장음표시 사용
361쪽
SU P R A Martis reuolutiones, eommunis Astronomorum sententia, Iouis circulationes statuit. primo quia in mutuis eorum Synodis Sy-dus Martis occultat sydus Iovis; quod euincit Iouem supra Martem incedere . Eadem ratione ipse Iupiter infra Saturnum collocatur. Secundo Iupiter minorem exhibet parallaxim, quam Mars; maiorem vero quam Saturnus, ex Tychone: igitur medius intra eos residebit. Tertio ex motuum velocitace idem consjeitur, est enim Marte velocior, Saturno vero tardior, medius igitur ei loeus concedatur. distantiam vero Iouis a terra mediocrem, eX l ychone , POno esse semid. terrae 399 o. quam ipse ex deprehensa accurate eius parallaai, deduxit. sed alio modo, & quidem per- aeuto,quem nuper Pater Christophorus Scheiner in suis Ma them. disquisitionibus exposuit, distantiam huius planetae a terra inues rigari potest . qui modus nititur motibus satellitum Iouis, quos ope Telescopij acutissimus Galilarus omnium primus mundo reuelauit, ut suo loeo dieetur. sunt aute quatuor paruae stellulae, quae perpetuo eirea Iouem cireunseruntur, eo modo quo Mercurius,& Uenus eirea solem . Verum praesens figura
C, sol iam demersus: fiat igituli rigorum ABC,
cuius latus ΑΒ, rc serat distantiam Iouis a terras cuius quantitas indagan da proponitur. circelli q. circa Iouem deseripti, sunt ii, quos eius eo mi ic SN, G, D, Κ. eirea eum destribunt , quoium Icui propinquior D S L F. pereurritur a stella D, quam
362쪽
tes manifestam reddiderunt, dum in ea non laeus ae luna in umbra terr in latitantes, suos quadoq; inspectores deludunt Praenotadum etia est stella, seu planeta D, sua circa Iouem reuolutione absoluere hor. qa - , eundeq; bis supra Iouem latere; latet enim primo directe supra Iouem apud S, ob Iouis interpositionem,& fulgorem, secundo quando in umbram prope Rincurrit. Oportet igitur diligenter obseruare tempus quod a prima latebra S, ad secunda V,intercedit. quo tempore conficit arcum S V, ex notitia enim huius teporis innotescet arcus S V,& eonsequeter angulus S AV. ei insistens ; hoc modo ;ponamus tempus i lud ex obseruatione deprehensum , duarum esse horarum; iam sic per auream Arithm. regulam rati
cinandum est; si horis i e stella D, perficit lotum gyrum, seu gra. 3 εα
duabus horis quot gradus percurret, inueniemuS graduS 17 . ergo arcus S V, & proinde angulus S Α V, erit totidem graduum; quare & a gu us B A C, ei ad verticem & aequalis, per a s, primi, erit pariter grad. I7 - . est autem angulus trianguli B AC. sed angulus quoque B, cognOscitur, eontinet enim distantiam inter Iouem, & solem in zodiaco, quam refert arcus R QC, ex B, descriptus, quem Astronomos tum ex Obserua tione, tum ex ealculo cognoscere posse eertum est. Latus praeterea B C, eum fit distatia solis a terra, notu est. Cum igitur in hoc triangulo ABC, noti sint duo anguli cum vno latere, patet ex Apparatu notiro, nos poss cognoscere laterum proportiones. quare non latebit quoties latus DC, notum, contineatur in B A. unde nota euadet B A,distantia Iouis a terra, quod erat inquirendum. Verum opus est pluribus accuratisque obseruationibus, ijsque optimo Telescopio peractis
UT Astronomi obseruationes, quas in motibus Iouis habuerunt,saluare possent, supposuerunt gyrum, siue regionem eius, esse centro mundi eeeentricam; sed habere pro centro solam, quemadmodum etiam Mars; quare eandem figuram, quam pro Marte eonstruximus, nune Ioui applicare possumuS, variatis tantummodo distantijs,'magnitudinibus. Ea igitur nunc repetatur, in qua epicyclus, & eceentricus modo Ioui instrviant. linea igitur TM, quae refert medioerem planetae distantiam a terra, continebit nunc semid. terrae 39so; linea pero T P, multo longior quam in Marte erit; quippe quod Iupiter non descendat intra solis regi nem, quanta autem sit, non definio. debet tamen esse breuior, quam T M, idest,continere pauciores semissi quam 3 99o. linea autem T E Α, quae ma-γimam S apogaeam remotionem planetae refert, maior quidem erit quam semid. terrae 3 9sto, veruntamen quanta sit nihil certi assero. semid. vero epic veli in minima distantia subtendit a reum grad II . - , in zodiaco, dum a nobis e terra obser uatur,in maxima autem subtendit grad. IO l, quious
363쪽
lla positis eius elaeulationes eoneipiendae sunt, hoc ordine.primo ipsiunia, Iouis astrum in peripheria epieyeli circa centrum epicyeli eodem modo ae Martis Astrum reuoluitur: nam mirabili ad solem Analogia ita circucurrit, ut eum ei sol eoniungitur, seu eum sol eum in zodiaeo assequitur, tunc planeta epityeli apogaeum Α,obsideat; postea sole eum praetereunte planeta proportionaliter in epicyclo descendit versus C, eumque sol ei ediametro aduersatur, ipse iam in perigaeum epieycli M , delapsus fuerit, inde seandens alterum epityeli semicirculum, erit iterum in noua cum sole eoniunctione in apogaeo A. hie pariter motus dieitur anomalia, eadede eausa qua in alijs. eiusque numeratio incipit ab apogaeo A. diarius eius
rit anno uno simplici, cum diebus 3 3 ,hor. a I. Forro dum planeta hunc epi-eyeli gyrum terit, interim centrum E, epityeli tranSfertur secundum et diaei Iongitudinem seu in eonsequentia , qui dieitur motus longitudinis,ineipitque eius numeratio ab initio Arietis, seu ab aequinoctio verno .m ueturque in eo quotidie motu medio min. - . 390. in anno vero grad. Io. I96I'quare totum Zodiatum recurrit annis undecim AEgyptiis diebus a I 4,horis a I. hic autem planetae motus in longitudinem, re ipsa inaequa lis est,ob motum anomaliae; quia ut in alijs, ob hanc anomaliam planetae fit, directus, stationarius, retrogradus ; unde necesse est eum in zodiaco inaequaliter progredi. imo reliquas Martis affectiones recipit, idest,eosdea spectus, tum ad solem, tum ad alia sydera. item eosdem ortu S, & oecasus: sunt enim hi tres superiores planetae inuicem persimiles. tandem ex motus anomaliae cum motu longitudinis eonnexione , ne ut Iupiter ipse
deseribat aliam figuram spiralem similem, ei quam pro Marte deserips
muS cap.de Motu , eodemque modo explicari debet: quamuis autem ei sit similis,ab ea tamen differt haec, quia lineas spirales plures habebit ebeius enim in anno Iupiter anomaliam absoluit, quam MarS. Amplius planeta in latitudinem mouetur; non enim sub ecliptiea alii planetae praeter solem ineedunt , sed huc illue in boream, & austrum ab ea
excurrunt: quae excursio in Ioue continet ad summum gra. a, 7', hie igitur dicetur motus latitudinis. Postremo dum planeta suos hoste circuitus ilia sua regione peragit, non immunis est a diurna totius mundi conuersione, ob quam spiralem lineam ab uno tropico ad alterum agglomerare , quodammodo cogitur quae non unifornus erit, sed alibi laxior, alibi angues
stior, prout sydus apogaeum, vel perigaum occupauerita
Illuminatio θ Vmbra Iouis. Cap. I I I.
No N seeus ae lunam, & Venerem a sole illustrari erediderim; praesertim eum uti supra dictum est, umbram a sole essiciat, eam nam-
quae tu auersam a sole partem projjcit is quam nobis manifestam ipsius, quatuor
364쪽
quatuor comites reddideruat, dum ea ipsos nobis oecultare solet, sicuti xtista ostendetur. Est igitur corpus opaeum, lumenque a sole recipit,quod 'sauo e lore refulget. Longitudinem umbrae Iouis sic inuestigabis, ut ii' praecedentibus, detrahe minimam distantiam solis I IOI , a maxima Iouis 67ys, relinqueturque distantia maxima Iouis a sole 36sa, semid. terrae. praeterea quia diameter solis ad diameter Iouis est sicuti a 6,ad 3,ut igitur excessus illius, quiest a I,ad 1, ita distantia eorum 3 61ι , ad aliud, ω in uenases 869, prope semid.terrae. tanta igitur est ad hanc distantiam 1ΟΣ-lis umbra; cuius operationis ratio demostrata est in inuentione terrem is Vmbrae, umbra igitur Iouis non eclipsabit Saturnum, quia iple distat a loli, minimum 83 6s, umbra autem Iouis una cum distantia eius a lole, extenditur tantummodo εἴ o I.
FIGURAM eius esse sphaerieam existimo, non tamen , ut in aliis,
omnino per fectam; sed asperam, ut melius lumen ad terras depellat. si enim perfecte rotunda esset, imperfecte admodum, vel potius minime videri, contingeret, unus quippe eius tantum radiolus ad oculos nostros tenderet.
MAGNITUDO Iouis eodem modo ae eaeterorum restiri potest,
videlicet ex cognita eius distantia necnon semidiametro eius ap- Parente, ad eandem distantiam. vi quoniam eius mediocris distantia posita est semid. 399o, in qua eius diameter apparens subtendit angulum min. , si igitur construatur triangulum Isos celes, cuius cruna reterant distantiam, angulus autem contineat min. rQ, in eo apparebit balam nabere eam proportionem ad diametru,terrae, quam habeat I Mai , nsphaerarum ratio erit sieuti I , ad I. Iupiter igitur quaterdecies dellurem adaequabit. eum autem eonstent rationes terrae ad P, Q , Q, U, σις deducemus , ad ast, esse vis So, ad I;ad V , ut ago,ad I;ad V, Uid , Iiad c , ut I 8a,ad I; ad v, vero vi I, ad Io.
Eodem modo absolvemus ealeulum Iouis, & Saturni,quo antea Mar tis absoluimus; sunt enim hi tres superiores planetae peririni e *pro quo sit tabula sequeuS.
365쪽
366쪽
De Mandi Fabfica ζ us Tabula praecedentis.
AD datum igitur tempus, ex praeedenti Tabula motus Iouis, inuenias motum eius in longitudine quem detrahes a motu solis ; residuum enim erit motus Anomaliae, ut in Marte. Exemplum. Hodie quo haec seribo,idest,anno I 6I6. die 16. Decembris exacto in meridie,ad me. ridianum Venetum, qui dies S. Stephani est ; sie Iouis locum reperio. te-pus Astronomieum sie se habet, eum motibus sibi debitis ex tabula acceptis, ut ostendit sequens formula.
II. in gr. 3. CaPr.erit cent. epi. Motus autem solis est y. . cui addo fig. i et .vi demere ab eo possim motum Martis 9.i . facta detractione remanent residuum fig. I P gr. 19. tan ta i itur est Iouis Anomalia,idest, tantum distat ab Apogeo sui epicydii, numerando versus Orientem per per igaeum ; quare distabit tantummodo stra. I r. ab eodem apogaeo in semicirculo oecidentali,idest, ex parte Oeci entis. Quare stella Iouis erit in zodiaeo ante locum epicyeil aliquot gra dibus. quos ut coni j ciamus, sciendum est, tanta esse epicycli semi-trum ut subtendat in Eoniaeo gr. fere qu rς ης ' 'Τρος - , cedere potest utrinque gra. Ii, fere, idque quando distat ab apoga epicveli fia. 3 .gra. II, fere, nune autem cum distet tantum gr. II. licet con .i
cere pagrun ab eo distare ; praesertim quia in apogro, & TUM
nihil distat a loco eentri eius in zodiaco. reeedet igitur ab eo-g . circiter 6, in praeeedentia. quare versabitur circa gr. que soli vicinus gra. s. eum sequens. quare videri non poterit ob iolis
367쪽
De quatuor nouis planetis Iouis Comitibus.
LO C V S. Inter ea, quae ope Telestopii in eaelo siunt patefacta , mirus
aeque ac iucundus est hie Iouis ComitatuS, eum enim perpetuo quatuor stellulae seu exigui quatuor Planetae e Mirantur, eirca eum circun eursantes, de quibus siupra nonnulla tetigimuS,figuramque nunc repetendam exhibuimus, in qua Iouis sydus A, residet in rantro quatuor e
lorum, quos quatuorstellulς D, G, K, circinanta quak ut ideamuς onus est optimo Teleucopio, nocte serenissima in Iouem directo, & obfirmato per quod intuenteS, insipietem a prope Iouem unam, aut dua S, aut treSaliquando etiam quatuor, huiusmodi stellaSeum comitari, quod non Ἀ-rerent si astixa, & non errantia essent *dera. seruant autem 1nuleem ζad Iouem hune situm, ut semper sint fere in ecliptica, N A Κ, aut in lineaeelipticae parallela, neque easdem seruant adinvicem, nec ad Iouem an-
e is aceidere potest, si ponamuS eos circa Iouem circulos ducere, non ali- oziςm hi reurtu & VenuS uoluuntur Atque haee de loeo. MOT US. eorum autem motus sic peragitur, ut in superiori nari suorum epicyclorum versus orientem; in inferiori versus eide tem ferantur. quod mam seste hinc colligitur quia eum tendunt ad orientem ... Oecultant ur, sem ' quidem in S, supra Iovem; & iterum in umbi a , quae Occultatio proprae eorum eclipsiS .est appellanda: cuius rei manifestum signum est, quod ibi semper eclipsantur, ubi haec umbra Dorrigitur. nam quando Iupiter Uespertinus apparet, prius latent ob comunctionem eum Ioue. deinde iterum eclipsantur in parte orientali ad ovum umbra extendi ruri quando autem mane apparent eclipsantur ortu in parte Iouis occidentali, ad quam videlicet umbra extenditur, & postea ob Iouss eoniunctionem in S, quod neutiquam accideret nisi in si neriori
parte mouerentur ad Orientem: cum autem retrogra su t, id est ten die λ 'ς 4ς' ς semel l ntum , & quidem sub Ioue, v. v. in F, absconduntur e quod Indicium est, eos infra Iouem repedare, uti diximus Neque vero eadem velocitate omnes seruntur, sed re tioentali 2pIOi e ta dior est; nam D, Ioui proximus suum gyrum absoluit die uno.&horis i 8 P. seeundus G, diebus tribus horisque i 3 a . Tereius Κ.diebus 7 ςψm horis Quartus N,diebus is, hostes ta ' V diς V. N A Tio, attinet ad illuminationem, manifestum
est eos a sole illuminari, cuius signum euiden S cst, eorum eclinses non e A
368쪽
ex qua interpositione solis lumine priuantur; sicuti luna ex terrae interpositione eodem lumine priuatur. . Ε ΙGURA. Tandem figuras eorum esse sphqritas putandum est. M AGNITUDO.difficilis est cognitu: apparentes tamen eoru magnitu'd ncs exi suae admodu sunt. Vide Nuncium sydereum & historiam Galilai de maculis solaribus, necnon Disquisitiones Mathemat. P. Christophori Sche iner nostr Soc ubi plura scitu iucundissima fuse pertractant, quippe qui primis haec omnia mundo manifestarunt. has quatuor stellulas Gali laus iure lauentionis Medica sydera nuncupauit.
De Saturno. 9 SA T V R NI Hieroglyphicum falx est, qua carnes lanius secat quod
quod poetae Saturnum omnium rerum lanium faciant. huius notae
manubrium superius est , has autem planetarum notas desumesimus ex. Pieri; valeriani hieroglyphiciS, .
Locus ditiantia Saturni Cap. I
SA TURNUM suos circuitus supra Iouis regionem eXereere, quae
solem uti eenitu respiciant, usitatis rationibus Altronomi confirmat, videlicet primo ab occultationibus, quod a Ioue quandoque oceultetur , unde supra eum necesse incedat. Secundo a parallaxi, quam Tycho minorem asserit , quam Iouis , eamque quartam partem minuti facit. Tertio amotuum comparatione: nam cum sit tardissimuS omnium planetarum, ei etiam comperit ampliore gyrus, qui videlicet maiori tempore, tau tard tu S perambulet ur. Distanciam vero eius a terra medioci e esse Ioi Ioisemid. terrae idem Tycho tradit. de minima, di maxima nihil nunc certa habeo. quapropter eadem figura, quae pro Marte, ac Ioue raseruIt aeeo-modari etiam Saturno potest; si linea T N , quae mediocrem diltantiam rcfert, ponamus continere semid. terrae Ioi I Oi, ea igitur nunc reuitatur.
ILLUMINARI a sole uti ea teros par est eredere . est autem tu X eius plumbea. quantitas eius umbrae in maxima eius distantia a Indagata est eadem ratione ut in luperioribus, inuentaque est e XyeDci per e
369쪽
semidiam. terrae Iaiy17i, quae eum maxima eius distantia a sole , i ossi, efficit a 3.i a . quare si stellae ponan Iur distare a sole tantummodo I 3iooo, poterunt eclipsari a Saturno. quapropter valde dignum est obseruatione an stellae fixae ab hac Saturqi umbra obscurentur. hinc enim plura seitu admodum iucunda possunt inuestigari.
FI G V R A M eius uti in alijs esse sphaericam par est existimare. veru- tamen si per Telescopium inspiciatur non semper rotunda apparer, sed aliquando Oualis, aliquando etiam tricorporeus spectatur. qua de re seorsim postea agemus.
IN medioeri distantia semidiametrorum terrae Ioisso, exhibet dia in
metrum apparentem min. prope I9' , unde constructo de more triata gulo, eliciemus rationem diam. Saturni ad diametrum terrae, de eonsequenter sphaeraru rationes. diameter eius continet diametrum terrae, bis, eum -2 in ratione videlicet si, ad I I:γnde sphaerarum proportio erit utar, ad 1, quare SaturnuS terram adaequabit vicies & bis r cum autem notae sint caeterorum planetarum magnitudines ad eandem terram, notae quoque euadent ad Saturnum eritque Saturnus ad Iouem ut I ad I. ad solem uti i, ad ad Martem vii 28 6,ad i. ad lunam uti 18 ad I. ad Venerem sicuti Is 3, ad I.
Motus Saturai. CV. V . MOTUS Saturni per similes sunt motibus1ouis, & Martis; nam&eodem modo epicyclus mouetur in longitudinem; & eodem modo planeta hie motu anomaliae cietur in peripheria epicycli ut mirabili illo ad solem respectu reuoluatur: pariter etiam in latitudinem exorbitet e&ab ijsdem principijs numeretur. Solummodo differunt in quantitate, nam motus Saturni diarius est in longitudinem mi. 2 . I '. annuus gr. 12. 13 quare totum Zodiacum absoluit annis AEgypti j I 29. diebus II ,hor. 8. motusanomaliae quotidianus est 37'. 8 annuuS fig. II. gr. II. mi. 32', totas Veis absoluitur anno uno simplici, diebus Ir. hor. 2I. motus denique in latitudinem tam in boream, quam in austrum ab ecliptica excurrit plusquami tres gradus. interim motu diurno reuoluitur, unde ab uno tropico ad al