장음표시 사용
211쪽
DE FLUXU QUODAM SANGUINIS etc. 19
nica simul laceretur, altius Vel profundius, ac procul labiis et pol inaeo Vel propinque quoddam Vas rumpatur; unde Sunfuso sanguine in alterutro Iabio Vulvae aut infra tumor Oritur. Similis noxa, illiusque curatio nil noVi habet; eapropter attrivimus modo.
Excipit vero alia interdum laesio in his partibus, diversa facie et majori metu, parientem, quam Nec Veterator in arto, nisi eam evenire posse praedoctus, tempestiVe dignoscet. Cujus rei simplex, et historiis sirmata expositio fortasse acceptior erit, quam quaeVis erudita quidem, sed ad rei per- Spicientiam neque utilis, nec accomoda satis adumbratio alia. Sana, et plena Succi mulier, Viginti annorum prima Vice, id qu0d ajebat et Videbatur, Ventre gestans, ante biennium in instituto solita magnitudine foetum per naturam et facile
exclusit. Brevi post insantem Vehemens sequitur haemorrhagia, intra quam Secundinae exeunt, utero Super OS pubis admodum Compacto. BebuS Caeterum Congrmis, nec remittente tamen ad omnem opem suxu, necessum inquirere erat. Deprehen Saquantitas concreti Sanguinis in Vagina ; cujus inter grumo Sobstetrix digito indice supra in Vaginae dextra parte, ad trium circiter digitorum ab infima Ora altitudinem, in rotundam , laceram, Vix apicem digiti recipientem rimam Ostendit. Inde sanguis evidenter erupit. Supra rimam ex eodem latere ingens tum OP erat, totam Paene PDIViS Supremam regionem,oc partim etiam Spatia ultra pelvim occupans ; ita, ut digito
ad os uteri, et ad uterum is Sum OCClusus acceSSuS QSSO t.
Aegra ob largum dispendium fracta viribus. Injecto tamen in aginam liquore, et Continuato usu stypticorum, prosit iumsistitur, nec quidquam in praesens periculi erat. Elapsis aliquot horis, damnum posse tuto indagari ratus, ipse digito tentamen feci. Ilos fuit pro dictis. Attamen Veritus , ne foemina alioqui debilis, scrupulosa exploration o novo discrimini exponeret ui , Omnem plagam nondum destitui. Libera caeterum a doloribus mulier erat, nullus genitalium externe tumor, nec in colore naturali quaedam mutatio.
212쪽
Tertio domum die cutis labii dextri cum parte clunis usque ad anum livorem eX Sussu So Sanguine ContraXOPat, sine ulla sere intumescentia. DecreVerat potius intus tum OP, dolens nonnisi ad contrectationem. Multum etiam nunc e Vulnere laetida sanies, et corruptum Serum Cum CI uore mRnat.
Uepetito examine, digitus in expletum CaVum Sanguine, partim in grum Os coacto, partim diss0luto, pertigit, cujus altitudinem et circuitum eo emetiri non potui. Magna ichoris reclusi copia, presso ad Vaginam digito,put Congruente Cubitu per Iaceram nunc que Suppuratione et Putredine ampliatam rimam fluxit.
Sed vix de ineunda cura prius utique consilium, quam de Vastitate mali planissime constiterit. Applicato igitur primum
cereolo, hinc quo Solemus in Viris uti, cathetere, tandem adferendas in uterum tui undas ductore nostro, attoniti Omne SBSpeximuS, in Strumenta ista quaquax Orsum, quamque longa Sunt, in Cavo tractari, sine ullo aegrae sensu. Quin imo mOrantem in caVitate anticum catheteris finem, aut ductoris, quum SurSUm tendebatur, unde quaque sub Cute, juxta SVPraque it ei marginis processum superiorem, Iatis Sime moVeri manifeste et vidimus, et digito sen Simus.
Apto situ, temperatis iniectionibus, tum quae purificant, aliis modicamentis, cum lauto cibo, et Vino et decocto Corticis , aegram in quartam Septimanam traximus. Quinimo plaga per decem et quatuor circiter dies bene suppurante, mulier habitu et Viribus conspicuo proficiebat, licet inter illud tempus duae ingentes crassae laciniae telae adipalis exongusto ore immensi ulceris partim sua sponte, partim e X-traetae COSSerint, alterutra, super pollices duodecim longa, ac medio in ambitu supe P quatuor lata. Tum Vigesimo Circiter die languescere suppuratio, segnius mana1 O iChOΓ, TRVUS,aCOΓ, et Vario colore. UreVi post, versis repentino in pejus symptomatibus, aegra mΟΓituΓ. Facta Corporis Sectione vaginam a latere dextro Vicinis partibus nulli bi cohaerere visum; adipe ac tela cellulo Sa IIIUS culos psoam, iliacum, item oni levatores inter et peritonaeum,
213쪽
DE FLUXU QUODΛM SANGUINIS sic.
omnique alia, quae dextrum renem tegit, ex corruptela et Sul PuΓatione conSumpta pinguedine. Illaeque partes tristi quadam, et tam eleganti puritia Oculis se obtulerunt, ut nemo AnatomiCorum praeparare scii et subtilius. In tando horribile
antrum saniel et cruoris Vim tenuit. Atque ex hoc, quem nunc descripsi, morbo, SimiliS mox, PlureS 3nte anno S, a me tractatus in memoriam rediit. Illo tempore ruri pene S amicum eram. Per OCCaSionem a me Petiit, ut Viserem in propinquo aegram ruSticam. Dum CeSSO, Perducens homo foeminae Vicinus narrat, eam SempeΓ Valerim
tissimam, impigram ad labores, et laeto animo fuisse; ante Septem hebdomadas tertia vice peperisse, ab eo temp01 U
Misera posthac idem docet, addito momento: in ultima partura, alias haud disicili, post proditum infantem mox PaSSam Se fluxum Sanguinis esse, deo, ut ab obstetrice imi Osita sibi in ventre lintea cum aceto fuerint; abhinc dolores Ct cruciatus in corpore nunquam desivisse; jam vero ex SPUSua sinitum iri, quod se consectam sentiret, atque PenitUS DOSSet, moriendum sibi necessario ex putrido in utero fore. Explorari facile siv1t. Dextra popinaei parte illico ObVius magnus et inflammatus nonnihil tumor erat, certa cum stuCtua tione. Digito post sub pubem illato, duos circiter pollices Supra OS Vaginae rotundum tuberculum, cum ΡaΓVa s OV ea, offendi. Eaque particula Vehementer doluit. Vagina multum puris et Saniei horrendo foetore recludebat. Uteri collum cum reliquis partibuS Sanum. Petit ab aegra, ne ex dolore curiosam indagationem ΓΘ-CUSaret; neque Tenuit. Nunc indice per parvum tuberculi foramen in Verum caVum penetravi, quod longius Circum e mcurrebat , quam ut finire illud digito potuerim. Os sacrum nudum et cariosum sine dubio sensi. In cutem perinaei, in' que inteStinum rectum Vis corrupti puris graVitabat, Nec PVes Sione , nec Si tu ex dilatata tametsi aliquantum rima prodiens. Aperturam ex adverso si eri mulier, et vehemuntius maritus
horruit. Neque mihi ingratum erat; aegra aliunde nimi
214쪽
desecta. uapropter citra Solatia et mores nullius ad saluto mauxilii compos, ad mulcendam tantisper mi Seriam, quatenus Suppetita it, con Sul Ui, ac discessi. Atque isti laec calamitas Similem Certe, ac prior, ortum habuit: propterea etiam primum perscriptae eam protinu Ssubnectere Volui. In utraque Scilicet cujuspiam Vasis sangui- fori laceratio in Vagina, proximaVe cellulosa contigit, quam ubique haemorrhagia nece S Sario Sequitur, pro dixersitate parturitionis et stadii illius, pro fluxus ipsius more, ac loco demum, quo Sangui S Tuit, Varie periculosa, Compe Scenda quippe, aut inVieta. Vaginae enim Vero, sive alterutrius labii interna Vel rupta et illaesa tunica est. Si prius, tum quidpiam certe Sanguinis in cellulosam difffunditur ; interim, quia maxima parS fora SYuet, non tant IS a Ue Siduo tumor erit. Verum morante etiamnum in Vagina foetus cranio, hac licet laesa, cruor e Coa pol emanare pΓOI Sum Cessat, infantis nempe capite Vulneri appre S Soet effluvium arcente. Iin utroque casu, ubi Vaginae tunica alaceratione illibata perstitit, sanguis primum ac praecipue in
Spatia a pressione longius remota diffluit. Tum satius etiam CSt, cruorem in Vaginae inferiori, quam Suprema Baa te, SUI
Accidit quoque, ut ex rupto Vase sanguis primo in cellu-I0sam se dispergat, hacque distenta accumuletu T. Tum exorti tumoris non prius ruptio fit, quam foetu, Vel Saltem illius capite ex cavo pelvis profecto. Nunc liberata Videliceta PTUSSu, atque per ipsum laborem extenuata Vagina cedere debet irruenti tumori ; qua similitudine morbum enaΓΓatum se formavisse Vix dubium est. InteΓea utrum ex Venis cruor an ex arteriis suat, dissicile finitia; neque propius ad rem momentum habet. EStimo, ubi sanguis e vena fluens magis abundat, quam CX aΓ teria , cujus exempli hanc propemodo CauSam Cen Seo : quod illa Vasa Virtute sese contrahendi minus polleant 7 dum ΡVae sertim in Varicos dilatari disposita sunt, aut ejusmodi ampli 'fione dudum laborant.
215쪽
DE FLUXU QUODAM SANGUINIS etc.
Sed sanis licet et integris genitalibus in difficili partu ipso
jam capitis pondere et duritia infringi aliquam Venam POSSe,
Palam Scitur. Unde non miramur, fieri interdum, VaSiS antea morbide affectis, aut ex iniqua cura ; si nempe insidens illas in partes rudi ter caput non solum apte non SuStinet IV, contra inepta tractatione graVius praepeditur. Attamen in iis, quae mihi obvenere, exemplis nullum antea Vitiosae constitutionis indicium, multo minus morbi aliqua cauSa ab eXtrariis suberat. Qua occasione fallax fortuna obstetricantis declaratur. Dum quippe in ejusmodi suspecto casu levissimum instrumentum illatum, aut simpliciter insinuata manus fuerit, Vix ipse a facinore insontem Se putabit.
Cujus morbi rarior indoles quum jam nunc Sit patefacta, data occasione Vitium quidem expeditius cognoscetur; at illud
PraeVenire, in quo utique rei Supremum e St, ultra Iabor erit. Quodsi morante etiamnum in pel Vi laetu exenit, ut Sangui S per rupta Vasa Vel in contiguam cellulosam intus et Sur- Sum Vel in ipsam pelvis cavitatem cum modico, Vel nullo ad exterius effluvio manet; jam ex ipsa tamen Sue CeSSione paS Sionum, atque parientis tota valitudine, sanguinem ad interna fundi, Suspicio oritur, ut ob istam sera ne nece S Sitatem ΡΓΟ- PeranduS partuS sit, in quaecunque caeterum loca Confluat
Perscriptam hic novam haemorrhagiam, quae quidem bona fortuna rarius multo, quam Vulgare profluvium ex foeminali infestat, quum adesse chirurgus sciverit; ut in reliquis prima intentio de substringendo sanguine est. Attamen pro tractatione in ulterius plura invenies , quae huic amictationi omnino peculiaria Sunt. Fluxu S nempe Sanguinis, sicut in similibus aliis Vitiis, remedio Ilum recto usu atque inprimis exercita per manum inlaesas partes pressione sistitur. Quodsi neque hoc modo, neque ferendis alioqui in ruptam Venam Stypticis coerceri potest; id saltem curato, ne Sanguis prorsum in cellulosam dispellatur, ac praecipue intus et in superius migret. Imo Γο-rum collisu b0ui consules, suido, sacta incisione, potius Viam
216쪽
fores pandere, quam cum Socordia indul gere, ut cum impetu
et copia in corpuS I Vat. Frequentis Sime autem malum non prius, quam prola Sione dudum conSummata noscitur. Sanguine interea non immodice prolabente, et echymo Se OS mOΓe Su GSO, natuΓR, Cum
maxime per industriam adjuta, aliquamdiu moliri resolutionem Valet. Id Vero ab experientia asserere de illis modo tumoribus pOSSum, quae insimum praesertim Vaginae obsident, Seu alterutrum labium modo. Ubi Vero sanguis, magna alicubi mole collectus, in distenta et exesa cellulosa focum eXCaVat Sibi, eoque ex corruptione solutus, Vel actus in coagula degit ; tum nullo conatu naturae amplius in VaSa TeVertituΓ. Hac rerum angustia alieno cruori exitum parabis, Scite tamen, et Cunctando ; ne ex eadem vena novi metus profluvii
sit: haud prius nempe, quam parte jam quiddam inflammari
coepta. Si tandem noxa graviter et altius residet, sin Ob destructionis Spatia, sive Ob pravum et multiformem paSSionume OnVentum nulla suppurationis bonae spes manet; tum quo'que inutilis, imo accelerans mortem Omnis operatio foret.
Quapropter lethalem noxam modo delinire juvat.
In CaSu Prius memorato neque natura neque ars medetur: hac nimirum diritate insanabile malum eSt. NUNC VOTO Pauca exempla habeo, similis equidem, sed minus insensi mOP-bi, in quibus sanatio essecta ab arte est; eaque perScribam. In Begrarum una, ex Vena in interni S Vaginae, non ΡΓΟ-cul ab illius orificio rupta, tantum sanguinis in Vaginam et dextrum labium influxerat, ut tumor magnitudine infantiS caput; scii rhum duritia aequaret, illaesa cute. Morbus primum semento discutiente tractatus; neque tamen praeter Suppurationem, nisi, quod tumorem maximam Partem forte gangraena Subiret, quidquam sperabatuΓ. Vel um CitI 3 omnem exspectationem intra quatuordecim dies, sinu ullo incommodo, Sequuta re Solutio Crat. In alia puerpera, foetu per naturam brevi expulSo , conrsestim copia sanguinis effluit. Facta indagatione recte nOSCi tur, cruorem ex Sauciata vagina provenire, ac dextrum la-
217쪽
DE FLUXU QUODAM SANGUINIS ct c.
bium Vul Vae ima cum Vagina ex eodem latero, quatuor circiter supra orificium pollices, in amplum, lividum tumorem SurrexiSSe. Sanguinis extra genitale fluxus, ot illius in inleviora diffusio procuratis ad exterius et intus remediis conStitit. Aegra ad extremum infirmata, et tenui S Sima CorporatuΓΒ, primo facili ad stomachum cibo, et diluto aqua Vino alita, trunco, quantum Ρoterat, elevato cubuit, lato interea aquis tepidis tum OL e. Ne proslu tum recrudesceret, non OcyUS , quam quarta die, novum examen feci. Per indicatam aperturam, qua odextrorsum in Vagina super ejus Orificium erat, haud dissiculter immisso indico impletum Sanguine et grumis caVUm exploratum habui, quod mediocrem pugnum facile reciperet. Fundum illius Versus intestinum rectum digitus haud attigit. Hinc illico sulcatum specillum delegi, quo mox patuit, Vastam ulcerationem infra, ad cutem VSque, anum inteP et ischii processum descendere. Ab hinc in Vaginam HS que, Eodem super Specillo , Omnem Sacei asticam parietem, partem insuper Vaginae, una cum dextro labio in totum dissecui. Aperta hoc modo, atque obitur Solum a cruoΓΟ repurgata CaVitas, primum nunc, uti et in SUCCeSSu Curationis, ad aequandum in planitiem ulcus, pro re nata , CarΡto linteo ex-Ρlebatur. Prima siccaque , Scapulari fascia, peracta deligatio per biduum relicta ; post usque ad persectam, Vix ultra Viginti dies protractam curam, temperata ulceratio unguento digestivo est. Neque in lochiis, aut in alia quacunque fun-Ctione per totum tempus aliqua offenSa, neque VBginao partiumque formae aut ipsius compagis Vitiata nota re Stitit. Postremo adjungimus, in nostris exempli S periculum Vaginae semper in dextra pariete fuisse Congestum. FOYSitan, quod error frequentissime hunc locum occupet, juxta alia inde derivatur, quia scilicet insantis plurimum SuΡΓCmuS VOΓ- tox cum fronte identidem in dextrum matris Con Versus est
ut inde Subsequens capitis solita evolutio ortui afflictus in hoc ipso latere potissimum faveat
218쪽
illa tanton moderatius subjieiam : Conjecturalem artem esse medicinam , rationemque Conje turae talem esse, ut cum Saepius aliquando responderit, interdum tamen fallat.
In arte obstetricia non secus ac in omni medicina salsae opiniones quamplurimae et paradoxa hactenus crebuerunt; quae Vero reperta Sunt pauciora et saniora praecepta artiS, ea inepto et praVO plerumque usu pervertuntur. Unde matre S et proles, quas natura, Sibi soli commendatas, incolumes praestitisset, ipso artis Studio morbis implicantur, et intereunt
Os matricis aperire et dilatare digito ad promovendum partum naturalem, inutile prorsus, perniciosum et nefas ducit O. Partes enim teneriores a rictu lacesSitae inardescunt, parturitio retardatur, et intensius dolens fit. Dein ad graVissimas offensiones praebetur OceaSiO, POSt paΓtum etiam,1ΙΙ. Fas est aliquando et necesse, secundinas eX caVO uteri blanda manu eVOIVere ; sed istud rarius usuVenit, ac multiSVidetur. Quidam imo placentam ex utero cochleari Osfert; alius quidam alibi eam forcipe igniaria expedit. Talia fiunt, docentur, et Vulgantur IV. Contractus brevi post partum uterus nonnunquam satiScere et relaxari, idque iterato potest. Unde haemorrhagia Oritur 3 quod maxime in puerperis extenuatis, partu inprimiS Segni
Ot anomalo , Solet eveniΓe. V.
Uti laetus , qui prono capite proveniunt, plerumque odit exteΓum matris latus conversam et sublatam faciem habent; Ila, qui in utero transversim sunt c0mpositi, membra sinist Vi
219쪽
205lateris proserunt, cubitum praecipue Vel brachium; idque , ut Verisimile est, notata ex positione Sequitur, quam caΡut habet. VI. Puerperas sanas et Valentes parcior Victus, quem diaetam Vocant, extenuans identidem purgatio, aegras et infirmas
Emulsiones et potiones tepidae, aqUOSae, Primas in puerperis Vias labefactant, easque aegrotat e faciunt. Ni praesens malum aliter jubet, Victu solito et potu ultra utuntOΓ, cum prudentia et moderamine.
Ubi puerperae , antea Valente S et Sanao, diutius, quam sori interdum sine discrimine post partum Consuevit, et Sine apparente Occasione febriunt; causa Valitudinis plurimum ingenitali aut circum assidet; tum injuriam aptis praecipue externis subsidiis curato. IX. Nihil ost in omni medicina tantum utile, quod in damnum aegrotantis non usurparet imprudentia. Quod etiam dicimus
de confrictu Ventris recens Ρue1 perarum. Complures hae Yusticitate , praesertim ubi superVacua est tractatio, in proslu-Vium aguntur, aliaS inSontes mansurae. Magna certe in istare moderatione uSuque OPUS CSt. Uterus enim ubicunque sine occasione, utque fit, impetuo Se contrectatur, ab e St, ut ΡΓ3OVertatut haemo, rhagia, ut multo magis excitetur.
Permultae se eminae difficulter, atque aliae in omni vita sua a puerperio non Te creantuΓ amplius , propterea, quod intra illud, tempore praesertim brumali, haud satis diu, nec
fortasse Omnino obtemperaVerint. XI. Insantum ex ubere nutritio, retardata post partum plures horas imo dies, tot matres forma, bona valitudine, etiamque Vita privaVit, ut non miremur, puerperaS paene omnes dulce et salubre munUS perhorrescere. Atqui tamen officii huius
220쪽
praetermissio totidem etiam ac simillima inducit mala; cujus adversitatis Omni S culpa ex utro PIO errore in ignorantia ob sto tricum et in callo Sitate magi Strorum residet , qui utinam aliquando tandem , quamVis Sero, Te Sipiscanti XII. Mos est alicubi et furor, infantes a matribus abstractos parvis familiis ad nutriendum elocare, mino Te di Spensa, quam atulos alunt. Sed cordatissime dolent, innocentium tam horribilem stragem CSSe.
Cunctos vix in lucem editos alvum moventibus potiunculis irrigant. Quodsi succi et eclegmata illa, paucis interjectis ho-xis , Vitra, quibus continentur, fermentatione disrumpunt; quidni mollicula pusionis Viscera inflando, prae dolore Cleant
Pessimum pro omni ne o- nato Blimenti genus ost, dum promiscue ac Vicissim mox juScula ex carne, mox potatio ae pultes ex lacte ingeruntuΓ. XV. Matres et recens nati plurimum in morbos incidunt, non tam ex CauSa, quae Ex natura Venit; sed quod sinisterius et
Fauci ne O-natorum et Iactentium morbi arte sanabiles Sunt; permulti autem usu prudentis consilii, et vitando ineptia S praevertunto.
Prima in educandis liberis cura de sano et robusto habitu sto. Ubi firmior aetas usum rationis et exercitium aliquod in unoquoque elicuerit; tum denique, pro singuli fato et indole , adhibita mentis animique cultura ad humanitatem in-fOΓmentur. Praematurior, nec Opportuna in liberis excolendis sollicitudo eos neque robore corporis ad animalia, neque humanitate et Virtute pertinere ad homines Sinet.