장음표시 사용
41쪽
nova series legum in sensationibus exoritur cui
paululum immorari, Xtra propositum non erit. Ρrima consistit in illa maximae Xtensionis annotatione , quod uni assuetus sensationi ab ea vix CommoVendus, possit, tamen ab eo quod obtinuerit circa certas atque determinatas sensationes imperio, nullatenus immunem praestari ab aliarum vivid illimo impetu sic Duces bello fortissimi, quibus murus de triplex circa pectus constitutus est, ut Martis pericula praetervideant, ita sui ab alio impetu causarum impotentes sunt, ut ad fragorem fulminis eXpavescant, eXsilientem e Vena pacate sanguinem aspectare nequeant, mureS,
glires horrescant. Adeo nihil universum in corpore animali ab omni parte beatum est. Consuetudinis vero etiam inductae jam alii effectis sunt, pro vehementia causae essicientis. Impressio vehemens, qua jam in corpus sui notam ita inussit, ut eum semel concussum percusserit, lanimam totam invaserit atque absorbs erit,
sui memorem sensum alte impressit. Vibrat igitur, ad objecti cujus tanta fuit Ecacia vel solam memoriam, fibra sensilis, levius tamen Dat si vel minima praesens imprestio antiquos refrica sensus, pristinam aequali gradu renovat vibrationem Macqui1itam facultatem , quasi servaret sepositam fibra, aut X animae ipsius penu
depromeret, in actum Xerit. Si quod medicamentum semel vomitum concitaVit, vel audito nomine , percellit horrore, Mnausea assicit, sino ullo aut gustu S, aut odoratus, aut sensus cujusvis c Incursu. Si vero jam nauseabundo torrenti,
addatur aliquid horurnce sensuum memoliae ires
42쪽
addens, en Vehementiores Xcitabuntur vomitus
quam primi fuerant, cum incauto,in nihil tale cogitanti, prima Vice oblatum fuit pharmacum illud. Duplicem hunc igitur assuefactionis effectum de Melancholia tractare cupientibus sedulo notare convenit. Vehemens scilicet impressio, vi-hrationes subitas fibris inducit,in eas quae sensationi dicatae sunt Cum praecipue assiciat, tum
Caeterarum quoque Corporis fibrarum tonum auget, inducitque statum hun quem nomine Vulgato Medici Erethisinum vocant, quasi consentiente, Mad irritationem inustam compatiente machina Inde sensilitas oritur universa Minciis quae affectae sunt fibris , dispositio ad renovandas vibrationes Contra vero si levis sit impressio illa, ita ut fibras tantummodo titillet sensumque menti levem tradat : Cum repetetur illa Vix sentietur , tantumque de actione sua perdet, quantum plus illi mens suescit unde quasi vix illi attendat. Tum vero si sensim sine sensu augeatur , poterit ad illius impulsus vel vehementiores ita sensim corpus assuescere , ut jam de illa nihil sentiat, ut aiunt, epoto saepius veneno id profecisse Mithridatem, ne possint sibi nocere toXic aut ut i demus quotidie odore aliquo in habitum tracto, mentem jam ipsius foetorem non advertere. Sed hujusce propositionis probationi diutius insistero nullatenus utile, Cum ex iisce habitibus quasi tota vita confletur. Alia est etiam sensationum lex, ad priorem hanc assuefactionis seu habitus legem revocanda. Ea est animi atque corporis propensio , qud ad
43쪽
Imitationem aliorum trahimur. Hinc est quddad
Concordes atque harmonicos cantantium sonos Corpu totum, mensuram plausu atque vibratione uniformi, Consonam reddat, ad saltationem excitetur. Hinc multi Vomentibus assidentes,nauseas X periuntur in oscitatio unius alterius iacitationem Concitat. Hin multi praesertim e tenuioribus atque mulierculis , insultus epilepticos specitando, morbum ipsi contraXerunt, conVulsionesque saepe ab aliis in alios nova contagiii pecie proserpunt Lex quidem illa plus minusve in homine obtinet, sed aliqui sunt ea mobilitate praediti, ut vividissima sit quodcumque attentius inspexere, imitandi necessitas. Haec quidem omnia tape non conscia imo reluctante mente peraguntur , ratio Contra nititur,
sed automaticus quidam, inuasi innatu Corporis instinctus ipsam etiam trahit. Ιm quaedam etiam a Corporea conditione menti labes inuritur, unde saepe eadem recursans idaea ipsam e statu fano dejicit. Hinc saepe illa praesagiis tota terretur Inhorrescit paVitans monstris atque Chimaeris , falso deluditur amore , somniis inhiat, quae Omnia graciliorum Vitam conturbant, robustos vero fugiunt, illis scilicet ut est corpus mobilius ita Muis mentis infirmior. Patet inde quod crepetitis causarum sensus acuentium insultibus , duplex possit nasci in corpore habitus Hinc habitus inertiae , illinc Contra habitus ad motus spontaneos , qui posset ConVulsivus nuncupari. Uterque in Melancholia nervosa maXimi ponderis. Habitus inertiae ille erit, in quo fibrae ea tan-
44쪽
tum tensione gaudent quae ad functiones eXercen das necessaria est ultra autem vix expergiscere, atque Vibrationes concipere possunt, adeoque ad sensilitatis ac tu vix provocari, excitari. Quod vitium animatis fibris a multiplici causarum fonte evenire potest. Hunc habitum in illis ne quaesieris qui inerti vitae dediti, externarum rerum impressiones fugiunt. Cum contra in eis laborum fuga, Omnium Xtra nos positorum , actionem acuat, eam
reddendo insolitam sed in iis reperitur , qui per varia sensatio nuta genera, assiduo corpUS Xercendo, ita callum sensibus obduxere, ut quasi in naturam versa sit, varietas illa infinita Jam non amplius commoventur ab insilientium Causarum tumultu, a pacato animae statu nusquam dim Ventur. Ad hanc classem referendi sunt, qui ita sensim sine sensu a pueritia per varios gradu sese eXercuere , ut jam non nutent ad affectus vividissimos, ita nec pavidus Nauta Xhorret mare nec classico truci Miles in terrorem Conjicitur. Id quotidiana experientia in Rusticis reperitur, quos sua durities impavidos facit. Ut recte inde arguat Hippocrates ab , robustiores in illis locis esse homines, in quibus ingens tempestatum varietas fibras induruit. Alteram classiem in qua habitus inertiae reperitur, Constituunt illi qui ita toti in Uno conquiescere assueverunt objecto , ut ab aliis omnino distrahantur alia omnia praeter objectum amatum ipsis sordeant, id Geometris, aliisque alta profunda caligine demersas veritates me a De aere .loc. qui
45쪽
ditantibus, ut de Archimede narrant, accidit. Id familiare est octis, qui toti circa fictilia versantur , iisque quasi sepeliuntur. Narrat Augustinus pio sacerdoti eam in precibus fuisse attentionem,
ut Jammis ureretur ad vivum impune Notandum tamen est in hoc inertiae habitu aliquid convulsivi saepius latere , Cum scilicet Caeteri ea tantum de causa affectus sileant, quod vividissimus aliquis aliorum locum obtineat. In hoc habitu inducendo nullatenus hujus loci est recensere eas causas omnes, quae laXam atque aquosam, inertem diathesin procreando, Vim fibrarum vibratilem, laxatione inducta, imminuunt quasi cicurant. Cum habitus noster non in fibrarum laxitate consistat, sed in vibrandi desuetudine , nec plus ergo laxitas illa hic recenseri debet, quam a cerebri Vitio pendens paralysis. Conuulsiva seu mobilissima diathesis , qua scilicet objecta majorem fibris vibrationem con Ciliant, quam quae a Naturae instituto adesse deberet, oppositis causis inducitur. Sic inter causas convulsivi illius habitus recensere est. 1ς Ρacatam tranquillamque Vitam in ita ab externis ina pressionibus vacuam , ut quodcumque eam a felici illa conditione dejicit, vivida impressione
facta, corpus simul Manimam conturbat Scilicet immensum est quod perrumpitur interVallum, inter quietem illam Cene absolutam, motum vel mediocrem haec est una de causis quibus sit Ut puellae, quae saepius in umbra atque coenobiis educantur in procelloso mundi oceano semotae,
ubi primum ipsius se fluctibus credunt, totae ad
46쪽
motus Vel minimos expavescant; affectibus an mi vel minimis funditus conturbentur ireVique habitum hunc , quo summe mobilesin convulsae evadunt, acquisiverint; ab hac cauSa etiam graci litas fibrae servatur, Cum duro tantum labore crassior fieri possit, unde tanta inter rusticas mulieres atque urbanas intercedit disterentia. Nec difficilius inde intelligitur, cur vitium illud adeo Occupet, aequali coeli clementia donatas regiones, calidas praesertim, quibus gracilitati innatae siccitas additur, fibrasin tensiores bibratiliores ex Naturae necessitate essiciens. 2'. dem essicit multiplex sensationum , sed semper ultra mediocritatem lata, diversitas. Si praesertim ita dispositae sint causae, ut quasi inter se oppositae a summo gradu ad summitatem alterius oppositi, Corpus simul atque mentem , non sine fibrarum ruptur: metu , distrahant atque divellant sic si omisi medio, a repentinae laetitiae evectissimo gradu subito in desperatum moero- Iem, aut a metu atque moerore in insahae laetitiae vortices abripiatur , uno saltu, tantae mutationis incapax est Natura per se infirmior, tantusque est in corpore uniVerso tumultus , ut nullam video causam , cur Historicis fidem denegemus improvisa morte, in tali conflicti obrutosi quasi prostratOS, narrantibus Certe nemo est qui non perpetuum factum ab hacce causa tremorem vibratilitatemque inde contractam, aut non audierit, aut non viderit.
Ab hoc causarum inter se colluctantium agendi modo tutelligitur, qua ratione eumdem vibratili
47쪽
tatis habitum possit inducere vehementissima quaevis sensatio seu pluries, seu unica tantum vice repetitari sic fragor fulminis improvisus , si praesertim Coram nobis aliquis ab eo ictus fuerit , dum misericordia simul & timore assicit, habitum
induxit convulsivum, moin perpetuum tremorem. Sed ut ad horroris plena spectacula tota non
impendatur disquisitiori unde precor , alii libidinosi sunt, ita ut cupidinis vesanae flammis vix obsistere ipsis fas sit, cum colitra alii puri atque castis anc te vitam instituunt. Prioribus scilicet vibratilitatem inducit, atque Cestro percutit, quae urit videndo, viresque paulatim affectui subdit scemina, cum qua dum familiarius degunt, ab ipsius
Oculis venenum Combibunt, Venereamque tentiginem ab ea concipiunt Lita ut postea ViX mulierem alloqui fas sit sine immoderata illa potiundi libidine.
Ne negamus quod Causa in organum peculiare agens, atque in eum directa, ipsi pariter singularem praestet Vibratilitatem , quae alias partes ab eo diversas minus attingat. Sic qui oculos ad minimas legendas litteras acuerunt, ipsis facultatem hanc acquirunt, quae ad Organa tactus nullatenus pertineatri sic libidinosi veretro partibus que pudendis ignem praecipue subjiciunt. Habitus porro illi hinc inertiae , illinc activi.
tatis atque mobilitatis X trema Constituunt , aureae illius ne diocritatis, tum in sentiendo, tum in agendo quae hominem sanum Min medio extremorum positum Constituit. Uterque tamen , si intra certos limites Continetur , diversitates in sanitate, non aegritudines facit hinc intelligere
48쪽
3a D E MELANCHOLIA, facile est quanti sit momenti animi affectibus masture imperitare, cum tot uanta sint vitia, quae dum patentem iam vividis affectibus relinquimus, gliscunt; cum tanta sint quae malo habitu Contrahuntur incommoda, quibus postea ducimum cum demum etiam multa mala imitando contrahere aleamus. Sed si intra rationis pomaeria ea omnia subsistant , ingens exoritur hominum inter se diversitas , forsan ulterius extendenda, quam liceat ex ipso corporis intuitu pronuntiare. Hic vel ipsius orbis fracti ruinis impavidus feriatur, hunc vel minimus motu paVentem eXanimat. leni sunt Autores , tum ii qui moribus regendis insudant, tum ii qui de hysicis scripsere, exemplis Vanorum illorum terrorum qui Conturbant homines , absurdos faciunt. Hinc alii impressionibus externis, concentibus Musicis extra se rapiuntur , imo, morbis libe-xatos legimus dum alii nihil in Musica nisi strepitum audiunt; alii si choreas vident, quasi Tarantula icti, vix sese continent quin in numerum saltationi indulge antri alii contra stant immoti harmonicam hanc risu eXcipientes ConVulsionem. Si qui amore percelluntur , ita ut dirum verset in ossibus ignem cupido dura , nullo objecto discrimine retardantur , quin speratos faVores arripiant, quasi siti compulsi. Haec quidem intra ipsius sanitatis limites fiunt si dicere fas est; sed brevi furor ille in meram insaniam pronus it degener; nimia quae inde accersitur mobilitas, ea est, ut nihil jam rationi consentaneum peragi possit. Sic dum haec scribo , consiliis , menti atque Orpori roborando cem ince illustris, curam impendo.
49쪽
Haec horresco reserens, ingenio praedita, sed parum judicio Valens, omnem Versari cibum TO- tum horrere gloriatur. Nullum alioqui inest vi lium , marcessit tamen in ipso retatis store. Si de cibo loquaris , convellitur si cibus adest praesens ipsi propositus convellitur si liquore labra proluit, convellitur , praesertim si in Vitam Cogas.
Nam aliquando plures per dies cibis indulget, gratulantibusque de tali mutatione amicis, en rursus horror cibi reddit. Interea quae inter se homines sibi mutua praestant ossicia , convulsionibu rependit. Convellitur si quid grati amicis acciderit. Convellitur, si aliquo dolore assiciantur. In media illa Cena tranquillo somno potitur, nisi ipsi sua etiam insomnia aliquando novam Convulsionum occasionem praebuerint. Quid non assidentes Medici tentavimus Sed inulla est uuae animo robur addat, ipsique imperitet Medicina. Verum etsi saepius mobilitas illa caulis indigeat externis ut in actum deducatur sit tamen
aliquando ut ex ipso interiori viti ei proritetur occasio. Scilicet in corpore summe mobili vel
minima causa offendens, quae ViX aliud laederet, immanes effectus praestare potest. Imi aliquando statis atque periodicis horis renascuntur es fectus illi, mirantibus atque talem periodum ob stupescentibus illis, qui non satis attenderunt fere Omnia aturae phCenomen ab uni Versalibus atque sapientissime ordinatis causis pendentia , periodice atque statis intervallis recurrere quod eo magis in corpore humano accidit, quo corpus magis e ipsa structurae necessitate iisdem horis, in eodem raruis statu , per regularia Vitae eXer-
50쪽
citia reperiri debet. Cui propositioni probandae insudare, si foret hujus loci, lassiciens mihi praeberent argumentum , totie repetita , ne unquam
satis laudata Sanctoriana EX perimenta. Expensis satisin exploratis tensionis hujus atque mobilitatis inde deducendae legibus , satis erit si ad alia properanti summatim liceat hujus et fectus X pendere. Hi vero Vel per universum corpus di 1 funduntur, Mad omnes partes Varie pertinent, pro Vario gradu sensilitatis atque mobilitatis innatori vel partes tantum aliquas L siciunt, intacti caeteriS. Sensilitatis effectus primarii sunt, erethismus dolor , dilacerati , actionem funditus Verten S. Plura sunt vero, varie multiplicia, quae mobilitatem auctam sequuntur symptomata. Si mobilitas aucta , universa sit, Mundique aequaliter diffusari vel ea vehementissima est, summum ad gradum Vec tari vel magis moderata Si in summa spectetur vehementia, functiones saepe saltem pro tempori momento Vertit, cum stricto undique vasorum systemate, denegetur sanguini spiritibus fluxus. Hinc in vehementissimis animi astectibus , homo mobilis obrigescit Qquasi in statuam vertitur. Sic videmus in magno metu rigorem, pallorem , αφωνιαν,
motu impotentiam , saepe Convulsionibus solvendam , cujus Xempla nobis praebent foeminae, aliquando etiam subita morte prae terrore Xtinctae.Ρaucis ab hinc diebus foemina nobilis lones. tis moribus praedita, dum Cultu parum modesto in horto publico spatiatur, procacibus juvenum ii beriorum dicteriis lacessita, vehementer iram