Auli Gellii Noctes atticae: cum indicibus locupletissimis ; ad optimorum ...

111쪽

Gmnahat. a. o lua sponsaliorum obaervatum diere Servius ad id tempus, quo ei vita universo Latio Iego Iulia data eat. q. Hae eadem eratius aeripsit in ultro, quem De Nuptiis eomposuit.

I. Statua Romae in omItio posita oratii Coelitis, fortissimi viri, de eoelo laeta est. 2. Ob id fulgur pia-

eulis luendum, haruspiee ex Etruria aeriti, inimie aruque hostili in populum Romanum animo, instituerant, eam rem eontrariis religionibus mearare. 3. Atque iis Iam laruam au erunt in inferiorem Io in perperam transponi, quem sol oppositu circum undique aliarum aedium nunquam illustraret. 4. Quod eum ita fieri pe suaaiasent, delati ad popuIum proditique uni; et eum de perfidia onsellai agent, necati sunt constititque, eam statuam, proinde ut verae rationes post eomportae monebant, in Ioeum editum ubducendam, atque ita in area Vuleani sublimiori Ioeo intuendam eaque res bene ac prospere Populo Romano easit. 5. Tunc igitur,' quod in Etruaeos hamapieea inaIe eonsulentes animadversum vindieatumque fuerat, veraua hie eite saetua eantatuaque esae lal pueri urbe tota fertur: Marum eona rem eo Meor pess rem est.

6. Ea historia de haruspieibus ac de versu isto senario aeripta ea in Annalthuamaximis libro undecimo, et in Verrii Iaeei libro primo Rerum memoria dignarum. I. Videtur autem versu hic de Graeco illo Hesiodi ve

su expressus:

112쪽

I. Ut terram movisse nuntiari solet, eaque ea Proeuratur ita in veteribus meritorii semptum legimus, nuntiatum esse enatui, in sacrario in regia hastas artiaantovisse. 2. Eius rei caua senatusconsultum facium est M. Antortio A. Postumio COSS. eiusque Nemplum

hoc est: QUOD C. IULIUS, L. F. PONTIFEX,

NUNTIAVIT IN SACRARIO IN REGI ΗΑ-STAS ARTIAS OVISSE, DE EA RE ITA CENSUERUNT, UTI . ANTONIUS COΝ-SUL HOSTIIS AIORIBUS IOVI ET ARTI PROCURARET, ET CETERIS DIIS, RUIBUS VIDERETUR, PLACANDIS UTI PRO CURASSET SATIS AHκNDUM CENSUERUNT. SI QUID SUCCIDANEIS OPUS E

SET, ROBIGUS ACCEDERET. a. Quod astem

neas A tires aenatu appellavit, quaeri solet, quid verbum id significet. . In Plauti quoque eomoedin, quae E pidicus inscripta est, super eodem ipso verbo requiri audio in his versibus: Men piacuωrem oporte feri ob staevisirem tuam, Ut meum ergum stultiatas tuae subdas meci neum' 1. SueeManes autem Assisse dicuntur e liter per morem ompositi vocaliut in s literam commutata. 6. Nant quasi succae necte appellatae quoniam, si primis ho-atiis litatum non erat, aliae post easdem duetae hostiae eaedebantur; quae, quaη prioribus iam aesta luendi vinculi gratia, subdebantur et succidebantur ob id fue- ei sene nominatae, liter a cilicet tractim pronuntiata. Audio enim quosdam eam literam in hae voce barbaro eorripere. I. Eadem autem ratione verbi prαeel neres

113쪽

quoque hostiae leuntur, quaerunt sacrificia ouemnia pridie eaeduntur. 8. Porca etiam praeci ne appel- Iata, quam piaeuli gratia ante fruge nova captas immolari Cereri mos fuit, si qui favit1iam funestam aut non purgaverant, aut aliter eam rem, quam oportuerat, Procuraverant. s. Sed Porcam et hostia quasdam praecidaneas, sicut dixi, appellari vulgo notum est ferias prreret nere diei, id, opinor, a vulgo remotum est. lo. Propterea verba Attei Capitonia ex quinio librorum, quos De Pontificio iure omposuit, scripsi: M. Corunerens pontinet rex o feriae praecidaneae in αι-m diem inauguratae sunt. Coumsum decrerit, non Aabendum religioni, quin eo dis feriae praecidaneas

essent.

I. VaIerius Probus grammatieua inter auam aetaterii praestanti scientia fuit. 2. In Hannotalem et Hasdru- δἄIem et remisererem ita pronuntiabat, ut penultimam circumflecteret ut testia est epistola eius aeripia ad mareeIIum, in qua Plautum et Ennium multosque alios veteres eo modo pronuntiasse ammat. 3. So1sua tamen Ennii versum unum ponit, ex libro, qui Scipio inscribitur. 4. Eum versum, quadrato numero faetum, subiecimus; in quo, nisi tertia syllaba de Hannibalia nomine circumnexa onatur, numerus laudu est. 5. Versus

Ennii, quem dixit, ita est: .uipropter rennibaias eπέα eonsiderant.

men comulam curtavit.

I. Fabricius Luscinua magna gloria vir magnisque re- tua gestia fuit. a P. ComeIiua Rusnna manu quidem strenuua et belIator bonus, militarisque diseiplinae admodum peritu fuit; sed furax homo et avaritia acri erat.

114쪽

3. Hune Fabrielua non probabat, neque mi eo utebatur eoausque eum morum ausa fuit. 4. Sed eum lini temporibus reipubIieae dimet 1Iimis eonsules creandi forent, et is Rufinus peteret consulatum, ompetitoresque eius e2nent imbeIle quidam et futiles summa ope adnisus est Fabricius, uti Rufino consulatus deferretur. 5. Eam rem plerisque admirantibus, quod hominem avarum, ut ea-ae inimicissimust, creari consulem peteret, quem hostititer oderat I Fabricius inquit 6. Aiaest quo miremisca marui eo cari, quam venire et Hunc Rufinum postea, his consuIatu et dictatura functum, censor Fabricius senatu movit ob Iuxuriae notam, quod decem pondo libras argenti facti haberet. 8. Id autem, quod supra scripsi, Fabricium de CorneIio Rufino Iita ut in

pleraque historia scriptum est, dixisse Μ. Cicero non alii a Fabricio, sed ipsi Rufino gratias agenti, quod eius gratiam dedignatus non esset, dictum esse refert inclibro aecundo De Oratore. s. IVerba Ciceronis haec sunt:

Arguta etiam signineati est, eum parva re et saepe verbo res hociar et latens inustratur ut eum C. --δries P. Cornelius, homo, ut exist atur, avarus et rox, ei egregis rιis elisnus imperator gratias regeret, quoa se Romo inimicus consulem fecisae deus praesertim magno et gravi Nihil est, quo ita gratias agos, inquit, si mMus eo uari, quam ventre.l

auta signi e proprie religiosus, et in qu e invere eum Ignia fereti istis noeubtilisexu sit, et verba Nigidii Figuli ex

I. Nigidius Figulus , homo, ut ego arbitror, luxta Μ.

Varroriem doetissimus, in undecimo Commentariorum Grammaticorum refert versum ex antiquo ea ne memoria hercle dignum Reugentem portet esse; reδου sum nefar. Cuius autem id carmen sit, non scribit. ac Atque in eodem loco Nigidius: De lumit inelinamentum se er

115쪽

praeter ista, quae Nigidius dicit, alio quodam divertie Io ignificationi religiosus pro casto atque observant eo libentique eae ertia legibus finibusque dici coeptum 4 Simili autem modo illa quoque vocabula, ab eadem proscet origine, diversum significare videntur retia gloridiea, et resigiosa delubra. 5. Religiosi enim disgdieuntur tristi omine infames impeditique in quibus et

res divina facere et rem quampiam novam exordiri temperandum est quo multitudo imperitorum prave et Perperam ne sto appeIIant. 6. Itaque Μ. Cicero in Iibro epistoIarum non ad Atticum Maiores, inquit, nostri meatiorem diem esse voluerunt Ausenois pugnae, quam urbis aptae quod δεο malum ex M. naquae alter refigiosus etiam nunc dies, rener ει uisus isnotus. I. Idem tamen, Tullius in oratione De Aecusatore Constituendo religiosa delubra dicit non ominoa nee triatia, est maiestatis venerationisque plena. .mas- aurius autem Sabinus in commentarila, quos De Indigenia omposuit Resi osum, inquit, est, quo propior

areneutatem σι quam remotum a sepositum a nobis est, verbum a reunguendo aselum, tanquam ecterfimoniae aererem . . Secundum hane Sahini interpretationem templa quidem ae deIubra, quia horum eumuIus in vituperationem non cadit, ut iIIorum, quorumclaus in modeatin est, eugiosa sunt, quae non vulgo ac temere, seleum astitate caerimoniaque adeunda et reverenda et

reformidanda sunt magia, quam invulganda 10. est diear I g oos dicti, quos ex contraria causa, propter ominis diritatem, relinquiinua. II. Idcirco ait Terentius in Heautontimorumeno:

116쪽

II. Quod si, ut ait Nigidius, omnia istiusmodi inelinamenta nimium ac praeter modum significant, et idcirco

rOSus, famosus eur ingeniosus, formosus et meissus et speerosus, quae pariter ab ingenio et forma et osticio

inclinata sunt cur etiam elisosytinosus, consiliosus, τη-etoriosus, quae Μ. Cato ita amguravit cur item facian- μοσα, quod Sempronius Asellio tertio decimo Rerum gestarum ita scripsit Facta sua spectari oportere, non dicta, si mrmus recundiosa essent cur, inquam, ista omnia nunquam in culpam, ae in Iaudem dicuntur; quanquam haec quoque incrementum sui nimium demonstrent An propterea, quia illis quidem, quae suΡr Po- aut adhibendus est modun quidam necessarius 13. Nam et gratia, si nimia quidem atque immodica, et mores, aimulti atque varii, et veros, si perpetua atque infinita et obtundentia, et ma, si magna et inquieta et invidiosti sit, neque laudabilia nec utilia sunt. 4. Ingenium autemeto cium et forma et Deiplina et eonsilium et visιο-ria et eundia, sicut ipsae virtutum amplitudines, nutalis finibus cohibentur, sed quanto maiora auctioraquisaunt, etiam tanto laudatiora sunt.

I. Ante legem, quae nunc de senatu habendo observatur, ordo rogandi sententia varius fuit. I. Alias primus rogabatur, qui a censoribus princeps in senatum Ie-etua fuerat, alias, qui designati eonsules erantes a quidam e consulibus, studio aut necessitudine Iiqua adducti, quem iis visum erat, honoris gratia, extra ordinem aenientiam primum rogabant. A. Observatum tamen eat, eum extra ordinem fieret, ne quis quenquam ex alio, quam ex consulari loco, sententiam primum rogare 5. C. Caesar in consulatu quem cum Μ. BibuIo gessit, quattuor soIO extra ordinein rogasse aeuientiam dici-

117쪽

inr ex iis quattuor principem rogabat Μ. Crassum; sed postquam filiam Cn. Poniveio desponderat, Primum coeperat Pompeium rogare. . Eius rei rationem reddidisse eum senatui Tiro Tullius, . Ciceronis libertus, refert, itaque se ex patrono suo audisse aeribit. I. Id

ipsum Capito Asteius in libro, quem De Omeio Senatorio

eomposuit, aeriptum reliquit. 8. In eodem Ithro Capitonis id quoque aeriptum est Caius, inquit, Caesrer eona. M. Catonem sententiam Ogrevit. Cret rem, πασeonausebatur, quoniam non e re ubμα τέ 6σtur, persei nole t. Eius rei gratis nucendas, Iong oratione utebatur, eximebatque se in Mem. Erat enim tuae senatori, e sententiam rogatus, diceret ante, quidquid seue relius rei, et quoad euet. Caesar consul viatorem vocavit eumque eum em non faceret, prehendr

inquit, invidiasseta, Caesar aestast, et mitti Catonem

iussit.

118쪽

quidem M. Ge. 4. sed Ariatoxenua mullieus, vir Iiterarum veterum diligenti imus, Aristotesia philosophi auditor, in libro, quem de Pythagora reliquit, nuno ae-yiua Iegumento Ithagoram diei usum, nam ahia:

quoniam ia ibu et subduceret aenaim alvum et Iaevis garet. 5. Verba ista Ariatoxeni auhaeripsi Πυθαγ- ρας δὲ τῶν oσπρίων μαλιωτα πον κυαμον ἐδοκίμασε - ων

hoedia tenerioribu vietit ae idem Ariatoxenus refert. I. Quam rem videtur eo ovillae ex Xenophilo Pyth gorieo, famiIiari suo, et ex quibusdam Ilia, natu mai xibus, qui ab aetate Pythagorae haud multum abellant. S. e de an Mibua Iexi etiam poeta in eoinoestia, quae Πυθαγορίζουσα inacribitur, doeet. s. Videtur autem de κυαμ non esitato ausam erroris suillae, quia in EmpedoeI earmine, qui discipIinas Pythagorae seeut ineat, versus hic invenitur: Θειλοί, πάνδειλοι, κυάμων αποχεῖρας ἔχεσθαι. 10. Opinati enim sunt Merique, κυαμον Iegumentum vulgo diei. Sed qui diligentius aettiusque armina Empedocli arbitrati sunt, κυάμους hoe in Ioeo testimi os ai-gnifieare dicunt, eosque inore Pythagorae operte inueambolice κυάμους appellatos, quod sint. τὰ κυεῖν δεμνοὶ καὶ αἴτιοι του κνειν, et geniturae humanu vim praebeant; ideireoque Empedociem vera lato non ad uI. edendo, est a rei venereae proluvio voluisse hominea deducere. II. Iutarchus quoque, homo in disciplinia gravi auctoritate, in primo librorum, quoa De Homero eomposuit, AristoteIem philosophum aeri it eadem ipsa de Pythagoricia aeripatase quod non abstinuerunt estu dis animalibus, nisi paue eam quadam. II. Verhin ipsa Plutarcti, quoniam res inopinata est, subaeripni: Αριστοτέλης δὲ μητρας, καὶ καρδίας, καὶ ἀκαλυφης, α τοιουτων νινων ἄλλων ὁπέχεσθαί φησι τους Πυθίανορι- κους χρησθαι ἡ τοις ἄλλοις. 3. -Havet autem eae

animai marinum, quod urues apreuinis Sed et pillei-

119쪽

hos nonnuIlia abstinere Pythagoricos, mutarchus in Synapoataeis dieit. 4. Pythagoram Vero ipsum, leuieelebre eat Euphorbum primo se fuisse dictitasse ita haec remotiora sunt his, quae Clearchua et Dieaearchua inemoriae tradiderunt, fuisse eum poste Pyrandram, deinde Callieleam, deinde feminam puIehra laete meretricem, ut nomen fruerit Alce. -

I. Si quis agrum suum passus fuerat sordeseere, eumque indiligenter curabat, ac neque araverat, neque u gaverat; sive quis arborem suam vineamque habuerat derelietui non id sine poena fuit; sed erat opus ensorium: ensoresque aerarium faciebant. 2. Item atquia eques Romanus equum habere graeilentum aut parum nitidum visus erat, impolitiae notabatur. Id verbum signiseat, quasi si tu dicas incuriae a. uiua rei utriusque aueloxitate sunt: et Μ. Cato id saepenumero ait atatua est.

I. Creditum hoc a plerisque eat et memoriae mand tum lachiae eum mἀxime dolaant, tum, si moduIia Ie ribua tibieenineinat, minui dolores. I. Ego nuperri me in Iibro Theophrasti aeriptum inveni, viperarum morsibus tibicinium, seite moduIateque adhinitum, mederi. Refert etiam fidem Democriti liber, qui inseribitur Περὶ λοιμων ἡ λοιμικων κακων 3. In quo docet plurimi hominum morbi medietnae fuisse ineentione tu hiarum. 4. Tanta prorsus eat amniis eorporihua hominum mentibusque, et propterea quoque vitii aut m delia animorum et comorum.

120쪽

merere e verbuque Mereti tribunorum, ore quos a Mumi- ἐδει provocorum est.

. . Cum Iibrum nonum ite Capitonis Coniectaneo rum legeremus, qui inseriptus est De iudiciis publicis, decretum tribunorum etauin est gravitatis antiquae plenum 2 propterea id meminimus idque ob hanc causam et in hanc sententiam scriptum est A. Hostilius Μancinus aedilis eurulis fuit. 3. Ismamiliae meretrie diem ad populum dixit, quod de tabulato eius noctu 1apide ictus esset, vulnusque ex eo Iapide ostendebat. 4. antilia ad tribunos plebis provocavit. 5. Apud eos dixit

eo nessatorem Μancinum ad aedes suas venisse eum si- hi fissi recipere non fuisse in aede sua; sed eum vi irrumperet, lapidibus depulsum. 6. Tribuni decreverunt, aedilem ex eo loco iure deiectum, quo eum venire cumeoronario non decuisset propterea, ne cum populo aedilis ageret, interceSserunt.

Defensa, eris a sententi ex historia Sauustii, quam inimici eius eum insertatione maligne reFrehendoremt.

I. Elegantia orationis SaΙIustii verborumque facundia et novandi studium cum multa prorsus invidia fuit, multique non mediocri ingenio viri conati sunt reprehendere pleraque et obtrectare: in quibus plura inscite aut maligne vellieant. onnul1a tamen videri possunt non indigna reprehensione quale illud in eatilinae ha-atoria repertum est, quod habeat eam speciem, quasi Ρα- Tum attente letum. 2. Verba Sallustii hae sunt Acm i quidem, tremeta Areudquaquam para&ri sequo star scriptorem et auctorem rerum, tamen inprimis rer--um videtur, res gestas seribere primum, quod σεαaietis exaequandre sunt dein, quod plerique, uree αεμια reprehenderis, maNrolenti et ny dia feta tant; bi do magna virtute atquealaria bonorum mσ-

라틴어 텍스트