장음표시 사용
381쪽
quae eadem parallaximessietat in eadem alti tudine ab horizonte in qua erat eometa in viistima obseruatione; haec enim distantia pariter
Ii enim figura apparebit , quot terrae semidiametris attollatur rvt in praesenti figura, Hbi altitudo CE, supra horizontem Λ C, ponitur aequalis altitudini cometae in ultima Obseruatione. angulus de inde, Τ Ε Α,debet esse aequalis parallaxi idest,continere tot gra .aut min. quot erant in differentia distantiar u. vltimo trianguli basis sit linea T Α, quae semidiametrum terrae restiat. postea per circinum diligenter examinetur quoties semidiameter A T, ingrediatur in lineam Λ E,nam totidem semidiam. distabit a terrae centro cometa.
Locus iae altitudo sometarum a Cap. III.
EX praemissis defigura.duratione, motu, situ,ae parallaxi cometarum ijdem Astronomi non dissicile eis quoque locum in hac mundi fabri- ea tribuere. asserunt igitur cometas eos, qui nullam aut minorem, quam luna exhibent parallaxim, supra lunam in caelesti regione spatiari , quod quidem ipsius parallaxeos natura evidenter conuincit, uti supra saepe stensum est: ubi sciendum est reeentiores astronomos, qui in hane curam diligenter incubuerunt, eomperisse eometa S quotquot obseruarunt aut nullam aut minorem quam luna subijsse p/rallaxim. id luculenter Tycho explicat in quinque a se magna diligentia obseruatis; partim in lib. int gro de eometa,partim in primo epistolarum tomo. cui alij complures d etissimi viri adstipulantur. quare non solum illos quinque inter caelestia
eorpora annumerant, sed etiam omnes alios eiusdem esse eoditionis pro-hare conati sunt, sequetibus rationibns. Primo ex eorum motu, non proprio , sed diurno,& communi omnibus astris; nam cometae horis et s.cum eaeteris astris circa totam terram reuoluuntur; ae tanto tepore supra horizontem manent, seu apparent,quanto assixa sydera,aut ordinarij planetς.
quod euidens signum est , eos si non supra lunam saltem infra non loge ab ea circunfertili enim serrentur circa terra spatio atilior.in circulo humili Prtae
384쪽
prope terra. v.gin suprema aeris regione, aut paru supra, sequeretur neeetiario eos breuissimo tepore ab ortu ad occasum prεteruolare, idest, modicu seprah Irizonte sensibile permanere; sed supra eum, instar eitissimi fal-guris , praeterlabi. quod hac figuratione explieo, atque demonstro. sit igitur in ea terrae circulus omnium minimus , cuius semidiamete; A C,& in linea A B, eontineantur semid. I 1. haec enim erit lem id. cone aut lunaris regionis. describantur plures semicireuli circa terram, qui variorum cometarum diurnas couersiones reserant, divisique sint in partes Ia. x- quales quae correspondeant horis Ia, quibas cometa supra sen fibilem horizontem D C Κ, maneret, si essemus in sphaera recta; suppono enim faei- Iitatis causa, hane demonstrationem fieri, vel in sphaera recta, vel saltem cometam assumptum sub aequinoctiali, motu primi mobilis converti. hic proculdubio ex allatis superius apparentiis, horas Ir. totas supra sensibilem horizontem D E , spectabitur. SIgitu fico meta gy-et perseeundum circulum F G, maneret supra horizontem praedictum horis tantum 8. octo enim tantum partes illiu S, quae horas Octo repraesentant, supra horizontem extant, ut ipsa figura indicat, in arcu R S, qui 8, tantum partes continet; hic vero gyrus distat a superficie terrae una tantum semidiametro, id ei milliarijs 3 1 oo; atqui re ipsa talis cometa I a. hor. apparet :impoisibile igitur est, eum in tam humili gyro reuolui; quare multo minus in suprema aeris regione ferretur, quae milliari j S tantum so, eleuatur, ibi enim pro apparenti celeritate, ae gyri paruitate supra horizontem vix appareret sed citissime de eurreret ad occasum . praeterea si cometa
esset in supremo aere, altitudinis so. milliar. tunc mutato vel modice hori Eonte , aut ad boream, aut ad Austrum,occultaretur Omnino: verum contra aecidit, nam cometae videntur ab ijs omnibus terrae habitatoribus,
a quibus etiam stellae ei propiores spectantur. sed reuertamur ad figuram,
si percurreret tertium semicirculum cuius semidiameter eontinet Io. semidiameter terrae, Cometae deessent ri horae ex horiS o. una enim pars tertia I L horae, latet infra hori Zontem exuna parte, at tera I L ex altera 'in quarto semicirculo deessent horae M N. tandem in semicirculo D E, cuius semid. continet s o. semid. deessent - horae Eo, ut figura ostendit ad horas I a. supra horizontem complendas, quas cometa explet: quod si figura amplietur usque ad semidiametros 3 , desunt δε--, ad horaS Ia, quapropter adhuc sublimius fertur. certo igitur ex hae figura conuincitur Cometas saltem prope lunarem regionem reuolui, ubi mora eius supra horizontem insensibiliter minor euaderet horis 'I1. verum cum plurimi,
omnem effugiant parallaxim, ij altissimo caelo, vel supra solem ad Iouis,& Saturni prouineias sunt euehendi.
a Praeterea aut elementares, aut caelestes sunt eometae, non element
res inquiunt, igitur caelestes erunt. quod minime elementa res sint hine Probant. Primo quia ex praedictis patuit, eos in eaelo spatiari, qua igituriatione elemetare quiddam in alienam sibi mundi partem conscendit, Iblaque
386쪽
que tamdiu, tam regulariter mouetur, atque affulget Vnde seneea,hoelo eo. syderis proprium est,inquit, ducere Orbem, atque hoc cometae Om-mnes effetunt. deinde omne quod causa temporat is aceendit, cito intereidit ; si e nees ardent, sie fulmina in unum valent ictum, sie quae transuersae dieuntur stellae,& e dentes praeteruolant,& seeant aera. nullis ignibus, mpsi in suo, mora est. si ignis esset collectitiusi , dc repentinus, alternis diebus maiores, minoresue fierent. quisquis est ignis aere expressius , in fuga est, nec apparet nisi cuin cadit. Cometes habet suam sedem, & ideo non cito expellitur, sed Metitur spatium suum; nee ex diaguitur, sed excedit. haec doctissimus Latinorum Seneca. quibus a tumultuaria,ac evanida Meteororum turba, cometas excipit.
3. Qua ratione instum proprium, quem initio celuiorem ostendit, pedetentim ordinate , &Rroportionaliter inhibet λ . Qua ratione sublunare meteoroh circulum maximum adeo exacte in caelo proprio motu describeret, idest, perpetuo, ut ait Seneca, tendens in directu vis. . Hic R prius eorum motus erat lunari proprio tardior, ergo secundum usitatas supra lunam, maiorem ducit orbem.
6, mense teste Seneca,& quidem oculato aliquando cometa appareat
I. Eorum quoque vera magnitudo caelestem eorum patriam testatur; mox enim probabitur nonnullos tota terra maiores extitisse
S. Tandem eorum cauda quae semper in partes soli aversas pro ij ei trita quid innuit si esset ignirum Meteoron, flamina haec potiuS sursum,
vel huc Bluc agitaretur: ex quibus Omnibus concludunt e OS In caelo tanquam plinetas temporaneos asciscendqs esse : Quod si quis vereatur pi, quid noui caelo inuchaere, et eum antiquis itali eis, Pythagoricis, Apollonio Mincio,& Seneca, liceat cometaS inter aeterna naturae opera censere; ita ut non de nouo id caeso generentur, sed te nouo appareant ; neque de
sinant esse,sed apparere; forte enim desinunt, quod nimis in cavestes sublimitates eu stantur; sicque paulatim a nostris visibus se subducant: pati. latimque prurium motum remittunt, quia instar planetarum in magno quopiam epi uelo sursuax ascendunt; in quo ascensu tardi primum, mox stationa rij evadunt: deinde post longa tempora, postquam per imaginaria illa spatia, quae etiam extra mundum, nonnulli imaginantur, spatiati ia superieri parte epieycli fuerunt, iterum ad nos descendere incipiant, iterumque in nostro se demittant aspectus. Eiaimuero nonne hae rati ne Venus, & Mercurius iura λpparitiones & occultationes alternant pVide tractatum nostrum de cometa in opere Ae Loeis Mathem. apud Amstotelem; ubi plura huc spectantia reperies. Vides igitur Lector, qua citrum illud sit, non esse ad pavea respiciendum ei, qui velit in quavis materia pro dignitate quidquam determinare. Ve
387쪽
. Pars Tertia: 3 φῖ vera Cometarum magnitudo. 6ap. I V
APPARENS diameter eapitis illius cometae , quam anno Is 77,
'eho, & alii plures obseruarunt, erat min. 7. distantia vero eius a terra erat semidiam. terrae aro. seu diam. Ios. si ergo ut in alijs fiat Isio- sceles, euius latera contineant partes Io , angulus vero minuta 7 , collata basi eum una ex illis partibus, idest, eum una diametro terrae, basis continebitur in ea quater eum duabus tertiis, quare earum proportio erit sicuti 3 . ad rq. unde & sphaerarum ratio constabit ex eubis horum numerorum, qui sunt 27, de 17 , habent enim eandem rationem quam sphaerae: quae cognoscitur diuiso a. 74 , per a7, prouenit enim quotiens quasi Io I, qui indieat cometam a terra contineri, & adaequari centieS, & semel. Eode modo logitudo eaudae eius inuestigatur ; nam apparens longitudo subtendebat gr. xa , distantia vero a terra erat diamet. terrae Io3 , igitur per Isisseeles usitatum, compererunt longitudinem veram huius cometes continere diam. terrae 8. crassitudo autem fuit diam. II. Similiter agendum est in alijs eometis, quia variae sunt eorum apparentes magnitudines necnon variae eorum a terra distantiae. Cometa illo Neronianus, qui ex Seneca, magnitudine sua apparente solem adaequabat, proeuldubio vera magnitudine Lunam superauit, quandoquide a supra eam effulsiue censendus est: vi ex superioribus ostensum est.
Corollarium de materia Cometarum, SOLENT nonnulli Phy iologi eum Astronomis de eometarum ma
teria contendere, assirmant enim aliqui ex illi eometas ex elementari materia constare, atque etiam in elementari regione versari, quipp quae cometas tantum de faeie norunt , cum enim eorum circuit , via S , motus, parallaxes, nequeant perscrutari, de ijs tamen secundum vulga rem apparentiam iudicant. verentur praeterea ne quam nouitatis nota caelo inurant. Ex opposito Λ tronomi qui praedicta cometarum aecidentia sagaciter rimati sunt, eaque omnino rebus tantum caelestibus competere Vident, eos non elementares, sed eae testes esse autumant. Verum enimuero me ab utrisque gratiam initurum eonfido, si qua ratione lis haec componi possit, ostendero: ratio igitur est, si eorum opinionem sequamur, qui putant cometas caelestes esse, ae continuo inter aeterna muudi corpora perseuerare , quamuiS raro conspieua euadant. in qua sententia fuero olim Pythagoriei, & Italorum Secta: sed & recentiores suas hypotheses ita cometae aeeommodant, ut eum antiquis consentire possint; dum enim
388쪽
eos in sublime ea tum ita attollunt, ut paulatim ad visum minuantur, aetanescat Un pereant, sed non apparent. hac enim ratione nihil noui ea loinferunt, quod PhyJeis, ne contingat, Praecipue curae est: nec eos elemeta res factuat, quod Astro uomi magnopere aversantur. haec sit conci
Ex dictis de planetis tamen ordinariis, quam extraordinarijs, stilicet,
Venerem & Mercurium , circa sole ita moueri, ut aliquando infra liqva . de supra ipsum existant: Martis stella etia aliquando infra solat e regione descundere: Cometas per OmneS caeli partes proprijs motibus discurreret solent nonnulli recentiores de caesi duritiae, vel fluiditate n nulla conij-cere; quod eis videatus sine eae li liquiditate non posse praedici saluari, posito enim caelo duro non vident qua ratione Mercurius, Venus,& Mars , per caelum solis susque deque vagari posivit. neqne qua ratione cometae possint ipsos quoquo versus perforare addunt praeterea nullum unquam probasse caelum planetarum es e durum . hinc praeterea deduci posse putant, caesos planetarum non esse realiter ab inuicem distinctos, sed planetariam regionem esse purum caelum indistinctum, in quo errantia sydera certis legibus, ac meti S errent. distinctionem vero illam in eccentra eos &epicyclos reales putant esse quandam subtilem ad saluandos motus exeogitatam hypothesim, quandoquidem Ptolemaeus, Copermicus, Tycho, solas eirculares lineas, & quidem imaginarias in caelo defignarunt.
Alterum Corollarium ex Senecae diuinatione.
CA P is. de eometis; quid miramur,inquit,cometas, tam rarum mu-di spectaculum, nondum teneri, certis legibuS. multae sunt Gentes, quae tantum facie nouerint caelum , quae nondum sciant cur luna deficiat,veu 1et tempuS quo ista , quae nunc latent, in lucem dies extrahet, & longioris aeui diligentia. ad inquisitionem tantorum aetas una non sufficit posteri nostra tam aperta noS nescisse mirabuntur. N cap. 6. erit qui demonstret aliquando in quibus cometae partibus errent ; cur tam seductillaeteris eant; quanti qualesque sinz: contenti simus inuentis; aliquid veritati , & posteri conferant: & cap. 3 i. pusilla res est mundus, nisi in illo, quod quaerat omnis mundus hibeat. haec prudentissimi Senecae egregia diuinatio. quae quantum veritati fuerit conformis apparet, fi in praedictis a nobis superius , conferantur succedentium aetatum inuenta cum praece dentibus. sed adhuc melius tunc apparebit, cum iam inuento Telescopio, cometa quispiam primus illuxerit, spero enim auxilio admirandi huius instrumenti, saeculum tandem nostrum de cometis. triumphaturum.
389쪽
Pars Tertia. 3z I Appendix de Trabe, P Cometa anni 16is.
OV O Dimagnopere exoptabam, ut sellieet ante huius sphaerae editionem, Cometa quispiam appareret, ex cuius Obseruationibus praeeipue per Telescopium habitis, de natura & loeo eius aliquid certi eonstaret, sicque tractatio haec absolutior euaderet; id cado nostris votis
eumulate respondente, ex sententia omnino successit; non solum enim , eometam, sed & praeterea aste ipsam ingentem Trabem, veluti eius prodromum, nobis caesum ostentauit. de ijs igitur, cum plures fusius scripserint, ego pariter ex instituto, nonnulla proferam, quae egomet, vel obse i uaui, vel ex obseruatione commentus sum. Anno igitur Isi 8. die I 8. Nouemb. ut tradit Disputatio astronomica Collegi j Rom. Soc. nostrae, Trabs inger S antelucano tempore, quippe quae in caelo o. gradus occupabat, mundo affulsit. perseuerauit dies II. quihus a Cratere ad eor Hydrae proprio motu gradus pene et . progressi est. porro praeter propium motum, diurnam quoque conuersi oriem, non secusae sylera&cometae horis a . absoluebat; tan diuque supra horinon temeernebatur, quandiu etiam sydera, quibus proxima apparebat. quod certum mihi argumentum est, eam non in aerea regione, sed sublimius, saltem apud Lunares circuitus ei reuia latam esse; quod eadem ratione & figuia, quibus superiuScap. s. usus sum in Ostendenda cometarum altitudine,
ostendi potest. quod eo libentius annotare placuit, cum illud plerique omnes, quotquot ego legerim, huius cometae scriptores , praeterierint. ex quibus praeterea sequi videtur huiusmodi Trabes esse cometis valde affines, ac proinde iuris astronomici, cum & sublimes incedant , & diu perseuerent; motuque non solum diurno, sed etiam proprio cieantur,& tandem figura non eis absimiles sint: eum ego enim die a9. Nov. mane eam ad meridiem, & prope horizontem extensam conspexissem , visa mihi est
eadem veluti magna alteri u S cometae cauda i videram et Iim paulo ante eo metam nouum, de quo mox dicam: natura mi igitur cometarum huius
modi trabes omnino imitantur. Die igitur 29. Nov. quo mihi ultimo apparuit Trabs, eodem primo apparuit Cometae quo viso, magnopere gauisus sum, sperans me iami; m, voti compotem esse, eum igitur statim non solum ipse, sed alia etiam ex nostris socij; optim s Tese scopus perscrutati sumus. verum nihil aliud inspeximus, quam veluti sydu S ingens, cuius lumen circa medii m tu bidum, ac instar Martis rutilum erat, circunquaq; vero rari ES Bal escebat. idem sequentibus quoque diebuS factitatum est, atque idem iam per absque vita nouitate conspectum est. Unde argumentor eum non sublunarem, scd caele
stem fuisse : nam fi sublunaris fuisset, conspecta in eo, ni fallor, pallit m diuersitas, ac varietas esset, praesertim si ex elcmentari materia cci stilis.
390쪽
enim tanta rerum diuersitate videmus in Luna per Telese tu,qaidni et in cometa vidissemus , si quam Luna humilioriae propior ineessisset. praeterea si ide instrumentu inVenere diuersitates illuminationum, in Sole
maculas,& faculas aperuit,apud Iouem fatellites, in Saturno binos nigrois res detegit, profecto verisimile videtur idem in cometa detecturu fuisse, si humilius, non altius anui fisset; atqui more altissimorum syderu, eu nc bis purum lumen ostendit, sine ullis pese diuersitatibus, ergo apud altissima. sydera colloeandus est. Post haec eodem mare hora I 3 l . ciuili, ad orientem Quadrante fatis magno locum eius per distantiam a Mercurio, eum vix ulla alia stella videretur, obseruaui. erat autem supra Mercurium directe grad. 7. Mercurius vero in gr.xo. Scorp;j. unde adhibito globo stellaru Tychonico, eonieci ipsum esse infra Lancem borealem gradu ferme uno, sed parum si versus meridiem . inibi prope obscruatus est etiam Romae eodem mane hora Ia. caudam autem videbatur auertere a Sole. Die so . hora 1 .urbis, distabat a Boote gra. 3 o. a Spica gra. 21 . Diea. Dec. ho. I 3 l. ditabat a Boote i q. a spica, as a Lance borea 3. . t Die 3. hora I 3 l. a Boote gra. a I - . a Spica 26 v. Die q. hor. I .a Boote gr. I 8. porro hic notandus est mirus obseruati
num consensus, nam etiam Romae hisce tribus diebus a nostris P P. deprehensae sunt eaedem pene distantiae,ab ijsdem stellis, eodem tempore. Die 6. h. I 3. a Boote Ial. a coxendice bootis I7τ. a spica a P . Die II. hora Iq. Bootes &eoxendix aequid istabant ab horixoate, instat
Nuas parum propior tamen eoxendici erat eometa Die .h. I 3. a Boote 8- . a coxa 3. excessit tropicum Caneri. Die Iq. h. I 3. a Boote II. a coxa 6. consentit obseruatio Oenipontana alnostris habita. Porro sex hor. prius, idest, hora noctis 8. qua cometa Oriebatur: ad eius parallaxim exploranda,eu adhuc apud hori Zonte esset, assurreximns.ae primo obiter obseruaui longitudine caudae gr. 3ε. quae semperto maior apparuit, quo aer obscurior, aut quo horizonti erat propior. ad. hibito igitur filo obseruauimus eum in coneursu duarum diametrorum
quadrilateri, quod . inerrantes stelle circa ipsam efficiebant eratq; simul apud quandam stellulam q. fere digitis. deinde hor I . idest,sex horis postea elapsis, cum multum eleuata esset ab horiZOnte, vertieiq; accederet, . iterum diligenter per filum inspeximus an eundem situm ad praenotataS stellas retineret,atq; deprehendimus eundem plane locum retinere, stet Julaeque illi uti antea adhaerere , nisi quantum motus eius proprius post laret. quod euidens signum est nullam subijsse parallaxim sensibilem. Die 1 o. hora I 3. distitit ad sensum a prima cauda Vrsae maioris,quae scilicet est in extrema cauda, seu etiam quae est prima temoniS plaustri, gr. 7. in directu sui itineris per circulu maximu,que proprio motu describebat. . Die 28. ho. Ia a secunda caudae Vrsae maioris gr. I a tertia caudae Ser-Pentia 6 I. gratiam valde imminuturi