M. Accii Plauti Comoediae cum selectis variorum notis et novis commentariis curante J. Naudet ... Volumen primum quartum Vol. 1

발행: 1830년

분량: 678페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

591쪽

PROLOGUS.

Puellam exponi adit extemplo ad mulierem, Quae illam exponebat orat, ut eam det sibi; Exorat, abfert, detulit recta domum;

Dat herae suae, orat, ut eam curet, educet.

Hora iacit educavit magna industria,

Quasi si esset ex se nata, non multo secus.

Postquam adolevit ad eam aetatem, uti viris Placere posset; at eam puellam hic senex Amat ecflictim, et item contra filius. Sibi nunc uterque contra legiones parat, Paterque filiusque clam alter alterum. Pater adlegavit illicum, qui posceret Sibi istam uxorem is sperat, si ei sit data Sibi sero paratas, clam uxorem, excubias foris. Filius autem armigerum adlegavit suum,

:. etc.. et inde pergit. modi extra ordinem processus libertatem sermonis arguit, et consentaneus est Plautina indoli. N. 42 Evoni, extra aedes poni, ad incertum morti et vitae casum equo faciebant qui pueros natos alere, seu tollere nolebant. Terent. Hecyr. . Continuo exponetur ne ad quod Donatus ad mortem selliis

48. At ea scriptorum et editionum lectio est servata etiam Camerario, a qua ieenter recessit Aldus faciendo . amare puellam eam hie senex mictim Oeeipit ut item hujus contra filius in Cui tamen haeserunt Doura et Gruterus quod Parum commode procederet ora At huic remedium aliundeam. Posteaquas , quod vulgo habetur, est a Camerario adjuvante versum nam et optimus

elus eodex et alii seripti editique,

Postquam Hoe dividendum et seri-hendum ris Post quas adolevit ad eam aetatem, ut viris Placere posset. At eam . Si nihil est in oratione conisag i. GRON. - At Optime est locus . nius, i. e. statim , quae est locutio Plauto usitata Cons.

Baeeh. II. 3. 45 Captiv. III, ,

I9, 1. Particula vero at quum exin

traordinarie orationem intercipit. sententiae inservit, utpote rem significans inexspectatam. Sic fere gallices ne OiM-t-it, . . Set Adumoit, mandavit misit. Publie legati sunt, privatim allegati LAMB. 54 Exetibias foris Signiscat per vigilia Veneris et amantium , apud villicum , clam uxorem , Patri Pa

rata sutura Box M. 55. Anniget m. Inter Romano

servitia suere et armigeri,

592쪽

5 4 PROLOGUS.

Qui sibi cam uxorem poscat: scit, si id inpetret, Futurum, quod amat, intra praesepeis suas. Uxor senis sensit virum amori operam dare; Propterea ea una consentit cum silio.

Ille autem postquam sensit filium suum tamdem illam amare, et esse inpedimento sibi, Hinc adulescentem peregre ablegavit pater. Sciens ejus mater ei dat operam, absenti tamen. Is ne exspectetis, hodie in hac comoedia In urbem non redibit Plautus noluit: Pontem interrupit, qui erat ei in itinere. Sunt heic, quos credo nunc inter se dicere: α Quaeso hercle, quid istuc est servileis nuptia, a Servine uxorem ducent, aut poscent sibi pa Novom adtulerunt, quod fit nusquam gentium v. At ego aio hoc fieri in Graecia et Carthagini,

qui praesto erant dominis vel inter

dimicandum arma et equos ministrantes obtruncato prius armigero, corpus PPonente, consulem

Flaminium Galli occiderunt. T. Liv. XXII, 6. Ab armigero Sullam serinvatum in praelio adversus Telesiis num ab armigero se jugulari, ne in Parthorum manus veniret, Crassum, Publii filium, iussisse narrat Plutarchus Ea suisse mancipiorum praecipua Plinius docet Hist. Nat. X, 29. N. 57. Quod amat, amata puella CLAmph. Prol. Io6. Intrairinsemis suas, in sua Potestate Proverbialia loeutio, qua aliquid suum esse Laistini significabant CL Bud. IV, 3,ss. Hujusmodi amatoria figura novorum elegantiam offendit a veis teribus neutiquam erat fastidio. N. 63. Sciens, i. e. eius rei conscia ae gnara Gno . - Tamen , id est, quamvis Vide s . o Captim II,

3, 33, 44. N.

66. Interrupit, interclusit ei redi. tum Allegoriam a re militari sumptam, quia Caesar, α pontem rescin deres dixit, Livius intercidereis, nonnulli volunt. Ego existimem hi nihil esse allegorierim sed H

aus tantum causa dici Prset. - Ηilare commentum oratoris, quo ca

tastrophe nimis abrupta culpam eludit. N. 68. Ser Iris nuptiis meque enim justa serviles sunt nuptiae ex jure

civilici neque servorum mulieres dicuntur uxores, sed conjunetin, ut

ait Varro de Re Rustica , I, II.

7o Adtulerunt scenici N. 7r Chartagini Cons. Captiv. V, 4, 1. N.

593쪽

PROLOGUS 5 5

Et hei in nostra etiam terra, in Apulia. Μ oreque opera ibi servileis nuptiae, Quam liberaleis etiam curari solent. Id ni sit, mecum pignus, si quis volt dato s

In urnam mulsi, Poenus dum judex siet. Vel Graecus adeo, vel mea causa Apulus.

Quid nunc λ nihil agitis sentio, nemo sitit. Revortor ad illam puellam exposititiani, Quam servi summa vi sibi uxorem expetunt. Ea invenietur et pudica et libera, Ingenua Atheniensis neque quidquam stupri Faciet prosecto in hac quidem comoedia.

nummum perdiderim tu locuples talentum Poenul. V. Q uia pignus, ni nunc Penures, in suavium. nter utri detu GRON. 6. Poenus Ideo aut Poenum, aut

Graecum , aut Apulum udirem deis siderat, quod supra dixerat, Carinthagini in Graecia et Apulia . se vile nuptias tam splendide ele. hrari. Vult igitur judiee adhiberi locorum peritos. Quanquam oede nuptiis servilibus in hisee loeia

curatis, comica quadam ieentia potius confictum, quam ut pro historiae testimonio possit allegari. Hreon. Immo etiam orator ipse parum dietis suis redendum meos lateri videtur, quum et Puniea cl. Poenul prol. II 3vet Graeca es.

in I, 3. 47 fide judices, aut Apulum Apulus gratia sua sibi dari

postulet. N. S. Nihi agitis quod ego Pro voco. Pignore dato mecum non

certatis L aen. animo, i. e. intemerata a viro

sponsione, qua ego pauper victus . integra. Cons. Cur l. I, , st; a. Et fiat in nostra etiam terra. Auctoribus Cainerario et Lamhino etiam inserui sed uncia praeclusum, et credo eommodius positum. Vulgata versum dant pede uno debilem. Qui emendan r in h. in n. t. et in Apulia . sensum Perve tunt: is est: Nio in Italica regione,

in Apulia m. N. s. Id nim, moerem. Id utrum fiat, necne, siqui sponsione mecum certare vult, deponat apud iudicem vel arbitrum pignus, et ego quoque deponam, ea condi data. Genua loquendi, quod non intelligitur, nisi positis exemplis. Bacch. IV, 9,r33 . Edepol, quimemae dieat erueiatu malo Dignum, nast ego cum illo pignus haud ausim dare. Epid. Aio, e dapignus, ni ea sit filia. a. Quam negat novisse mater aes. Ni ergo matri filia 'st, In meum numumsin tuum talentum pignus da, L e. depone pignus et certa mecum

594쪽

PROLOGUS.

Mox, hercle vero post transacta sabula, Argentum si quis dederit, ut ego sub icor, Ultro ibit nubium, non manebit auspices. Tantum est valete, bene rem gerite, et vincite Virtute vera, quod fecistis antidhac.

86. Ultro ibit nubium. Nuptias suis bitarias, neque diuturnas, dote, retricia, contrahet. Non manebigausvices Auspices i. q. pronubi, παραγυαροι, aderant contrahendo matrimonio ut nuptiarum omnia

rite serent e praesertim . sponso quem ducebant . egrediente adeoniugem capiendis auspiciis dabant operam. Etiam quum auspicato inire matrimonium Romani

desierunt re omissa auspices tamen nomine manserunt, veteris consuetudinis monumentum Cic.

87. Tantum est. Hucusque narra inito, neque ultra. Locutio sitata significare volentibus omnia dicenda esse dicta Cons. Trin. Prol. am; ere. II, , a Sic Rahlaisiustiisputationem laudit tant aser. Gargant. I, 2. . 88. Uirtute mera sincera proba

sine dolo et persidia oblique in

Poenos dictum. - Antidhaes, anteis hac. s. Aulul. Hujusmodi selicia verba in fine prologi invenies Capti v. Cist. Rudent. . Terent Hecyr. I, a, o Pudicitia veteribus comicis haec est. N.

84. Post limstea. - Transacta,

sinita Cs Capt. II, 4-5. . 85. Argentum si quis dea etc. Ut Mercurius praelatu Ampliitruonem

Plautinam et Iupiter ead sab. III. t de duplici conditione histrionis

et personae scenica ipsi semet ridendos praebuerunt, ita nunc Prologus sub Casinae persona latentem mimam detegit nec minus honeste quidem quam mulierunt sane apud Veteres theatralium fama et spectautium mores tolerarunt Boiamae jam Veterum more vulgatam insaniam, qua mimarum amatores

illis donarent patrium undumque laremque, nisi Horatius doceret, Plautus testaretur passim argu mentis et praecipue disertis verbis Epidico II, , a Cur autem mimas latinas prostibula omnes fuisse, graecas vero tali infamia immunes videamus quae causa eat Hi,trionalis conditio apud Romanos er ilis et probrosa, apud liberalis et honesta erat. N.

595쪽

M. ACCII PLAUTIS ARSINATIS UMBRICAS IN A.

OLYΜp. Nos mihi licere meam rem me solum, ut volo, Loqui atque cogitare, sine ted arbitro 3 Quid tu, malum, me sequere Θ CHAL. Quia certum si mihi, Quasi umbra, quoquo ibis tu, te persequi. Quin edepol, etiam si in crucem vis pergere, Sequi decretum si dehinc conjicito ceterum,POSSisne, necne, clam me sutelis tuis Praeripere Casinam uxorem, proinde ut postulas. OLYMP. Quid tibi negoti mecum 'st CHAL. Quid ais, in- Pudens p

x Meam rem me solum CL Capt. taxia justioris causa a umbrae in III, 4 99. N tertio casu. N. a. Sine ted arbitro, te non prae 7 Sutem Cons. Captiv. III, 5, sente. Cf. Captiv. II, I, II. . 34. N. 3. Malum Cons. Amphitr. I. I, . Postulas, tentas CL Amphit. 247. N. I, I ao5. N. 4. Quasi umbra. Sic scripti et im- . Quid ait Hoc, opinor, non ad pressi libri Lambin emendat syn Olympionis ante dicta respicit, sed

596쪽

Quid in urbe reptas, villico heic magni preti iis OLYMP. Lubet. CHAL. Quin ruri es in praefectura tua pQuin potius, quod legatum si tibi negotium.

Id curas, atque urbanis rebus te abstines 3 Quid huc vcnisti sponsam praereptum meam ΘΑbi rus, abi dierectus tuam in provin Ciam. OLYΜP. Chaline, non sum ego oblitus opsicium meum. Praeseci, rure recto qui curet tamen. Ego huc quod veni in urbem, ubi inpetravero, Uxorem ut istanc ducam , quam tu deperis Bellam et tenellam Casinam, conservam tuam, Quando ego eam mecum ti uxorem abduxero Bure incubabo usque in praefectura mea.

cii L. - illam ducas hercle, me suspendio, Quam tu ejus potior fias satius mortuum.

ad initium suturae interrogationis I 8. Ego hue quod eni. O ve. attinet Gali di mo , insolent. Cf. eui tentant hoe subjicere . sine vitio Min. II, a Io4 Aul. IV, 9 7. est. Nam huc quod veni in uri 'Io Quid in urbe reptas, etc. Lego. bem - est ob quod huc in urbem et ex parte cum Lambino emendo veni. At quod sequitur, intentatum Quid in urbe restas, villice, haud magni pretii M. Primum fastidium est in eo quod sit villicus, ac eum

propterea non deceat in urbe restare, hoc est, remanere et cunctari postremum quod non sit magni pretii Diss LD et OTH. - Deiandi Potest vulgata Namque acrior est ironia magni preti, et heis abundans Domine loci nominato, saepe reperias CL prol. 72, et in s. s. I 8. Et reptas contumeliosum . . II. Legatum, mandatum est. t S. Dierecrus. Cons Bacch. IV, 1, 7. .r 7. moen ellipsis, i. e. quo vicaria res curetur, quamvis absim.

relinquunt, quum tamen Camer. codex et omnes scripti Pall. nisi impetravero, Scribendum autem, ut et Pareus voluit in scriptis notis, is si impetraveroo Ea enim particula utuntur interdum ea vi, qua alioquin ubi vel simulatqtie Catuli. - Νam si luxerit ad librariorum Curram scrinia in GRON. I9. Uxorem ne, etc. Ubi im travero id, ut ducam , etc. N. 24. Potior fas, i. e. praeseraris mihi, potiore apud eam ha hearis loco, quam ego. Nihil ergo hic mutandum Box HOBN. - Otior oras ni fallor, est compos illius sensu eodem , quo positivum potis figura comparandi addita, quia superior 'xvistat , necesse est, qui Casina

597쪽

OLYMP. ea praeda est illaci proin' tu te in laqueum induas. CHAL. Ex sterquilinio ecfosse, tua illaec praeda sit ,soLYMP. Scies hoc ita esse. Vae tibi, quot te modis, Si vivo, habebo in nuptiis miserum meis. cu1L. Quid tu mi lacies 'OLYMP. Egone quid faciam tibi Primum omnium, huic lucebis novae nubtae facem, s. Postilla ut semper inprobus nihilque sis. Post id locorum, quando ad villam veneris Dabitur tibi amphora una, et una semita,

Fons unus, unum ahenum, et octo dolia

Quae nisi erunt semper plena, ego te inplebo flagris as

Potietur. - eumdem easum ducit quem verbum potiri et potire. Cf. Amph. I, I, 23. N. Matis se mortuum me Formula vehementer denegantium aliquid se assuros.

26. Ex sterquilinio einosse Fasti. diosa urbani scurrae superbia erga villicum, rusticum quidem et tabularium. Sie osteli. I, I, o, ani urbanus conservo illicor decet me amare et te bubulcita-Heris. o loco sordidum lympionem esse Chalinus significat. Sed turpes quoque et probri plenos 'pellabant sterquilinium. s. Pers. III, 3. 3 Terent Phorm. III, 2, 4r. N. 28. Si viso Cons. Aul. III, 6.

37. sabebo... miserum Male talis ctabo miserum efficiam. f. Min. V a I9. N. 3o. cebis noν. ιbi Deem. Sic Curcul. I, . . luce cereum . Et Enn in Ann a prodinunt famu li tum eandida lumina lucent m. verbo meene casum lamina regente. In nuptiis Romanorum quinque Praeserebantur faces egredienti ad virum sponsae Plutarch. Quaest. Bona a Catuli. LXI. Illo. . 3r. Postilla re semper, etc. Inde Muretus suspicatur ominosum olim

fuisse, si qui nova nuptae luxissent facem , creditumque eos postea nihili sore. Sed ea divinatio est, nulla auctoritate. Immo vero, si divinandum, omiaa, quae ad nuptias pertinebant, fausta probaque fuisse satius arbitrnri videtur. Unde sie interpretor lucebis iacem nuptae, ita tamen ut postea nihilo melior existimere, sed semper improbus nihilique sic. Nihili, nisi fallor. hic magis Plautinum, quam 4 u. 31. Post id locorum, deinde Secunda pars enumerationis, cujus prima us 3o. N. 33. Amphora, 26 litrorum capax. Semita Genus vasis fuisse hoe series orationis ostendit. Sed quale quantumque haud usquam reperio. Forsan dimidium amphorae, si de-dnelum nomen suerit a remisse. 34. Fons Nomen hoc loco a dominante sensu detortum generieuidam vasis adhibetur ut et laeti significat quoque vindemialem tu

598쪽

Ita te adgerunda curvo ni aqua faciam probe Ut postilena possit ex te fieri. Post auterim ruri nisi tu acervom ederis; Aut quasi lumbricus, terram, quod te postules Gustare quidquam , nunquam edepol jejunium 44Jejunium si aeque, atque ego ruri reddibo te. Post id, quom lassus fueris et famelicus, Νoctu ut condigne te cubes, curabitur.'ci L. Quid iacies OL. Concludere in senestram firmiter, Unde auscultare possis, quom ego illanc osculer s

Quom mihi illa dicet M animule, mi Olympio

Mea vita, mea mellilla, mea festivitas, Sine tuos ocellos deosculer, voluptas mea, Sine, amabo te amari, meus festus dies,

37. Postilena, lorum crassum sub jumentorum cauda ad continendum ephippium . . 38. Aeervom ederis. Sic omnes impressi, mendose videlicet. Tum nebus hoc interpretatur . edere de

acervo frumenti ut mures in Salmasius tentat in acer boum in ut sit acer a Pro in acus Rceris a. i. e.

palea. At ervum Phul bubus suisse Plautus ipse testatur Mosteli. l. r. 59; et ambinus docte correxit . nisi ruri tu ervum comedeis eis Minus a vulgata lectione reis redas . si versus ita restituatur : Post autem nisi ruri tute aere ervom edericis . . 39. Quod tu postules. i. q. si velis. Do hae figura dicendi cons. Asin. IV, , a Tota sententia est Postantem labores exantlatos, quum aliquid gustare voles, nisi ervum edes, ροrramve aicut lumhricus eris e-liinior quam ipsum jejunium. N. i . Con 'no te dignum te niteti hil, . 44. In fenestram, accusativ proahlativo ut saepe alias. Cf. in s. v. a. 3. Lipsius non pro cubiculari aliqua senestra hanc accipiendam sed fuisse caveam in pariete es agam, quasi armarium ubi concludi Chalinus posset judicavit. s. a fretus. At pace tanti viri dieere Ii- Ceat ego Cur a solenni vocis signi. sicatione decedatur, non video, cur in hac stetur, video. Credibile sane est parietes domuum, ut comparent apud nos vetera aedisicia, ea fuisse crassitudine, ut riina, quae diem ineubieulum immittebat neque tum occlusa erat specularibus. Potum rit, quasi carceraria Cavea, hominem concludere. .

47. Mellitia. Est diminutivum verbi mellina , quo alibi utitur.

MEDas. - Mellillam vocat amans amatum ut in me meum . Bacch. V. a. 8Ο. N. 49. Sine, maho te amari. Amabo t. q. quaesos nam valet in amabo

ob hoc est si iluod peto.

599쪽

Meus pullus passer mea columba, mi lepuS. Quom mi haec dicentur dicta, tum tu, furcifer, Quasi mus, in medio pariete vorsabere. Nunc ne tute mihi respondere postules, Abeo intro taedet sermonis tui. CHAL. e Sequor.

Heic quidem , pol certo nihil ages sine me arbitro. M

i s eris . Hae oratione larius P. Vies celestus. s. sc. m. s. 8. N. ostendere nullum aliud exemplum o Pullus. Puerum quem qui ἡpossit, locutionem mabo in or amabat, pullum ejus vocabant, .mulam precandi longe a nativo inquit Festus. - Mi lepus Salacissensu abiisse. CL et II, a, 9 Sina sima ac venustissima animalia com- te amari, demulceri hiauditiis. - memorat columbam , Passerem Fastus dies, nominativus pro vocan leporem. PALM. di casu Blanda vel amoris velami 5a. In medio, te. In illa sene-citia haec est appellatio Ter Eun atra Cl. s. 44. LAMB. III, 5 ia, o festus dies homi 53. Postules, velis, tentes. N. nis- . . . o estive homo Sio S. Sine me Hiero, me non in- Trucul. II, 7, 9 scelus viri is spiciente. Cf. Capt. II, I, 27, CN.

600쪽

ACTUS SECUNDUS.

cLEosTR. Ops IGNA E cellas, referte anulum ad me: Ego huc transeo in proxumum ad meam vicinam. Vir si quid volet me, lacite hinc me arcessatis. PAn D. Prandium iusserat senex sibi parari. CLEOsTR. St, tace atque abi; neque paro neque hodie Coquetur, quando is in ilii et silio advorsatur Suo animique aniorisque causa Sui.

Flagitium illud hominis ego illum fame ego illum

Siti maledictis, malefactis, amatorem Ulciscar ego pol illum probe inconmodis ... Dictis angam faciam uti proinde ut est dignus,

i. Obsignate. Os sui ut ud veteres, ut Cera apposita signoque in ea impresso cellas penuarias, armariola caeteraque hujusmodi clauderent, quae nisi cera avulsa et disrupto charactere non Possent

recludi Signum gerebant iii annulo unde annuli sigillariti inter praecipua procurationis domesticas

instrumenta numerantur. . Antium Signatorium annulum in

telligit sive, ut alii appellant, sigillaritium , qui habeat χαρ- ρα. De quo Vopiscua in Aureliano . Uxori et siliae anulum sigillaritium quasi privatus instituit. LIPs.

3. Facite . . arcessatis i. q. ree

site. Cf. Cam prol. 65, et Bacch. V, 9 facito ut facias, . . 7. Animi... causa, cupidinis, libidinis gratia. Cons. Asin. III, , 38. N. 8. Miniun. .. hominis Is hominem flagitiosum LSic Aulul. IV, 8, 3 hominum mendicabula .Vide notam I, I, 49. - Ego pol illum etc. Vide quam vehementi sermone, quam vero, ipsa qualis sit, jam ab incoepto profitetur, quae sibi ad

extremum constabit. N.

SEARCH

MENU NAVIGATION