
non ideo discontinuamus spatium, sed tantum ponimus terminum quemdam sive realem sive imaginarium, per quem una
pars signetur cum formali distinctione ab altera et sic dieimur dividere melius vero distinguere longitudinem realem decem pollieum in decem partes, quando inter singulos pollices ponimus singula puncta realia sed per hoc non discontinuatur longitudo decem pollicum et sic partes erunt distinctae, non
divisse. Si vero unam partem avellamus, in laco moveamus,
tunc mutabitur relatio localis distantiae, et secunda pars quae erat derima pars politas per discessionem prioris partis fiet dupla, tripla etc. et non habebit amplius rationem unius eae derem
395쪽
unitatibus, ut patet: sed diacontinuata multitudine partium, nulla est discontinuatio spatii quare dividetur corpus occupans spatium, id est tolletur vinculum unionis in multitudine partium eius, spatium vero manebit indivisum, licet, mutata terminorum relatione, sormaliter diversum. 78. Quaeritur undecimo, utrum Mntitas realiter distinguatura substantia cuius est quantitas, ita ut possit manere eadem quam tuas sine substantia, vel eadem substaritia sine sua quantitate.
Respondeo, duplicem esse in corporibus quantitatem, voluminis videlicet, et massa. Quantitas voluminis, ut ex dictis constat, est quantitas spatii limitibus corporis determinati, seu loeus ipse sensibiliter occupatus a corpore, et dicitur quantitas σdenominationem GDin eam, et cum respectu ad quantitatem intensivam actionum, quae necessariae essent ut tale patium dato quodam tempore secundum quasdam lineas pereurreretur. Quantitas ergo voluminis vocari potest quantitas eatrinseca corporis, seu in ordine ad Deum. Quantitas vero massae, quae est vera et intrinseca corporis quantitas, est multitudo elementorum componentium corpus et dici potest quantitas corporis in ordine die.
His positis, dico, quantitatem voluminis realiter distingvi ambatamitu eorporis, et posse eamdem numero a stantiam corporis sub diverso volumine existere, ut patet ex physica immo posse eamdem numero substantiam omni voluminis quantitate carere,
si Deus ita velit quum ex dictis in tractatu de substantia corporea n. 104 status compenetrationis plurium elementorum materialium sit tantum naturaliter impossibilis, sed absolute possibilis. Hoc autem si Deus secerit, corpua illud manens idem quoad substantiam, constituetur in diverso statu, ut patet, et non habebit eum modum naturalem agendi, quem haeret si
maneret cum suo volumine et sic dicunt theologi esse Christi corpus in Eucharistia aetensum in ordine ad se, et i aeteriarum in ordine od locum, nec in statu suo naturali, sed in alio statu, qui dicitur sacramentalis. Quod attinet ad quantitatem massae, de qua hoc loco prae-
396쪽
sertim disputandum est, dim, illam non disti ut realiter a eo, quod habe NATURALIPan rationem substantia, sed distingui realia ter abo a Malantialitate mamae, uiua est quantit . uiua responsionis aenaua ex dicendis patebit. Et quidem tota ratio, propter quam proponitur quaestio de distinctione quantitatis a substantia, petitur a mysterio Euchariatiae quod si nobis suisset ignotum, nemo umquam potuisset suspieari realem quantitatis distinctionem a substantia sicut nemo umquam suspicat fuisset distinctionem inter naturam hominia singularem et personam eiusdem, nisi laetum suisset Incamationis mysterium.
Itaque quaestio de distinctione quantitatis a substantia in ipso Eucharistis mysterio habet originem, et ex ipso habere debet
79. Et primo ex fidei doetrina haec de hoc mysterio ut certissima habentur 1' Substantiam panis et vini fieri substantiam eorporis et sanguinis Christi: ' hoe fieri per transsubstantiationem, non vero per aliquam generationem aut corruptionem,
aut annihilationem 3 manere omnia quae ad panem et vinum pertinent, excepta substantia ipsorum. Ex his tribus, quae totum continent mysterium, plura alia sequuntur, quae diversimode ab auctoribus explieantur pro diversis circa res physicas opinionibus. Nos autem tria illa capita retinentes, de quibus nullum est dubium, explicationes in antiq in physica fundatas ad signifieationem praesenti scientiae naturalis statui congruentem trahere conabimur mutatis videlicet terminis, non rebus sententias vero alias recentiorum, qui speetes panis et vini reducunt ad purum phaenomenum sine obieetiva realitate, quosque refutare ad theologos pertinet, utpote nodum non solventes, et ipsi mysterio indirecte repugnantes, negligemus. Itaque m tribus praedictis mysterii capitibus primum continet factum secundum continet acti rationem tertium continet resultationem saeti. Ut autem tria haec simul subsistant, necesse est solam rationem substantiae, quae est in pane et in vino, trana- ire, reliquis manentibus nulla enim fit annihilatio, corruptio,
aut generatio, ut omnes consentiunt necesse est igitur manere
397쪽
CAP. III. DE ACCIDENTIBus. 383
eamdem numero vim seriendi oculos, palatum, et alios sensus, eamdem numero cohaesionem partium, eamdem numero diatributionem in ordine ad spatium, eamdem passivitatem receptivam motus, eamdem gravitationem, seu idem pondus, eamdem se gilitatem, liquiditatem, ete. Debent ergo manere eadem remero
vires aes mae passivae cum eadem numero compotitionis naturalis forma. Hoc autem est dicere debere REMANERE NATURAM panis et vim, TRANfEUNTE A aTANTI in quo consisti mysterii diffinitas. Antiqui theologi naturam illam panis et vini substantialitate
sua poliatam dixerunt eam tum Pumtitatem, tum omnes quailitates panis et vini in ipsa quantitate radicata' et quantitati innixas tamquam No morimo subiecto. Hoc autem ipsum, ad minuendas dissicultates ex physica et metaphysica exsurgentes, sic exponi posse videtur. Ratio substantiae est eas in re, sicut ratio personae est esse perae in sensu alibi explicato. Utrumque autem eonnotat negationem, saltem in rebus reatis: nam esse pre se dicit naturam completam tibi relictam, ita ut complementum intrinsecum naturae sit ultimiam complementum illius. Vide supra, de hominen 17. Similiter eas in ae eat existere absque illo ualentante; non quod ens in se sit negatio sicut nec esse personam est
negatio), sed quia illud positivum, de quo dicitur quod eat in se,
iam non esset in se, si sorte M alio sustentaretur quare ea cinae materialiter sumptum est aliquid positivum, sed formaliter sumptum dicit negationem et sicut complementum positivum naturae non constituit personam nisi prout habet ultimita tem in complendo, seu prout nella ulterius complementum, ita etiam ratio positiva essendi non constituit substantiam nisi prout ipsa,
quae austentat alia est primum sustentans, et a nemine sustentatur, seu prout negat a tentantem sui. Hinc licebit ex mysterio Incarnationis ad illustrandum Eucharistiae mysterium quaedam transferre, divina divinis comparando. Nam ex dictis ratio pedimnae est ea per e et natura humana completa IBI RELIC
mrturaliter est persona. Sed si iersona Verbi assumat illam
398쪽
384 DE ACCIDENTIBUS. CAP. III. humanitatem completam, cessabit ratio personae humanae, et mi erit divina Magante tamen perso Me humam ratione, manet
humana MATURA individua Divina personalitate terminata. Idem eum proportione in Eucharistia intervenire dicendum est; nam ratio substantiae, quam habet panis, est esse in ae et natura pania IBI RELIOTA naturaliter est substantia. Sed si corpus Christi aliquo genere sustentationis supernaturali sustentet illam naturam ceaa it ratio substantiae panis, et sola crit substantia eorporis Christi cessante tamen ratione a stamiue panis, manet NATURA eius singulari a substantia corporis Christi suffulta. Et consequenter natura illa sensibilis quae manet in Eucharistia recte eum omnibus antiquis theologis diei potest complexus φῶ-dam aeridentium in quantitate panis radicatus sed quoad ipsam hau quantitatem, circa quam praecipua est dissicultas, addendum est, eam constitui iis ipsis partibus realibus materiam et sormam
habentibus, quae ante consecrationem habebant rationem substantiae, quaeque in ipsa consecratione acquirentes sustentantem supematuralem, et amittentes rationem essendi in se incipiunt habere rationem supereaturalis accidentis. Ex his apparet quem sensum habeat responsi supra iacta, quod quantitas non distinguitur realiter ab eo quod habe NATURALITER rationem substantiae, licet realiter distinguatur ab ipsa ratione essendi in se, quae supernaturaliter tolli potest, manente quantitate. robari autem potest huius responsionis veritas tripliciter: 1 ex natura transsubstantiationis 2 ex natura accidentium sacramentalium: ' ex eius concordantia quoad rem cum sensu theologorum ut statim Ostendemus. 80. robatur primo ex natura transsubstantiationis.
I transsubstantiati non est annihilatio rei. ergo non tollit aliquid de iis, quae sunt essentialia rei ad essendum simpliciter;
ergo materiam et sormam elementorum intactam relinquit: 'transsubstantiatio est rationi substantialis mutatio : atqui ratio substantialis non consistit praecise in terminatione formae ad materiam, sed praecise in hoc quod forma et materia se mutuo complentes sibi relinquantur, et sine alio sustentante primo
399쪽
Mistant in se ergo tranas stantiatio transfert a pane rationem primo existendi in se, non autem terminationem sormae ad materiam 3 transa stantiatio non fit per aliquam generationem aut corruptionem; neque enim generatur corpus Christi, sed idem quod iam existit fit praesens sub speciebus non ergo ad hoc ut fiat praesens, necesse est ut corrumpatur terminatio Armae ad materiam immo quum forma et materia essentialiter sibi mineristant, corruptio eiusmodi aequivaleret annihilationi et haec non habet locum in hoc mysterio. Ergo manent materia et
forma elementorum, excepto quod post consecrationem, utpote in alio supernaturaliter existentes, rationem substantiae non habent. obatur secundo ex natura accidentium sacramentalium. Nam 1 constat ex doctrina communi et certa, accidentia panis manere manere autem non connotat aliquid de novo factum,
sed illud idem quod prius est ex quo sequitur quod quantitas
massae eadem maneat ante et post consecrationem ergo et idem numerus naturarum materialium : nam quantitas massae non est
aliquid superadditum naturis componentibus massam, ut evidens est positis enim decem elementis, ponitur quaedam massa, et licet ea amittant rationem substantiae, manent tamen decem naturae accidentales seque constituentes massam, licet haec ipsa massa non sit amplius in se sed in alio existens, et habeat rationem accidentis. dem dicendum de quantitate voluminis, quae manet eadem, licet termini materiales determinantes limitem spatii occupati amittant rationem essendi in se non autem maneret eadem, immo nullo pacto maneret, si termini materiales evanescerent his enim sublatis omnis rati realis voluminis est impossibilis. Si ergo manet eadem quantitas massae et voluminis, manent elementorum naturae. 2'. Est in accidentibus eucharisticis vis activa et passiva ergo manent principium
agendi, quod est Orma, et principium patiendi, quod est materia, licet privata ratione substantiali Antecedens constat: manet enim vis reflectendi lucem, vis excitandi gustum, vis resistendi tactui, etc. et similiter inertia, pondus, mobilitas, divisibilitasVOL. II. 2 c
400쪽
386 DB AccIDENTIBUa. CAP. III. etc. Consequens vero probatur: at enim non manerent eadem
priseipia, disendum emet ho effectus produci a nova causa et sic non eamn eadem Meldentia, quae ante fuerunt, sed similia. Sunt autem eadem, ut omne latentur atquidem non dicerentur manere, a non ement eadem. Ergo manent materia et sorma elementorum, lim habeant rationem au maturalis aecidentis. 3'. Moidentia sacramentalia nutriunt hominem ergo manent materia et forma. Antemdens probatur. Nam lieet auctores quidam doceant, corruptia peciebus, creari in atomacho a Mantiam panis eorrupti, et per hanc hominem nutriri, hanc tamen sententiam reprobat iure S. Thomas p. 3. q. 77. a. 5),
et praeterea non potest intelligi quomodo id quod numquam suitannihilatum nam transa alantiatio non est annihilatio debeat
iterum creari. Sed si manente natura materiali, auseratur tantum ratio essendi in se, ut supra diximus, nulla opus erit creatione, ut apecie corruptae fiant substantiales t sumiet enim ut Medat orpus Christi in au maturaliter sustentans quo facto, natura illa sibi relicta erit in se iterum, et consequenter erit substantia. Attamen ratio, propter quam natura quaedam materialia nutrit, non est ratio emendi in se, aed natura eius rei quae naturaliter in se existeret, si in alio non saetis ematuraliter. Unde etiamsi recedente Christo, reddititur speciebus ratio eaaendi in se, non sub hac ratione nutriunt, sed simpliciter ut sunt talia naturae. Natura autem ex materia et larma constituitur et ideo manent haec duo post consecrationem, licet amissa ratione subatantiae, quae tota pertinet ad supereaturalem
Probatur tertio ex multis, quae de hoc mysterio dixerunt theologi. Nam 1'. Theologi omnes paucis recentioribus exceptiqposuerunt aeridentia absoluta, quorum explicationes multa et laboriosa tentaverunt cum parvo fortasse fructu. tqui in nostra sententia et habentur accidentia quaedam absoluta, et ratio essendi ipsorum facile intelligi potest. Nam elementa materiae, quae sunt in pane, eo ipso quod rationem primo essendi in se amittunt, habent rationem Meldentium Mematuralium: