장음표시 사용
41쪽
m ci eminuditate smida, & acria demittunt, in his morbi com
irmantur; at vero ubi crass1orao magis cocta fuerint, omnemque acrimoniam deposuerint, tum
jam Febres, quae molestia assiciebant,des.
nunt. Concoquuntur vero, ubi mutua fuerit pera mixtio, Contemperatio&quasi Coctio. Haec ille s,in secunda igitur valetudine, tam quae sora eXCernuntur, quam quae intus retinentur, optime Cocta sunt. In adversa autem, quo proprius eadem omni nota sanis accedunt, eo minus ab raptima concoctione distanti Ex contrariis vero
cruditas aestimatur. Cum itaque Cruditas ali .gua insignis subsit, aliter se habet corpus atque Consuevit, Meo pejus assicitur quo cruditas majori aeterum in ebribus notae Coctionis Cruditatis imprimis ex Alvi Dejectionibus,
Sputis sed omnium maxime ex rinis, sumptae sunt. Hi enim morbi assectiones, narum habentur, Grina nil aliud quam quo, dam sanguinis colamentum est, eoque haud dubia fide ejusdem dispositionem, nullo interve niente ductuum urinae vitio, indicare potest. In hoc genere excrementi, substantia, color, contenta fere spectari Consueverunt Laudatissima est Urina, quae tales habet notaS, quartes in optima valetudine habere solet: Ea mane reddita, post persectam ciborum Concoctionem, substantia est mediocris, colore subrum, in qua
id, quod subsidet, laeve, album & aequale est; sedimentum quidem copiosius decidit, dum chylus intra venas conficitur, parcius vero ubi con
cr an lib. de orisca Medicina. is in i
42쪽
aetateS, temperamenta, coelum, anni temp.ra, aliquam differentiam inducunt. Itaque de inter Febres acutas urinae magis rum, materia inhaerens copiosior, quam in sanitate, sperantur. Caeterum ex crudis urinis alia species
turbida sere redditur, & mox sedimentum deponit alia turbida perstat , alia tenuis profluit, post intervallum turbatur, ii demittit. Prima species melior, procedere enim coctionem testatur ultima vix admodum incipere media quidem mediae virtutis est, omnes substantiam cruditates sunt. Colorem vere quod spectat, urina aque omnium crudissima est, inter quam
subruffam plurimi gradus intercedunt; sicut subruffam inter nigrantem, ita ut quo quaevis subrussi absimilior, eo longius a concocta distat. Urina colore probabilis in qua nil neque
innatat, neque subsidet, colorem cocta erit, caetera vero Cruda. Quae que est inter in bres acutas, insaniam significat. Quae autem
tenuis iubrum emuero diu perstat, in Febre dissicili naturam vix ad concoctionem posse sussicere, sed morbo tuto abscessum suturum indicat Si nubeculae innatarint leves, albae, aequales, sere cocta erit, praesertim si in imum dese. rantur: Si rubrum laeve Maequale in ruffasu, sderit, longior erit morbus, at securus quae modo Cocta est modo cruda longi dissicilis aΩfectus est. Si vero faxinosa, siquammosa, surs Tea, nigra, livida, lotio inhaerescant, vel perulicula pinguis, tenuis instar araneorum insiideat,rravis morbi periculum est. Farinos utique magnum calorem Ceolliquantem ignificant, pinguedines etiam innatantes morbum colliquam
43쪽
De Coctione cor Cruditate. tetri sursuracea iquammosa firmas partes detersas, nigra humorum gangraenam nisii muliere retentione mens Duorum aegrotaverit urina
nigra quo Crassior eo exitiosior, si crassa sit, prorsus nigra, lethalis morbi certissimum signum est. Resert etiam qualis aeger, siquis morbus sit, pueris enim, Juvenibus ex repletione desidia febricitantibus, urina vix probe Cocta aestimanda est, antequam plurimum laudabile in ea subssidet; siquid autem probabile suspenditur, vel innatat, aetate conssistentibus, ex inedia laboribus duris ebricitantibus, bonum praesagit judicium; aquosa urina pueris pessima, nigra viris 6) on Febribus ictericis, biliosis, erysipelatosis exquisitis, putridis nonnullis pesticis, urina plerumque tenuis croceaque ad judicium fere usque redditur levis nubecula in his coctionis indicium est: nonnumquam sed rarius turbida visitur, si quid autem in ea subsidet, id subviride, navum, aut suscum esse solet, nuS- quam vero album ). Hoc genus Febrium a Febribus inflammantibus, in quibus sedimentum album imprimis speratur, longe diversum est. In his utique cruor densatur, rubra para augetur, tellicula glutinosa sive coriaceat tracto sanguini superne inhaeret: In illis autem funditur, dissolvitur, vix concrescit, aliquam
do magna ex parte in tenuem chorosumque ii morem Convertitur. In ebribus lentis pituia tostis urina pallida est, quaeque sub incremento
morbi saepe plurimum sedimenti crassi, divulsi, asperi,
44쪽
satum victrice natura materia subsidens parcion, sed magis cocta, este solet aliquando ubi aeger in malis est, diluta aenuis permanet 8 . Porro in peripneumonia lenta, vix aliquid urina prae. sagit adeo ut ea satis sana, etiam instarite pernicie, haud raro in his videatur 93. Denique cum natura Febris materiam per alias vias ed cat, observatur aliquando, modo excreta vel abscessus critica in caeteris secundum rationem prodierint, quod passio inclinaverit, imo qui verit, antequam urina Conmcta fuit id max me fit in Febribus, quae per abscessus ad cutem Judicantur, deinde quae per alvi dejectiones, deinde quae per sputa. Si urina prorsus sistitur vel clam elabitur, summum vitae discrimens est. Ventrem autem probe concoxisse intelligiarius, si is neque citior, neque tardior est, quam sinitate fuit; si Malagmata Copia iis convenien tia, quae assumuntur, reddit eaque fulva, mollia, iugurata, aequalia, .non valde olentia sint. Ivus igitur, quae inter morbos. acutos ita se habet, maxime laudabitur. At ii quida alvi egestio ex usu est, si neque stridet, Ibidet quidem ubi tenuo valde .c, corios est meque ex brevibus intervallis excernitur lo). D jectiones e Contra, aut majore aut minore C pia quam par est, aut valde tenueS, ut e sumcae, aut ar illosae, aut ex viridi pallidae, aut impermistae, malam concoctionem in primis
o Hollarius in lib. 2. de morbi intern eap. de Feb.
45쪽
viis arguunt. Caeterum non modo ciborum, hin- serioris ventris recrementa per alvum secedunt, sed a toto corpore sordes aliquoties in adversa valetudine hac via expurgantur. Siquidem biliosa,&mucosa alvi profluvia, inflammationes Circa internas corporis sedes, abscestus purulentos,&Febres acutas aliquando solvunt. Nutare forsan haud ineptum erit, quod Veteres excreta quaeque dixerunt biliosa, ubi flavo colore penitus tino aerant. Dejectiones vero tenuissimae sincere biliosae, spumantes, pingues, stetenteS, Cruentae
non criticae, torminosae, aut quae frequenter ad sedem proritant, aut copia vires amigunt, Veli
menter malae sunt. ejus est, si venter quoque inscio descenditi essimum, si is nigris lividisque praesertim morbo extenuatis defluit: Hi enim, ut plurimum, postridie moriuntur Di . In pectoris morbis Sputa maxime respicere oportet optime concoctum habetur Sputum, si id laeve, album, unius coloris est,in probato p ri aemulum hujusmodi sputum tussim facile , qui sat cito, conspicua copia extundi, expedit. Caeterum inter initia morbi, sputum Concoctum haud expectandum est, si enim mistum sitruo quodam languine , dummodo statim e creetur, sensim in Concoctum convertatur vel si in secunda periodo tandem appareat, modo signa coctionis habeat, morbi tuti Chrerioris indicium est. Si sputum in primis periodis non fuit, malum est pejus autem si principio bene prodeat, circa judicationes sistatur. Sputum album glutinosum laboriose exantiatum, inutile est sincere flavum, languineum, post prim OS
dies, crudi morbi est,anil juvat, tenue, salsum, Aci spuman
46쪽
ro M E N T. II. spumans, quod inultam tuss1m movet, sed sere eludit, si diu durat, periculosum est; Igrumtamen id, quod intra pulmones ob summam visciditatem circa statum retinetur, strepitum in pectore frangulationem inducens, pessimum est. Pulmonum & laterum morbi, in quibus nil
expuitur, gravissimi sunt 1 a). Hisce signis etiamsi multum fidebat Hippocrates, nihilominus tamen omnia diligenter rimatus est, quae aegrotum spe Consolari, vel mini terrere debeant Pauca proponam. Bona sperare oportet, si aeger vultu sere fano Conspicitur, si cubat ipso situ, cui sanus assuevit, Velut ipsi visum est, si ex facili spirat; si a dolore
vacuus est, si mente valet, alacriter fert modibum, si interdiu vigilat, tu dormit, si potiones non valde desiderat neque Cibos recusat, si praecordia aequalia, mollia, & plena sunt, si cor pus undique molle aequabiliter tepidum est.
Haec omnia si fuerint vel pleraque, morbUSsecurus est, & brevi finietur Cortraria autem exitium denuntiant. Utique ubi vultus, protianus inter initia morbi sine causa evidenti, emat cet, aut alieno colore inficitur; ubi oculi, nares, aures, lingua. ulla facultate aut specie perivertuntur; ubi aeger supinus Cubat, vel ad
des subinde delabitur, vel morbum aegre fert&loco quiescere nequit ubi dissiculter spirat; ubi dolor vehemens continuus Caput, vel viscus aliquod nobilius habet ubi vigilia aut sopor vehementer premit, aut mens ultra modum alienatur; ubi inexplebile potionum desiderium est, summum vero ciborum fastidium; ubi praecordia inaequalia dura, elevata aut retracta sunt;
47쪽
ubi inferiora exaestuant, dum exteriora rigenti Quaedam autem ex his minime mala sunt , 11 Coctioni succedant Sed his non immoror, Cum Hippocrates, in Libro de PraenotionibuS omnia bona & mala in acutis morbis signa diligenter consecutus sit, ingulorum vires diserte exposuerit. Siquidem bona non omnia pariter bona sunt, neque mala mala; nonnulli enimalia pejora sunt alsa pessima existunt in genere autem, omnis mutatio consuetis in optima valetudine malum est, inuo instignior mutati' eo vehementius malum, quo mutata magis Vitae necessaria suerint, eo certius denunciatur exl-tium. Qui vero superfuturos ex morbo inquit Medicorum Princeps de morituros, eoSque, qui bus pluribus diebus, quibus paucioribus,se seVerabit morbus, recte praenoscere volet, is intelligentia comprehensam omnium signorum doctrinam aestimare debet, eorum vire inter se collatas, ratione expendere, elut scriptum est cum in aliis tum in urinis sputis.
Alibi tamen Mid monet, quod praedictiones in
morbis acutis non semper tuti sint. Ob tantam enim varietatem corporum, judice Celso, certae notae suturi passionis exuus dari nequeunt,& id certe nostram artum conte turalem estici ratio autem conjecturae talis est, ut cum saepiuSaliquando responderit, interdum tamen fallat NOS , neque id evitare humana potest imbecilli, las I 3).
33 Celsus libri eap. . In hoc libraisoannia, ' ad praesagiendi artem pertinent, explicare, potissimmam ea authoritate Hippocratis, suscepit,
48쪽
De Audicationibus, earumque Adventu praesentiendo.
In morbis acutis saepe mutatio subita fit, vel insanitatem, vel mortem. In hanc mutationeni ducit utplurimum vehemens perturbatio ' siquidem ante eam accidunt gravissimi capitis dolores, vertigines, deliria, somni graviores, auriunt sonitus, surditas, Oculorum rubores, Caligines, falsiique iis objecti splendores, lacrymae me voluntate, labii inserioris agitatio, totius Corporis remor, spirandi subita dissicultas, praecordi rum intensio, retractio, mentis turbationeS, anxietas, jactationes, aestus intolerabilis. anet igitur morbi particulam κρίσιν Graeci dixerunt,& perturbatio Mevacuatio quae Circa γιν accidunt, Criticae ideo appellantur. Ubi is sanitas integra succedit, judicatio perfecta aestimatur; sin vero morbus breyi sedatur, paulo post reversurus, vel vehementiam insigniter remittit, imperfecta quinetiam, ubi sine magna quadam perturbatione, uentis gradibus, repetitisque evacuationibus aegri Febribus absolvuntur, hos quoque judicatos in historiis aegrotorum pronuncia Hippocrates Galenus autem subitas
tantum morborum cum perturbatione mutationes, proprie judicia appellari vult 1 .
duum autem judicia frequentiora, eorum indicia firmiora, certis diebus contingere viserentur, i Lib. et de Cris sub initio.
49쪽
rentur, Vetere eos critico nominaverunt. Ex
his summa potestas septenariis data fuit, deinde quaternariis septenarii habentur septimus, decimus quartus, vicesimus secundus enim septenarius cum octavo die incipit tertius cum decimo quarto Singuli vero septenarii medius dies Multimus quaternarii sunt. Quartus igitur, septimus undecimus, decimus quartus, deCuhius septimus, licesimus tales existunt. Hisce diebus, acutos morbos insultus facere observavit Hippocrates periodos igitur ebrium acutarum per quatuor dies ad et usque diem terminari praecipit et . Quivis autem quaternarius, qui medius sui septenarii est, index&contemplatorius dicitur eo quod judicatio proximo septenario sutura, quaternario praecedenti significatur. ac ratione, dies morbi quartus
septimi index est, undecimus similiter decimi quarti .decimus septimus vicesimi I .eto siquaternarii & septenarii existunt a). Ex
reliquis diebus, pares dicti, minus emcaces ad discernendas Febres aestimantur, adeo ut si his Febris desiit et recidiva metuebatur, si modo Febres paribus diebus non movebantur; nam quae accesssiones paribus diebus habent, paribus etiam judicantur sed hae magna ex parte difficiliores sunt iis, quae diebus imparibus intenduntur. Ex criticis vero diebus maxime valere censuit Galenus, deinde I , deindes, deinde ao; hi primum ordinem constituunt secun
bi diebus sextus pessime est famae, quae enim in
50쪽
a T. IlI. in eo eveniunt judicia, exitiosa sunt, vel saltem perdissicilia. Morbos octavo, decimo quies Centes, repetere iste expectavit s In secundo autem vicenario, septenarii soli vi iudicandi pollent, Melapso eo spatio tantum vicenarii. Atqui suspicatur Cornelius Celsus, quod, teres in his aliquam fidem numeris Pythagoricis, admodum celebribus adhibuerint 6). ebres
vero tertianas legitimas, si duas a Cessiones re-ψicias, alternis diebus moveri constanti lege cernimus Ad istarum etiam normam ardenteSmo-ver observantur. Sed neque tertianae eadem hora repetunt, nam quaedam aliquot horas citius, quaedam aliquot tardius Corripiunt, adeo ut decursu paucorum Circuituum, vel sestinando, vel tardando, quae imparibus diebus a principio occupabant, in progressu paribus accedenti Hae quidem in deterius ruentes saepissime solitam horam praevertunt e Contra, dum leniuntur, tardius magna ex parte redeunt. Si in Febribus igitur continuis, quae alternis diebus exacerbantur more tertianarum, in tantum se praecipitaverit accessio, ut citra septimum diem jam parem occupaverit, malum subesse morbumsuspicari licet. Vix enim sperare oportet, spatia liberaliora, protinus inter initia morbi eousque extendi posse, ut accessio, utique, quae die quinto expectabatur, ad sextum usque tardaverit: etenim satis est, si1 eam indolem, circa finem
secundi septenarii, morbus indicaverit; ita ut septima accessio, quae decimo tertio die adsutura esset saltem si solita hora alternis diebus mota fuerat fam usque indecimum quartum delata