장음표시 사용
111쪽
ceat occidere: ex duobus geminis fratribus similibus alter exulabat: Datrem eius quidam tamquam exulem oecidit: reus est caedis.' Hic euiuise dieit errore feciASB. Casu quem ad modum siti Dum venator hastam in seram misit. in hominem incidit: eo vulnere periit: reus sit caedis. Hic enim se dicit , non voluntate, Sed casu secisse. Necessitate quem ad modum fit 3 Orator captus ab hostibus Iaudemporum scripsit, iubentibus his. et publice recitavit: gratuito dimissus est: ad suos reversus laesae rei publicae accusatur. IIic enim se disit non
voluntate . sed necessitate secisse. io
Oblivione quem ad modum sit ' Sacerdos omnibus kalendis sacrum non fecit: petitur ad poenam. IIic enim aliter delandi non potest, nisi memoria sibi adlegaverit excidisse. Deprecativa venia quem ad modum siti cum iam nulla potest esse defensio. sed eum, cui liceat ignoscere, tantummodo deprecamur. quoniam is negare non poSsumus nos voluntate secisse id, propter quod arguimur. l7. Negotialis status quot modis sit' principalibus duobus: inscripto et extra seriptum. In scripto quot modis siti tribus: simplici. coniuncto. Conparativo.
Simplex quem ad modum siti cum una lex simplex est, ut: sertur mrogatio ut honores veneaut . Coniunctus quem ad modum sit ' cum duae leges vel plures seruntur, ut: in aerarii inopia sertur rogatio, ut honores veneant et ut nova vectigalia instituantur. i Conparativus in scripto Ilieni ad modum sit eum ita leges feruntur. 15 ut per comparationem quaerendum sit, quae potius conprobanda videatur. ut: in aerarii inopia alius seri legem ut honoreS veneant, alius ut nova vectigalia instititantur: quaeritur quae potior Sil. Extra scriptum quot modis sit 3 duobus. simplici et conparativo. Simplex quot modis si ' quattuor: iniectione qualitatum, particula iuris, qlian-: olitate numeri, cum causae redduntur mortis voluntariae. lI similibus Om. II exolabat D 2 tanqtiam L, 4 easum I uenator BEFruenatur DPDς b in hominem. ii eunt mei: hominem occidi i ς si est ri dieii se vς si laeisse Om. B quomodo ης laiidem BPs: laudes Di )ς 8 iuuentibus DP dimissus est ad suos. reuersus B s dieit se ους it ealendis m 2 memoria BD: memoriam P 14 cum iam It eum I I ς ulla P tb eum EF: eum ADP, sed eum v post ignoscere habet: forL sed cuin eum quoniam BD: qui a P in nos II, ut ι xius Inst. orat. I, 94 conieci : non DPE Greeisse om. B id BD: sed P II quemadmodum stir priticipaliter duobus modis P duobus principalibus duobus B in scripto: quem Sumicius Victor se. 46I
negotialem legalem, extra scriptuin, quem negotionalem rationalem voca . Capp.
1ου et om. P scribtum D In scripto quemadmodum sit. M. Cum lex sertur aliqua ust rogatio. U. Id quot modis sit B coniunctivo ς 20 ut om. P 21 ratio P Simplex cum una lex sertur I reliquis om. 22 coniuneto DP: coniunctum nosv om. ης 26 per comparationem ΠΕF: pro conparatione DPs coinproliniadn quae potior sil J proin tida siue sententia siue canon. ut iii ea nonibus diuersis diuersas sentetulas npproi amus II 29 quot modis mei: quemadmodum ς inlexilone P
112쪽
l8. Iniectionem qualitatum quid Graeci vocant' ἐπιβολην ποιοτήτων. Quid est iniectio qualitatum' cum qualitas qualitati supernascitur. Iniectio qualitatum quot modis siti quinque: lege, rogatione, testamento, pacto, edicto vel praeconio. 5 Lege quem ad modum sit 3 Rapta rapioris mortem aut indotatas nu- ptias optet. Bapuit et profugit: dedit eam paler marito alii, reversum raptorem vult pater producere ad magistratum: ille contradicit. Quo modo hic supernascitur qualitaS qualitati' quoniam, quae antea rapta erat, hodie
10 Rogatione quem ad modum sit' 'Vir fortis petit praemium nutitias uxoris alienae, necepit: prima nocte exanimatam priori marito reddidit: cum aput illum convaluisset, repetit eam vir sortis: viro sorti contra dicit prior maritus.' Quo modo hic supernascitur qualitas qualitati' quoniam, quam reddidit quasi mortuam, repetit quasi vivam. la Testamento quem ad modum sit 3 Decedens testamento iussit, ut filia sua tutoris filio nuberet: reddita tutela tutoris filius pelit eam in matrimonium: illa contra dicit. Quo modo hic supernascitur qualitas qualitati' quoniam iussa est tutoris silio nubere et ille iam tutoris filius esse desiit. Pacto quem ad modum sit ' Pactus est daturum se in matrimonium 70 filiam medico, si eam ad sanitatem perduceret: perduxit ad sanitatem: inter moras rapia eSt ab alio, et secundum legem raptarum puella indotatas nuptias elegit: petit medicus ex pacto nuptias, contra dicit puellae pater. 0uo modo hic qualitas qualitati supernascitur' quoniam cuius virginis pactus est nuptias, ea iam nupta eSt. Edicto vel praeconio quem ad modum sit ' Cuiusdam servus fugerat: libello proposito vel per praeconem nuntians dixit daturum se denarios mille ei. qui ad se servum perduxisset: quidam perduxit, perductus in libertatem adsertus est et liber pronuntiatus: pelit ille mille denarios, contra dicit qui dominus fuerat.' Uuo modo hic supernascitur qualitas qualitati ldo quoniam ille, pro quo pronussi mille denarii erant, qui servus fuerat, liber
l9. I articula i uris quae est' cum ali tua postulatio est. Haec Species quot modis sit' tribus: cum res pecuniaria eSt, cum ius in posterum
1 ε PlbovLIN ΠοiωTimore εΠHιOAΗΝΠ oloris Toc D, epibolin polotitos I , ελιβολιν ποιοτήτων v. ἐπιβολὴν ποιοτητος ς 5 - η l .ege quomodo liic Om. Bb raptor rapuit Eb': immo supplendum est aliquis T magg. D PF, magistratus F8 rapiniaerat P l0 Rogatione ut quam reddit quasi mortuam reliquis om. Brogatione: i. e. occasione tilicuius yclitionis, quod το κατ' αἴτησιν apud Hermogenem appellatur.' Capp. petiit malim 11 nccepit DPEUM. om. ς 12 uiro si contra
dicitJ . u. f. c. d. I f : uiro forii delendum uiuetur l3 mariti P Ib filiam suam DP 16 nubero P 18 desii P 1s matrimonio siliu P 20 perduxit. Inter moras B 2l per legem B 22 et contra dicit B puellae pater BD: pater puellae P 23 Quo modo - qualitati nos: qualis qualitati B, om. reli. et .super- nascitur - nupta est B: Om. reli. et g 2b Cuiusdam B: cuius DPς 26 promisit daturn m B 27 soratum suum ad se B 29 suit B 30 promissi mille d.. erant DPr promissi sunt mille d. B, mille d. promissi fuerant et 33 res pecunia
113쪽
fit. cii in de modo poenae agitiar. IIi sunt tituli controversiarum, qui κατατο πλεῖστον negotialem flatum ostendunt.Jnes pecuniaria quem ad modum est' Deposuit apud amicum ceriam si umetiti mensuram et ait quanti emisset. Eo absente ille duplo vendidit pretio, reverso osseri sei simplam pecuniam: ille exigit duplam. l stus in posteri in quem ad modum iit' cum ex praesenti iudicio ius constituitur. quod postea sit observandum. Da exemplum. Orba proximo nubat, vel, si eam noluerit in matrimonium deducere, det decem milia. Indicenti sibi orbae prox inuis dedit decem milia: indicit illi alia nuptias, et contia dicit. Ex hoc enim iudicio incipiet institui ius. utrum in uni orbae an omnibus Sit Oh noxius proximus. De modo poenae cum quaeritur. quem ad modum invenimus Qui causas mortis praestiterit, capite puniatur': et raptor raptae det decem milia. I uollam. caoci patris ducem. rapuit: ille praecipitio obiit: politur ad poenam et os fert decem milia. ' Hic enim iptaeritur ipia poena adfici 15 debeat. 20. Tituli controversiarum. qui κατὰ τι πλεῖστον negotialem statumesticiunt, qui sunt' cum tribuni appellantur de iniusto supplicio, cum ah dicatio est. eum praemii petilio est. Da exemplum, quem ad modum tribuni appellantur. 'Servus mere- miricem dominam amat : vult illum cruci figere: appellat tribunos de iniusto supplicio. Quid abdicatior Amicos non habet et abdicatur. Cum praemii petilio est. quem ad modum sit Vir sortis petat praemium: rusticus sortiter socii, petit praemii nomine ne Oveg immolentur.' ra Uuantitas numeri. quam tertiam speciem esse diximus negotialis extra Scriptum, quem ad modum ill ' cum quantitas sine ulla conparatione traetatur. Da exemplum. Tyrannicida praemium petat: duos tyrannos occidit: pelit duo praemia. et contra dicitur.' Hic enim quaeritur per quantitatem sine ulla conparatione, tyranni lex illa unius fuerit an duorum. 300uarta species extra seriptum n gotialis status quae est' cum causae redduntur mortiμ voluntariae, ut: eunuchus amat. reddit eausas voluntariae mortis.'2l. Coii parativa species extra scriptum quot modis sit' quattuor, cum divinatio est, cum qualitatum conparatio est, cum quantitatum, cum duarum qualitatum.1 poeita P hii D, eum B: nox haec inclusimus: es infra v. II 2 ΠΑicrox 2, 3 qtest haec usque ad p. 26 om. I b exegit D pr. m. , exit P G ex om. T da exemplum. orba DPr ut est orba v, Da exemplum. Est orba, proximo nubat
21 illum DPEF: illum tribuniis v. illum dominus ς 23 abdicatur se. a patre silius 26 speciem Om. II essse diximus BD: diximus esse P 27 saribtii in D, serimi II au unius L an duorum ΕΚ: una t. an duae DPs at scriptum v: scripti ID. seri piis P 32 uolumiariae D utroque loco ab est post eonpar.) Om. B30 duarum ipiatilitatum B
114쪽
Quae est divinatior cum de idoneo accusatore quaestio est, id est cum duo i vel plures accusationem sibi vindicant. Da exemplum. 0ui habebat silium et uxorem, meretricem diligebat: vult filius patrem accusare
dementiae, uxor malae tractationis.' Hic enim quaeritur, ituis magis ac-5 cusare debeat. Qualitatum conparatio quae est 3 cum personae conparantur:
lui plus rei publieae praestiterit, petat praemium: contendunt medicus et
Quantitatum conparatio quae est' quando facta conparantur et quaeritur quantum hoc vel illut sit. Quot modis sit quantitatum conparatio' duobus, cuin aut res conparantur aut numeri. Res quem ad modum conparantur I ut: qui plus rei publicae praestiterit, petat praemium. Alter hostes ab obsidione reppulit, alter hostium civitatem cepit: contendunt de praemio. Hic enim res gelo sine eorum conparantur. Numeri quem ad modum conparantur' ut: in iudicio septem iudices sedeant, et eorum sententia probetur, quam plures dixerint: reum tres iudices capite damnandum iudicaverunt, duo exilio. duo absolverunt. Quaeritur quorum potior sit sententia, trium iudicum, qui capite damnarunt, an quattuor, qui non capite damnarunt. 20 Duarum qualitatum conparatio quae est' cum personae simul et res conparantur. Da exemplum. ut: lapii plus rei publicae praestiterit. petat praemium: in civitatis seditione orator in senatu concordiam suasit, philosophus aput populum: contendunt de praemio. Ilic enim et personae conparantur, philosophi et oratoris, et sacta eorum, quod alter in Senatu suaserit, alter ad populum. 22. Legales status quot sunt' secundum Hermagoran quattuor: scriptum et VoluntaS, leges contrariae, ambiguitas, collectio. Accedit ad hos et translatio, quae tantum legalis est, et desinitio, quam etiam legalem accipimus secundum M. Tullium. M Τranslatio quot modis siti quattuor: a persona, a re, a tempore,
A persona quot modis sit' duobus, rei et accusatoris. A persona ac-20 Λuci. ad ΙIerenn. I, o. II sq. 4 uxor D addua 1 aup. lin. malae Eve male Dre; malo - tractationis ed. Capp. per vepεν 12 numeri Bu: numerus DP 13 praemium petaι P hostestes II repulit os tu et eorum Om. B IT dixeriut BD: dixerunt I , Om. ed. Capp. 18 sent. sit is damnauerunt P utroque loeo 22 in senatui eoncordias 23 filosophus et tum filosophi D 26 ermagoran P, Hermagoram quattuor: Lestales illi alatus aperte satis declaramur in Disseat. lib. I, tu. I S. II, ubi de συλλογισμωμollectione', II et 2S, ubi de ἀντινομί' legibus contrariis) II sq. , ubi de καὶ διανοία scripto et voluntalo I9, ubi de ἀμφιβολί' sambiguitato. Capp. 27 scribtum D ei om. B aeeidit BDPs 28 ei om. B 3I post a loco sic pergit B: Apersona accusatoris quem ad modum praescribimus Δ .. Δ A persona duobus modis sit. Μ Rei et aecusatoris. ut quemadmodum praescribimus. cum aduersario postea agere concedimus p. 98, 1T . Ac pertinet abbreviatis et confusio lectionum usque iad p. 93, 23 32 a persona accus. qucrin ad n . praeseribimus nos v. leci. in B):
115쪽
eusatoris quem ad modum praescribimus' ut Si infamem negemus agere P0SSe. A persona eius qui reus est' ut si negemus posse accusari virum sortem. A re quo modo praescribimus' ut: Viliis adversus patrem ne sit actio Anisi dementiae: filius vult accusare patrem adsectatae dominationis. ille Praescribit. Λ tempore quem ad modum praescribimust duplici modo, si aut olini eum agere i potuisse dicamus, nunc agere non posse: aut si nunc non posse contendamus, postea vero posse dicamus. tu Olim potuisse, sed nunc non posse. quem ad modum' ut: pupillusne agat cum tutore post acceptam tutelam nisi intra quinquennium: pupillus aecepta tutela nomen militiae dedit. post quinquennium dimissus vult agere cum tutore: ille praescribit.' Tutor enim dicit olim illum agere potuisse, sed nunc n0n posse. 5 Quem ad modum praescribimus, cum adversarium postea agere POMe. nunc vero non posse contendimus i Ι'upillus ne agat cum tutore nisi post acceptam tutelam: pupillus amat meretricem, petit de lutore ut eam sibi redimat, non redimentem accusat male gestae tutelae: ille praeseribit. Hic enim tutor dicit eum nondum accepisse tutelam et ideo nondum agere di
A loco quem ad modum praescribimus' cum adversarium dicimus alibi agere posse. non ibi, ubi intenderit causam: ut si dicamus, non lio mae, sed in provincia eum agere debere, non aput praetorem, sed aput
consulem. 25Α modo non praescribimus, sicut aput Marcomannum habemus' praeseribimus, sed hoc idem accipimus, modum, quod et rem. Uuid interest inter praescriptionem et translationem' quod praescriptio excludit actionem, translatio autem dissert. Translatio quot modis sit' principalibus duobus: per qualitatem, ut Msupra, et per quantitatem, ut Si dicamus: non potest adversus tot agi vel de tot rebus vel et nunc et postea et lite et alibi. Praescriptioni quot modis occurrimus' quattuor: αντισαραγραφῆ, in sitiatione, desinitione, iuris ratiocinatione.
quemadmodum praescribimus' perser. m DP, Quemadmodum proscribimus a re v, Uuemadmodum praescribimus a persona accusatoris 1 infame D 3 est om. P5 eι 16 perscribimus P, uem I et D perscribit 5 filius P 9 eumJ eum Paut si nune non posse cim. P I 2 tutela II IT eontendamus νς negat D Is tutilao D 2 I debere BDP: posse EFf 20 marcum mannum P27 hoo idem DP: idem ους modum accipimus id quod et rem B) 28 praeseripti ol Aliud diserimen assignat Sulpitius Victor p. 233J.' Capp. 29 exeludit NII: coneludit P 31 ei ovi. P per om. B dieamus BD: dieas P tot agi vel de tot rebus uel et nunc et postea et Ilio et alibi B: tot atque id id om. EU tot rebus utilitatis et postea DPQνς, quae depravata videntur ex lectione: tot agi uel de tot rebus uel ibi et alibi, nunc et postea 33 n rimaPari aipu B, a ri larvail in D, B T Πalrpnq,in P, παραγραφst, ἀντιπαρπγρατη is, quae foeda interpolatio iam in EF invenitur; nam παραγραφή nisu aliud est nisi ipsa praeseriptio siue eaeeptio iust-
116쪽
23. Scripti et voluntatis status quot modis sit' duobus, eum aut prima pars scripto nititur, secunda voluntate: aut eum utra ine pars omisso scripto sola voluntate contendit. Cum prima pars scripto nititur. secunda voluntate, iliaem ad modum 'b ut: peregrinus si muros ascenderit, capite plectatur: peregrinus muros ascendit. hostes pulsavit, petitur ad poenam: contra dicit. Utraque pars omisso scripto quem ad modum sola voluntate contendit' Decedens cavit tegi amento, ut uxor sua decem milia acciperet, Si alii non nuberet: Post annum peperit, repetunt ab ea heredes decem milia: 1ο illa contra dicit. Ille enim utraque pars de testatoris voluntate contendit. Leges contrariae quot modis siunt' duobus, eum duae leges contrariae tractantur ex singulis partibus, aut cum una lex duplex est et eius sibi singulas partes ad ver sarii vindieani. quem ad modum sit. cum una lex est, sed diversae sunt agentium voluntates. Quare hunc modum nouis recepimus' quoniam nulla hic iuris conparatio est, sed sola praemiorum petitio, quae ad negotialem pertinet Alatum: et ituta tunc est status legum
contrariarum. cum altera lex necesse est pereat.
24. Ambiguitas quot modis sit' quinque: per discretum sive indiscretum modo obscuro, per homonymiam, per distinctionem, per abun-redantiam, per deficientiam. Per discretum et in liscretulia quem ad modum sty ut: meretrices sianeillas habuerint, publicae sint: meretrices habent ancillas: quaestio est, quae debeant publicari, meretrices an ancillae earum an utraeque. Per homonymian quem ad modum' ut 'legavit testamento amico suo is discum: heres Osfert vas vitreum, ille petit argenteum. Per distinctionem quem ad modum' ut: quidam duos amicos habebat. alterum nomine Laesium. alterum Milesium; lestamento ita cavit: amicus meus heres esto milest: contendunt de hereditate Laesius et Milesius. Per abundantiam quem ad modum' ut: meretrix aurata veste netiatione B: mn DPEFυς 4 Cum prima contendit v. τὶ om. B perscripto D, per seriplum EF li murum ς utroque loco 6 propulsauit m con- ira dieii J e. d. DP T sola voluntate quemadmodum P contendit I ut υς 10 eontra dieit om. P. e. d. D sup. lin. 13 quemadmodum fit - uoluntates Brom. resi. et σὲ quaedum praeterea deesse manifestum eει 14 quare pereatom. Γ recepimus DE: reeipimus 'oς 18 Amphibologia id est ambiguitas BIs omotiymiam DP, omonomiam B 20 per deficiemiam fis: om. DP 22 meritrices B, meretrieea - - publieari o D, sed suppleta sunt in mam. habent ancillas BD: an illas habent P 23 publieari id ost decipi. utrum meritrices Nearum BD: om. P utraeque BP: utraque D 24 omonymian B, omonimian B, omonymiam P quomodo ni Pu, quemadmodum sit cim. B discum suo amicovs 26 quomodo Po, om. B quidam ν: quid Di, qui BL P 27 alterum nomine laesium flestum D in alterum milesium BD sed alterum milesium D in marg. : alterum laesium reliquis Oia. P, Iterum nomine Milesium, alterum Leatum m te-atamenta P eatiit B: eauit ui DP 28 milest B: milesii DP laesius Est ilesius Det 2s quomodo P, om. Γ meritriat B
117쪽
-' utatur: si usa suerit, publicetur. Meretrix aurata veste usa est; quaeStio
est quae debeat publicari, ipsa au vestis eius.' Quo modo hic per abundantiam sit ambiguitas' quoniam si tollas ne utatur', ita legem ponas meretrix aurata veste si usa suerit, publicetur , incipiet publicatio ad meretricem pertinere. 5Per delicientiam quem ad modum y Τestamento ita ea vit: ab herede meo dari volo amico meo decem vasa argenti, quae elegerit: quaeStio eSt, quis debeat eligere. 25. Collectivus status qui est' cum ex F cripto colligimus ad id, quod Scriptum non est, ut perinde esse doceamus, ac Si scriptum fuisset. 10 Collectio quot modis sit' quinque: a simili, a consequenti, a Contrario, a maiore ad minus, a minore ad maius.
A simili quem ad modum' ut 'qui patrem pulsaverit, manus perdat:
matrem pulsavit et petitur ad poenam. Α consequenti quem ad modum y Adulteros deprehensos liceat ex- ibcaecare: in adulterio deprehensus cum excaecatuS eSSet et perductus esset postea a paraSito Suo in adulterium, maritus, cum eoS invenisset, paraSitum excaecavit: parasitus de eo repetit talionem: contra dicit maritus. Hic enim collectio sit huiusmodi, quoniam maritus dicit consequenS eSSeut eius oculi erueruntur, ituo ministi O adulterium DSt commisSum. Λ contrario ipiem ad modum' 'Desertor capite .lilectatur: quidam
fortiter secit, vult petere praemium, et couli a dicitur.' lA inaiore ad minus quem ad modum y Exulem intra fines deprehensum liceat occidere: quidam exulem intra sines deprehensum verberavit. et accusatur quod contra legirs secerit. 25Λ minore ad maius quem ad modum sit ' Qui commilitonem in acie protexerit, petat praemium: imperatorem protexit, vult petere praemium, et contra dicitur.
26. Desinitio legalis quem ad modum siti cum petitio ex lege
descendens verbis est desinieuda, id est, cum verbum in lege positum desinitur. Da exemplum. Qui navem in periculo poSitam rexerit, eiuS navis sit cum onere': et qui navem reliquerit, is navem et onus amittat. Gubernator et mercator naufragum receperunt: orta tempestale gubernator in scapham transiliit et funibus, quoad potuit, navi opitulatus eSt: merca-
I iueretrix hic Bi aurata B: aurea DPς 2 Quo modo eligere v. S om. B 3 sit om. P et ita Aldina 4 meretricem Pr meretrices DEFugo quomodo νς 9 quis vς collegimus D pr. m. ad id BDP . ad id Eo 10 scriptum esset B Ila coiisequellii a simili v. IJ Om. PI 2 maiori g 13 A simili quaestionem p. Io I, 4 Om. B I3 et Ib quomodo P ut si testamento ita cauit ilocauit P) ui DPEFu manum P 14 et II: Om. PEFς IT cum eos maritus P 18 tallionem DP 2I quidam DP: quidam desertor EF, deserior quidam vς 23 A mitiori vς quomodo Pu24 lieeat deprehensum Om. DP ueruerauit II, nenerauit P 26 A minorius quemadmodum sit II: quomodo Puς qui Om. P conmilitonem P 29 ex Jhaec P 31 et 32 navim 3I in om. P 32 sit nauis og 33 naulasgum ς:naufragium DPv 34 se hapham D quod ad D
118쪽
ior in gladium incit hitit nec potitit mori. naufragus ad gubernaculum s dit. Sedata tempestate pervenerunt: contendunt de naui ei onere. Dupinad modum hic definitio legalis est' quoniam quaeritur, quid sit navem regere et quid relinquere, quae verba in lege posita petitionis laetulit qliae-s stionem.
27. Status ubi invenitur' in eo quod probamus, aut in eo ex quo probamus: secundum Tlieodoriim in eo ex quo probamus. secundum Hermagoran et plurimos in eo quod probamus. Nam ex 'trio probamus, argu mentum continet et non potest videri ibi esso status. quando non id sub in scriptum est. sed in id quod prohandum est. Cedo exemplum. Ut, eum causa est pro Milone: nam quod ibi prohatur. relatio est: P. Clodius mernit occidi : ex quo prohamus autern . conio tura est: insidias enim sererat. Cum plures status inveneri mug. quem ad modum eligomus principalem' primo quaeremus. quiis cuius in locis sit divisionis: nam isti alterum is in se habuerit, is serit principalis: qui vero in locis divisionis suerit allerius. quasi membrum eius iudicanduin . Qui in locis fuerit alterius. ipse quoque praeceptis suis, id est locis suis dividetur' non semper, sed quando vim habuerit incidentis. 28. Qui est incidens status' qui coniti ni at principalem. Incidens ro locis suis semper impletur' semper, iluoniam necesse est impleri eum, qui servit et operatur Et vires suas subministrat principali. Si neuter in alterius locis sueri l. quid sariemus' quaeremus. quis cui serviat: nam qui servierit. is erit inridens: qui vero dominabitur. is erit
princiliatis. leta Si neuter alteri servierit . quem iudicabimiis principalem' utrumque. IIuiusmodi controversia quid vocatur' conplexiva. Cur ita ' quoniam duos in se vel plures conplectitur Status. IIas ergo, id est conplexivas, quem ad modum dividemus 3 linito uno statu ad alium veniemus. ita tamen. ut quaeramus quem primo tractemus. ω id est eum, unde incipit quaestio, hoc est, unde nascitur origo litis et ii ii maiorem in se continet pugnam, ut cum . qui ad adfectus pertinet, iiixin epilogos tractemus. Quid si pugna inuidiosa fuerit aut periculosa eum statum in primo tractabimus. qui pertinet ad adfectus: melius enim lenilis ac placatis in partem nostram iudieiunis vel in adversarios concitatis mora ralitate quadam vel sympathia ad pugnam sine invidia descendemus.
119쪽
29. Coii parati vas materias quot modis dividemus' tribus: aut enim perpetua est divisio aut partita aut duplex. Quae est perpetua' cum una parte omnibus Suis locis explicata ad alteram descendimus. Quae est partit 3ὶ cum singulas quaestiones singulis conparamus, non cum locos divisionis. Quando tertio utemur genere, divisionisi cum singulae quaestiones pares Sibi Sunt in conparatione, tunc utemur duplici divisione. Quid ' si quaedam contra nos fuerint quaestiones, Partito utemur genere divisionis' locis singulis comparabimus. Cur ila' quoniam ibi possumus quod contra nos est latenter omittere vel obtegere. Uuid si singulas 10 quaestiones singulis conparamus, et ibi aliquid praeteriniserimus 3 id quod nobis Oi,est manifestum videbimur praeterisse. 0uid si aliquis locus contra nos suerit et non poterimus uti eius conparatione' perpetua utemur divisione, in qua etiam quosdam contrarios
nobis locos latenter poSsumuS Praeterir . Divisio eadem est semper ii tritis lue parti83 non Semper; nam plerum
que aliud alii expedit parti, si quidem divisio pro sua utilitate formanda est. 0uid' status semper idem est utriusque partis' et ipse aliquando di
l. Reperto statu quid consideramus' lotam materiam Per Septem circumstantias. Cur non statim dividimus' quoniam prius universam causam confuse conSiderare debemus, tunc omnia, quae reperta sunt, capitulatilii quaestionibus ordinare.
1 quemadmodum diuidemus 3 tribus modis ς 4 alteras P singulas q. aingulis conparamus L m: in singulas q. singulas partes partimur EF et sic ς, εed gaine partes; in singulas quaestiones singulos partimur locos coni. C per. b tertio scripsi: quo I PEFoς 6 singulas P T duplici DP u: simplici ς 9 locis DP: et loeis EFυς: adhuc Iocus sic distinguebatur: Quid si - - quaestiones 3 partito utemur genere divisionis et locis etc. 10 Quod DP 12 manifestum DraFur manifeste s. fort. manifesto 13 locis P poterimus PEU: poluerimus DG 16 est eadem semper ς 17 alii aliud P 19 diversus apud litigantes: 'eι
TIaim. LlB. H. CSULTI. Rε Tilou. E, Scolica cchiriadis lib. I. sortunatiani ex pl. csulti rhetorica incipii lib. II. feliciter F, Consulti . chirii Fortunatiani artis rhetoricae. Scholieae liber . I. explicuit. Incipi Secundus v. 21 materiem B 22 Cur non DPs: Circumstantias cur non ς Reperto statu totam materiem per Septem circumstantias considerare debemus. quoniam etc. B)23 tum g 24 ordinare. Hae su ut septem I εRISTasEous id est circumStantiae per-
120쪽
Quae sunt circumstantia et persona, res, causa, tempus, locuS,
Persona quot modis consideratur' viginti et uno. Nomine, ut Papirius, Turbo: natione, ut εἰ raecias barbarus: patria, ut Atheniensis Lace-5 daemonius: genere vel cognatione, ut nobilis ignobilis: dignitate, ut vir fortis, magistratus: sol luna, ut dives pauper: sexu, ut masculus semina: aetate, ut Senex puer: corpore, ut validus longus: institutione vel educatione, quem ad modum institutus et eruditus: moribus, ut frugi luxurio-Sus, Patiens inpatiens: victu, quibus amicis, ut i bonae frugi luxuriosis, J quolo modo rem Suam administret . qua consuetudine domestica sit: adsectione, ut equorum armorum canum: arte vel studio, ut medicus orator: condicione, ut Servus, addictus: condicione alia, quae liberos Spectat, ut nupta vidua, essectum, ut adoptivus abdicatus: habitu, ut nitido sordido obscuro: vultu, ut laeto tristi: incessu, ut cito tardo: oratione, ut gravi seditiosa: i5 adsectu, ut laetitia ira, morbo debilitate. .
2. In re quid consideramus' thesin. Consideratio thematis multiformis est, in qua ridebimus quae sit et qualis, quae quasi publica est omnium circumstantiarum: ut au illa res fieri potuerit ab illo homine, illa
causa, illo tempore, illo loco, illo modo, illa materia, quamvis omneS Cir-20 cumstantiae hoc modo sibi sint invicem iunctae. 0mnis causa qualis est' aut inpulsiva, ut ira, odium: aut ratiocinativa, ut lucrum, hereditas. Inpulsivam Graeci quid vocant' ορεκτικην αἰτιαν. Quid ratiocinativam' τεχνικὴν αἰτίαν. Ex his quaecumque fuerit, qualis est' aut efficiens, cum dicimus: 'illa ratione provocatus est', quod 25 ποιητικον αἴτιον Graeci vocant: aut adiuvans, cum i dicimus: 'etiam illa causa accessit', quod συνεργητικον αχιον vocant: aut prohibens:
sona est. B I Quae Dre: qi tot εις Septeni. persona μος causas P 2 modus materia BDP: materia modus vς Nomine materiae hic intelliostur id, quod instrumentum vulsso appellamus, ut patet ex seqq. Capp. 3 iliginti XX BPFG et uno ADPF: XX l E, XXlI s, XlX g. Sequutir in EFG: nomino natione patria ge
nere dignitate sol luna corpore institutione moribus uictu quomodo rem suam administrat. qua consuetudine domestica sit add. in Ε' assectione arte conditione. conditione
alia habitu vultu incessu oratione assectu papirius . turbo ne sapiens DPΕFvg4 barbarus B: om. reliqui et g b ignobilis B: et ignobilis DP, uel ignob. ος o magistratus B: magnus I J ς nil et P sexu ut masculus femina. aetate ut senex puer B: om. reliquc et g 8 institutus BDP: sit instil. et B: Om. DPgs uiciti. quibus ami eis B: uictu uel amicius DP, uictu uel conuictu Capp. ut B: et DP boni B luxuriosis nos: luxuriosi B: liixuriosus reliqui et g 10 qua consuetudine domestica B: quam consuetudine domesticas DP It ut Brom. DPEFG conditione 'is) Bς 12 seruos B pr. m. addictus: in servitutem temporariam, Onec aes alienum solverit. Capp. liberos BDm: ad liberos ΕFςI3 uidua B: Om. reliqui et g essectum seil. spectat) ut nos: essectu D, Om.
reliqui et g 14 ut sante cito Om. P cito uel us granis B 16 in re inquid D thesin B: iesi D, etsi P II publiea sit Γ 18 fieri possit ης