Commentatio de Aeschyli Prometheo: Adjecta est interpretatio ejus fabulae ...

71쪽

soleta mihilominum enim tanta cum audacia de eius Promethei interpretatione judicare conamur, quamquam ejusdem Modosredi Memanni, viri

summi, qui contrariam sententiam denere ausus est, resutatio, eaque non MVam partem Tecta et

keis dena dio heri schas arus endlichen harit oti ner Mus sic untermersen .erde, Ohne sic aeusta augeben Νemo tam obtuso est ingenio η , quin an

72쪽

madvertat, ad quantam Promethei Aeseliseae a gumentum aliorum populorum revelationis divinae accedat similitudinem. Dico autem doctrinam, quae Dei filium in terram descendisse, homines a malas liberatum et meliora de rebus divinis doctum exponit. Ac certe si Christiani σωτῆρος L. tam et sacta cum Prometheo comparemus, Primum in eo conveniunt, quod eorum quisque erudiendo generi humano operam navabat, Christus autem spiritalem, ut hoc utar, i. e. animae, Prometheus temporalem hominum mortem prohibebat V. 44.

tum Vero cuique eorum Propter beneficia, quibus genus humanum cumulaVerat, cruciatus erant sub undi Praeterea autem, quod per interest multum Christi pietatem persectionemque inter et Prome mei non persectam naturam, hoc etiam magnum inter eos discrimen esse apparet, quod ille a Deo patre ad opus in terra patrandum legatus id o sentiente eodem perfecit, rometheus invito deo

a in nur - 'ung. et P. IIo. --- s en hoonen is disi a ines uidende gortes, de hei Mn heide nur die ridenda undaterbande aber m octini emaengliehe natur una dure disse introstraiahes innbiId de menach il ist, Is Dion Oa, A ma u. a. - is dem gange de ditatun Merainbartich sn n. Ego vero sic existimo; si beneficia generi humano a Prometheo hiata eiusque eruciatus pro hominibus perpessi, Aeschylo nullius momenti fuissent, tum nec longiorem beneficiorum hominibus ollatorum enarrationem locum tenere, neque omnino Promethei Pe sonam tragica dignitate insignem esse. Quo de eonserantur, quae tertia et ab initio hujusce partis commentationis nostrae dispu

tata sunt.

73쪽

rimi patre et irato generi humano multimodis hin secit, ejusque jussu poena affectus est. In quo dia acrimine i internam ei Christianae praestantiam inoo arationem non vocamus, sed solam spectamus utriusque et olivitatem et audaciam, non Possumus, Graeci quam de generis humani sospitatore sibi con-s maverant sententiam Christiana quamquam nus sanctum iamque tamen audaciorem esse non

judicare. am quod Prometheo Propter τον φιλ' ἀνθρωπον τροπον et δια τῆν λίαν φιλοτρητα βροτῶν a Iove timenda erant, ea non erant Christo, oui cruciatus illi in coelis reduci a Patre amantis sim resarciebantur. Ille deos laesit, ut homines bear , hic homine beavit, ut suae Deique Patris obsecundaret voluntati.

pabulam Promettieam enarrat Hesiodus heogon. V. 52I-616. quive denique ejus centonis auctor est Prometheum, Iapeti et Oceaninae filium, ')η' 'Ωκεαι μη quam Promethei matrem suisse Hesiodus narrat, pro nomine φtronymico debet haberi, quo Oceani filia significetitur. Ae tum in nostra sabula V. 97. Oceanua Prometheum si affatur: το τε γαρ με, δοκῶ, ξυπενδε ουτ- tum gelae ad Lycophr. Cass. V. 4xx. Ἀσίας, inquit, καὶ Ιἄπετο Προρι θετε καὶ Ἀπιμηλος et poeta ipse Asiam Epimethei matrem suisse dicit, quam Andron Haliearnassensis ab eodem Tteria ad Lycophr. V. 894. laudatus Oceani filiabus annumerat.

74쪽

Atlantis. Menoetu et pia suae Brixeni deum ualliditate insignisn, quum dii hominesque vico

nae inter e certarent, ut MYem omnesnares at duisse. Huic enim unam artem Mnes in inter tina et pinguedinem cuti involuta et alvo bovis culta alteram autem partem ossa etiam nitida pinguedine obducta ad eligendum Proposuisse Iovem igitur dolo victum quidem, sed ita iratio esse, ut mortalibus, tanquam Promethei clientelis ignem non daret. Quem quum Prometheus Iove et ne- cio et invito clepsisset et cum hominibus communicasset, ' eum ipsum rupi alligatum Poenas dedisse, hominibus autem Pandoram cum Pyxido pestifera missam esse. Ac Prometheo Poenas luenti, tamdiu aquilam jecur, noctu rursus auctum, de-Vorasse, donec Hercules Alcmena filius cruciatu

finem fecisset, V. 529 sqq.:ου ἀέκητι Z νος λυμπίου φιμέδοντος οφ πιρα-ννος- σαγενεν κλεος εἰη πλεῖον ετ η τοπάροιθεν ἐπὶ χθονα πουλυβοτειραν.

Quamquam de hac Asia inter scriptores veteres diversitas sententiarum est Herodotus enim e pomenes cap. 45. si 'Aσινγ, ait, ἐπὶ τῆς Προμηθέος γυναικος τὴν ἐπευνυμ ην δεειν λέγεταε A Lycophronis Taelgaeque partibus stant Apollodorus Bibl. I, 2, 3. et eholiastes Apollonii Rhodii hi Stephano editus ad I 444. euius verbi hae sunt 'IT 'Aσι α ιυνομάσθη ἀπὸ '-ας-- L- μηθέως μητρος καὶ ' AHareoti esehylo Promethei mater est Τ-mis V a17 899.η ' poenim a Prometheo solutam esse, inter mythograPhoseonstat, causam Poenae alii aliam exhibent. Ita Duris, ab Aporulonii Rhodii eholiastis ad Argon. II, 1a49. excitatus Prometheum, propter inervae amorem rupi assixum esse enarrat. Praeterea scholi tae isti Agroeiam laudant Promethei sabulam ridicule

75쪽

Quam Hesiodeam enarrationem Aeschyli animo o Versatam esse non est quod dubitetur. At vero, uilicet poetae imprimis tragico sabulae partim re ianebat, partim mutavit, artim denique parti prae ponebat aut postponebat, prout usibus suis maxime esset consentaneum. Ita duplicem, quam rheogohia habet, Promethei culpam simplicem reddidit, quae sunt in sciendo et tacendo mysterio, de Ibvo exponente, de suis addidit, dolum Promethei ab Hesiodo continemoratum secit, ut praetereundo chorus significare videri possit V. 558 sqq.: μηδ' ἐλιν - σαιμι θεους ωίαις θ' --

ναις ποτινισσομένα

βοοφονοις. Prometheum deniquo Iove invito uberatum iri praedicit ut paucis verbis dicamus, in eo elabo ravit, ut suus Prometheus Hesiodi longo finge retur divinior, excellentior, sortior, non callidus dolosusque fabricarum structor Hesiodeus, sed heros, admiratione et misericordia dignissimus. Quo de optimo disputat Frid. Jacobsius, . Attolom. III. P. 54O. Lucianus dialogo, qui Prometheus inscribiatur, Hesiodum sequitur, non Aeschylum Narrat enim jecur ei petrae assixo statim devoratum esse, non postquam clandestina de Iove edicere noluerit. Itamercurius post vincula aptata καταπτησεται δι

76쪽

inquit, δ' in ο αδετος ἀποαδρων - ηπαρ, ως--α χοις ἀντὶ τῆς καλῆς πανευμηώνου πMστα .et Paulo post hunc Promethei dat criminum ele chum; ουειν δεινον εἰργάσαυ- Προ ινθε' ς πρωταμεν τὴν νομῆν των χρεῶν ἐγχειρισθεὶς, οντως αδ- κον ἐποιήσω, κω ἀπατηλην, ως civτῆ μὲν τὰ κάλ-Lστα πιξελέσθαι, τοὐλα δὲ παραλογίσασθαι--ἄκαλοφος ἀπέτι δηριφ; μεμνημαι ramo v, qis , ποντος ἔπειτα ει τους ἀνθρωπους ἀνέπλασας, πανουργοτατα ζῶα κα μάλιστά γε τὰς γυναικα ἐπὸ πάσι ει το τιμιώτατον κτῆμα των θεῶν το πυρκλέφας, καὶ τοατο ἔδωκας τοι ἀνθρωποις. Luc. p. d. Sin ed. lam L . 75. 74. . At θεῶν διαλογων primo J iter ad Promethei rupem a

cedit, eumque et recantem, ut e Vinculis sol

vatur, et tacitum istud de Thetidis filio ultro edentem ut Vulcanus solvat, imperat. Luc ibid.

Dia Thetidis filio Iove maiore suturo Ovid. erunt. XI,

Namque senex Thetidi Proteus, dea, dixerat undae Concipe: mater eris iuveni, qui fortibus actis Aeta patris vincet, maiorque voeabitur illo. Ergo ne quicquam mundus Iove maius haheret, inanivis haud tepidos sub pectore senserat Ignes, Iupiter aequoreae Thetidis onnubia vitatu amnileio laudatus ad Horat Carm. I, a, 9 Apollodorus vero, quem Getae ad Lyeophr. Cass. v. i 8 excitat, Thetidem ipsam Jovis connubia vitasse narrat, quippe a Iuno ne nutrita, eamque ob rem tralum Iovem mortali eam in matrimonium dedIsse. Atidem in iis mirifice peccat Ποσειδων καὶ LMoati. και εος ἐκωλυθησαν κατὰ Αἰσχυλον πο Προμηθέως φησὶ γαρ η τέξεταί γε παῖδα φέρτερον πατρος Hoc enim ipsum clandestinum illud fuit, quod eum Iove communicare Prometheus Aeschyleus noluit.

77쪽

AD TRALATIONE VERNACULA M.

V. a. ἄβατον librorum omnium auctoritate tabilitum relin almus improbante quidem Belaigio Censura Editionis Vellaverianae in Ephemerid. Jenensibua A. 8a4. mens Februar. P. 225. cuius argumentia aua opposuit Vellaverus A'aeli tom. Il. p. 4is. Cui

quum omnino assentiamur, ubera huius rei expositione auperae,

dere possumus. Unum adiicimus, quod eisigius eam lectionem serri nequire dieit, quoniam in ipsa fabula plure ae da. ad illam regionem desertam, nullius ponderis esse, Primum qu aeorum nulla pedibus ad iter aciendum utitur, deinde quod Io, quae sola pedestri itinere accedit tanquam virgo βοναερωσV. 6M. 664 665. 694 695. et οἰστροπλὴξ per devia aeque a Perpervia furore sertur ut de Syringe Ovidius eant metam. I, oris et preethua spretis sugisse per avia Nympham dictiones denique poetarum non tam triete et ad vecta accurate intelligi debeti ae a libro historicorum interpretamur. Choma

autem e nitidum curru vehitur alato, ut patet ex Promethel earum adventum sentientis Verbis V. a. 126 φεν ιρον τι ποτ

V. 49. απαν ἐπ xθη omnes libri habent praeter quod Ald --- exhibet. Vertit igitur Iacobsius ni re a dia Aor aehos ehat den himmiisehen, qua tralatione aliquid salsius exeogitari vix potest. θεοχ enim ex verbis, quibus inclusum est, πλὴν mola. -ιρονεῖν evulsum ad ἐστράa Ioeatur, atrihligine non

78쪽

serenda drnissa Stanteius conterit ἐπαχθῆ, quod inventum hona mars editorum in textum recepit. At in eo non intelligitur, omnia praeter deorum imperium exosa esse dici, nisi quis ad eandem οπερβολὴν se recipere velit, qua usus est laeeuaderm I, , . Qui fit, Maecenas, ut ΝΕΜΟ , quam sibi sortem etc. Alii alia excogitarunt, quae recte Vellaverus sutilia esse dicit, modo ne vulgatam sanam habuisset. Dolendum autem mirifice, eodem ellaveri effato Reifigium impeditum esse Cens. l. l. P. 27. , quo minus suam probatam sibi coniecturam proponeret. In hac Απρρι Godolaedi ahntii, viri amicissimi, scholae inensis Subrectoris, qui ταχθη coniecit, inventum lubenter recepi. Ita enim et praecedentia et consequentia bene cohaerent et decurrunt. s. V. 43. 4. 48. o. Omnia, Cratos inquit, iussa sunt ac destinala praeter imperium deorunt. Nemo enim Immunis esta potestate aliena praeter Iovem Inutilia igitur vota dici debent, qualia facia πας τις οπιμ χεο--ξιἄν ἄλao ἀφελεν λαχειν. MAeeedit ἄκος seὸν τονδε θρηνεzσθαι σου τα μηδεν ωφελούντω- πο- ματην. Aliquanto post vidit inreum Rahntἱns, hane suam coniecturam in libro Arckr fias Philotigia una Arisalom. I. p. 818. amauptio Regiomontano iam esse praeoccupatam.

V. 86. Inutilis Elmstri conjeetura est προμηθως, quia bene sertur προμηθέως, quo nomine substantivo Aeschylus Suppl. 697.

huunt. Elmsteius aulem quum non videret, quo pacto ille haee dicere Oaset, Prometheo eam his verbis vindicavit cens. Prom. edit Blomfield in Ephemerid. Edinburgh. A. 8ao. P. III.):-rota baec ρῆσις, quae vulgo ceano tribuitur, manifesto Prometheo continuanda est. manifestius hoc erat censori, quam quod argumentia munire ei placeret. Anim causa partes eius suscipiantur et argumenta, quibus ad istud iudicium adductus esse videtur, exponantur. Primum igitur ου δῆτα magis converri Prometheo, quibus verbis iterum amrmet ententiam auam Paulo praecedentem θω γὰρ οὐκ εἰ δουστυχῶ -ουδ ουνεκα

79쪽

simile propter peccatum unitis tertio Poni Posset, αεν--Ioquentis simificare fratrem, et quum Atlas Promethei esset mi manus, loqui Prometheum, non Oceanum, ut eas adiiciendum ruisset. Quantum denique hoc esto, quod tota oratio ad deler-vendum ab intercessione Oceanum habita, apta igitur Promet eos illius autem ore inepta esse videtur. Atque nescio ut minia an aliis argumentis commoti abierunt in Elmsteti sententiam manibus pedibusque Blomseldus Lachmannus de mensura trago P ao et Vellaverua, qui in appendice tomo editionis Aesinylina altero annexa P. 424. tenax est inventi Elmstetani, quamquam

commonstratione et ratiocinatione Prorsus supersedere ei visum' est. Iam quum omnes libri in eo consentiant, ut Oceano orationem illam tribuant, non id videndum est, hossitne etiam Promethei esse, sed quaerendum, num oceani fas non debeat. Narratur autem Atlantis et Typhoe exemplum, cujus narratiotiis initium est οὐ δετ . ἐπεί με καὶ . . a. Atque haec dicit Oceanus, ut se Promethei sententiam approbare significet. Profecto, inquit, ne ita fiat i. e. ne me in tuam calamitatem amplicem,

nam me praeter tuam sortem miseram terrent, tertint etiaris atris tui et Typhoei exempla, qui quum diis se opposuissent,

eriminis diras poena luunt. σου autem additamento bene carere potest Oceani oratio, quum eo, quod Atlantis nomen apponit, statim intelligitur, non suum eum sed Promethei fratrem di-eere. Diutius vero in enarrando Typhoei sat eommoratur, ut hoc exemplo satis terribili etiam Prometheus Iovis timore percutiatur et animi iracundiam comPonere moveatur. Unum, quod vellaverus. ad eorroborandum Et fleti inventum attulit, vaticiis. nium V. 375-3M contentum in Oceani Personam non Mere, aptum autem esse Promethei naturae satidicae, sacile eo consul tur, quod ea res etiam Oceano, Titani, et deae satidicae . ais. filio innotuisse poterat. Non igitur est, quod librorum mna-- sum aspernemur et sine causa ad improbandum idonea nova moliamur. Aecedit etiam, ut nonnulla in hac oratione inveniantur . . Prometheo nullo pacto convenientia. Quid enim' . Is in

Typhoe atrocitate depingenda tam longe commoratura suimet is de rebellis, qualis ipse erat, verba contra Iovem edἱeta ιιεν προι κομπάσματω V. 568. Vocaturus suisset et sere leoniea circumscriptione

80쪽

- - - earperet usurus suisMι Quod argumentaeua verima ἐνππων κομπω παντ- .m Pt eos. Prometheo, ira meisi iisl 1a Aesch. Veii Iem Ph. ML P. 239. debetur, ae non intellexi- mira eram ingenuitate constetur Vellavema, et dies .mnaorem musarum, qua ipse altulerit, nullam resutasse. At eausa nullas attulit Vellaverus Taeter illam, quae de satidica Promethei natura agiti Tum etiam oleas voeabulum ineptum est Promethei contumaciae et sortitudini in perserendia malis eo plenae, Ptissimum autem sicut sententiae repentina mutatiolliseivant ae debili senis animo in Ceterum mirum est, his AN iniis laborem hac una sabula sustus commemorari V. 434 sqq.

eadem, quae in versibus a scholiasta Veneto ad Iliad. XIV, 93. auatiar

Casa. V. 177.