장음표시 사용
121쪽
iiiamo habui eausam non faciendi, ne ad inimicum meum hereditas perveniret', quod κωλυτικον αἴτιον raeci voeant. Si nihil horum in causa invenerimus, quid adseremus' Aut ipsum sactum causam faciendi fuisse dicemus, aut ipsam personam talem semperfuisse monstrahimus. 5In ipso facto liuem ad modum causa consistere dicitur 3 ut dicamus in ipso furto causam fuisse faciendi, quod συνεκτικον αιτιον vocamus. Quid in persona' ut si seditionis aliquem arguamus. dicamus illum semper seditiosum fuisse. 3. Tempus quot modis consideratur' publicis tribus. aut praeterito in aut praesenti aut futuro. Ex his iprodeumque fuerit, lynhiis modis invenimus' aut naturali. ut die nocte: aut legitimo vel stativo, ut sesto nefasto: aut accidi tali. ut fame lue: aut communi, ut messis vindemiae: aut singulari, ut quando ille togam virilem acrepit. quando ille duxit uxorem: aut prolirio, ut eum damnatus oet, cum abdicatus est: aut opportunitate, is quam ευκαιρίαν Graeci vocant Locus omnis ipialis est' aut naturalis. ut in mari, in monte, in campo: aut positivus. ut in civitate. I Ositivum quot modis considerannis' Octo: publico, ut theatro stadio: privato, ut domo villa: sacro, ut templo adyto: religioso, ut inausoleo seI,ulchro: intimi. ut lupanari: timetotervallo, ut prope longe: qualitate, ut contra, post, ante: quantitate, ulangusto, spatiuSo loco. Modus omnis qualis est' bipertitus. clam aut palam: nam quaecul ipie alia adferri possunt. ad ista rediguntur: ut violenter, itum tentur. audaciter. 0uod enim ita sactum est. id palam factum esse manifestum est: Nat vero quod captiose, insidit se, fraudulenter. ilidose, id clam factum
Materia iptibus modis consideratur' et haec multiformis est, Siculi rem esse diximus, ut susti, gladio, laqueo, veneno et ceteris. 4. Quod uimpie in themate positum fuerit. quibus ex causis conloca- 30 turr aut ut controversiam faciat aul ut augeat quaestion M.
2 quod - - uocant om. P Graeci orn. II dicum B, mitieupant os 3 quoil P iue Musa dieitur dr consistere A, eo usa eausam I consistere D PF. usa consistii causam ponsistere dicemus vς ut si dicamuΑ Ε solus T aiκε rixoΝ B: συνδεκτικον reliqui et ς dicimus Ly η seditionis eausa II 10 iribus publicis B tribus. nituro praesenti praeleri in ης I 2 ut ante die om. Ni 3 acte lenti D Ib ui Er om. DPς damnatus et abdicatius esset D est - est nos: esse: - esset libri oportunitate mei is grasci ετ εν tu cant n, graeci no- eant εὐκαιρίαν νς lT Loeus omnis ris: Omnis locus DP naturalis. ut aut in mari. aut in monte. aut in campo n in campo om. V Is illeatrum P, in theatro Π2u adito DP relegioso insanii B: iutamia DP 21 eonira post ante BD: post ante eonira P 2a bipartitus ης aut J nt D 24 possini B an dacter no 26 id B: Om. DPs esse gestum B solus 29 in re diximus esse P. et res B susii BD P: su sie Ε Ρς la tueo gladio P 3l aui ui augeat BP: aut agent D quaestiones BD: quaestioneni P
122쪽
Post consideratiotieni uiematis quid faciemus' controversiam dividemus. In divi tono quid καθΩου observandum est' ut primo loco proponamus praeseriptivas quaestiones, deinde generales, tunc ad locos divisio. nis veniamus, qui in arte traduntur. s Praescriptionem semper in prima parte tractabimus' non seniper: nam altituando i et in novissimam partem disseremus. Hoc quando faciemus 'si aut res indivisa suerit a iit suspecta persona. Divisionis viva quae sunt' πλεονασμος, ἀταξία. 5. Coniectura quot locis dividitur' decem: Paragraphe. antiniaraui graphe. non verisimili quaestione. ἐλέγχων voliin late. facultate. ab initio ad finem. derivatione causae, verisimili defensione. epilogica quaestioue.
Semper omnibus his locis coniecturam dividemus' non semper: nam ut non omne nomen omnibus liueris scribitur. ita non omnibus locis omnis materia dividitur. quod ipsum liori etiam in ceteris statibus scire debemus. Cum accusator id quod negamus quaerit a quo sit admissum . quod Graeci ἀνάκρισιν vocant, huic loco quot modis occurrimus' tribus: aut ignorantia, si dicamus 'nescio': aut si in ipsum adversarium retorqueamus,
ut si dicamus 'tu se isti : aut si iii alium quemlibet, ut putii 'ille secit. N 6. Desinitio quot locis dividitur' sex: Ddefinitionet collectione. quantitale, conparatione . coniectura. qualitate . quae spectatur ii isto utili honesto, epilogica quaestione. Absoluta qualitas quot locis sit' quinque: desinitione, a summo ad imum, a partibus . iusta voluntate. Ppilogica quaestione: aliquando et locis 25 scripti et voluntatis, cum scriptum recipit quaestionem. Relatio quot mo lis dividitur 3 undecim. nec sola relatio. sed omnis species adsumptionis. Quibus' a summo ad imum, ab ipsa adsumptiorie. quae fuerit, si relati viis, a relatione, si remotivus, a remotione, si conpensativus. a conpensatione, si venialis, a venia. ad Uui sunt alii loci' a resulatione adsumptionis per coniecturam vel quantitatem, relatione, remotione, a suae, a collectione, a maiestate, at ille malis iii est nanteriae II quod e insiderabi inus uel laetonius P diuidimiis D. iiiiiidere debennis B 2 eatho tu I P. Catholicon id est uti inersale nser nndum B ponamus B, ponas P 3 ium ς li tractanda B T suspeeta Personae ν, suspectae personae τ 8 ε Αε 'pic B: ε λε i.εic D, eetipsis P l0uerisimile RDP quaestioni B RΠεTncoi B, an ε iri cic DP Il opiloga Pla e. diuidems It e. diuidimus D. coniectura dividitur P 14 iri seribitur BPlli materia id est thema ditii detiir B lsi amissum B IT ανακρισιν dirent B, voeant ανάκρισιν ς, post quae verba edd. falas punctum habent I 8 aduere rium ipsum B 19 ut si ur ut DP; si dieamus om. n ut poto B 20 definitione B
tur B 23 iii BPr om. D 24 epiloga P aliquando a loeis B 2Λ reeipii BD: recepit P 27 A quibus β 28 relativusJ acu. locus vel modus a relationa
D. sed latione erasum et corr. motione, a rei ulione P. R relatione si remotiuus Om. B si remollitiis a remotione Om. DP 30 Ioel ' Tres an resutatione remotione P uel qualitatem coni. Cayper. 31 a sne t. e. a desinitione , oinu velo ei σμα ' capp. a maiestate BDP: a quantitate conr. Capp.
123쪽
conparatione facti et adsumptionis, coniectitra, communi qualitate, id est epilogica quaestione. 7. Omnes species negotialis status isdem locis dividuntur' et diversis:
nam singulae habent suos certos Ioeos divisionis. Negotialis scripto, cum lex sortiar vel . rogatio, quot locis dividi-5lur' tredecim: cum verba scripti excutimus, id eSt, cum quaerimus, an obscura sit lex vel rogatio, an minus plena, an dubia et anceps. Sequens locus qui erit' cum quaerimus, an contra legem vel decretum vel morem
sorauir, et si quid huiusmodi fuerit. Qui tertius' an honesta sit lex, quam serimus. 0uarius' an utilis vel iusta. Quintus' an necessaria. Sextus' in an facilis in accipiendo. Septimus' an possibilis in faciendo. Octavus' an alia lege satis caveatur id, quod in hac nova signissicatur. Nonus' an hoc alio modo fieri possit, quod nova lege conprehenditur. Decimus' quo animo quis legem serat. Undecimus' quo animo contra dicat. Duodecimus' coniectura, qua quaerimus, qua causa quid factum Sit vel fiat. Ter- istius decimus' cum quaerimus τὴν ἔκβαειν, quid sit futurum, si lex suerit probata vel si non fuerit accepta. IIis semper locis lux dividitur et rogatior nonnumquam et locis scripti et voliuitatis aut delin nivi status aut collectivi. 8. Iniectio qualitatum quot locis dividitur' sex: a summo ad miminia, sine incidenti, qualitate communi, conparatione qualitatum, continentia, coniectura vel qualitate.
Particula iuris quibus locis dividitur' isdem quibus eum lex sertur vel rogatio, Si quando ex aequo et bono petitio eSt: nonnumquam et locis translativi Status, cum praescriptione petitio sumin ovetur: aliquando 25
scripti et voluntatis, cum pellitio ex lege descendit. 0uod si nihil horum fuerit, isdem locis materia dividetur quibus iniectio qualitatum. Duantitas numeri quot locis dividitur' quinque: quantitate, sine,
continentia, qualitate, coniectura. Cum causae mortis voluntariae redduntur, quot locis' sex: legis inter- aspretatione, ab initio ad sinem, definitione, transmotione, coniectura vel voluntate, qualitate, id est epilogica quaestione εκ της ἐκβάσεως.
Divinatio quot locis' quinque: rerum vel sol nullarum conparatione, continentia, qua quaeritur, an in alterius postulatione alteriuS quoque postulatio contineatur: temporis ratione, id est cum signiticulur alterum pri- 4l a coniectura a communi B 2 epiloga P 3 et diuersis B: ediuersis DP si locis BD: modis P 8 quis erit vς ' s seratur Capy.: reseratur BDPQui EU: Quid BDo 10 utilis sit m necessario P il lacilis sit us 16
TuΝεκBacε ire BD, Om. P IT lex diuiditur BD: diuidiit ire lex P 18 loci I diminiit ut B '2l continenti. a D qualitate: i. e. aliquo statu qualitatis.' Capp. 24 est petitio B nonnumquam iniectio qualitatis om. B 25 translativis DP remouetur P solus 26 discendit P 27 diuiditur materia P qualitatum P :qualitatis Dog .20 contulentiat cf. infra v. 34 et indicem rerum 31 transmutati non 32 qualitate: e. communi, κοινῆ ποιοτητι . Capp. epiloga P ΕΚ
BD: Om. vς, ἐκ της ἐκβάσεως -. P; de re o. infra p. 108, i 3 34 qua nos: qua id est eum BDP, id est cum υτ
124쪽
orem ad causam accessi SSe: perSonarum conparatione, ita quo Spectamus, et uter vere velit et uter magis possit, voluntate vel coniectura.
s. Qualitatum comparatio, id est personarum, quot locis dividitur' sex: conparatione honesti, utilis, necessarii, continentia, circum-5 stantia, voluntate vel coniectura, eum quaerimus Scire, quid sit futurum, si ita fuerit pronuiitiati m. Quantitatum comparatio quae fit in rebus, quot locis dividitur' quattuor: ab initio ad finem, id est rerum gestarum conparatione,
continentia, circumstantia, coniectura.
io Quantitatum comparatio quae sit in numeris, quot locis dividit tiri quinque: quantitatum conparatione, id est numeri, sine, conlinentia, eoniectura, qualitate. Duarum comparatio si ualitatu in , id est personarum et rerum, quot locis' sex: ab initio ad finem, desinitione, duarum qualitatum coiisd paratione, continentia, eoniectura, qualitate. Translativus status quot locis dividituri octo: propositione scripti, homonymia vel synonymia, deductione generis ad speciem, sine incidenti. a summo ad imum, translativa qualitate, coniectura, communi qualitate. ll0. Scripti et voluntatis quot Iocis' novem: propositione scripti, 20 deductione generis ad speciem, voluntate legis, interpretatione, antithetica quaestione, translatione, tra motione, coniectura, qualitate. Voluntas legis quot modis consideratur' tribus: uno cum legis Scripto apparet Semper eam non posSe Servari, ut 'qui parentes non aluerit. vinciatur': neque enim insans aut debilis alere possunt. Altero, cum exr5 verbis legis intellegi potest aliud voluisse latorem eius, ut 'qui nocte cum ferro deprehensus fuerit, vinciatur': cum massa ferri inventus est, vult magistratus eum alligare caedis. Apparet enim latorem legis de telo, non de massa eavere volui se. Quid tertio' cum exemplo multarum legum Probamus Iiraesentem quoslue legem ita sentire, ut nos defendimus, sicut an Marcus Tullius secit pro M. Tullio et pro A Caecina. Leges contrariae quot locis dividuntur' Sex: interpretatione, scri-l coliparatiotiem in qlio P; in quo - - coniectura cis. B b uoluntate ed. Aldinae voltilitatis Gri et g scire om. B s circumstantia voluntatis malebat Capp. II numeris B 13 Duarum - - qualitate sv. ΙΔ) Om. B qualitatuin coli paralio P id loeis DP . locis sit ης qualitatum Cayper. : quantitatum DPEFG 16 seribit D et ala deinceps plerumque 17 omonymia DP, omonimia Bsynonyma P i8 translativa qualitate J v. Sum. Vici. v. 284 conieci. comm. inalitate ram. Π I9 Scripti et uolunt. quot locis BD P: Coniectura scripti et uolunt. quot locis diuiditur ος 20 uoluntate legis scripsi se . v. 22 et Sulp. mel. e. 613: id est uoluntatis BD PF, uolnntalis Eng aΝοε rixit B, anilieticae DP 21 transmotione os, transmutatione B 23 eam semper τις non habuerit P 2b aliud -- uoluisse iv. 2Sy Om. B 26 inuenius est uir υς 28 uuid mei: om. 31 locis mei: modis is interpretatione. scripto BEFος quod Capyer. explicat: interpretatione scripti et propositsone acripti bis faeta' coli. Sulp. mel. c. 62): interpretatione scripti DP; fore. propositione scripti, interpretatione scripti l cf. Sutp. Viet.
125쪽
pto. definitione, conparatione legum. conparatione perSonarum, coDI aratione per qualitatem. Leges quibus modis conparantur' cum quaerimus, utra sit antiquior, utra ad rem publicam pertineat, utra ad res privatas, utra ad res plures. utra ad deos. utra sit honestior, iustior. magis necessaria, utra de Specie scaveat . utra de genere. li. Ambiguitas quot locis dividitur' novem: propositione eius quod ex scripto dictove excipimus ad utilitatem nostrae partis, voluntate, fine. conparatione, interpretatione, conparatione personarum vel rerum, loci. aequitatis. in Colle et ivus status quot locis dividitur' octo: collectione, quantitate, conparatione, iusto, coniectura sin qua quo animo laeerit, aut certe.
ubi dabimus quasi epilogicam quaestionem τν ἐκβάσει, quid sit futurum. si ita fuerit pronuntiatum , utili. honesto, epilogica quaestione. in loco
coniecti irae si ecbasis fuerit reperia, eodem loco conlocabitur an eam dis- raseremus' ad elii logicam quaestionem disseremus: nam hoc facit, quod solet plerumque. epilogica quaestio. Desinitio legalis quot locis dividitur' quindecim: propositione
seripli. deductione generis ad speciem, sine incidenti. collectione . quantitate, conparatione . continentia, i coniectura, translatione, ira molione, an-ν tithetica quaestione . iusto, utili, honesto, epilogica quaeStione. 2. Post divisam materiam quid consideramus' partes orationis. Quot istae sunt' quattuor: principia. narratio. argumentatio, peroratio. Hae Solae sunt, an sunt et aliae' hae κατα τὁ πλεῖστον; nam et alias quidam tradiderunt. Quas ' προεκθεσιν, προπαρασκευήν, raδον, id est excessum. ανανεωσιν, partitionem, proPOSitionem, υπεξαι - ρεσιν, ανακεφαλαιωσιν, sed et ipsam confirmationem nostrorum argu mentorum, quae πφοηγουμενα dicuntur . et reprehensionem eorum, quae
ab adversario proponuntur, quae ἀναγκαῖα Graeci vocavi. l3. Quem ad modum optime principia ducemus' si ossicia eorum auditi gentius consideraverimu S.
I comparatione legum Camer. : iii torpretatione legum mei et v : cf. o..a et Sulp. Victi e. 62 2 per qualuateni BD Ρεοῦ qualitatum 4 utra ad res Plti ros mei rom. 6 caueat an de genere P S utilitale P 0 uel mei et ud Om. ςli quantitate om. ed. Capp. 12 iuste BDP; videtur vitium taure. Dra. iusta tio. luntate V. D. Icto. 24 la ubi BD: om. P epilogam I epilogiea quaestio alia el in praecedentibus vocatur qualitas communis. quandoque et qualitas eoia clusiva . Capp. TuεxnacεI BDEU: Om. P. τῆς ἐαβάσεως ς. um v. ged addito t. p. euentus quid sit si ita su proniani inium B Ib sit reperta II an ea D lT plerumque quod solet is 20 transmntatione B 22 Partes orationis quot sunt ος 23 principium ΕΚΒς 24 Ηue - - aliae 3 om. δε haec solae sunt DP. sunt hae stilae vς lino BP: haeo DLF 25 Aiεga Aoη D 26 id psi exeessum DPE :om. s. id est exitum uel excessum B axa Νεα, in B: Νε ire vel νεον BDEFος paritonem n 27 aiinhephaleosin. id est recapitulationem sunt et quae Prohegu metia P mediis Om. confirmationem Capyer. coit. II, e. 29 a. in. et Sum. Vici. e. 22): argumentationem libri 28 prohegumena BD 29 anahata P, axaxxa aBD, iraeei voeant ἀναγκαῖα ς dicit ut B 30 optima D ducimus B, dieemus P ut si per omela eorum allentum iudicem med. Om. B
126쪽
0uae ista sunt' ut adtentum iudicem faciamus, benivolum, docilem. In quibus haec observabimus' in siguris materiarum, quae Graeci appellant. Quot istae sunt' quinque: endoxos, id est honesta, amphidoxo S. 5 id est anceps, paradoxos, id est admirabilis, adoxos, id est humilis. dyspara coluthetos, id est obscura. In endoxo qualem iudicem faciemus' benivolum. 0uid in amphi-doxo' benivolum, sed ita, ut ab eo quod turpe est ad id quod honestum est eum a vocemus. Quid in paradoxor bellivolunt per insinuationem. io Quid in adoxo' adtentum. Quid in dysparacolutheto' docilem. lFigura controversiae, id est schema, quibus modis invenituri persona et re,
ld. Quid est insinuatio 3 subdolum principium, quo occultius inrepimus in animum iudicis. 15 duo differt exordium a principio et insinuatione' quod exordium genus est, principium et insinuatio species sunt eius.
Ergo principium ab insinuatione quo dissert' quod principium sim
plex est, insinuatio autem subdola et occultior. . Quot modis principalibus principia ducunturi duobus, a persona et a 20 re. A persoua quot modis' tribus, aut a nostra aut ab adversarii aut a iudiciS. 0uid' a re' quem ad modum ducemus' res multiformis est, quae habet in se et ἐλάττωσιν et accidentia. Quid aliud in principiis observabimus' virtutes eorum. Virtus quibus partibus constat I qualitate et quatilitate. In qualitate quid observabimus' ut et de re sit et pro re, id est ut ea quae nos adiuvant augeamus, et ut adversis occurramus, et ut materiam conplectamur,
et ut ab extremo principio ad narrationem descensus subtiliter fiat, et ne sint vitiosa principia. D 15. Quot sunt vitia principiorum' septem, quae omni sunt ratione
vitanda. I Quae sunt ista 3 ut iudicem attentum ης beniuolum uentu. D docilem BDEF:
et beniuolum docilem P, et beniv. et docilem vg 2 obseruauimus D thematum l. e. materiarum B Stilpitius Victor p. 25S v aι modos causarum . Capp. quae BDP: quas vς 3 exinara P, exemata BD uocant dicunt B 4 Quas sunt B, Quot sunt istae ους eudoxos mei: eudoxos ed. Ald. upidoxos Pli inglorius siue humilis B 9 Quid in paradoxo D F: In paradoxo qualem usII Sehema id est figura B Ib uui P is Principia q. m. principalibus uset re BP 20 a om. B, in D eras. ab Om. BD aut a DP: Om. BEFυς 23 εΛaetisciti B Vide an haec voa , explicari possit eae Ouintil. loco IV, I, 45: in iis, quae negari non poterunt, elaborandum, ut aut minora, quam dictum eSt, aut alia mento tacta, aut nihil ad praesentem quaestionem J ertinere, aut emendari posse Paenitentia aut satis iam punitu videantur. Et sane η ἐλάττωσις deminutionem et, si fuae et ita loqui, minorationem x0nimal. Capp. 2b ea qualitate B 26 ut et de re BD: ut de re P aiuuaul P 27 complectamur. Uitanda semper sunt .VII. uitia principiorum id est uulgare est. B 28 et ut ab EF: et ut ita ab Dm 30 Principiorum uitia quot sunt vς i
127쪽
Quae sunt' vitigare sive generale, commune, commutabile, longum. Separatum, translatum. contra Praecepta. Contrarium prooemium non vitiosum est' contrarium non tantum prooemium esse non debet. verum omnis pars orationis.
Siliit et alia vitia prooemiorum i sunt, quibus non nunquam uti possu- Lmus. Sed certa compellente ratioiae, id est cum desiderat causa. 0uae ista sunt' ἀπολογητικον, γνωροκον, ἐνθυμηματικον, παραδειγματικον,, ἀι ταφορητικον. in quantitate quid observabimus' ne aut niuitum pauca sint aut nimium plura. Istoeando paucioribus utendum est principiis' quando insinuatio non est necessaria. t Uuando plurimis' quando insinuatione fuerit utendum . ita tamen, ne nimium plura sint. Cur ita ' ipioniam non ibi consumenda
0uando insinuatione utemur' cum animum iudicis infestum nobis sen- 15serimus. 0uibus modis lice intelleg uuis' tribus: aut enim est in ipsa causa quaedam turpitudo: aut ab iis, qui ante dixerunt, Iani quiddam auditori persuasum videtur: aut eo tempore locus dicendi datur . eum iudices iam defessi sunt audiendo. Uuid est pro ecthesis' cum ante narrationem aliquid causa docili-Ntatis adserimus, ut secit Cicero pro Roscio. Quid est pro parasceve, Sive praeparatio sive praestruetior Procatas eua est . qua iudicem nobis praeparamus, cum aut quaedam nobis obsunt et illis prius occurrendum est, ut secit Cicero pro Oppio contra M. Cottae auctoritatem: aut cum quaedam prosunt et ea debemus utiliter Spar-ragere, quae nobis per totam actionem prodesse possint, ut pro rege IDeiotaro, ubi ostendit qua fiducia adversarii et quid opinantes Deiotarum reum ad Caesarem devocarint.16. In narratione quid primo videndum est' an ea uti debemus: nam in plerisque narrationem materia non recipit. χ1 Quae sunt: vulgare edd. siue Dyot uel P 2 eontra praeeopia mei, ut Cayper. voluerat: eontra Praecepta contrarium vς 3 Prohemium eontrarium an uitiosum is 5 prooemiorum: sunt edd. qnibus quidem is utit ut DP T sunt ista re apologiticon B su p. I. eadem mmm: arioLorixos I DG 8 seliernati sinenon vel scemat. mei ευμεταφορητικον ed. HI'. in marss., quod explicat Cayp. 'metaphoris aliisque tropia apyrime instructum ς at Arme lectionem αμετας . etiam B sobseruandum est ne sint aut nimium pauo G 11 Quando senserimusJ tune paucia quando insinuatio non est necessaria. tunc pluribus dictis utemur quando aut iudicem auι aduersarium infestum nobis senserimus B l3 nimirum ed. Uapp.. quod vitium typostraphicis ea ed. Pich. adhaesit consumanda P 14 esi oratio PEIb nobis insesium νς Iss intellegimus BP 17 aut ante ab om. P liis P ut iam q. a. p. itideatur P 18 eo om. D 22 Proparasceve uero est praeparatio uel praestruetio B Quid est proparaseeuer s. praep. s. praestructio. in edd. distinctum est: v dendum tamen ne S. praep. s. praestr. Eu 9lossema Procalasceva est BD Ut pro ut asceve eSt v, Pr P rasceve est ς, ut tiιique necessarium videtur . sed est eadem II, 26 ext . formarum vicissitudo 23 nobis iudicem ης 24 Di Deli deuocarini un. D nppio contra marcum colle auctori latae P 26 ut feeit Cieero pro de iotaro regeus is deuocaruiti νς 29 aneuii P immo debeamus 20 materia narratiouem P
128쪽
Quando non est narrandum' cum aut obsunt causae res ge3tae. aut quando nillil prosunt, aut cum totam orationem conSumptura narratio est. Si oberunt res gestae, quid faciemus' quaestionibus erunt reservandae et per totam orationem concidendae, ut Statim Singulis occurramus,5 quod ipsum in narratione sacere non posSumus.
Quid si quaedam obsint et quaedam prosint ' quae profuerint narrabimus, quae Vero obfuerint, ea quaestionibus reservabimus. Hoc genus narrationi, quod vocaturi concisum. Quando nihil prodest narratio' cum quem ad modum adversa parsis narravit, ita et nos narraturi Sumus. .
. Quando totam orationem narratio constrinit' cum res gestae vicem optinent argumentorum, id est cum causae redduntur mortis voluntariae, cum Iertur lex vel rogatio, cum divinatio est, cum qualitatum vel quantitatum conlparatio est: in his enim res gestae adprobaIit ea am. Item cum con- iri tectiu aliter fecisse nos negamus. Concisa narratione tunc tantum utemur, quando quaedam adversa sunt nobis' immo et cum singulae res gestae maximam invidiam continent, adversariorum possumus narrationem concidere, ut propositis singulis rebus statim exaggeratione utamur. Cur ital ut indignationem iudicum non sera inel, Sed saepius in rebus singulis excitemus, sicuti secit M. Cato de re Floriana.l7. Quando non loco ponitur narratior quando non in ea parte orationis conlocatur, ubi res postulat: ut si quibusdam rebus gravioribus ante narrationem prius fuerit resistendum, ut secit Cicero pro Milone. 25 Quando non quem ad . modum causa postulat narratur 7 cum aut id quod adversario prodest, dilucido et ornale exponitur, aut id quod nos adiuvat, obscure dicitur et neglegenter. Narratio omnis qualis esse debeti brevis, ut libentius audiatur, manifesta, ut intellegatur, verisimilis, ut probetur. D 18. Narrationum quot sunt genera' quinque: directum, conver-Sum, con Vincens, Solutum, conparati Vum.
Quando quo utemur genere' pro causae qualitate. Nam cum aliquid adprobandum est, directo utemur et convincenti. 0uod est convincens genus' quo ita utimur, ut non tam iudicem doceamus quam adversarium re-
I aut eum B causae obsunt Og 2 aut eum BD: aut quando P cons. narr. est BD: narr. cons. est P, post quae uv. add. in Re Narrationum genera haec
in martiano tota continentur lege ibidem feliciter 3 Si oberunt sentemur p. 112,4 om. B T vero Om. P ea om. P 8 Iloo genus concisumJ haec habet g post non possumus v. 5 quod D: quid PEUους 9 prodeest D 10 narrabit
ed. Pira. inepte: Orator enim scire potest, quo modo adversa pars narravera; quomodo autem narratura ait, vix est ut sciat. Capp. II rei D corri ex res opil-nent D add. a svp. ent 13 divinatior v. supra p. 97, 1 14 comparatio D supra P. 97, 5 sqq. . 10 narratione : orationa P, ratione F, etiam oratione v, Om. g 18
narratione DP propositis P: prepositis D, praepositis Fog, positis E 22 Quomodo P partem rationis D 25 aut Om. P 29 prouetur D 33 conuicens genus quod ita D 34 doceamus I s: dicamus D, timeamus EF
129쪽
vincamus, ut Cicero: suisti igitur aput Laecam illa nocte, Catilina. Quid si ali luid iiiprobandum fuerit 3 converso utemur genere. Quando conparativo utemur 3 si cauM rerum vel personarum desideraverit aliquam conparationein. Uuid, si causa lioc non exegerit 3 soluto utemur. 19. Species narrationis quot sunt' octo: nam est prima die gesis. quae narratio est principalis. Εsι et antidi egesis, cum adversarii adferimus narrationem converSO genere, sicuti dixi. Est et merice die gesis, eum partes singulas narrationis inducimus. Est et par ad lege Sis, cum aliquas res gestas extra causam positas inducimus, quibus iudicis animum ad id, quod causa desiderat, conlii niemus. Est et liypodie gesis, quando quaestionem narrativo modo adprobamus. Est et cata di egesis, cum Sola narratione materia continetur, quae in his controversiis conlocatur, in quibus tota oratio narrativa est. Est et epidi ege Sis, cum latius in quaestionibus vel ante epilogos exequimur eas res geStas, quaSin narratione breviter attigimus. Est et dias cella, quae res gestaS non
tam docet quam exaggerat. luuando ea utemur ' si quando vel propter invidiam in adversam partem faciendam narrationem concidemus, aut cum ipsa res ita aspera eSl, ut amplisseanda potius sit quam docenda. Prooemium μερικον potest in aliqua narratione ponit potest, si ad aliquam relationem iudex est praeparandu S. Am,Strophas et prosopopoeias in narratione posSumus sacere 3 Possumus, si aut elegantia se varietatis obtulerit aut utilitas actionis exegerit. Quid ' ἐκφωνησιν possvinus interponere' liossvinus, ut plerumque M. I ullius facit: quas inimi et tias si tam prohibere potuisset quam metuere solebat, viveret: omnia denique, quae in tota oratione suis locis ponuntur, nisi quod hoc disserunt, quod in Oratione perpetuum et plenum sibi vindicant locum, ut excessus, partitio, epilogus, in narratione
autem, cum haec sunt, ea breviter adtingimus.
Ante narrationem potest partitio induci' potest, quando ad invidiam
I in Catil. I, S. 0. 26 p. Rosc. Am. S. 17.1 eatilena P 2 inprouandum D utimur D pr. m. 4 hae D b prima est ους di egesis Br di hegesis DPEF et sic sidem plerumque in reliquis nominibus quae sequuntur eiusdem Originis 6 antedimesis B, antedihegesis P ad serrimus D 7 conparationem P sicuti dixi om. ς ου singulas partes B s positam Pio consirniamus vς est om. BD 13 est Om. BD tb aliingimus BDEst
attingamus Pu dias ite vς 'Sic et uermogenes de Invent. II, c. 2 discrimen ponit inter narrationem την ἐνδιασκευον i. e. e Osuiuam εive ampliflcativam, eι την ἐγκατάσκευον, quiae rei 9eatae causas adfert. Uuintilianus quoque IX, 2, Ioz διασκευας memorat, quas in Durarum assum referendas esse negat. Capp. 18 aut docenda Om. B eum Om. P 19 sit potius P 20 Proliuemium BDP mericolimet in aliquam narrationem narratione D) DP 22 apostrophas II: apostrosas DP 24 resonesiu DP. extaesin B, et sonesim v, ἐκφωνησιν et ς M. millius P25 iam cauere libri Tulliani quam meminere P 26 uiueret. Ante IlaiTationern v. 3M mediis Om. B uiueret nos: uiuere et P, uiueret et DEFDς, sed D uiberet Orationem D pr. m., Ornlione in P 27 hoc om. M. Capp., disserunt hoc I disserant ς . 28 uiudicent g 29 altingamus us
130쪽
narratio fuerit concidρnda. aut si fuerit Ionga narratio, ut ad docilitatem iudicem praeparemus. 20. Καθολου narratio omnis ii Ialis esse debet' προκατάσκευος, idost . ut liabeat in se quaestionum semina et Sit praestructiva. 0uein ad 5 modum id facere poterimus' si septem circumstantias diligentius viderimus. Possumus alii piando omissis principiis a narratione incipere' immo etiam necesse est . cum sestinare ivilicem senserimus, ne ut eiulo principiis magis eum ollandamus, dum illi moram facimus. Sed lion in foro tantum. 0uid in litς scolasticis di clamationi tuis' minime: non enim hic certito sunt iudices, quorum animus pDrspiei liossit. maxime cum ad audiendum sint voluntarii. Quid in narratione novissimo loco observallimus' ut i hi narrationem liniamus, ubi est initium quaestionis, et ut subtiliter ad eam descensum faciamus, ne quaestiones abrupte incoli inus. Post narrationem semperis inducemus ex ressum, quem διέξοδον vel παρέκβασιν Graeci vocant' si
materia desideraveri l. id est cum ea res est in narratione, quae maximam in se continet atrocitatem. Cur non igitur inter partes orationis excessus conlocatur' quoniam eo non tantum post narrationem uti possumus, sed ut,icunt pie rei atrocilag re Postulat.
Excessus ubi sumitur' ex septem circumstantilis. Si nihil exaggerari poterit. ante quaestiones quid sariendum est' an an eo Si utemur, qua nobis ad argumentationem l nidices praeparemus ad prooemiorum modum, ut secit Cicero pro Uuintio et pro Caecina. 25 Ananeosis quo differt a prooemio' prooemium in iluacumque orationis parte potest poni, ananeosis aut eiu non nisi post uarrationem ante quaesti an .
Ananeosis a proparasceve quo dissert' quod proparasceve. id est praeparatio. ipsam rem tractat, qua iudex concilietur ananeosis autem ad:in rem audiendam iudicem pra parat, non ipsa re ut prorataSeeua. 2 l. Partitione semper utemur' non, ne hoc non tam causa ' quamni'atoris esse videatur.
Quando ea utemur' cum causa fuerit vel coniuncta vel longa vel ob spura. Parillionis genera spiot sunt' duo, cum aut Ostendit, quid cum ad-