장음표시 사용
251쪽
ΣΟ , DE LAMIrs i II deprehenderemur, omissi priorum cura, ad hos conversi senti Sed nunc cum illis mitius agitur , ut omnia vel stultitiae vel avaritiae ple- 'na esse comperias. Hi ergo ut ad propositu m redam in quandoque sibi videre quaedam persuadebant, atque audire: postmodum rem ipsam ex propria levitate augebant mendaciis, tum vero mutuis
colloquiis ut diei soletὶ ὀ culice elephas exoriebatur. Nam &pletisque hominibus quandoque aliqua insolita videntur audi turque: sed ea contemnentes, sanoque judicio abigentes negligunt. 6. Hucusque Cardanus : qui interdum contigisse quoque
perhibet, ut aliquis, quem maleficio affectum voluerint hae mulietiaculae, naturali causa eodem tempore in morbum maleficio com gruum inciderit : quo cognito. a maleficio prognatum esse credebatur,quoniam morbi natura & tempus conveniebant. Sic anui deis mentatae falsa suggestione phantasiam vitiat naturalis morbi, illius. que exitus conscius dςmon:& reliquos ob incredulitatem eo modo illudi permittit Deus. Quam veto censores a rerum naturalium cognitione essent alieni, minusque in literis Sactis exercitati, in histo
rias quicquid id est)ex sua opinione retulerunt: quod paulatim
auctum exornatumque, materiem uberem huic stultitiae praebuit. si T. Q aemadmodum vero hujuscemodi narrationes a compluribus in historias telatae sunt, qui tum ob imperitiam rerum , tum per nimiam credulitatem quicquid aut vulgo dicitur vel jactatur,aut a b aliis traditur, nou solum fieri posse, sed etiam revera contigisse subi persuadent ex superiorum temporum exemplis: quae cum fabularum sint involucio tecta, fidem historiae apud illos libi vendicant: sc illa de Duffo mendacia, videntur dc originem dc auctoritatem sumpsi et a poetarum narrationibus de Meleagri Oenei regis Moliae filii interitu, stipite fatali combusto. Cum enim grandis aper . . Etoliam devastaret, Meleaget ad eum occidendum convocavit proceres. Ex quibus Atalanta virgo cum aprum prima vulnerasset, Meleager ejus amore captus, postquam aptum occidisset, ei caput apri dono dedit. Quod aegreferentes duo Meleagri avunculi, caput virgini volebant auferte: sed Meleager illos occidit. Tum Althaea soror occisorum, de mater Meleagri, ut necem fratrum vindicaret, fatalem stipitem igni imponens, Meleagrum pariter exussit. Nam Meleagro recens nato, Althaea mater vidit Parcas igni stipitem im
ponere, dicentes: O puer iaci dia vives, quata diu hic stipes. Al
252쪽
m D at L A M I I s 2 p thaea ergo partis abeuntibus mox stipitem igni subir Ut,4 diligenter custodivit. Jam vero erga fratres pia, sed erga stram dapia, illum supitem rurius igni imposilui, ltro cc inbullo, Meleaget et m
g 8. in Annalium Flandricorum lib. Ι6. scribit Jacobus Meyerus: I. Legi aliquid horrendum contigita Atrebati anno quinquagesimo nono supra .millesimum quadringentesimum, Complures scilicet fulse inhumaniter igne crematos, qui nocte occultas itiones. habuere cum diabolo, unde , magnam accepere pecuniam. Viri primarii. mulix resque complures indiciis crematorum deprehensi. quidam capti & saevissimis tormentis admoti : alii pecuniae vi redempti: 1 nonnnulli solum vellerunt: ε quidam voro in poenis a-.deo constantes fuere, ut o ibit confiterentur. 7 Fuisse referunt quia, dam ex iudicibus adeo d e testabiles, ut quosdam sibi inimicos india cali curaverint tanquam conscios, reis in tormentis ad hoc coactis. 3 Addunt in noctuinis illis conventibus ex omni ordine statuqtieniortalium viros mulieresque interfuisse, & eos ibi diabolum in humanam effigiem transformatum adorasse, cujus tamen nunquam ubdebant faciem, in illius verba mandataque jurat se : convivio ab illo parato largiter epulatos, o inde extincto omni lumine quemque cum sibi proxime oblata promiscue eoncubuisse: sine ope diabolica in sua unde exietant, loca restitutos. I I I. Haec lecta B scripta, ut in hoc negotio diabolido multa alia, ex errore vel confessionis vel iudicum vel vulgi. . oa. Pecuniam diabolus polliceti vel falsa ingesta 'opinione, vel apparenter solet, eaque pollici tatione suos ditate: sed non exolvere, imo ejusmodi ludibriis ludificati. 3. Vtiles judicum imperiurun, inic itatem, saevitiam & tormen ista non fetenda. i
q. Quod judicum avaritiam pecuniaintiate maluerint, quam in innocentia excamificati, & ad confessionem enormibui torturis, compelli. F. Ut evitarent sanguinarias truculentissimorum judicum casenificumque manus, licet foeminae ihnocentes revera existerent. 6. Dis tacti licet cruciatibus, divina tamen ope in innocentia
I. Inde liouet, quae flagitia in calceribus saepe extorqueantur, potissimum in hoc negotio obscuro & daemoniaco , atque a judici-
253쪽
alpo 6 DE LAMI Is II ibus plivatae ultionis, rerum ue alienarum nimis eupidis, quinimo insatiabilibus harpyis. 8. Quod ex omni ordine statuque mortalium, dce. scribat, meis mas fuisse maestigias, nil nisi ludibria, vitiatam phantasam, mentem laesam, imo somnia mera, quilibet alicujusjudicii, haud obscure i
telliget. 9. Somnorinum eonvivium, id quod hora matutina quum sedigerent, di more istito post esurirent, facile sensetunt. 3 o. Ubi nullum erat lumen, extingui minime potuit: proinde somnium est metum, uti & congressus ille promiscuus , quum ὀ suo lecto non filissent moti: quare & sine negocio,& daemonis ope re. veta suis stationibus, quas non reliquetant, restimebantur, nihilque vetitis in tota ea narratione existit. Hoc modo si reliquae ejusmodi historiae excutianoer, concidet mendaciorum pallium.
Stulta lamiarum phantasia, se hi riarum 9m argumenti Ialysim , e oametu Grammatici historia Daniea' demon atur. Subjungitur is aliud lepidum phantasica mulieris exemplum.
RULTITIA haec phantastica ut omnium oculis evidentissime pateat, ex Ioanne Grammatico asscribam bona fide historiam, e eo, ut veram, inter reliqua intextiuu: quam tamen mere mendacem, aut mendaciis egregie excultam quod equidem eum docti
alioqui viti venia dictum cupio in facile is judicabit, qui ad rationis
trutinam revocarit, num grato, imo Virulento uti gustu, rationis atque eloquentiae summum munus, ac manuum feliciter ωnseremdarum donum consequi quis possit. Ita scribit lib. y . Historiae D nieae: Etant Ericus & llerus Regneti pugilis filii. patre eodem, diversaque editi matre. Matrem quippe Rolleti, eandemque
Erici novetcam, Cracam vocabanti Mittitur Rollerus a patre, cognoscendi causa, quae domi, interim dum abfuissent, essent acta. Is ut maternum firmare tugurium vidit, foris accedens, parvulumque foramen furtiva luminis applicatione a latens , introspecta aede, animadvertit matrem in furni cacabo coctilia pulmenta versantem. Suspexit praeterea nes colubras superne tenui reste depensas,ex qua-xum ore proflua tabes gilaratim humorem epulo ministrabat: duae
254쪽
III DE LAMI I s. ao quippe colore piceae erant, tertia squamis albida videbatur, telis
quis modico eminentius pensa. Hμ nexu in cauda gestabat,quum caeterae immissio veniti funiculo tenere r. ν a. Ille, rem inaleficio consentaneam ratus,silentio, quod viderat, pressit, ne matrem veneficii ream astruere putaretur. Ignor bat enim innocuam anguium extitisse naturam , nescius quantum
vigoris illo epulo pararetur. Superonientes deinde Regnerus&Eticus, ut fumidam aspexere casam , ingressi discubitum petivere. onibus ad mensam sitis, Craca privigno filioque una cibum captaris , catillum discoloris dapis acimovit. Pars quippe picea, sed croceis guttis interlita, pars albida videbatur: quippe pro varia serpentum specie, geminus pultem color infecerat. Cujus Pum solam citetque particulam delibasset, Ericus non ex eolorum habitu , sed interni vigoris essectu epulas aestimans, nigrantem dapis partem, sed succo potiore consectam, catino quam celerrime verso ad se reo stulit: albidamque sibi admotam prius Rotlero applicans, cc amfelicius gessit. Et ne mutationis industria notaretur, Taliter, inquit, 'aestuante fieto puppim in proram referri solitam. Nec tenue viri ingenium fuit, duntti operis dissimulationem a navigii consuetudine
ε 3. Eticus itaque fausta jam dape resectius, interna ipsius opera ad summum humanae sapientiae pondus evasit. Quippe epuli vigor supra quam credi poterat, omnium illi scientiarum copiam ingeneravit, ita at etiam ferinarum pecudaliumque vocum interpretati nem calleret. Neque enim totum humanarum rerum petitissimus erat verum etiam sensuales brutorum sonos ad certatum assectionum intelligentiam referebat. Praeterea tam comis atque ornati eloquii erat, ut, quicquid disserere cuperet, continuo noverbiorum lepore
g 4. At ubi superveniens Craca concham transpositam, partemque patris potiorem ab Erico comesam cimovit, fortunam filio praeparatam,privigno cessisse condoluit. Cui mox gemebunda supplicare coepit, ne unquam sua fratrem Oi deficeret, quem ipsius mater tot novae felicitatis opibus cumulasset: quippe sapido unius epuli gustu , rationis atque eloquentiae summam, necnon gerendo rum prospere conflictuum gratiam assequutus videbatur. Adjecit quoque, Rollerum propemodum consilii capacem , faturumque ut
destinati sibi obsolui prorsus expers non esset. Monuit quoque, si su
255쪽
prema necessitatis violentia postulatet, nominis sui nuncupatione remedium celerius esse quaerendum: assirmans,se divina partim vit- tute subnixam,dc quasi consortem caelitum, insitam numinis gestate potentiam. Ericus se ad astandum fratri, natura pertrabi dixit: probrosum referens alitem, qui proprium polluat nidum. At Ctacam magis propria molestabat in curia, quam fortuna filium gravaret adversa. Attificem enim ingenio suo deludi, magnum olim ruboris incitamentum fuit. Haec Saxo. si F. Quod nulla creatura, multo minus vitulenta inguium tabes extillatilia, gignat rationis & eloquentiae summum donum, aut prosperitatem in bellis donet, sed peculiatia illa Dei esse munera, tam est manifestum, ut bonatum horarum male impensatum merito insimulari debeam, si huic convellendae historiae diutius immorer. Praeterea, si confectum hoc venenosu in epulum ab Erico voratum illis pollebat vitibus, quate in Rolleri filii usum non denuo adorisnstatur cautius, maxime cum insitam illam numinis potentiam se- cum gestaret Craca λ nisi mendaces hujus condimenti virtutes s mel alicui edenti consecratas, cum benedictione qua Isaae filium suum Iacobum consertim extremo bearit, conferendas, ridicule quis urgeati Mirandum interim summopere, tam manifesta mendacia a praeclaris illis ingeniis inter res vere gestas describi, citra praemonitionem commenti alicubi lecti vel auditi: sic turior earum foret lectio. 6. Porro ex Chronicis Angliae hanc Rogeri historiam similis fidei, uti & superiores non paucae fuerunt, hic annectere volui ingratiam cujusdam Galli, qui se ficto nomine Leonem Suavium nuncupat, dc in Compendio Paracelsteae doctrinae occasionem me reprehendendi emendicans,forte quod norinthii vere nimis de Para- celsi assectis narrarim, inter alia admodum frivola objicit, quod hi- sotiatum authoritati fidem derogem. Cui hoc nomine justa apologia ita satisfactum iti arbitror, ut uon temere Post hac prurientem calamum in me immerito sit stricturus: que inaci modum & Gerat-dum Dorn Paracelsi discipulum irritavit, a quo digna defensione, ut debuit, exceptus est.. 9 T. Historia hoc modo describitur : In insula quadam Dei safuit quaedam puella, a cujus nomitie Insula dicta est, quam licet miles quidam deperiret, in ejus tamen complexum non admittebatur, quamdiu viveret. Defunctam vero iniit, iis verbis subjunctis,
256쪽
1II DE LAMIrs aΟ9Quod eum viva mihi denegatum suit, cum mortua perpetio,i:
moxque ingressus in cadaver Satan , in uit, En. excitaui in me filium , eumque pr0gnatum tibi deseram. Post novem inde menses filium abortiit, eumque ad militem pertulit hoc mandato: En quem . excitatum a te filium, cujus abscissum caput tibi reserva. Quandocunque enim hostem vincere, vel substantiam ejus corrumpere vo Ira, eapitis abscissi vultus disco tegatur, respiciens hostem tuum vel illius bona, & evestigio interitum sentient. Quum vero, des-nere volueris, vultus detegatur, & cessabit calamitas. atque ita contigit.
g 3. Multo post tempore miles ille uxorem duxit, quae saepius
ex eo sciscitati solet qua arte aut ingenio sine armis & auxilio suum uinceret hostem y hic rem apelire noluit, imperato uxori silentio: quae tandem eo absente arcam reseravit, in ea se aliquid inventuram, quod huc faceret, sperans : attonita autem ad abominandi
hujus capitis aspectum, confestim illud in Gulso Sataliae abjecit.
Rusinodi historiatum patrocinium suscipiat noster suavius, earundem fide prius inquisita, dc pondere exactius pensiculato, ac penes aequum Lectorem stet justa censura. g 9. At sabulatum pertesus, factit m verum subnectam, non illepidum, nec a nostro instituto plane alienum, e ficetae cujusdam mulietis phantasicae. Phantasticos enim qu doque a communi sensu devios appellat yulgus: dc phantasiam, intellectus vel rationis, vel cogitationis depravationem. Ea misera in Waldlassia conficiebat pbat maca vaticinabatur circa armum I F. Quam o rem ab earum ditionum administro ad quaestionem vocat i , v Iens interrogata deludere, amentism aliorum exprobrabat, qui eam sectarentur. Cum ero tormentorum minis gravius premeretur , se inquit ex eorum esse numero, qui vagabundi Germanis dicuntur spiritus, & quotannis quater corpus quasi exanime relinqui , spiritu interea longius evagante ad solennes coetus, convivia & choreas, quibus quoque interessset Caesar: atque sibi codicillorum a Caesarea majestate donatorum authoritate, licere medicari, sutura piae- dicere, nec non spiritu evolante eos celebrare conventus. Iussacos ostendere, protulit literas Latinas sacrae initiationis N. sacellani Caesareae majest/tis, nunc episcopi, in expeditione versus Saxoniam Egetae peiditas: item Agγrtae cujusdam schedas addidit, quibus ille sua unguenta, & execrandi calculi artem, idque genus rei,
qua praedicabat. D d g 1 o. His
257쪽
ro. His testimoniis subnixa male ferint.t, ae a Raem ne pro is ealdubio delusa fi ex animo Mee dixciit mus, nihil non sibi licere in propinandis phumacis de divinationibus coufi sebat. Sedrat deis sisteret respisceretque ad monita , exilio puniebatur. interim tamen sibi restitui codicillos maximopere cupivit, sine quibus nullum felicem sueeessim ex arte consum sperari posse, perlita sum sociassis habuit. 'Corpus autem ejus tanquam exanime visum este quum alii asseretent, illi ignem admoveri, si denuo ira spectaretur, prudenter antea admonuerat Ua Massae olim administrator Dominus H g 1 Ricus ν Esrus, L L. Doctor consultissimus, nunc Cancellarius Cliviae dignissimus, qui haec mihi ordine retulit. Legetat is fortassi in libro Conformitatum de fratre Rodi fano apud focum dormiisente, cujus manui daemon igni um carbonem admoverχt: quem alter mox experrectus, ex diaboli in uru et i pati , ut eo illam fetiret, nisi evanuisset.
erem nulti moda a Lainis turbari posse, se quomodo ris' hoc potentiissea M. Mem a AEabolo indotantur:
Si N o o L A R et insuper ratione in aere concitando illudantur hae aniculae a diabolo, qui simulatquo ex elementorum motu, dc na- tutae cursu, citius facilisisque quam homines, mutationem alti H 6c tempestates e praeriflet: ves alicui infligendetm ex abstrusa Dei voluntate plagam, cu's ipsam spectat mequatio , intelligit: tunc 'h irum mulier istarum mentes agitit, variisque imbuit imaginibus, ac si estione multi silici, quis obiuridinin in proxiinam, vel ob
vindici lin adversus inimicum sint autem turbaturae,tempestates e citaturae, di provocatarae grandines.si a. Iraque eas'mstruit, ut quandoque silices post tergum, oecidentem versus projiciant: aliquando,ut arenam aquae torrentis in aerem conjiciant: plemnque scopam in aqua intinganti coelumque versus spargant .' vel fossa facta, & lotio infuso vel aqua dis tum moveant: subinde m olla porcorum pilos bulliant, nonnian- nam trabes vel ligna in ripa transverse collocent, de alia id genus eliramenta viciant: at ue ut almus eas Satan illaqueet, diem di boram sibi dictis rationibus notas praefigiti veto succes- sum
258쪽
sum hae vident, nimirum quastunque desideratas in adre turbatiorines, magis confirmantur: quasi everitus hic subsequatur ipsarum operationem, qua ne aquae quidem stillam elicere possent. g 3. Nee sanae mentis homnem opinari decet, futili vesanatum mulierculatum actioni obedire elementa, & ad harum nutum institutam a Deo naturalium rerum sellam impediri vel inveni : quod . raud dubie contingeret, si harum arbitrio tempestates, pluviae. frandines Be fulmina inservirent, ut quandoeunque dc quomodo ae jubeant, ea insequantur: sic quoque divina potentia ab humana voluntate superaretur, tantiam in servitutem redam, ut pul-e,te docet Hippocrates. g 4. Recta itaque erit sententia haec Senecae: Rudis ad haec antiquitas credebat, & attrahi imbres eantibus, dc repelli: quorum
nihil posse fieri eam est palam , ut hujus reicausa nullius philosqphi
schola sit adeunda. Si autem maligna imprecatione, aut certa Verborum obmurmuratione, se aliquid non vulgare perpetrare posse. in animum introduxerint, cum Socrate dixerim, incantationes esse verba animas decipientia bumanas aut secundum interpretλtionem, aut seeundum timoris incussionem, aut secundum desperationem: quae sane ne pili quidem facienda sentio, quum trullum effectum revera naturaliter producere queant, nec ob id etiam sinitatem in morbum commutare,quanquam iis se posse filis arbitrentur vetulς. At ejuscemodi motbi ἱ diabolo, coimivente Deo, ob horum bom, num incredulitatem, maleque conceptam de sagarum potenria Opinionem , saepenumero accessentur innigunturque.
g 1. Idem dictum volo de fingibus, quae nullo modo incan- atationum verbis aut imprecationibus laedi possunt, sed a daemone
quidem, Deo conced ente, vel veneficiis: multo minus eae queunt alio traduci, aliam licet opinionem ex poetarum uberibus laxerint ἀ--. Veteres, ad nos quoque derivatam. Hinc celebratur illa duodecim Tabularum lex: αι M. d.
g 6. Vera autem carmina dc veneficia quibus segetes pellis
giuntur, atque in agrum transferuntur, docet C. Furius Creunus: G Furnqui ὀ servitute liberatus, cum in parvo admodum agello largiore multo fiuctus perciperet, quam ex amplissimis vicinitas, in invidia D d a erat
259쪽
erat magna, ceu fruges alienas pelliceret maleficiis. Quamobrem P Sp. Albino eu tuli die dicta, metuens damnationem , cum insus. fragium tribus oporteret ire, instrumentum rusticum omne in forum attulit, de adduxit filiam validam, atque ut ait Piso) bene curatam ac vestitam, ferramqnta eglegie facta, graves ligones vomeresponderosos, boves saturos. postea dixit: Maleficia mea Quirites haec sunt: nec possum vobis ostendere, aut in forum adducere lucubrationes, vigiliasque S: sudores. omnium sententiis absolutus itaque est. T. Aliam, at non tam laudabilem fruges opesque pelliciendis,a.α di, hχud tamen magico carmine rationem , ob facti raritatem hic obitet interseram cujusdam civis oppidi non ignobilis apud Uittaisulanos, qui viro doctrina & virtute Celeberrimo eam ipse explicuit, ac se ipsa te successa mire prospero expertum adjunxit. Hic
in eoelibatu perstitit levibus primum divitiis dotatus, propria domi quadra victitans. libet autem die sabbathi, lactis ebutyrati, uantum in septimanam integram pro alimento lassiceret, vili te-imebat stipe, idque intrito pane secatino totum octiduum prius
sinebat acescere, quam eo fruetetur, ne recentioris deliciis affectus nimis, ejusdem quoque nimium absumeret. Illo oxygalactis condimento non modo famem, sed dc sitim sedabat, seque recreabae, quum de cibi & potus locum suppleret. Ubi tamen vel festiva temporis celebritate aut laeto spirita incitatus, liberalioribus epulis genium exhilarare, de perbelle cuticulam curare vellet, accedebat priori mensae secunda ex ovo uno aut altero : in quem usum dc gal linam splendido pulmento, nimirum sui stercoris alebat. Caetetum adversus frigoris lualescunque injurias se quoque singulati dexte- 4 ritate muniebat, gestando scilicet in supremum tabulatum , deinde rursus deportando, donec incalesceret, quos paucos ligneos fasces
semel coemerat. Hac arte perpetuo Atrebat nullo elausia cultvafoco:
Nec ullo opus illi erat lumine, praeterquam coelesti, solis quippe M
lunae: tempori siquidem in seivire, eique se consor mare novit non minus quam hirundo, ciconia, aut ulla sic latitans bestia. Enimvero toto anni decursu sole decumbente, simul&ipse decumbebat: eo item exoriente, ipse quoque apparebat: at lunae usura erat ratior
Ad haec sua lintea non minori Higalitate eluebat subinde, saponis
loco gallinae suae stercore illito. Rusmodi providentiae lucro sine
260쪽
ut quicquid ex suis facultatibus quotannis rediret, in redituum usu tam deponeretur: se tandem in divitem evast vitum hie Euclio, si dives sit dicendus, quem bona possident. g 8. Etsi hanc artem liberali detexerim animo, ne tamen imitati studeat ullus, protestatione minime opus fore sperare volo. Ue- . tum quid acciditi quod non minus pulchre quam vere Comicus
cecinit, Tenax requirit procligum. Vix enim halitum reddiderat extremum, quum circa funus, mutata
ei domesticae forma, vario potus genere ita defunctum lugerens haeredes, ut etiam in eundem a calumniis oh avaritiae incomparabilis dedecus non abstinerent, seque alio modo inituros jactabant rationes : nec defuit eventus. Quicquid enim hoc tenacitatis studio multis congestum fuit annis, id breviori tempore non tam laboriose
dissipabatur prodigalius. Sed ad institutum.
g 9. Porro ex rationibus supradictis non immerito admirari summopere, graviterque ex animo dolere cogor annis superioribus apud ea imperii, eique contigua loca, ubi clarius sonate Euangelii vox creditur, vitiatam tempestate vineam, dc disjectaui, quae adhuc in herba erat messem, non ad Dei vel probantis vel punientis manum , mentis oculos convertii se magistratus: sed ea neglecta, ad deliras lubricaeque mentis mulierculas numero plures respexisse, easque in squalidos carceres, daemonum hospitia & ditam carnificinam pertraxisse, ubi in excitatae tempestatis & invectae jacturae conrisessionem adactae, Vulcano solenniter consecratae sunt.
si IO. Mente autem delusas fuisse a diabolo, qui earum phantasiam ludibriis praestigiisque corrupit, ut se fecisse, quae non potue te, conses, sint quemadmodum solent obsessi,melancholici,incubo pressi, Lycaones,cynanthropi, dementati,fatui & pueri) dubium
est minime. Non enim mulieris malitiosae, aut alterius maligni hominis voluntati de potentiae aerem vel elementa,ut pro illorum ma
dato noceant, subjecisse justum & multae miserationis Deum, satis demonstratum est. Si diabolo potestas .est aeris, hic Dei solius permissionem desidarat expectatque, nocendi semper cupidissimus: ut hoc nomine absurdum errorem esse, ingenae dicam, si quis mulieris vetulae, amentis dc maleficae imperio subjici diabolum credatig Ii. Haec quidem ita illi in acet, ut cogitatione, serm6ne dc
actu, illius saepe voluntati morem gerat: verum ipse piosecto hujus D d a nutui.