De tribunis plebis : de origine et vi forma et modo tribuniclæ potestatis / Æm. Belot.

51쪽

- 45jure belli agere et serre posset, ita auxilium tribunicium non fuit jus quoddam praesultum, Sed, ut ita dicam, inst nitum et ad omnia pertineuS. Quod quam late patuerit Ostendam, quum de variis intercessionum generibus disseram. Non enim auxilii jus illud, preheBSiona fultum ac fundatum, creVit aut modum eXceSSit, quum Vim Suam, occaSionibus datis, per interceSSioneS eXprompSit, Sed . contra, eX infinito certum, ex hostili civile factum est; ut, quum Coriolanum, quem interficere lege SacroSancta

tribuni indemnatum possent, tribus, praeStitulo judici0, exsulare j uSSerunt.

g T. - Intra quos limites tribunatus jura

. Gergerentur.

Intra Urbis Pomoerium, et, eXtra Urbem, USque ad primum milliarium tribuni plebiS jura sacrosanctae poteStatis, prehensionem et intercessionem hab0bant. Longius ab Urbe mille passuum, nulla erat ad eoS provocatio, neque auxilium cuiquam serre poterant. Itaque 1ὶ consules Quinctius Cincinnatus et P. Valerius augureS adeSSe ad Regillum lacum j usserant, locumque inaugurari, Ubi auspicato cum populo agi posset. Ibi rebantur id omnes juSSuros, quod conSuleS VelleDt; tribunos enim, Si eo Venirent, in alia turba Quiritium Subjectos fore consulari imperio. Idem tribuniciae potestatiS limes immotus mansit usque ad AuguSti tempora. Nam Dio narrat, pOSt captam Alexandriam, a Senatu delatam esse Octavio tribuniciam potestatem cum jure auxilii serendi intra Pomoerium , et extra Pomoerium USque ad Octavum

ij Livius, III, 20.

52쪽

hemistadion, qu0d idem valet ac primum milliarium 1 .

Quaerendum igitur quare tribunatus, quum eSSet ruSticae plebiS magiStratus, urbano Solo et huburbana Vicinitate quasi conclusus fuerit. Rus reu causa ab intimo jure civili et publico romanorum petenda est. Fuere apud romanos duo judiciorum genera, legitima, quae legitimo jure conSiStebant, et imperio continentia 2 , scilicet ea quae imperio continebantur. 4 Legitima sunt judicia, teste Gaio 3 , quae in Urbes Roma, Vel intra primum Urbis Romae milliarium intera OmneS ciVeS romanos, Sub Uno judice, accipiuntur; η eaque, lege dulia, niSi in anno et sex mensibus judicatas fuerint, eXSpirant; et hoc est quod vulgo dicitur e leges Julia litem anno et Sex monSibus mori. Imperio Veron continentur recuperatoria, et quae Sub uno judice ac-y cipiuntur, interveniente peregrini persona judicis aut s litigatoris. In eadem causa Sunt quaecumque extras primum Romae milliarium, tam inter ciVes romanOSη quam inter peregrinos, accipiuntur. Ideo autem conti s neri imperio judicia dicuntur, quia tamdiu Valents quamdiu is, qui ea praecepit, imperium habebit. nImperio igitur continebantur judicia in quibus esset quidquam peregrinum, aut qui ViS peregrinuS. Porro, quum ea imperio conlinerentur, quae accepta erant inter Omnes cives romanoS et Sub uno judice romano, Sed eX tra primum Urbis milliarium, nihil in iis judiciis peregrinum e SSe potuit, nisi Solum in quo consisterent litigato

il) Dio Cassius, LI. lik Ed. Gros, t. 7, p. 167, octavum hemistadion idem εδι ac sestem studia et dimidium, ut germanice halbachi. Errat Dio quum addit hoe nunqu- antea factum. Oeto stadia sunt paulo longiora milliario. 2) Soloecum est, sed usu jure peritorum comprobatum.

53쪽

res. Populus romanus Vetustissimus, in triginta curias divisus, habitavit urbem Romam et suburbanam Vicinit tem, quam nos gallice dicimus banlieue, primo milliario ab Urbe terminatam. Ideo Valorius illo Publicola instituit, ut consules, intra primum Urbis milliarium, cum

imperio eSSe nequirent, et, Romam revertentes, non illum limitem transgrederentur, antequam SecureS, inSigne imperii, demerentur fascibus. Fasces etiam submissi sunt populo illi curiarum, qui imperium dabat, sed domi non perpetiebatur. Sed, conSul Roma prosectus, ad primum ab Urbe milliarium, secures fascibus imponebat, et Sumebat imperium, quia jam non in populi Solo, sed in plebis agro Versabatur. Ibi jam, non modo ad tribunos plebis, Sed ne ad populum quidem proVocatio contra consulem cuiquam data est 1 . Hoc ideo factum, quod jus intercessionis tribunicium, imperio militari oppositum. nullam in castris sivisset disciplinam constitui. Civibus

ergo contra magistratus a tribianiS auxilium poterat ferri, militibus, contra dueeS, non poterat.

Ut tribuni plebis in solo populi romani, intra primum

Urbis milliarium, tanquam legati exterae cujuSdam gentiS, jure gentium, erant SacrOSancti, ita consules populi romani, ultra primum milliarium progreSSi, in agro plebis, tanquam in hostico imperitabant. M. Fabius, Caesonis filius, et L. Valerius, M. F. an. 482 a. Chr. consules delectum militum peragere ne quibant, intercedentibus tribunis 2 . Tum, Urbe egressi, in Vicinum campum sellas curules et tribunalia transforri jusserunt, eo ubi nullus esset tribuniciae intercessioni lo-

l) Cic., De republico, II, 3l. Dionysius, V, 19. η Dionysius, VIII, 87.

54쪽

et villas eXcidesbant. aut si in alionis bonis Villicus agris colendis operam daret, boum paria, et equ0S, frugeS et inStrumentum rusticum agebant et ferebant. Ita hostilem in morem coerciti, rusticae plebiS romani nomina dare, appellatione Sublata, coacti SUnt. Quod si jus prehensioni S Senatusconsultis USque in Etruriam et in Siciliam prolatum est, id solvendis legibus Senatus effecit, quemadmodum decreto poterat

imperium triumphantis intra pomoerium admittere 1 .g 8. - Cur Romoe commorari tribuni plebis debuerint.

DionysiuS, eodem loco, refert extra Urbem abnoctandi jus tribunis plebis fuisse ademptum, eXcepto seriarum latinarum tempore, quo pro latinis populis a magiStrati bus romanis in monto Albano Jovi sacrificabatur. Tertius enim Latinarum dies commemorandae paciS caUSI, inter plebem et Senatum factae, additus erat, quum, pOStSeceSSionem, plebeii Romam reversi sunt 2 . Iis seriis latinis et vore plebeiis interosse tribunos plebi S neceSSefuit, quum tribunorum ministri, aedileS plebi S, Sella ebur. Bea Ornati, togam purpuream et regum inSignia gerenteS,Diis operarentur et Victimarum carnem petentibus latinorum populorum legatis dispertirent. Sed, reliquo tem pore, Romae commorari debebant tribuni plebis, nec to tum diem quemquam eorum Roma abeSSe saS erat. Quum autem dies singuli apud Romanos a media nocte USque ad mediam proximam adnumerarentur, qui tribunus ple-

55쪽

- 49 his, p0st mediam n0etem Roma prosectus, post primam

facem, ante mediam Sequetitem eSSet reverSus, non dice tur abfuisse unum diem 1 . Propteroa jus abnoctandi eis ademptum erat, quoniam, ut Vim fieri Vetarent,aSSiduitate eorum et praeSentium oculis opus erat 2 . Quo facilius tribunus plebis omni tumpore p0SSet appellari,uSu receptum fuit, ut tribunorum januae nunquam Clauderentur, Sed noctes dieSque apertae eS8ent, tanquam

portus et perfugium ope indigentibus 3 .

Nec solum suxilii privatis sorondi causa, Romae aSSidui esse debebant. Livius sonatusconsulti absentibus tribunis facti meminit, cui praesonius haud dubie inter-ceSSiSSent. SenatoreS tempus capta Verant, quo homineSab Urb0 solebant disco dero, tribuni plebiS praeSertim, ruSticanis Occupationibu S, plebeiorum more, intenti 4 . Ideo tribunicium collogium legibus certiS adstrictum eSt, inter qua S ea fuit, quae tribunum plebiS abnoctare Vetuit. De natura tribunatus affatim dictum. Nunc, qua form3, quibus legibus collegium tribunorum constitutum fuerit

pergam quaerere.

56쪽

DE COLLEGII TRIBUNICII FORMA AC CONSTITUTIONE g Ι. - Quibus comitiis electi fuerint tribuni plebis.

M. Tullius, historiae romanae auctor vel locupletissimus scripsit plebem, Sexto decimo BOSt reges eXactOS anno, Seces Si Sse, duo S tribuno S creaSSe, montem qui p0Stea Sacer nominatuS Sit, in quo armata con Sedi S Set, aeternae memoriae cauSR con SecrRSSO; Itaque, RUSpicato, poStero

anno, X 1 tribunos plebis comitiis curiatis 2ὶ fuisso creatOS. Haec Verba non ambigue indicant a plebe ipsa, in Monte Sacro, duos tribunos per seditionem 3) creat0s

lj Librarii mendum inesse reor, X pro II. Decem tribunos plebis trice- Simo Sexto post primos tribunos anno, nunquam antea suiSSe conStat. - Cf. notam 3 Madmigii in Orellii Isconio, p. 76. 2ὶ Cic., pro C. Cornelio I. S. V. tanta igitur virtuS. a) Cic., De resu inca, II, 34. Cf. Fesii locum in parte secunda, g 2.

57쪽

fui SSe, quorum non Vernacula Romae potestas, postero anno, comitiis curiarum Urbani S auspicato suffragium ineuntibus, aut consirmata sit, aut potius agnita et adoptata.

Quomodo enim homo a rusticanis hominibus electus, intra pomoerium, urbanis potuissset, ignotus ignotis, aut manum injicere, aut ob Sistere, nisi prius apud populum patriciorum nomen et jus suum fuisset professus ' Quam professionum faciendi necessitas cum ea conserenda eSt, qua eXterarum gentium legati atque consules apud nos eam approbationem sui juris dari petunt, quae einequatur nominata est 1). Nihil onim aliud fuit tribunus plebis, intra Romae pomoerium, quam eXterae cujusdam nationis legatuS et propugnator, non indigenae plebis majeStatem prae Se ferenS et jure gentium inviolatus et Sacro

Quocirca Semper a plebe ipsa electi tribuni plobis non potuerunt, usque ad legem Publiliam Voleronis, Se pro Veris tribunis gerere, niSi priuS, per legem curiat3m, patriciis et urbano populo SeSe agnoScendOS dedissent. I laque Messala augur Scrip Serat, minoribuS creatiS magistralibus, tributis comitiis magi Stratum, sed juStius curiata dari lego; majores centuriatis comitiis fleri 2). Quum autem majores dicat fuiSSe cenSOreS, CODSUleS,

58쪽

praetores, restat ut minores, id ost tribuni pl0his et aeditos

comitiis tributis creati, auguris opinione, non juStum, non omnibus numeris absolutum habuerint magiStratum, nisi logo curiat3. Illa creandorum tribunorum plebis forma Messalae auguris tempore ob Soleta erat, et in commentariis tantum

pontificalibus adnotata. Jampridum 1 enim Volero logo Publilia necessitatem legis curiatae SuStulerat, et in eligendis tribunis plebis libera ab auctoribus patriciis plo-beiorum Suffragia paraverat 2 . Nam de quorum jure Vel minima dubitatio hominibus injici poterat, eos tribunos plebis per curiarum improbationem repellere consueverat Senatus. Ideo rogatam

fuisso logum Publiliam dixit Livius, ut pl0beii magistratus tributis comitiis flerent, id est perlicerentur quae rogatio omnem patricii S poteStatem per clientium suffragia creandi quos vellent tribunos plebi S auferret 3 . Horum

si Verborum Vim perpendere VoluerimuS, curiata comitia Livium quoque SignisscaViSSe pro certo habebimus. Con turiatis enim comitii S, quibuS Omnia peneS primam claSSem civium 1 Orent, raro Secunda claSSi S ad Suffragium Vocaretur Α), nihil per pauperes clienteS peragi potuit, dummodo plebs rustica in Campo ad 08So Vellet. Curiatis autem comitiis aderat plebs urbana Quiritium, in clientelas principum descripta 5), et in partem admini Strandae reipublicae vocata, regnante Servio Tullio 6 . Di0nysius, Livii

a) Anno 470, a. Chr. 2ὶ Sallustius, 'ag. or. Licinii, III. ain Livius, II, 56. ιὶ Livius, I, 43. Cie., De republica, II. 6ὶ Dionysius, Ant. pom. , IV, 22 et 23, sn.

59쪽

- 53 coaequaevus et quasi sidus interpres, patricios inducit Publiliam legem ita memorante S, ut j2m neque auctori tato sonatus tribunos plebi8 deSignari, neque curiarum suffragiis flori dicant 1 . Aliis locis idem auctor disertius assii mat tribunorum plebis, Publilia lege, comitia a curiis, quae auSpicato con Sulerentur, ad tribuS, quae Sine auspiciis conVenirent, eSSe translata γ). Eatenus errat DionySius, quod etiam in Mosito Sacro populum credit curiatim con Rultum primos tribuno S plebis sibi praefecisse 3 . Cujus erroris causam i0Se aperit, quum adjicit plebem, po Stquam in Urbem re Verti SSet, patriciis perSHaSiSSe, ut magi Stratus plebeios suffragiis confirmarent 4). Haec demum patriciorum comprobatio lex curiata fuit, ut patet ex loco orationis pro C. Cornelio, ubi utrumque genuS comitiorum M. Tullius pruden tor distinxit. Caeterum quum Roma eSSet dupleX, una populi urbani, altera ruSticae plebis, binis comitiis Romani do singulis magistratibus judicabant. Prima autem comitia vocat M. Tullius centuriata et tributa, quorum utrisque curiata Solita Sint Subjungi 5). Do nullis autum magistratibus tributi S comitiiS prius, curiatis posterius

judicari potuit, nisi de tribuni S plebis ac aedilibus.

Igitur quum de creandorum tribunorum plebis ratione, a Sece S Sione uSque ad Publiliam legem, omnes Veterum Sententiae, CiceroniS Scilicet et Messalae, Livii et Dionysii, mire inter Se congruant et cum totius reipublicae antiqui0re sorma aptiSSime cohaereant, non dubi

60쪽

tandum est quin, tunc temporis, tribuni plebis concilio plobis ipsius designati 1 , ita demum potuerint vim tribunatus Romae exercere, Si, tanquam legati tribuum, urbano patriciorum populo perlegis curiatae declarationem innotuissent. Cujus declarationis necessitatem dempsit

lox Publilia Voleronis, ex qua tribuni plebis, tributis co miliis lecti ac duelarati, e Vestigio justa potestatu ut ad

agundum satis instructa praediti e S Se coeperunt. Eo Sensu

Livius dixit tum primum tributis comitiis tribunos plebis osso creatos 2 . Nec deinde Publiliae legi, vigento

republic2, derog9tum eSSe inVenimuS. De hac re ut Veteres inter Se Uno ore consentiunt, ita recentior aetas in Variarum opinionum partes diScos Sit.

Niobulirius, doctrina SummuS Vir et ingenio, censet antelogum Publiliam conturiatis comitiis tribunos plebis esse creatos, quorum deinde poteStas lege curiala fuserit ornanda 3 . Cujus moriS ne Vestigium quidem ullum in Vetorum scriptis invenias. Hanc opinionem multis argu montis refellit doctissimus SuhWegler 4 , qui VetereS quo'que erroriS arguit, et creationem tribunorum pl0bis a curiis prorSus abjudicat. Guod si nulli S unquam aliis comitiis quam tributi S, ut SchWeglero placot, tribuni creati sunt, quorsum igitur Spectavit lex illa Publilia qua ad comitia tributa Livius et Dionysius narraverunt tribunorum creationem eSSe translatam ' Dum veterum Sententiis obrogat Vir Sagacissimus, Sibi ipse operam haud levem

lὶ Livius, II, 56. Voleronem amplexa favore plebs, promimis comitis tribunum plebi creat Plebs Voleronem tribunum resicit.