De melancholia et morbis melancholicis.

181쪽

eadem hora in eodem statu reperiantur. Praeterea vero notandum est quod qui periodis subjiciuntur morbi, aliquid secum nervet habeant, ut ipsa eorum curatione declaratur, ita ut pro aXiOmate pollit haberi, causam hanc periodorum in nervis quaerendam esse, Mad eos solos reseren

dam.

Nihil addendum habebimus de ea hysterica

affectione quae nullam periodum serVat. Nota bimus tantum in quo a Melancholia simplici disse ferat abludunt scilicet quatenus , hae morbosa est potius dispositio quam morbus. Illa Vero Contra morbus est sui generis, nullas post se reliquias relinquens Melancholia tardior est, ad chronicas tendens affectio. assio hysterica potius ad acutas refertur Melancholia sensim invalescit; hysterismus a summo incipiens acumine decrescit sensim Mevanescit. Quo ad affectionem hypochondriacam Viro rum , quam illis postea Sydenhamus cum hysterica confundi Voluere , fatebor severo me examine nullam hucusque differentiam inter hypocondriaco simplici affectu laborantes , ier-vea Melancholia vexatos deprehendere observando valuissera cum rarum sit admodum viros affectione adeo vehementi atque illa qua hystericae laborant, vexari. Sed corpus ipsum levem inter Utrumque , Vel potius inter triplicem hunc morbum constituit differentiam, adeoque longiori tractationi supersedebimus, ne Vanam i sisse operam videamur.

182쪽

De Mani melanchblic mere neri ed. FURERE insanire , si ad rectar rationis institutum , acta aut Xpetita non reserre, dici potest, certe cum Horatiano Damasippo, ViX quemquam

insania vacuum reperiaS, at certe nulluMe melancholicis ea poterit dici caruisse. Verum ut aliquis insanus vocari possit, oportet ut quae XteriUS se produnt, nata exobiectis externis, aut imaginatione fictis judicia iis nullatenus respondeanta sive concordent illa prae- Conceptae opinioni, sive nullatenus inter se cohaereant. In utroque casu nil nisi absurdi, nil nisi ridiculi pro manat. Unde patet in insanis merenerVeiS, memoriam integram judicium facile dc liberum esse , solam imaginationem laedi. Error vero ille imaginationis dicitur nunc esse cum assectu , id est , proficisci ab impetu mentis ita fortiter affecisse, ut ab amat aut occupante objecto nullatenus divelli possit aut sine affectu, ubi ad omnia in determinatim mens insanit, jam omnino impotens, atque sui juris nesscia. Quicumque melancholice furit, semper a Vehementi mentis occupatae asse mone , e ratione dejicitur , cum ipsa Melancholiae dea mentem aliquo pathemate laborantem supponat. Mania igitur nervea easdem patitur differentias atque ipsa Melancholia , cujus est effectus. Hinc alia perpetua est, alia intermittens , aquoaut periodica, aut anomala.

Insaniae porro melancholicae causae eaedem sunt

183쪽

atque morborum quorumcunque melancholicorum Eas igitur numerare Vanum est. Notandum tamen causa omnes quae in imaginationem directius imisi medio agunt, eas esse ad maniam inducendam etficacillimas. Affectus animi omnes, ita vehementes ut hominem funditus sub vertant, sive laetitia, sive dolore immodico agant, saepe perpetuam rationi labem inustere Imo vix alia datur causa , quae fortius aut vehementius agat. Numerantur tamen adhuc jnter caeteras, Odores , suffumigia , Vacuationes immodicae, quibus tonus fibrarum sufflaminatur, 1 praesertim debilitati irritatio addatur. Haec est insania illa debilitate Sydentiam dicta, nec aliis non ob

servata.

Sed cum plures sint melancholici qui nunquam ad maniam usque evehantur , licet longo temporei Vehementer aegrotent, alii Vero quail subito corripiantur insania tuae sunt causae illis unde facilius in maniam delabantur. Eae autem repetendae sunt Primo, ab aegrotantis diosyncrasia, quae in delicata exquisite sentienti interioris sensorii constitutione posita est inde fit ut non sine ratione suspecta sit eorum qui olim insaniere progenies in inter haereditarias labes recensita sit mania melancholica Hic structura ipsa thecae os sere capitis aliquid essicere potest. Praesagiunt multi, saepe recte , e forma capitis AEX Oculorum positura aliquem in insaniam casurum fallacibus tamen signis in quae in hanc rem attenti, inquisitionem meam elusere.

Secundo, aliquid hic confert regionis influxus

184쪽

165 D E MELANCHOLIA, qui quidem gentes ita inter se discernit atque discriminat, ut hujus emcaciam negasse durum

videatur. Certe loca sunt plura in quibus nervet morbi frequentius vagantur, quam in crasso Boeo

tum aere.

Tertio , loci patrii regimen, varium, instabile, in quo spes magnae, metus immanes, animos huC illuc discruciant , huic morbo ansam praebet. Hinc nunquam in nostris regionibus tot insani Vili fuere, quam anno hujus saeculi vicesimo , in qu Magnatum nequitia, civium fortunas insignibus cladibus VeXaVit, hos extollens , illos deprimen , notante sic illustrissimo Meadio. Quarto , ebrietas frequens, repetitus liquorum spirituosorum abusus hic etiam symbolum Conferre potest, immani liquorum rarescentia cfolidorum distractione. Quinto , longior profundior circa eadem Objecta occupatio cerebri minuit vires , unde si

affectus nascatur, ei ferendo fiet impar aegrotans. Ne Vero quantumcunque ex hisce causis intelligatur origo maniae, satis inde concipi potest quomodo haec perpetua sit , illa intermittat,

nisi dicatur interruptam reviviscere , X CcasiOne , qua data erumpit, absente conquiescit.

Symplomata ejus recensere inutile est , quae tam Varia sunt, tam absurda, ut nihil sit quod de insano credi non possit. Scilicet homo ab insania mutatur penitus, fit frigoris patiens ad usque incredsbilem patientiam Verbera ViX reformidatri famem vix sentit; sitis jam nulla sensus Varii ita obstupescunt, ut totus quasi in amatam ideam versus, sapida , odorata non sentia , auu

185쪽

ab iis nullatenus commoVeatur. In nerVea tamen

mania inest semper aliquid convulsivi, sive in facie , sive in oculis , qui inquieti, errante , morbum produnt; sed in omnibus maniacis duo semper distinguenda sunt tempora , alterum remisiasionis, intensionis alterum, quod qui insanis adstant, praesagire didicerunt. Verna quidem tempestate ferociunt insani, hyeme de furore remit tunt, nisi adsit gelu acre, aCre sereno atque graVi

notandum.

Id autem proprium habet nerve mania, quod cum affectu ingenti stipata incedat, insanire etiam addat assectus infelicitatem Metum horrendum vidi in homine qui alium occiderat, quem etiam venia a Rege impetrata, semper habebat ante oculos. Ut etiam de Alarico Gothorum rege narrant, qui sibi Symmachi caput inter fercula querebatur orserri. Hae sunt Orestes furiae, quas

adeo terribili penicillo expressit in Macbethiscena Anglorum Vates Sahespearius. Hin nul- tibi mortis cupido major, quam sibi saepe saepius consciscunt, quasi illos nunquam poena deserat. Pulsus interea vividissimus , imo inricta arteria durus ; praesertim paroXysmorum tempore. Calor naturali aequalis , Concoctio inculpata, urinae albae tenues , is noVa musculorum iis quasi

addita , ut quem semel admisere statum obstinate retineant, stupenda & quae fidem superet pertinacia Somnus fere nullus. ectus interea cata phractum vix ad ullum alium morbum suscipiendum, Vel maXime Contagiosum, incapacitas. Pestem ipsam non concipiunt usque adeo sensu regitur machina haec nostrari praetereaque

186쪽

cum prae crethisis ViX perspirent, vicetiam inhalant. Unde tit ut insanis qui ante insaniam morbum Venereum contraXerant, dupla aut tripla

hydrargiri do sis adhibenda sit in medelam.

Diagnosis insaniae facilis est, cum plus ea Cert Coculos percellat quam sapientia aut virtus. Sed quae sit ner ea, quae ab alia causa pendeat, dissicilius dignoscitur Signa tamen dabunt, prae CO-gnita jam irae visa nervorum a Natura dispositio Secundo causa in insaniam adigens, aliquam obscuritati lacem steret. Affectus enim animi subitus' vehemens in humorum cras in nonnisi secundario agit , solida pia aggreditur, Mea quidem sentientia. Nec te incertum sinent, ipsa quae

morbum Comitantur symptomata. Licet enim omnia primo aspectu , unica fere absorbeantur mentis errabundae nota ViX prae illo caetera annotentur symptomata, tamen pluribus sese producit indiciis nervea intemperies. Urinae semper tenues sunt, saltem ubi ingruit paroXysmus. NeCabest aliqua convulsio, quae Veteris noXae Vestigia imprimat. Praeterea in aliis fere omnibus insaniae generibus aegri vix aliquid curant. In mania me in lancholica aliquid aut et Fus amant, aut perdite oderunt. Denique nervos sol Os laborare concludes, si amata objecti praesentia, aut absentia odiosi maniam saltem fugaci levamine curet. Sic non absque ratione concludimus , melancholice, sed nerve Melancholia delirasi e Saulem , quem Davidis praetentia in furorem adigeret, Ompesceret contra ejus fuga Ultimum vero signum implet quod harmonico cantu re Vocaretur Idii i

187쪽

cholicus, aut alter cujusvi generis, praesentia sua maniam concitasset. Quanquam autem ex illo concursu aliqua lux affulgeat, cogit tamen Veritatis amor fateri, non tolli ab illo omnimodam sequi vocationem , neCnisi ab ipsa inchoata curatione complementum

demonstrationis haberi. Quod vero hujus prognosim spectat, turpissimus morbus pro felici exitu habet, quemcumque sortitur Mors ipsa felix est, Mimpium in aliis morbis votum,plenum hic est misericordiae Raro melancholica mania morte subita terminatur ;bis tamen rem accidisse, nec opinis adstantibus vidi. Aliquando epilepsiam sibi comitem adjungit. Haec celeri transitu in apoplex iam necat. Sed saepius in fatuitatem abit, Mentis imbecillitatem stupidam , atque saepe miserrimam longaeVitatem sortitur Famosa est Meadi observatio demania ab hydrope curata , nec ignotum est ali quando febre quartana resolutam fuisse insaniam. Sed non raro perfecte sanata fuit insania quae e nerVearum genere est. Si recentis affectus causa subita tollitur ut in Amasiis , quos amore denegato potiri contingit. Novi mulierem quae quoties gravida est mere insanit Statim a partu mens sana in corpore sano habitat Saepe scabies , impetigo, herpes erumpentes sanitatem retulere. Mulie quae juVencula ante eruptionem mensium insaniebat, metuit nunc ne finientibus olim recrudescat malum tristi memoria apud il

188쪽

De Conuulf ionibus nerxeae Melancholiae. Gui quidem morbo melancholico Conuulsiones per se inhaereant, vix illae videntur singularem mereri tractationem; verum ubi totus universus morbus in illis ita consistit, ut nihil aliud praeter illas appareat, tunc ut nomen morbi mutatur , sic etiam nova diagnosis instituenda

cum non omnes OnVulsiones a causa adeo sim

plici pendeant, sed plurimae a Veneno intus admisi, aut ab alia quacumque mechanica cauSatrahant originem.

Conuulsi , seu spasmus qui idem sonat, est

motus muscularis partis injustus , aut eXtra ordinem Naturae , in partibus etiam voluntati subditis, invita imoin reluctante Oluntate natuS. Ea autem aut constans est retractas his vel illis musculis perpetua , vel alterna in nunc his, nunc illis sese mutuo superantibus , rem Ore , motusque alternosissiciens Saepe autem habitus ConvulsiVus ex utraque Conflatus est in nunc in hac nunc in illa parte muta sub retractionis, nunc sub alternantis motu forma apparet. Rursus autem ubi Convulsio morbum constituit, ea aut perpetua est in non desinit nisi cessante morbo, aut per parOXysmo recrudescens,

intervalla quietis relinquit, quibus silet 'uasi

conquiescit. Ut autem prior morbi species altiori fundamine radicatam causam arguit, sic etiam mitio

rem demonstrat. Alioquin brev sus deque totam

189쪽

ageret machinam , posterior vero fortem quidem a transitoriam, quaeque nunc adest , nunc contra potest abesse Demonstrat enim observatio quod qui paroxysmis conflatur morbus vehementius con Vestit, quam qui perpetuo assultu hominem conficit. Nec minus notandum est quod saepe ab Hippocratis temporibus ad usque nostra docuerit observatio , quod erumpentibus convulsionibus

delirium desinat, vicissim quasi quaedam fiat

revulsio a parte sentiente ad motricem.

Huic etiam morbo singulare est quod saepius sortius convellantur musculi eXores Xtensoribus ; unde familiare est mulieribus convulsis digitos ita fortiter volae manuum assigi , ut Vix fortissima vis eos inde disjungere queat, aut si fuerint disjuncti, proprium eos subito restituat

elaterium: in convulsionibus autem quae a ner-ve Melancholia pendent phoenomenum maxime stupendum est ingens meditationis argumentum praebens , Vis illa immanis quam in

hominum debitillimis acquirit musculus , ita ut hominum fortissimi artum quemlibet in muliere convulsum nullatenus distrahere possint quod saepius mirabundus eXpertus sum quae quidem vis ita aliquando increvit, teste eadio, ut a convuls etiam injectae catenae penitiis disruptae fuerint, ruptis etiam musculis. Ubi vero constantia illa non inest, alterni motus, tanta Visa fuit rapiditas , ut vi illam assequi possit oculi fixissima acies Θ Unde, quaeso, tantum in natura Virium promptuarium Unde pars illa ita musculos

opplens ut ferri duritiem illi aemulari videantur Z

190쪽

1 I DE MELANCHOLIA, Tam facile dissiuens ut salis alcati volatilis odod aliquando subito flexiles ossiciat. An non in hisce

enodandis deficiunt tot ingeniosae Virorum praeclarorum de fluido motum muscularem producente hypotheses nec mirari subibit si a con- Vulsilonibus atonia, moin quaedam paresis, musculis astectis inducatur Causae quidem omnes quae nerVos assiciunt, iisque sensiilitatem imprimunt naturali vivaciorem, OnVulsionibus ansam praebent. Sic novi uni Versam prosapiam hominum Mopulentiai probitate illustrium , in qua lateri mater, Omnes liberi, tum mares, tum foeminae, levissima de causa in convulsiones rapiuntur, ita ut aut imitatione duci, aut uniformitate miseriae non secerni credas. Causa ab ipsa nativa structura repetenda , cum certe aliter mares , aliter

foeminae educatae fuerint ; at adest semper causa aliqua determinans , ita ut si summam animi aut Corporis quietem impostibilem certe illam suppona , nunquam con Vulsionibus tentabuntur.

Haec quidem sensilitas exquisita conditio est Melancholiam ne eam Constituens , sed nullatenus enodatur inde , cur hi potius in convulsiones ferantur, illi delirio potius occupentur Ne ma-.gis intelligitur, cur alii convulsionein contraC-tione perpetua VeXati, quasi in motibus suis alligentur , alii contra motibus jactentur inconditis , de fatendum quidem est nos in ipso Historiae naturalis limine adhuc positos resolvendis istis problematibus esse prorsus impares Sicubi enim

adesset mechanica in aliqua parte causa , ut fit inopistolono, tetano , em prosthoton , jam non