장음표시 사용
271쪽
aa D E L A M I I s IIItem: sed praestat non publicari. Suam quoque hic laudem meretur
siccus singularitatione suoque tempore ex hyoscyami radicibus exis
actus.. . t g 6. Eiusmodi quaedam simplicia, puta lolium, faba inversa,
U-Ficia topium, byoscyamus, ciςuta, papaveris species, solanum furiosum 'o somnificum, mandragora, nymphea, atque id genus reliqua, natu
seremia. ralium rerum peritis non omnino ignota inveniuntur, quibus inreulectus vel aufertur vel turbaturri ut, qui iis utatur,loquendo,audiendo & respondendo amens videatur, vel in lamnum altissimum ad . dies etiam aliquot praecipitetur. At eorum usum .& aquas, vina, pulveres,trochiscos,olea, aliasque formas hinc conficiendi modum, silentio involvere malui, ne iis abutendi ansam alicui subministrasse videar. Perpetuo juvandi. & non laedendi, animum mihi donavit omnis boni author benignissimus. s. .. Adjkiam hic tamen ob cautionem historias duas non inuistiles, de horum soporiferorum viribus. Mulier quaedam ad rem attentior, optimeque nota, sed quae suum jam obiit diem , tritur
tores in multos conduxerat dies, curaratque ex lolio diligenter excreto dourinos vocamus )molito pinsitoque, admista secalis Brina, panem apparari& coqui, ut eos minoribus sumptibus aleret. Quo quum essent pasti, in quandam levem inciderunt amentiam: essent aliquandiu rotati vertigine, lassi ad unum omnes in pto- σν - .κ fundum longumque inciderunt somnum, ut pro labore, quem ve-ψWi, tulae pia si oportuisset , ipsi continuo sterterent: donec ea tandem post alterum aut tertium diem errore animadverso, victus
g 8. Ad haec clarissimus eruditione, multijugaque rerum Observatione dc usu medicus, D. Reinerus Sol mander,collega in eodem apud illustissimum nostium Principem ministerio conjunctissimus, quum Lovanti anno quadragesimonono sub Hieremia Brachelio operam medicinae daret, vidit puerum Servatii Sassent bibliopolae β...ila mirandis symptomatibus corteptum , ex esu forte unius baccae sola-- ni majoris herbam Bella donna Itali vocant: quam casu imprudens propter aetatem,ignarusque rerum, ex horto D. Gemmae Phrysi vicini tui qui tum eam plantam praegnantem alebat cum aliquot aliis exoticis herbis) legerat devoraratque , cerasum vel uvam for-
stan existere arbitratus. Puer ptimum coepit furiose agrae, nec ullum patentem interstinguere, animo dc corpore languere: vocatus D. Bra Diuitigod by Corale
272쪽
D. Brachelius ad eonsilium di eurationem, tam subIta symptomata 'gravia miratur : satimque concepta suspicione assumpti alicujus veneni maniaci sciscitatur,ubinam puer laetit,quid egeriti eum in D. Geminae horto lusisse narrant, visumque versati circa dictam plantam, ejusque decerpere baccas. Sed priusquam hoc innotuisset, iameidit puer in somnum protundum, ut excitari nequiret, is durat ad horas vigintiquatuor. Tum puer sponte evigilat, agnoscens primum patrem, Minoe alios, sed stupidior: at paucis tum ex arte adhibitis remediis, probe temtutus est. g 9. Quod autem Gallo cuidam nobili, ex Narbonensi pro vincia oriundo accidit, mirum magis est, eo quod de risu simul & Σαdeploratione dignum videatur. Is ex itinere captus a Turcis, di in Thraciam abductus, dynassae cuidam donabarer,di ut opinor Bel-Ierbe co, qui cisBosphorum Thracium per Macedoniam praefectus militum dicimi. Ab hoe ille non aspere coepit tractati more Barbaro, sed perhumaniter, eo quod gynaeceo destinatus esset ob formamae aetatem. Itaque tandem die quodam cibi ac potionis tum varietate, tum copia fuit effectum, ut in somnum triduanum incideret. Quo finito, quum experre' mingere vellet, exectos sibi testes animadvertit: rum demum attonitus cognovit . quam diu dormisiset, & cui tam laute semper ac Muenter tractaretur, atque ex quo cibi genere tam alto correptus fuerat somno. Rediit tandem ad suos, di hanc attulit causam, cur nuptiis lacile earere posset. Io. Albertus Magnus in AEgypto etiam nasci lapidem tradit, Dioscorides, qui Memphites nuncupatur, a Memphi, magnitudine calculi, pinguis ac versicolor: quo contrito, di eum aqua a vinoque epoto , stupor omnium senstrum inducatur, ut nullum o- .. tis mnino dolorem sentias. Unde restitur a Iurisconsiliis, ubi de
quaestionibus agunt, ac tormentis. Mao M.;.
Hic obiter, raritatem,&rei quasi miraculum,non erat prae termittendum , opit esum Turcis, & multo magis Persis, tam
esse familiarem ut nihil prope familiatius: quod eo vorato se vat, ς' distes esse, minusque belli pericula timere, persuasem habeant: F quemad-
273쪽
tervamus. QRocirca', uia exercitum colligit Turca , opto universi spoliisur terra, licet quotannis id incredibili colligatur copia ex papavere albo leviter vulnerato , postquam capita protruserit, un-cle lactis aliquot guttae emanant, paulatim concrescentes. Rus semine apud Turcas non mi is terra conseritur quam in his ditionibus tritico, praesertim Acharae, Carachatae, sparta da , Eme tertiadae,& in aliis vicinis oppidis Paphlagoniae. Cappadociae, 'cillesae. a. Vix Turcam invenias, qui optum non redimat: etiam si unius asprinumismatis valorem tantum possideat, ejus dimidiam opto impendet secum id tam toga quam bello collaturus. atridaturius esui assuetus, semel diachmam mediam innoxie vorabat: pό- stridie vero draehmam integram idem ille degluttit, citra ullum aliud in commmodum , quam quod velis ebrius appareret. Bellonias, qui huic nanquam assueverat , eo sumpto , nihil incommodi sensit, quam in ventriculi otificio calefactionem, levem cerebri turbationem, de somnum inquietiorem. Tritum Turcis in objicienda calumnia pio verbium est, Opium comedisti: ac si alterius provinciae homini exprobrares ebrietatem. optimum habetur, amarum valde, gusta calidum ut os inflatinnet, ad modum pilorum leoninorum colore fulvam, o dote molestam & grave. In cxtremo refigerandi gradu id de signari, citin insigniter amaticet, inflam meique, mirum est. Mastchlach vulgares Turtae nuncupant, Ophion
petitiores.. 3. . 'In usu qπoque habent pulverem illis dictum Helian lac: ruius circiter coclear quicunque suinptait, nihil loquitur, at continuoridet, admiran8ase videre latus S atque hinc su4s instituit gestus, ut ingentem omnibus spectatbribus risum moveat: qui ubi ad mentem redierit, se his vel 'illis suilla locis,'mira vidisse telum specticula, asterit. Rogati illi, pulvere 'cania binum esse plerique responderunt: qui, quamquam ex Galeni doctrina , largius paulo sumptus caput feriat, vaporem sitsum ς, multam calefaetionem mittens, citius tamen ex gelotophyllide parari suspicarer, si Tuticis fuerit dognita ea planta, tu Bactris 3c circa Botysthenem proveniens: quae, si cum,ino 3e myribi bibatur, varias dicunt obversari ιpecies: tidendique finem non fieti, nisi potis ex palmeo vinopineae nucis nucleis, pipere dc melle additis; vel eum ex solano ma-'
274쪽
III D a,L A M I I. s . 22 nico vel furioso eonfici, quis opinetivi non absurde, cujus radicem ad drachmae unius pondus ex vino potam, excitare specim vanas rimaginesque non injuc Midas, docet Dioscorides sed duplicatum eum modum, ad tres usque cura mentis auevanonem. state,
g 4. Caeterum quum ad eannabim vises pulveris Hetran Iue tetulerint Turcae, forte se explanta conficitur, quae Indii bangue, dicitur, cannabi haud absimilis teste Garcia. ab Horto Protegis Indiae medico nisi quod hujus semen cannabino minus est, nec ita eandicans, ut illud: deinde hujus stolonus lignosi nusso late - cortice vestiuntur, secus quam in ea abe. Ex labis contusis, interdum de ex semine succus cogitur, mixtaque veti suce Moschata, vel caryophyllis, aut ambaro& musco exhibe uiri unde in exta sin quodammodo rapiuntur, qui hauserunt, atque omni lassicitudine liberantur, nonnihil ridentes. Hinc magnus Sullanus Badur jactare solet, se, quando in somnis adire Lusitaniam vellet, Bias lium, A sam minorem, Arabiam de Persiam, pauxillum Bangue solum
9 3. Huc pertinet etiam Datura Indorum planta, quae in Mala- ar nascitur, flore in extremis ramis rotismatini colore, qui velut dc semen injicitur a furibus in cibos eorum, quos depraedali student: mente enim videntur alienari, qui sumpserunt, dc in risum solvi,mastra cum libertate sitientes auferii. quae iures volunt: duratque illa mentis alienatio horis vigintiquatuor. Nec hic alienum , quod de Indorum Tabaco , Luir is Peto nuncupato, Gallis Nicotiana, Herba reginae ct Helba sancta, scribit Nicolaus Monaides , Hispalensis medicus. Non quoque omittendum, quod de Theangelide, in Libano Syriae nasci solita, traditur, ea videlicet devorata praesagire homines. At mea quidem opinione, ea vorata dementari homines potuerunt: ut ipse diabolus se in illos , ut jam apparata orga-ina,insinuans, fututa vel ambigue vel mendaciter suo more praedixerit. Potamantim itidem ad Indum fluvium inveniri narratur, eaque pota lyae phari homines obversantibus miraculis. 6. Similis cujusdam potionis veneficio laicum dementabant, velutque stupidum reddebam quatuor orasinis praedicatorum mo machi Bernates , anno nono supra festi 11 illesimum, ut aquam cau sticam sive ardentem absque sensu tolctarit. Ea Christi quatuor vul-
inera pedibus, manibus dc corpoti se imptimete smularat laivata Ff a Maria,
275쪽
za S. D E L , M t v x rIa Maria, adornatus scilicet in hane tragoediam monachus, qui antea clavum quoque per alteram laici manum transegerat, nihilque non in D. Virginis specie persuaserat, ut illius simplicitate & amentia abis uteretur, cum tribus suis fratribus religiosis figmenti consciis, ad sui instituti confirmationem. QEo nomine potionatus ille, altati. quoque in D. Virginis sagello imponebatur, ubi velut catalepsi correptus, in turbae confluentis eoi spectu, immobilis ad stuporem usque genibus flexis perduravit: dum interea temporis Doct. Stephanus, fibulae hujus actor, per canalem in Christi & D. Virginis simulachiis proximismutuumcolloquium mentitur. Fraude tandem detecta, artificium confessi sunt monachi quaestionibus subjecti, exustique ejusdem anni die postremo M i. Historia sane lecta di gnissima, ut hinc in reliquarum ejuscemodi imposturarum, ad animarum exitium olim ab id genus hominibus constructarum, cognitionem promptius perveniatur. Similibus fortassis inj suis eoipoti-bus quandoque utuntur nostrae Lamiae
iscubi daemoniaci illusiora, lacubo moxn naturali. .
His c jam incuborum succuborumque larvas aggrediamur, quid in his vetitatis foveatur, studiose & latius investigantes: ut non modo ὀ vulgatium,sed de prudentium animis. semel hoc fatasae persuasionis simulachrum excutiatur. -m itaque hujus haer sis maleficio & praestigiis delusae dementataeque anus, a daemone se comprimi, incubosque pati arbitrentur, hanc commixtionem, ut reliqua propemodum omnia, mere esse ex laesa mente imaginariam, vel solum qualicunque astricta titillationem cieri, accedente rei imaginatione:nec vere congressum fieti, rationibus demonstrabitur evidentissimis: ubi prius. commonueto , nostris medicis . morbum quendam dici Incubum, ab incubando, quod pondus quoddam nobis dormientibus incumbere,&saper nos conlistere putamus, respirationem opprimens, dc ob id vocem impediens:ita ut, si velim Clamare, non possimus, cum somniis horrendis Zo imaginationibus
plurimis nos ab aliis invadi existi antes. Fit fere nota, & a somes initio: & quaecunque epileptici laterdiu, vigilesque patiuntur, haec noctu de in somno ephialtici. L a , Pliniin arudo suppressionesia modo noctis ludibria, modo.
276쪽
II DE LAMI Is z29 Faunorum inquiete ludibria nominavit. Arabes, inquit Avicenna
stti vulgo gravedinem dicunt, quasi pondus equitando se: loquuntur) nos opprimeret: sic nostrates quoque dicunt sua lingua, Diemat rydet ans. Epilepsiam esse quidam sentiunt di inutam,quae fit in somniis, de qua Aristoteles intellexit lib. de Somno & vigilia: .
Graecis nuncupatur,id est,insulto quasi aliquis insiliat, vim inferens, & alterum Conprimens. ut non possit moveri, donec liberetur ab invasere. a ses eando Themisoni dicitur. IMM- ε 3. Ouae signa ab imminuto calore proveniunt: de quum spiritus animales existentes in cerebro, ob vapores ascendentes, pituita de melancholia obtenebrantur, ita ut virtus opprimatur, & videatur aliquid grave sibi inferti, quod tamen revera non fit. Con-- tingit autem potissimum resupino corpor acente e plerunque ore veniticuli a pittara crastilentaque, aut ciborum concoctu dissi- ὰ, --edium copia oppressio. Quum vero sagae sint ob sexum εc aetatem utplurimum pituitosae, & ob animi affectus melancholicae, cur non M.fupine cubantes, hujusmodi morbo erant obnoxiae; atquα accedente illo sensu communi, ab immundi spiritus assidua suggestione vitiato, putabunt fatebunturque vere se passas esse, quod 1blam vel per somnum vel imaginatione intensii innotuit. . Convenientem hic ex Iasone Platensi historiam de otioso vo raram
ruodam sacrifico asscribendam duxi: ita narrat. Nuperrime sacri- α 'eas quidam me convenit Domine, mquit, nisi succurias misero ν - δε& afflicto, actuin aest, de prorsus perii: tabes me habet. Viden quam sim emaciatus , quam exanguis λ vix tenui pelle contegor: succulentus esse soleo, speciosulus, & bene habitus . nunc foedum spe im videor, hominisque inanisimago. Onid, inquam, te crueiat. & quam affectus tui causam opinaris Dicam, ait, intrepide,& valde admiraberis. Sub quamlibet ferme noctem ad me commeat muliercula mihi non ignota , de pectoti meo illabitur, ipsa
violenter comprimit, atque coarctat animae meae vias, ut aegre respi- irare queam: quin clamitare cupienti, vocis iter praecludit, ut, 'quanquam prae pavore nitor attollerτ, missime queam: nec ma-
nus ad prora sandam injuriam, nec pedes ad capessendam fugam
expedire valeo : vinctum me & affixum tenet. Heus,inquam sub iridens, nihil admirandum praedicas ex narratione incubum in
277쪽
a 3 o Da Lais et Is IIImoratus: Phantasma inquit ludibrium inquit) prosecto non
est: ita me Deus amet , quae hii ce oculis conspicatus sum, & quae hisce manibus exercui, enarro. Equidem Vigilans, mentisque compos, eam video coram, & invadentem accipio, conorque obluctari: sed prae languore, metu, angustia & iinpacta, vi nihil efficio. Hae de te horsum vorsum amens cursitavi, unumquemlibet pei cunctans, possetne succanere miserabiliter pereunti. Minoritam consului, quem callidum vetoatorem dicunt, ab hoc praesent neam opem sperabam: sed spe mea frustratus sum plane, nullam is salutem attulit: tantum monebat, Deum optimum ma timum,quem iam pridem praecibus fatigaram, strenue orandum, ut dignaretur imfestam vexationem avertere. Adii vetulam quandam, fama populari, sagam atquei versutam haec ηebat , qui sub crepust tum diei statim ab excreto lotio matulam obturarem dextra calimia, & fote, ut eo ipso die malefica me inviseret. lal etsi vanum videbatur, nec parum me ab experimento absterreret religio, viactus tamen impotentia & diuturni labori&tardio , tentavi. Et, per Iovem, accidit vaticinium. Veniens in domum meam, veticae cruciatum querebatur: nec potui ab illa aut preculis supplex, aut contentione minax impetrare, ne sub noctem ad me tertifica commearet: sed implacabilis veterem morem asservat, semel que eonstituit me foedo angore conficere. Hominem hunc vix quivi ulla ratione ab insania revocare: sed a secundo tertiove comgressu hilarior factus, morbum agnoscere coepit, dc sanationis spem fiduciamque concipere. Iam ad congressum imaginarium. Hi meηu membrana, qua omnes muniuntur virgines, ratione
commoυbari certissime, demoηum cum mulierum conci bitum esse vanum, mereque imaginarium.
PR i M o M hujus congressus vanitas, sucusque, apertissimis atque adeo oculatis testimoniis, ae argumento irrefutabili convincentur , si virgo hoc depravatae imaginationis fascino agitata, ludibriaque ejusmodi perpessa, quae a daemonis tuitu corrupta creditur
qualem apud Hollandos religiosam, ex propria peractae cum daemone hujus spurcitiei confessione flammis adjudicatam scio)ab obsieuice perita, vel alia non indocta, femina inspiciatur, contrecteturque et Diuitigoo by Coos le
278쪽
turque: eam enim adhuc virginitatis zona, hymene nimirum muni
iam esset si alioqui a viri concubitu fuerit libera) comperietur. Easquide iurauines virgines ab initio dotatas obvioasque a condito -κει υιν. te Deo fuisse, contra multorum secus contendentium sententiam ostendere volui.
φ a. Primumque generale Mosis ex Dei voluntate consilium, de indiciis virginitatis indubitate cognoscendis, si de virgine matri inonio tradita, inlaesar antea pudicitiae suspicionem maritus Vene - , .rit, propona; explicaboque. Id tale est : Si duxerit vir uxorem,ac celleritque ad eam, dc odit se eam coeperit quaesieritque divortii occasiones, uomen pessimum ei objiciens ,.6c dixerit: Uxorem hanc duxi, ct ingreilus ad eam, non inveni virginem , vel virginitatis signa : tollent eam pater dc mater ejus, & proferent signa virginitatis euellae ad seniores civitatis, qui sunt in porta, dicetque pater :Filiam meam dedi huic uxorem, quam quia odit, imponit ei nomen pessi- muin, ut dicat, Non inveni tuam filiam virginem : δ ecce haec sunt fgna virginitatis filiae meae. Exphndent vestimentum coram seni intibus civitatis, apprehendentque senes urbis illius virum ,δα. Quod si vetum est verbum illud, de signa virginitatis in puella non fuerint inventa, ducent puellam ad ostiam domus p tris lai, obruentque eam cives illius civitatis lapidibus, ut moriatur. Ad hujus loci explicationem, & ut medicis in omnibus puellis hymena non agnostentibus satisfiat, ac meum interim proiequar institutum , breviter de eo quaedam hie dicam. g 3. In virgineis locellis, vel αλ--inhaeret latetque
haec tunica, castit.itis conservatrix . qua primo insultu disrupta, Ve- unam uteti orificia hie intexta, desinentiaque, sanguinem finadunt, menstruum vulgo, licet improprie, appellatum. Unde nuptis virgianibus, prima concubitus nocte, ex hiijus membranae violenter ruptae venulis sanguis pro manu: cujus lituris, ut via ginitatis vel virgina--.lium notis, testibusque, tincta, quibus tegulatur vel incumbunt linteamina, coram magistratu, suspicaci , conjugesque violatae antea pudoris Eonae falso insimulautibus malitis expandi ostendique jubet Moses. g q. Apud Hispanos quoque admodum uubare est sponsis,eas solutae virginitatis lituras sanguineas in linteo a primo concubitu obsetvare. Apud hos etiam filias pro virginibus aliquoties divendere solent quaedam lucri cupidae nimis matres, hymena inviola
279쪽
rum, ejusque rupti manantem sanguinem alia matelle si sta imitatae. g N. Adhaee, praeterquam mod in vimine quadam certissime et iam tegumentum illud selidissimum depreuenderim,id ipsum quoque a pudicusimis, mihique familiaribus matroni quae in seipsis hoe
pudicitiae munimentum prima admissione observarunt, pudica cotilatione cognovi: quae & omnes virgines eo donatas esse, ex st
minis itidem aliis, quibuscum familiariter ει occulte hac de re comtulissent, se intellexisse, uno quoque asseruerunt ore. I 6. Membrana interim alias crassiore firmioreque , quasdam tenuiore fragilioreque hic obnitas esse, minime dubium est. Pissis. Hi, tisque etiam lascivo quopiam attritu eam divelli, lacerarive, aut Π putrestere quoque ex humorum affluxu,& ex morbo periumpico stat. Exemplo id testatum facile fecerim. Vetum non est nostri imo cisi stituti , inutilem hujus argumetui contexere telam. Satis sit inducasse, imo apertas taenoisse rationes, quibus succuborum incuborumque falsias detegitur : item Moiis locum nonnihil expliacuisse: & medicis negantibus membranam hanc in omnibus virgis nitas. ansam subministrasse, eam oculatius observandi: cujus quidem vitiatae prius nomine, uxorem secreto arguisse olim maritum non immetito memini.
g si quis jam exiguo illo hymenis foramine illusus, diabolum ut multiformem, Venereae rei ludibria posse cum virgine exemcer: urgeat: huic re*onsum volo,ut me doceat,quomodo eo virginitatis munimento inviolato, posset ex ejusinocii congressus p tu progignere uterus materierum usque adeo grandium, durarum, inaequalium, asperarum acutarumque monstra, qualia Magdel nam quandam Constantiae captam ex tali concubitu peperisse, -- 33, paulo post ostendetui. Enimvero si a portentosarum harum rerum procreatione puella, a partium uteri petitis introspiceretur contrectareturque, ut artis est, traudem illusione primum phantasae in V neris opere ingesta factam: deinde ut imaginarius ille congressus judicaretur verus, dolores partus aspiritu cieri, atque rerum a lardatum insensilium mortuarumque congeriem velut illius coitionis laetum ostentati a milleartifice, evidenter constaret.
280쪽
obdsilii Dei ad filia, hominum ingressisηι, loem hic Mosis
explicature quo magis co ressus diabolici vanitas elucescit.
Si quis jam praefractior, ad illam Mosis sententiam mihi obitudendam confugiat, Quod filii Dei ad filias hominum ingressi
sint, atque hae genuerint potentes & celebres viros: dc hinc cum multis alioqui doctis vitis inferre studeat, daeuiones posse mulierum concubitu frui, atque generare: huic Augustini Steuchi Etiqu- bini, Episcopi Lisami, verba haec, quibus errorem hunc solide refellit, opponam. illud, inquit, rejiciendum , separandumque a natura daemonum vera, dc pene inter fabulosos daemones censendum, quod non modo e nostris quidam,sed etiam prophanae philosophiae prolata res pletique sibi persuaserunt, de filiis illis Dei, qui dicuntur apud Mosem filias hominum vidisse, accensosque in earum eupiditate, ex eis filios genuisse: qui quum dicantur Hebraice Nephitim, ab Hebraeis nescio quibus , dc nostris , quin etiam externe philosophis, daemones crediti sunt, qui partem divinam atque hu- manam mistam habuerint. Fueruntque multi, filios illos Dei angelos suspicati: ὀ quibus, cum multis Hebraeis, Iosephus in sua de Anti quit. Iudaic. historia et quem tamen Mnaras historicus excusat, quasi angelos ille appellarii sitos Seth, ut Deo placentes , dc angelotum vitam aemulantes. Fuerunt dc alii in ea opinione, ut Lactantius. si a. Videturque antiquissimus error ὀ libris Mosis non tecte intellectis haustus. Siquidem perhibet Plutarchus, Pythagoram, Xenocraten,Platonem,Chlysppum,superiores Theologos sequet tes credidisse, daemones fuisse nominibus quidem robustiores, viribusque longe praecellentes, divinitatem l inquit in habentes ii que synceram neque puram, sed cum animae natura dc sensu corporeo conjunctam, voluptatis dc laboris capacem. Hoc etiam credidit Athenagoras philosophus Christianus, Iustinus item idem philosophus, dc Tertullianus, omnes ambiguitate vocabuli ducti: arbitratique, filios Dei, angelos, purosque Deos, genitos ex eis: alii daemones, alii heroas Vocantes, ἀπὸ του ρωγιι, amore illo, quo illi filii Dei in sceminas exars stent,filibsque eximiae virtutis dc audaciae genuissent, quod in Cratylo etiam retulit Plato. dc Athenagoras in legatione scribit.