Commentatio de Aeschyli Prometheo: Adjecta est interpretatio ejus fabulae ...

61쪽

throno dejicere vellent, ut Iupiter imperium acciperet, alii Iovis vaeannidem repudiarent, illo

primum una cum Titanibus facere decrevit, deinde, Vero, ubi hos consilio suo nec idoneo nec faciles esse intelligeret, ad partes abiit Jovis, eique persuasit, Saturnum in tartara esse detrudendum. Haec de se ipse narrat V. o7 - 229. on igitur immunem a seditionis proditionisque culpa sese praebuit. Tum, generis humani amore et en volentia captus auam Iovis opposuit voluntati et ita ignem et una cum eo artes invito illo homi nibus tradidit. Quod quum ita esset, non solum

Saturno, domino suo antiquo nocuit, Verum etiam

Iovi, cujus ipso stabiliverat imperium, non obsecundavit. Qua de causa Iupiter iratus eum poena affecit satis sane terribili ac crudeli Atque hanc culpam luendam esse Prometheo, Verbis apertis eloquuntur Cratos et Bia V. 7 11. Vulcanus V. 28 5o. Prometheus V. 125. alibi, neque igitur erat, quod idem V 229 - 251. diceret:

τοιάδ' ἐξ ἐμου

τῶν θεων τυραννος ωφελημένος κακαισι ποιναι ταιςδε si ἀντημείφατο. τοιάδε enim illa non merces erant beneficiorum, in Jovem collatorum, sed Poena delictorum. Huc accedit, ut per totam fere sabulam Prometheus non intermittat, contra deorum Principem, et rosque deos, quos ipso magna ex parte dignitat et muneribus donaverat, Vehementer vociferari et contumelias minis mixtas proserre. Dicit enim, fore, rutoupiter stultitia abductus matrimonium

62쪽

faciat, ex quo matrimonio ei imperii raptor pa--.riatur. Tum demum illum experturum esse, quantum dominationem inter et servitutem intercedat

discrimen 945 - 965.). Quod satum nisi a se

accepisset fugere DVem non Posse se autem prius docturum non esse, quam ex inculis liberaretur, ille autem poenam solvere vellet. Quod vaticinium ratum quidem actum est in tertia trilogiae parte; solvitur enim Prometheus ex inculis, ita tamen, ut corona salictaria, capiti imposita, sempiternam dei rebellis captivitatem et poenam significet, et Chironis iaculum, spontaneo ejus in tartara itinere constans, luculenter comprobet, peccatum a Prometheo commissum esse '). Ex quibus Pro metheus in fabula omni ex parte justus et a labe immunis esse haberetur Aeschylum noluisse luco diurna clarius apparet eque omnino Prome

e ponens.

Falso igitur est Sehuelatus qui Edit. p. L p. 84 in

Prometheo vincto generosi animi contumacissimam malorum Plane immeritorum patientiam admiratur. Neque callidus Horatii Od. II, 184 55. Prometheus hic noster est, neque Goethii poematium Opp. edit novias tom. II. p. 79-81. Prometheum de Aeaehyli animo depingit. Est autem huius tanquam dei rebelli contumaeisque imago magis secundum Hesiodeam descriptionem expressa. Attamen ita non eodem quo Velcherus l. I. P. III. argumento ducti iudicamus. Nam si is versibus Aractyleis

63쪽

theus agnus esse videretur, qui το φοβερον καὶ τὰ ἐλεεινον spectatoribus incutiat, nisi beneficia generi humano ab eo oblata ejusque cruciatus hominum in usum gratiamque passi, rumorem no

ἀνδρων γαρ ἐστιν ἐναων τε καὶ σοφῶν,

κἀν τοῖσι δεινῶς Ain τεθυμῶσθαε θεοις.

demonstrare conatur, Goethianam Promethei imaginem aliam esse atque Aeschyleam, Primum Praetermittit, Prometheum Ae se leum non esse Probitatis et Pietatis exemphim omnibus numeris absolutum esse autem deum Iovi infestum, tum, si vel Me missum acimus, ignorat, Versus illos humanam deseribere ἐουσέβειαν, non divinam. Sunt enim dii alio quam homines metiendi modulo Ingeniose et sagaciter de Aeschyli Prometheo iudieavit vir ingenii eliciiste atque doctrinae ubertate illustrissimos Fridericus ac sius Gothanus, qui sententiam suam propo-

inii inmuse Attici tom. III p. 5o9-55a. Qui quamquam a

vero proxime abesse Videtur, tamen non omni ex parte rem aculetigit. Namque si . 54o Jovi, ut est in Aeschyli Prometheo, tyrannicam nec legibus ullis coercitam Voluntatem tribuit, in Promethei autem contumacia, Voluntatis Ilibertatem eum illa pugnantem admiratur, magis ab herois partibus stat, quam Fatum sanctissimum, quod Prometheum olVit quidem ex vinculis, eo xona tamen salictaria eius ulPam Perte significat, stare e mittit. Velcher sententia, quam l. l. P. 25. exponit, reetius di xerim, significat Promethei SemPl genus humanum in mixtis patiendis exercitum, iaculo autem et subsectione et poenitentia indigens significari, nimis dogmaticam Christianam quae Christi mortem piaculum Pro generis nostri Peccatis allatum esse docet, redolere videtur, quam quae Oetae antiquo graeco suppeditari

possit. Clodius ita de Prometheo iudicat in libro Faraueho uehis

sis ege, indige. Quod iudicium hic locum habeto tanquam exemplum stupiditatis criticae.

64쪽

strum masericordiamque vehementer excitarent. Ut autem Iovem spectatorum animi fastidiant, eoessicitur, quod Ionis virginis bonae et insontis miseriae ex odem JOV originem traxisse narrantur.

Cujus quamquam Iupiter, ut Ovidii verbis utamur Μetamorph. I, OD. tenuitque fugam rapuitque pudorem tamen, ut idemmas non irridiculo commentus est V. 754 sqq. circumVaga Puellae cruciatus precibus Iunoni usis ita lenire studuit Conjugis illo suae complexus colla lacertis, Finiat ut poenas tandem, rogat laque futurum Pone metus, inquit, numquam tibi causa desoris Haec erit et Stygias jubet hoc audire paludes.

Ita si nec Prometheum nec JOVem justos ac per sectos a poeta depictos esse intelligimus, ex eo consequitur, numen Poetam Veneratum esse, diis deorumque Principe longe et castius et Potentius. Discimus autem Fatum, cujus se et JOVe mctio rem Potestatem lubenter agnoscit Prometheus V. 5so-524. O ταυτα ταυτη μοιρά πω τελεσφορος

κραναι πέπρωται, μυρίαις δ πινιοναις αι δἐ καμφθεὶς οδ δε - φυγγάνω. τέχνη δ' ἀνάγκης ἀσθενεστερα μακρφ. Ac Fatum diis esse sanctius et augustius, id a populi sententia non abhorrebat I, neque igitur haec pro idonea causa haberi potest, quare Α schylum religionis statuta et placita laesisse putemus.

65쪽

Quamquam infitias non iVerim, Poetam, quem mysteriis Eleusiniis initiatum fuisse Veteres tradiaderunt, vulgarem mythologiam deorumque popularium turbam despectui iisque missis non nisi Fatum res mundanas regere sibi Persuasum ha- huisse ' ). Vel tantum abest, ut Fato summas ac singulares partes in hac fabula ab Aeschylo

assignatas esse negemus, ut hoc Poetae in a gendis Prometheis summum consilium ob oculos inimumque obVersatum esse censeamus, ut Fatunii

Potentissimum ac sanctissimum et de diis et de heroibus quoties obstreperent, triumphos gero splendidissimos doceret. Itaque ne miremur, quid sit, quod Aeschylus deorum principi animi ferocitatem et crudelitatem et malam libidinem ea in fabula imputaret, qua Fatum, diis hominibusque longe Potentius et a ctius esse demonstrare propositum erat. Utrisque enim simul collocatis et ita inter se comparatis illos eorumque regem hoc debiliores et minus justos describi oportuit. eque Vero OV et ina dita crimina poeta Iovi finxit, quum notum in antiquitate esset et tritum, et libidinosos hic illiqesso deos, et multa ab iis facta aequa justitiae

lance non fuisse pensa. A JoVem a communi ista labe non liberum mansisse, abundo Praeteratia innumera docent Semelae, Europae, Danaes stupra, Alcmenae adulterium.

ηδ Dignissima sunt Iectu, quae de Aeschyli notione Dicea et semesis admirabili eum acumine et perspicuitate docet vir illustri imus Guil de Humbold in introductione ad auam Agamemnonia tralationem vernaculam P. III -VI.

66쪽

Jovem in Prometite vincto prin sus alium esse, atque a graeca natione fictum, censusrunt praeter alios luemnerus, amicus Velcher ano

nymus, Vescherus ipso. tque illi duo hanc di versam dei speciem a fabulosa argumenti istius fabulae antiquitate repetierunt; ' Veleherus ponit, Aeschylum mysteriis Eleusiniis initiatum )et philosophia imbutum et excellentem lud

brio circumVenisse Graecorum de Iois exponentes fabulas. ysteriorum autem Partem a Poeta in fabulis detectam, eumque Propterea accusatum esse, Aristotelis testimonio comprobatur 'q). Quod a Vesaero propositum est, quamquam ante ejus librum inspectum ipso sentirem, tamen Postea , re accuratius Perpensa, missum feci. Νamquo ex Aristotelis testimonio non apparet, Prometheo quoque mysteria ab Aeschylo detecta esse, nequctfabulae, ut erat in ore Vulgi, noVa in tragoedare Aeschylea addita esse identur, nec denique exedi

potest, poetam, si ludibrio Vulgi de diis persua

sionem laedere consilium fuisset, ejusdem iram et odium inugisse. otum enim est, quantum Socrates propter ἀσέβειαν subierit supplicium. A cedit maximum, quod Iupiter non nisi ab inimi

et iis, qui ad hujus misericordiam et familiaritatem

P. a. sqq.

aD Aristoph. an. 886 sqq. Athenaeus Deipnosoph. VIII, 8 tom. III. l. 81. d. sch eigh. φιλοσοφος ην, inquit, τῶν παν δ λαυλος. Tullius Tusc. Dispuit II, 1o. Aeschylus non poeta solum, sed etiam Pythagoreus. Sic enim accepimus. : ε Est Nicom. III,

67쪽

propensi essent, maledictis perstringitur, ipso in

scenam non rodit ac nescitur, quemadmodum in tertia trilogiae parto sese gesserit Anonymi se tentiam refellit Velcherus argumentis acute quidem excogitatis, ad Probandiu tamen, ut ridetur, parum idoneis. Ut poeta impietatis crimine purgetur aliquid adjungere restat. Namque si diceret quispiam eo, quod rometheus Vehementer Iovi convicietur, fieri potuisse, ut spectatores fabulae ad eandem in infortunio ἀσεβειαν adducerentur, idque si ille poetae opprobrio verteret, nimus adVertendus est, Prometheum fuisse deum, eumque Iovi non iisdem quibus homines legibus obstractum. Nam quod Velcherusci L p. 69 sqq. Proponit, Prometheum non nisi fictum cogitatumque fuisse deum, non Vero a Vulgo adoratum, quoniam apud Lucianum Hom. XIV. queratur, sibi templum non stare, id neque ad fabulam vostram applicari Potest, quippe

in qua plus centies et deus Vocetur et ejus relicuo rumque deorum assinitas commemoretur, nec perae spectatum Verum Prorsu eSt, quum etiam a

Sophocle ed. o V. 55. θεος πυρφορος compelletur, nec denique alio consilio a Velcher positum esse videtur, quam ut inventum, significari Pro methei persona mentem notione absoluta cogitatum aliquantulum comprobaretur ac muniretur. Accedit etiam, quod, ut jam supra expositum est, in tertia trilogiae parte deus rebellis coronam istam captivorum gerere cogitur.

Corollarii loco adjiciatur, Promethevino ischyleum ad aliquam Fausti Goethiani accedere

68쪽

similitudinem. Ut enim hic, ut cingenii, oro

et excellentia ad viscera usque solentiae humanae Ponetrasset, et Vel eo nondum contentus altiora Peteret, quam quae hominibus mortalibus perstisas erat, summum numen laesit, et in mala post, fera sese implicuit ipse, ita Prometheus prudentia scientiaque insigni tributus iisdem seducitur. Hoc autem magnum inter eos intercedit discrimen, quod hic benevolentia erga genus humanum, ille sui ipsius amore in calamitatem irruit. Νonnulli in eo laboraverunt, ut, quid Α- ischylus Prometheo docere Voluerit, explicaro studerent. Quorum virorum sententiae, inter se Vehementer diversae quamvis maximam Partem Propterea falsae sint, quod earum auctores non totius

trilogiae, tantum Promethei vincti respectum habebant, tamen ipsis eorum Verbis ex luemneri libro describunior. Atquo rumojus in libro gallice consoripto, cui titulus est: , Theatrs saGre dit noviss Tom. I. p. 96. ,1 - utens/, inquit, as miro, us Is suist, qui noua pares monstruerax es una auctgoris uestis rota, et petit - flere su Xerxes ou rari Harpius, homo miscogallus, cetorum eugans libro ego oti Coura de Litteratur Irim. I. P. 525. , Lma Iet de Promethia est Onatrueuae. δενι- νωι Puni Promethge, o ne ori murques, incismirae ob Io su du cies, et 'amis enaeio auxhommea Oua D aras. - Cela ne petituas m eca eler ne frag/die. Gravina in opere italieo conscripto, cui titulus est ' Delia agians poetica P. 76 G, MI Prometeo deserisso iste i sentimentie

69쪽

riens, oh Giope, πο M inscit det impres ι ι con protest di delut si toglie 'attorno iniora tu i ta benemerit es in acutamente Otectina merce iudicare et ope axione de pri cim. ovam eamque meliorem interpretandi viam praeivit A. G. chlagellus libro saepius la dato . 164 sqq. cujus Vestagia deinceps relicui

presserunt Bluemnerus l. l. P. 14 sqq. aliquantulum a sententia Schlegesiana recedens, Prom theo doceri sibi persuasit, hominiun salutem, astatu rerum externo, a malo et Viribus naturae rudibus interdum impeditam et retardatam, tamen aliquando comparari procrearique. Quod eo Comprobare studet Vir egregius, quod beneficia, a Prometheo generi humano Iove invito oblata,

T M, quamquam eorum auCtor Propter ea Poenas

luat. At vero si hoc poeta significare voluisset, id alia ratione expressisset eaque magis perspicua et significantiore, quam eo, quod beneficia ista a Jove antiquata esse non dicerentur. Nam quum propter multiplicem argumenti speciem tragoedias ita comparata sint, ut alius aliud ex iis deducero

queat, ante omnia tenendum est, aliam summam

70쪽

colligi non debere, quam quae tam dilucido et

plane demonstrata et expressa sit, ut ab unoquo que Pulcri rectique sensu non orbato, acale e . dem et inveniatur et intelligatur. In Prometheo ero summam illam, quae Vulgo sententia Poetae sabulaeve significatio audit, nec lanam esse, nec PersPicue expressam ex eo apparet, quod inde a Robortollo ad Velcherum novissimum inte retem quo eorum quisque aliam et a ceteris diversam ex hac eadem fabula enucleavit unicequo veram vidisse sibi visus est. Ac si hoc tantorum Vir rum dissidium sententiam istam ipsam quae Pro inetheo contineri dicitur, in suspicionem vocare potest, tum omnino hac potissimum aetate, in qua quid quaque tragoedia antiqua doceatur curiose investigari, doceri autem in omnibus sententiam aliquam sumi proque certo haberi solet, non in utilis viri periti labor erit, quaerere, utrum Poetae Graecorum tragici fabularum summum finem habuerint, ut praecepta philosophica demonstrarentur a docerentur, an Potius opera artis sua

a philosophiae dominatione libera esse et e se stare considerarique maluerint. Quicquid id a

tem est, omnium fabulae nostrae interpretamentorum certe non simplicissimum nec felicissimilan lcher esse Iidetur. a quod is Prometheo doceri ratus est, id proxime abest a schola Platonica et philosophia hodierna longissime autem

ab Aeschyli sublimi simplicitate. Cohaeret autem

arctissimo haec fabulam interpretandi ratio cum ea, qua Vir iste doctissimus et ingeniosus totam Graecorum mythologiam considerare et explicare