장음표시 사용
121쪽
mores quae sibi quisquis casa factu putat, reequo an in aecisit suprωχα velutis ire pro fatili ea. 3. Proposuit, inquiunt, dieturum causas, quamobrem videatur esse arduum, res gestas acribere atque ibi non primit in euuaam, sed querelas dicit. 4. Non enim causa videri debet, cur historiae opus arduum sit, quod ii, qui legunt, aut inique interpretantur, quae scripta sunt, aut vernegae non credunt. 5. obnoxiam quippe et obiectam falaia existimationibus eam rem dicendani magis aiunt, quam arduam quia, quod arduum est, aut operia dissi- evitate eat arduum, non opinioni alienae erroribus.
Hae illi malivoli reprehensores leunt. 6. Sed r- iam Sallustiua non pro dissicili tantum, sed pro eo quoque ponit, quod Graeci δυσχερές aut i αλεπον appellant:
quod est tum dimelle, tum molestum quoque et incom-niodum et intractabile. Quorum verborum significatio a sententia Sallustii suprascripta non abhorret.
De noenbures quibus in re Varrone et Nisiclis contra sustia uiani sermonis consuetuirinem aeclinatis, utque inibi ια se
I. . Varronem et P. Nigidium, viros Romani generia doctissimos, comperimus non aliter elocuto esse et scripsinse, quam senuiuis et muta, et suctuis qui est patrius easus, ab eo, quod est senatus, domus, eis Mus hinc senσιui, domui, suetui, ceteraque bis consimilia pariter dixisse. 2. Terentii quoque eoni ei versus in libris veteribus itidem aeriptus est:
Eius renuis, vinor, eo a quae est emortus. a. Hane eorum auetoritatem quidam e veteribus gram- matteia ratione etiam firmare voluerunt, quod omnis dativus singularia litera finitum is non similia est geuilivi singularia, s liter addita genitivum in Iarein facit, ut Hir patris, duri dreeis, eaedi eaedis. q. Cum igitur, inquiunt, in easu dandi Atate senatia dieamus, en
rivus ex eo singularis ae/tatuis eat, ' non se retus .
122쪽
. Sed non omnes oncedunt, in casu dativo senstin ina-gia dicendum, quam enutu. 6. Sim Lucilius in eodem casu fetu et anu dicit, non istu et anm, in hiseo versibus: quod sumtum atque epulas letu pravonis honestos et alio in Ioeo: nu noee inquit. I. Virgilius quoquo in easu dandi aspectu dieit, non σι emi:
M in Georgicis: Quod ne eoneub iis Irol. 8. Catua etiam Caesar, gravia uetor linguae Latinae, in Anticatone Uniso, inquit, arroganti a superbiresque dominatuque item In Dolabellam aerioni III. mi iste quorum in aedibus freniostus posita et Aonori erant et ornatu. s. In Iibria quoque Analogicia omnia istiua-- modi sine aditera dicenda censet.
bis, neonia atque prs ei brarbrare utque inacie videntur, exemplis rationibusque prusculis diremeaeum.
I. Lucilii ex undecimo versu sunt: Se p das magno improbus obiissehat insuas, Lustrum iu eensore, mulum,nfelixque fuisse. Heiebat o litera producta multo legere audio, idque eo facere dieunt, ut ratio numeri salva sit. I. Idem
Et iam Misere in versus distum praeconis stibam
In hoc quoque prima Verbi praepositio ob eandem --aam producitur. I. Item quinto decimo: Ssbitet Aine humilem et sus retus posteriorem. subsieit, litera longa legunt, quia primam Fllabamhrevem sae in versu heroico non eonvenit. a. Item apud Plautum in Epidico eo syllabam produeiam Pronuntiant:
123쪽
ris nunc iam, o a te, Epidies, o pactam im utim
s. Apud Virgilium quoque tibiarit verbum produe plerisque audio: Et iam amaria Murus
Parva sub ingenti matris se subiicit umbra. s. Sed neque ob neque sti praepositione producendi habent naturam neque item eon nisi eum eam literae aequuntur, quae in verbis constituit et confecit secundum eam primae sunt, vel cum eliditur ex ea n litera: aieut Sallustiua Menori a inquit, coopertus. I. In iis autem, quae supra posui, et metrum esse integrum potest, et praepositiones latae possunt non barbare protendi aeeunda enim Iitera in his verbis per duo ii, non per unum aeribenda est. S. am verbum istud, ut au-pradietae particulae praepositae sunt, non risio est, sed
laeso, et praeteritum non icit, sed iecit idque ubi compositum est ex aditer is in s mutatur; leuti sit in ver-hla naias et Meipso atque ita vim onaonantia capit; et ideire ea syuaba produe tua latiusque paulo pronuntiata pri6rem yIlabam brevem esse non patitur, sed reddit eam positu longam proptereaque et numerus in vera et ratio in pronuntiatu mane s. Haec, quae di- Itinua, eo etiam eonducunt, ut, quod apud Virgilium in aerio vallum inventinua: Eripa me Aia, inolete, malis, aut tu mihi terram dictes: aie eas inaes, ut supra dixi, et seribendum et Iegendum sciamus nisi quis tam indocilia eat, ut in hoc quoque verbo, praepositionem metri ausa protendat. 10. Quaerimu igitur, in obicibus oditer qua ratione intendatur, eum id voeabulum faetum ait a verbo obicio, et nequaquam simile ait, quod a verho moveo, motus, litera
longa dieitur. l. quidem memini Sulpicium Apollinarem, virum praestanti literarum scientia, obiees et ob
emaea, itera eorrepta, dicere in Virgilio quoque sis eum lesere;
124쪽
Qua vi mreri sua tremeferen obiribus ruptis.12. Sed ita, ut diximus, i literam, quae in voeabulo quoque gemina esse debet, paulo uberius largiusque pronuntiabat. 3. Congruens igitur est, ut guoice etiam, quod perinde ut 6iees compositum est, u litera brevi diei oporteat. 4. Ennius in tragoedia, quae chilles inscribitur, subsees pro aere alio ponit, qui eoelo subiectuaeat, in his versibus; mer ego deam sublimes subsera, humidus ae ritum heri sonitu saevo et spiritu. 5. Plerosque omnea tamen legere audias u liter producta. Id ipsum autem verbum . Cato sub alia praepositione dicit, in oratione, quam De consulatu suo ha-huit: tremos, inquit, fert ventus ad priorem Pyrena rem, quos proties in reuum. Et Pacuvius item in Chryse: La promonιorium Ctii Vingua in anum proiicia.
De P. Afrisan superiore sume quae m ex an tibis, memoria, dignis mae.
I. Seipio Areteanus antiquior quanta virtutum gloria praestiterit, et quam fuerit altu animo atque magnificus, et qua sui eonaeientia subnixus, plurimis rebus, quae dixerit quaeque fecerit, declaratum est. 2. Ex quihua sunt haec duo exempIa elua fiduciae atque exsuperantiae ingentis. 3. Cum Μ. Naevius tribunus plebei aeeusaret eum ad populum, dicereique, accepkse a rege Antiocho Pecuniam, ut eonditionibus gratiosi a mollibus pax eum eo populi Romani nomine fieret et quaedam item alia erimini daret indigna tali viro tum Seipio pauea praefatus, quae dignitas vitae suae atque gloria postulabat: nemoria, inquit, Quirites, repeto, ἀμ- esse Ao ernum, quo Hannibalem Poenivm imperis nostro inmisias rem mctos prosli vita in terr Afriere preeemque et vietoriam vobis vari insperabilem; non Quia simus M
125쪽
versum asos ingrati: t eugem reunquamus nebulonem hunc eamus nunc protinus Iovi Optim maximo gratu a
tum. 4. Id cum dixisset, avertit, et ire ad Capitoliuin epit. 5. Tum concio universa, quae ad aententiam de Scipione ferendam convenerat, relieto tribuno, Scipio-aem in Capitolium comitata, atque inde ad aedes eius eum laetitia et gratuIatione sollemni proseeuta eat. 6. Fertur etiam oratio, quae videtur habita eo die a Seiapione et, qui dicunt eam non veram, non eunt infitia quin haec quidem verba fuerint, quae dixi, Scipionia. I. Item 1iud est factum eius praeeIarum. Poeti1ius quia dant, tribunus plebei, a Mareo, ut aiunt, Catone, inimi..eo Scipionis, omparatua in eum atque immissus deald xabat in aenatu instantissime, ut pecuniae Antiochena praedaeque, quae eo in beIlo capta erat, rationem re deret. 8. Fuerat enim L. Scipioni Aaiatico, fratri suo, imperatori, in ea provincia Iegatus. 9. Ibi Scipio ex- aurgit, et, prolato e sinu togae Iibro, rationes in eo aeriptas esse dixit ninis pecuniae omnisque praedae: I0.aIIatum, ut palam recitaretur et ad aerarium deferretur. II. Sed enim id iam non faciam, inquit, nee nie ipseam ciain contumelia. 2. Eumque librum statim oram discidit suis mauibus et concerpsit, aegre Passus, quod, cui alua imperii ac reipublicae aecepta ferri debere,. Tatiouein pecuniae praedaticiae posceretur.
Quia M. Varro in Logistorico seripserit si mo aerancio istupuerorann in ubivvia
I. Pueroa impubere comperium est, a Plurimo eth minioque somno uterentur, hebetiores fieri, ad veternimaque aut eluci tarditatem eorporaque eorum impro--ra fieri, minuaque adolescere. 2. Idem plerique alii medicorum philosophorumque, et . Varro tu Logisto-
Tico scripsit, qui inseriptus est Cato, aut de Iiberis euu
126쪽
I. Inter censorias severitate tria haec exempla in ii-teris sunt castigatissimae disciplinae. I. Unum es h Iuscemodi Censor agebat de uxoribus olemne iugi Tandum a Verba erant ita oncepta ET TU ET
Qui iurabat, avulator quidam et canicula et nimis ridi- eularius fuit. 4. Ia Ioeum esse sibi loci dieetidi ratus, eum ita, uti mos erat, censor dixisset: ET TU EX
5. Habes equidem, inquit, rexorem, ea non hereis ex σπειρέ ω aententia. . Tum ensor eum, quod intempestive Iaaeivisset, in aerarios retulit eausamque hane loei Murrilia apud se diet subseripsit. I. uera severita eiusdem sectae disciplinaeque eat. 8. Deliber eum ea de nota eius, qui ad censores ab amico advocatus est, et in iure stans, elare nimia ae onore Oaeitavit: atque inibi, prope ut Ieeteretur fuit, tanquam ilIua indicium vagi animi foret et alucinantia, et fluxae atquaaperiae securitatis. s. Sed cum ille deiurasset, inviti stimum sese ae repugnantem oscitatione victum, teneriaque eo vitio, quod oscedo appeIIatur, tum notae iam deatinatae exemptus est. 10. P. Scipio Africanus, Pauli F., utramque hiatoriam posuit in oratione, quam dixit in ensura, eum n maiorum mores populum hortaretur. II. Item aliud refert Sabinus Maurius in septimo Μemoriali severe factum Censores, inquit, P. Gipio masea et M. Popimus euare spuitum enaum refrene, equum nimis trigosum et mαι Arebitum, sed equitem itis uberrimum et habuissimum inerunt. Et eur, προμπι, ιαεst, ut tu sis, gurem visus, eaeratior Quoniam ineuit,
127쪽
que apud veterea ervi eo nomine fuerunt. a. aeeianua quoque ille eomoediarum poeta inelytua servus fuit: et propterea nomen habuit Statius. Sed postea veraum
est quasi in eognomentum, appellatusque Lati Caecilius
Musonium philosophum solitum dicere neeepimus: Cum philosophus, inquit, hortatur monet, suadet, hiu gat, aliudve quid diaeiplinarum disserit, tum, qui audiunt, si de summo et soluto peetore obvia vulgatasqua aude effutiunt, at Iamitant etiam, si gestiunt si, eum eius festivitatibus, si modulis verborum, si quibusdam quasi frequentamentia orationis moventur, exagia tantur, et geatiunt tum aetas, et qui diei et qui audiunt atra esse neque illi philosophum Ioqui, sed lihiei-nem ennere. a. nimus fenim, inquit, audientia phi- Maophum, si, quae dieuntur utilia ae salubria sunt, et errorum atque vitiorum medicina ferunt, laxamentum atque otium prolixe proruaeque laudandi non habet. 3. Quisquis ille est, qui audit, nisi ille est plane depe ditus, inter ipsam philosophi orationem et perhorre-aeat neeesse est, et pudeat taeitus, et poeniteat, et gaudeat, et admiretur 4 vario adeo vultus disparileaque aenaua gerat perinde ut eum eonaeientiamque elua Niseerit utrarumque animi partium aut aineerarum aut aegrarum philosophi pertractatio. 5. Praeterea dieebat, inagnam laudem non abellae ab admiratione admirati
128쪽
nem auteis, quae maxima est, non parere verba, sed si-Ientium. 6. Idcirco, inquit, poetarum sapientissimus auditores illos Ulixi, labores suos illustrissime narrnntia, ubi Is quendi finis factus, non exsultare nec strepere nec vociferari facit, sed consiIuisse universos dicit, quasi attonitos et obstupidos, delenimentis aurium ad origines usque Vocis permanantibus. t. φατ' o δ αρα παντες ακὴν ἐγενοντο σιωπῆ' κηληθμο δ εσχοντο κατα μεγαρα κιοεντα.I
I. Equus Alexandri regis et capite et nomine Bucephalus fuit. 2. Emtum Chares scripsit talentis tredecim, et regi Philippo donatum aeria nostri summa est aesierita trecenta duodecim. 3. Super hoc equo dignum memoria visum, quod, ubi ornatus erat armatuaque alproeliuiis, haud unquam inscendi sese ab aIlo nia a rege passu sit. 4. Id etiam de isto equo memoratum est: quod, iam in eo insidens Alexander, bello Indico, et facinora faciens fortia, in hostium euneum non satia ibi providens immisisset, conieetiaque undique in Alexa drum telis, vulneribus alte in cervice atque in latere
equus perso sau est moribundus tamen ac prope iam exsanguis e mediis hostibus regem vivacissimo cura r tuIit atque, ubi eunt extra tela extulerat, Ilico concidit et domini laui superstitis securua, quasi cum sensus humani solatio animam exspiravit. 5. Tuin rex Alexander, parta eius belli victoria, oppidulii in iisde in I eis condidit, idque ob equi honores Bucephalon appetatavit.
1. Protagoram, virum in iudiis doctrinarum egrenum, cuius nomen Plato libro illi suo inelyto inaerii sit, adoleacentem aiunt, victus quaerendi gratia, in meruestem
129쪽
miasum, eeturasque onerum corpore suo laetitavisse.
a. Quod genus Graeci ἀχθοφόρους vocant Latine aiulos appellamus. 3. Ia de proximo rure in Abderam oppidum euius popularia fuit, audices ligni plurimos funiculo brevi eireumdatos portabat. . Tum forte Demo-eritu a civitatis eiusdem eivia, homo ante alios virtutia et philosophiae gratia venerandus, cum egrederetur extra urbem, videt eum eum illo genere oneris tam impedito ac tam ineohibili faeile atque expedite incedentem: e prope neeedit, et iuneturam posituramque ligni, scite periteque metam eonsidaerat, petitque, ut paululum aequieaeat. 5. Quod ubi Protagoras, uti erat petitum, feeit atque itidem Democritu acervum illum et quasi or- hem caudicum, brevi vinculo comprehensum, ratione quadam quasi geometrica librari eontinerique animadvertit interrogavit, quis id lignum ita eomposuisset et eum ille a se compositum dixisset, desideravit, uti solveret, ac denuo in modum eundem ollocaret. s. t postquam ille solvit a similiter composuit: tum Demo-eritus, animi aetem sollertiamque hominis non doeti d miratus: sis Ieaeens, inquit, eum ingenium bene
eiendi Areheres, anni maior meritorreque, quae e re me-
eum possis abduxitque eum statim, secumque habuit, et sumtum ministravit, et philosophias docuit, et esse eum feeit, quantua postea fuit. I. Is tamen Protagoras insincerus quidem philosophus, sed acerrimus sophist rum fuit pecuniam quippe ingentem cum a discipulisaeeiperet annuam, ponicebatur se id docere, quanam ver borum industria caua infirmior seret fortior quam rein Graece ita dieebat: τον ἡττω λογον κρείττω ποιεῖν.
I. Apud Sigillaria sorte in libraria ego et Iulius PauIus poeta, vir memoria nostra doctissimus, consedernis
inua atque ibi expositi erant Fabii annalea bonae ti
130쪽
que sincerae vetustatis libri, quos ,enditor sine inendis esse contendebat. 2. Grammatieua autem quispiam de nobilioribus, ab emtore ad apeetandos libro adhibitus, reperisse unum in Ithro mendum di bat; sed eontra librarius in quodvis piggua vocabat, si in una uspiam Iiter delietum esset. . Ostendebat grammaticu ita aeriaptam in libro quarto seu roster tum pr-- - νωμαIter eonsu oetus est, Noe/οωerimo anno, postgus Romrem Galli ceperunt. . Non, inquit, Moetvicesimmae duo Meesimo mihi oportuit. 5. Raei evem eat οem es mos Ito quoque Ioeo hie ita aeripsit mr tuus est anno auorari rimo Rax fuit annos viginti t
I. In libris veterum Memoriarum scriptum eat, Hanni- Iem Carthaginiensem apud regem Antioehum faceti aiine avulatum esse. I. Ea eavivatio huiuaeemodi fuit. Ostendebat ei Antioe a in campo eopia ingentis, quaa hellum popuIo Romano faetum eomparaverat: eonve labatque exercitum insignibu argenteis et aureis sto Tentem. 3. Indueehat etiam eurru eum falcibus, et ele- Phantos eum turribus, equitatumque frenis, ephippiis, monilibus, phaleris praesuinentem. . Atque ibi rex, contemplatione tanti ae tam ornati exercitus gloriabundus, Hanniba1em apicit, et: Maane, inquit, conferri P ase, ac antis esse credia Romania haec omnia 3 5. Tum Poenus, eludens ignaviam imbe11iamque militum eius pretiose armatorum Satis Iane, inquit, satis esse credo Romania hae omnia, etiama avariis Lllunt. 6. Nihil prorsum neque tam lepide neque t- aeerbe diei potest. I. Rex de numero exercitus aut ae de aequipi R-tione aestimanda quaesierat reapondit Hanniba do