장음표시 사용
351쪽
Co M M VN IS Astronomorum sententia reliquos tres planetas
Martem, Iouem, Saturoum, quo S s p eriores appellant, sic collocat, re intra Dp dicta laru Omnia videlicet Elementa , Luna , Sol, Mereurius , ac Venus contineatituro non desunt tamen , qui ab haesententiareeodente Sised masn auctoritatiS Astrono mi, Copernicus, Tυ-
cho , Iceplerias aeo S ixa moueari tradunt, ut ad eenta una funitier si non referantur. sed potius una eum caeteris planetis' solem lat quain medium re . spiciant. idest, respeeu uniuersi sint eccentrici. quorum tamen centrum Asit in sole: quam totam positionem meliuS concipies ex inspectisne figurae uniuersalis toti mundi, quam mitio se tertiae partis exhibufinus. Ictautem primo Probant expatallaxibus Marsis, quae sumina dilientia. Soptimis organis d prehensae, aliquando sunt multo mi res,quam
latis; aliquando etiam maiores: attingui enim fere min. '; solis verbparallaxis inmin: 3Lillae quidem euincunt Martem stupra solem altissime at . tolli; hae vero aliquando infra eiusdem orbitam descendere. Iuxta Ty-ehonis obseruationes , minima distatilia Martis a terra continet semid. terrae 76 I, circiter: quae sunt duae tertiae partes solaris a terra distantiae , Mediceris veto distantia semidiam. terrae IT F, De maxima vero quamuis nihil afferat , sequitiit tamen eam continere fallem semid. terrae iras; se enim mediocris distantia tanto superabit minimam, quarIto eadem . a maxima superabitu SecundQ, sleuti Maculae, MercuriuS, Venus, Solem circumeunt; quidni etiam Mars λ Tertio, Mars reliquos duos Iouem &Saturnum aliquando occultar, igitur infra eos incedit, occultatur autemd sole Mereurio, Venere,ergo superior illis est. . a arto videmus eum singulis annis loli eun iungi, eidemque diametraliter postea Opponi., ita ut inter eos, nos medi interpopamur t ergo Mars sua guratione saltem amplectitur Lunar m yegionem Quinto ex velocitate motuum I Mars enim citius suum cur Am in longituditiem absoluit quam Iupiter, & Saturnus: ergo ut alias di imus in Da eo. collocari debet.
QV A M V IS Martis motus pame sint inextrieabiles, adeo ut merito Plinius quartatur Martis sydus inobseruabile csse, nos tamen noriavilla pro instituto factis Ora simul, & certiora proponemus. Ad sal uanda igitur ipsius praeΠpua phaenomeΠa, & obseruationes, debemus primo concipere circulum respectu totiuS mundi eccentricum, cuius ramen
centrum sit ipsole, quem in sequent, fgura notauimus literis N,O, G, huc Mm circulum
352쪽
eireulum voeant deferentem epi-eyeli, quoniam adhue coueniens
rente, di in cuius ambitu reuolua tur sydus Martiss. ut in figura app. ret . hane porro , figuram hae ratione construxi - muS ; circa terras.
T, deseriptus est primo gyrus sorilis S V, in medio eri distantia T S , .
solis a terra, quae cest semidia, terrae
Iii i hvero sit minima Martis a terraeremtritotius TV, uuae sunt senud. 76 I, ut antea dictum est. T M , ni medioeris.
Martis a te a distantia i ;TA, maxima dialtissima M ret
sub imitas as . . ad quas tres distantias descripti sunt cire solem tres circuitus , quorum minimus M P, in quo Mars semper est perigaeus , sed maxime in P, ubi etiam est terrae propior, quam sol. Meundus gyrus E N. G O, qui defer es dieitur, quod deserat centru E vel Giepi eli,acpxoinde epicyelum secundum ordinem signorum, siue m longitudinem, Io hoe gyro cirea puncta N O, centrum epicycli sortitur mediam a terra distantiam. Tertius & vltimus Martis gyrus ei rea solem est, Λ R , in quo Mars est apogaeus, sed maxime ad panctum A, supra. solem directe postium' hac porro ratione diameter epicyςli , ac proinde erassities eaeli, sςu regionis ad erit semid. trarae 98 , se Io oo . . nihil tamen certra madeo a nobis semota assit marim. debem S praeterea hosce circuitu Seone Perssub Zodiaco, eosque esse orbitam , per quam centrum epicyci Ε, spergat sub aodiaco, secundum signorum ordinem, medio motu quotidie, z i seexo', annaὶtim vero signa G gra. I hoc proprio motu, peragrat anno uno simplici, eum diebus p in 3za. Hie dicitur motus Martis in longitudinem, &numeratur ut InaVis planetis a priocipio et odiaci, seu signi Ariς xi ' . -- .8Hi Notanda prae erea sunt in hoc eccentrico apogaeum,& peragaeum. apo
353쪽
Pars Terna. 2 3gaum semper est directE supra solem,qualeo In figura punctum Ε, quod
tamen non semper erit centrum epicycli, ut est in hae figura. Paerigaeum est ei oppositum, quale est G, terrae propiuS,solique diametraliter oppo-fitum, in quo sydus Martis maximum spectatur et 'lixe duo sunt apogaeum,
percurrit, interim planeta ipse in ambitu ipsius epieyeli gyrat , in superiori quidem parte secundum signorum ordinem,in inferiori vero contra, sicuti etiam reliqui quinque planetae r fitque in hac circulatione Directus, di Stationarius, & Retrogradus,non secus ae illi. hic dicitur motus anc maliae sieut in aliis, quod sit causa irregularis progressus Martis per Σ - diaeum. Diarius porro motus aequalis anomalia: siue planetae in periphe rix epioeli est min. 7 IKi'. Annuus vero est sig. 3.gra. I 8. 18'. totumque recurrit annis duobus, diebus q9 , horis fere ro. di ut in alijs numeratur ab apogato A, epicyeli, est enim ut in alijs hie quoque apogaeum, & perigaeum epi eli. quando autem planeta fuerit in perigaeo tam eecentrici, quam epicyeli maximum ae fulgidissimum spectatur, videlicet in puncto P, ita ut magnitudine Venerem adaequet, quo etiam tempore est Quam. sol terrae propior. I Orfbhaee Martis, ae reliquorum duorum superiorum Iouis, & Saturniis suis epicyclis reuolutio, mirabili habitudine ad solis motum comparata est. nam quotiescumque sol alicui horum trium planetarum coniungitur, vel eum assequitur, semper planeta ille apogaeum epicycli occupat, ae prointse existit apogaeus in extremo gyro A B, sole postea illum praetereunte, quippe eo velocior, planeta ab apogaeo epicycli delabi incipit, quali sistem insequi vellet, tantumque in epicyelo deseendit, quantum sol ab epi eis centro recedit: Quare eum sol per semicirculum, seu per diametrum, a centro epicyeli recesserit, siue ei diametraliter oppositus su rit ; tune pariter planeta semicirculum epitycli orientalem confecerit,eritque propterea in perigaeo epicyeli, & simul minimo gyro M P; postea is sole hine ei appropinquante, planeta ab hoc perigaeo paulatim scandit alterum Ieyeli semicirculum; atque iterum in noua solis coniuncti Geum epi elo, apogaeum epi eli obtinet, ae soli coniungitur,idest, in eodem cum eo gradu etodiaei reperitur. quare sequitur in coniunctione eum sole esse directos , in oppositione esse retrogrados, in quadratas esse stationarios; sic superiores hi tres planetae mira ad solem allusione , perpe-
ura e Irea eum choreas exercent.
Hine sequi inr quod hi planetae, dum descendunt in semieireulo orientali suorum epieyelorum, sint orientales, & matutini, id est, mane anteis lolem oriantur: bc quidem lis iace cum primum e radijs solis emerserint, atque effulserint; quod illis aceidit a coniunctione cum sole usque ad opis politionem. quando vero scandunt semicirculum occidentalem , sint oecidentales, di vespertiat,idest, vesperi in oriente oriantur,quod illis acet.
354쪽
Hie considerandae sunt variae habitudines, seu vipes usi quos eum o-le, caeteri in net hi superimes tres planetae in zodiaco sorti undar :β'r tiuntur pri mo coqi 3 2:jone, quado in eode gradu Zodiaei eum eis verrint, cuius characterest hic o . Sortiuntur oppositiqnem,quando in Oppo .sito eis Zodiac j gradini iciat, cuius ta eii hac ἄν . hi autem duo gsperdius cpmmunii mi aediςuntur Sygy Ziae, idest, coniugatio' es. Seretilem aspectum habenti quando distant. b uno eorum per se glitem, idest extam ci culi partem, seu per gr. 6O,eiu S sig ud ,est bos, Iriti 1 4έ Quadrato aspectu ad alios referu'tur,ei in ah in s quopia Pqrme drantcm,i- quartam se culi paster se' gr. 9 ota istant, euius nota est T. rTrino ρίpcciu aliqR pq ad exarum intuensuri c*m ab e Perumcntς
.rant, celiquas ver si medim s quia in ivinli4 Mouetur adhue Mars motu latitudinis , seu in latitudinem idest, saueis yualoe liptic e parte um d at istam hira vade. spem e- .lipticae et modo Australis , mudomore adis: ma imaque pius latitudo ade, grad. excrescit, qua reiiunco .m audi sit marginem radit 1 .lo AetPostremo dum prae ctis agi tini ui diurna csenuersioneis in occidentem rapitur, qu Q motu apsg WV .s MytuckE,fp tioinstrarum aq, per totum mundi rarum ab orientR in o j ery re luixur. ynde hic quoque vit in alijS vitamus ac gaalis plane fimo Ram4jς ,i q situ alis est, quo Videlicet a tropico ac txQpicuri spiPti in rimeat im94seimus diurous in eo cessaret, mouer turquς aptum secusdu' longi danem is, simulque in epityclo motu anomaliae xeqol perur, deseriberet ex se etiam Κρ pleri intricatam ilJaya ac perplexavi Aram , quam ips*Kepleius initio operis se Marte depingit, yti est se9qens ,ii 1. in ni j In qua A,est centrum n i-di circessiis autem ineludit spharas solis, Iunae, & elementot urn. Mars igitur initium MAA in C, perexit in D, perigatum epicycli versi s. terram , postea retrogradus: lactus per epicyclum reflexit iter per E,F. o uinque peruenit in G, aprearum epicycli unde itς- rum ad terram descenden S at s spiras agglo aecauiti dessetque in H. sene autem 8, recursu S in annis i 6, iuxta proportionem motus solis ad motum Martis, quae fere dupla est. reliquum autem Martis progrossum describere , ob linearum ςoqfusionem, non expedit. porro dum hane figuram in .suo circulo deduci t, interim motu diurno pariter spirali, uti diximus,
Sed dubitabit quis, qua ratione possit Mars esse retrogradus,cum enim
tardiu. ipse moueatur in petis heria epiercli, quam ipse epic in peripheria
355쪽
eeeentri ei, seu in longitudinem , sequitur plus semper epi cyelum in m
diaeo progredi, quam planeta in epicyclo, & consequenter etiam quando erit in parte epicycli inseriori, in qua aduerso illi motu fertur, segnius in eo retroeedat, quam progrediatur in eccentrico,idest, motus anomaliae nunquam superabit motum in longitudinem, quare semper in zodiaco progressietur. Huic subtilissimae qfiat stiona sie respondendum est: ob amplitudinem epicycli accidere posse , ut gradus qui sunt iuxta eius perigaeum, eo quod sint nobis propiores multo quam gradus eccentrici, maiorem arcum subtendant in ZOdiaco, quam subtendant gradus eccentrici quos centrum epicycli percurrit; quare quamuis planeta in periga epic. tardius in epicyclo moueatur, quam centrum epicycli in consequentia, ob vicivitatem tamen ad terram, poterit motus eius in perigaeo velocior videri , qua motus centri epicycli in consequentia, haeq; rone repedare videbituri quod experientia confirmatur,videmus enim ea quae mouentur ia
356쪽
ae e , qua uis segnitis multo serantur,quam sol tum tamen longo spatio superat e, quod illis aecidit ob propinquitatem ad oeulum nostrum: sie solea idus videtur ob maximam distantiam, qua uis velocissime cireu feratur.
OVEMADMODUM Terra, Luna, Sol, Mercurius, &Venus,sph .rica existunt Hidem de Marte conueniens est existimare.
Illuminatis o Vmbra Martis . cap. IV.
SV P E RIV s ostensum est Lunam de Venerem, inferius vero ostenZeis tur Iouem quoque, ex una parte, a sole illuminari, ex altera vero via, bram proij cere. quare probabile est Martem quoque ex una parte colluisitrari , ex altera vero vnfibram emittere- Porro lux huius planetae ignea , ae rubieunda est, unde Graece Pyrois dicitur. quantitatem autem umbrae indagatur eo modo quo in prae cedentibuS planetis . nam diameter solis ad diametrum Martis est sicuti as,ad al-: distantia vero eius a sole maxima, colligitur ex praedictis, esse semid. terrae a7r9. quare eadem demostratione, ' figuratione, qua in umbra terrae usi sumus , huc aceommodata, erit umbra Martis maxime distantis a sole, longa semid. terrae i 7, unde lieebit cognoscere an possit eclipsa re quempiam planetarum , cum planetarum distantiae usole, pariter sint cognitae. quod ad sensum in figura magna ,ει vera apparebit. Mereurium, &Venerem nequit eclipsa requia ipsi sunt soli viciniores , quam Mars, umbra autem Martis proijeitur ad partes solis auersas. Neque eclipsare Iouem poterit, quia minima distantia Iouis a sole est fere a o 6, at vero apex 'umbraeuartis non protenditur a sole plusquam I77s.
Magnitudo Stella Martis. 6ap. V.
ME DIO CRI S eius a terra remotio est ex Tyelione a o, semid.
terrae. in qua remotione exhibet apparentem diametrum quasi a . min. Quemadmodum igitur in alijs factum est, siue practice per tria Ogulum Is sceleS , cuius basis subtendat angulum i , min. siue alijs modis supra adhibitis , inueniemus proportionem eius diametri ad diametrum sterrae, esse fere eandem, quae est inter a s, & 6o, unde, diameter Martis cOtinetur in diametro terrae his cum duabus Quintis. Hinc sphaerarum quo que proportio emerget , eritque ut I , ad as , circiter. tredecieS igitur MarS a terra continetur. Porro quoniam luna quadragies, Mercurus vi cieSa
357쪽
etes, Venus sexies, Mars vero tredeetes in terra eontinentur: Terra vero a sole eeaties, & quadragies : erit Mars paulo plus quam triplus ad lunam , & plusquam duplus ad Mercurium, & paulo minus quam subduplus ad Venerem: ad solem tandem ut 1,ad 18IOl.
Appendix de calculo in Martis.
D Vos tantummodo motus Martis ad ealeui um redigemus r quorum primus erit mediusteius motus in longitudinem, seu motus centri epicycli in longitudioem, seu ineonsequentia signorum 3 qui motus nobis numeratur seu incipit ab aequinoctio vernor pro quodamus sequente a tabulam, quae facile ex tabulisdam praemissis intelligi potest. Alter motus, quem ealeulo subitetemus, est motus anomaliae, siuGastri ipsius inepteyelo,euius numeratio incipit ab apogaeo epieyeli ut ilia alijs. pro quo nulla indigemus tabula , eam enim supplet admirabilis huius motus ad motumsolis connexio & dependentia, quam supra explicauimus. Ex ealculo autem horum duorum motuum habebimus ad da
tum tempus locum Astri Martialis in zodiaco, qui est ealculi finis. Tabula
358쪽
Tabula me 3 motus ae in longitudinem,
359쪽
Pars Tertia. 27'cin Zructios 'Dyus Tabula praecedentis.
CVm igitur ad datum tempus, quaerendus est locus Martis in zodia eo debemuS, aecommodato prius tempore vulgari ad usum Astronomicum,ut alias docuimus; aecipere per singulas temporis species motus medios eis respondentes ex praesenti tabula; necnon motum Radiei, , eosque motus in summam unam colligere. Haec enim dabit motum longitudinis Martis, idest, distantiam centri epicycli ab aequinostio, seu locum eius in zodiaeo qui etiam dieitur medius motus Martis. Secundo oportet habere solis loeum in Eodiaeo ad idem tempus datum, siue ex calculo, siue aliunde. Tertio detrahendus est motus Martis iam inuentus, ex motumlis inuento, residuus enim motus, qui est distantia solis a centro epicy-eli , est etiam simul distantia Martis ab apogaeo epicycli. vii superius dictum est;quare absque alio ealculo sic habebimus motum anomaliae Martis. unde cognoscitur locus eius in periphaeria epicycli. ex quo locum eius in zodiaco plus minuS con sicere licebit. non enim hie exactum ealculum intendimus, sed eum, qui nobis tantummodo locum Martis ineaelo ali. quo modo demonstret, unde sydus ipsum noctu cognoscere valeamus. Exemplo res fiet illustrior: sit ad Meridianum Venetum, data hora prima noctis diei a 3. Decembris anni I 6l6, qua haec scribo, quae est hora prima noctis qua praecedit Vigilia Nat. Domini. hae igitur hora absoluta seire libeat loeum Martis in zodiaco.tempus datum altronomice accommodatum sic se habet. sig
ridie diei a 3. ciuili S. Horae s
in fine Caneri, M. Primo igitur pro annis iόoo, aeeipio ex Tabula. Radieem signa Io. a. I, quam eis in directum scribo. idem facio pro annis II, eOpletis, die. Nn vi
360쪽
vi apparet in sormula: quorum motuum summa est signa . tantum. unde colligitur centrum epicyeli nunc distare signis Α, ab aequinoctio verno, id . est, esse in principio Leonis. omissae sunt horae in hac calculatione , quod parum discriminis inferant. Secundo habeatur locus solis in hodiaco, est autem nunc in primo gradu Capricorni: quare motus eius est fg. 9 gr. i. a quo si dematur motus Martis praedictus , . remanet eorum distantia signorum I. gr. l. quae distantia aequalis est anomaliae, idest, totidem signisti grad. diltat stella Martis ab apoga a sui epicycli. unde colligitur Martem esse in semiei reulo orientali epicyeli: distar eque ab apogaeo signis s. Ex quibus locum eius in zodiaco sic absque tabula aquationum venabimur. Sciendum enim est, tantam esse epicycli Martis amplitudinem, ut qua ado terris fit propinquior, eius se midiameter subtendat in caelo gra.
sere 47. quando autem remotior est subtendat gra. 3 7. tunc. autem terriS.
propior est,cum soli magis opponitur; tunc subdimior, eum solem magis aecedit. nunt autem cum distet a sole signi S s. gra. I. sequitur ei fere opponi , ac proinde subtendere in caelo graduS paulo pauetore S, quam 7. praeterea notandum Martem tunc maxime distare a centro epieyeli, si eundum longitudinem Zodiaci,quando distat ab apogaeo epicycli signis εὐ cum partibus IT. eum igitur nune anomalia sit si g. I. sequitur Martem minus distare a centro epicycli quam gr. 7. conliderandum etiam Martem in apogaeo, & per igao epicycli nihil distare a centro epicycli, quare eum maxime distet,quando distat ab apogaeo utrinque signis q gr. 17,nue autem distat a perigaeo unico figno licet existimare eum distare a eentroepieycli versus Orientem circiter gra. 38. centrum auteni epie yeli erat in in principio Leonis ; quare Mars ipse erit circa grad. 8. Uirginis. eadem intelligas de altero semicirculo epityeli occidentali , in quo planeta di stat a eentro epieycli versus occidentem. est autem stella Martis rubi eum da , magna que apparebat, eum esset per igaea in epieyclo & opposita soli,
quare eam facile dignoscebam. - . Verum hoc loco monendus est mihi Lector , proexactiori ac facillimo, Solis ac Martis calculo, D. Caesarem Marsilium patricium Bononiensem, nobilissimum aeque ac docilissimum , re tui ν praecipue Astronomi earum peritissimum; propediem noua S,quae iam suo praelo sunt,Tabulas edituru. .
Iouis character est fulmen, quod prior nota virumque significat, ethenim breuitatis causa contractior. explicatior esse oporteret irarrotae quae in antiquis lapidibus, ac nummis cernitur, qualIS it PO. erior.