장음표시 사용
81쪽
absquo ulla deliberatione, non sub Scribendo, DOSSent Sa natusconsulta apud plebem irrita facere, an, admissos incuriam, cum Senatoribus diSceptare, Sententiam dicere,ot do sententia aliquando demoveri l Hoc fuit magis quam illud ot rerum administrationi commodum et Senatus majestati decorum. Hoc essestere leges Horatiae et Vale
Post Decemviros enim, Videmus tribunos plebis senatus consultationibus interesse solitos 1 . H0c facilius ad sententiam patriciorum nonnulli ex eis perduci potuerunt, ut legibus agrariis intercederent 2 . Senatus praesentium tribunorum auxilium poposcit ut Sibi parere consules cogerent 3 . Tribuni aliquando interceSSioni S Opem Se natoribus, aut petentibus denegavere 4 , aut obtulero recusantibus 5 . In redigendis Senatuscon Sultis hoc quoquo lucri secit amplissimum reipublicae con8ilium, quod antea pro irritis habebantur ea quibi A tribuni non
SubScripSiSSent, nunc Vero ea, quibuS ab Sente S, quum ad Se POSSent, non interceSSiSSent, rata fuere 6 . Ea vero quae, propter interceSSionem, non juStam Vim Senatus co Sultorum obtinebant, tanquam auctoritates perscribi tamen poterant T). Quum Vero tribunorum plurimum intereSSet, ut Scirent quae vera et Sine interceSSione per secta eSSent SenatuSeonSulta, ne, ut antea, arbitrio con-Sulum supprimerentur aut vitiarentur, Horatius et Vale-
n Livius, III, 69, IV, 1. 2) Livius, IV, 48, 49. a) Livius, IV, 26. 4) Livius, IV, 56, 37. 3) Livius, V, 9. ρὶ Livius, IV, 36. 7ὶ Dio Cassius, LV, 3.
82쪽
rius consules instituere, ut ea in aedem Cereris ad aediles plebis, id est ad ministros tribunorum, deserrentur 1 . Varro, ut monet GelliuS, in quarto epistolicarum quaestionum libro . po Suerat qui fuerint per quOS, more
majorum, SenatuS haberi Soleret, eOSque nominabat α Dictatores, conSuleS, praetoreS, tribunoS plebi, interres gem, praefectum urbi. η Neque alii, praeter hos, jus fuisse dixerat sacere Senatusconsultum; quotienSque usu Venis Set, ut Omnes isti magistratu S eodem tempore Romae eSSent, tum, quo Supra Ordine Scripti essent, qui eorum prior alii S e SSet, ei potiSSimum consulendi Sena
tus jus fuisse 2 . Post praetores igitur tribuni plobis adjus convocandi et con Sulendi Senatus ordine accedebant. Postea scripserat Vurro intercedendi ne senatu ScouSultum fieret jus fuisse iis Solis, qui eadem potestate, qua ii
qui senatusconsultum sacere vellent, majoreve es Sent 3 .Quum autem VideamuS, Cauuleiarum rogationum tempore, tribunos plebis jus intercedendi senatusconsultis habuisse, nec quicquam, intercedentibuS tribuutS, per Senatum agi p0tuisse 4 , ab eis jam tum Senatum jure
potuisse convocari et consuli inde colligimus. Quod congruit cum Varronis et Ateii Capitonis sententia : u Tri-u bunis plebis senatus habendi jus fuisse, quanquam h SenatoreS non eSSent, ante Atinium plebiscitum η 5). Hoc tamen jus, quia con Sules et praetores Ordine Suo Senatum couVOcare praeoccupabant, a tribunis plebis
83쪽
Sequenti tantum aetate usurpatum Veteres meminere 1 , et cum relationis jure conjunctum 2 . Atinium plebiscitum, quo tribuni plebis senatores facti Sunt, ante Cn. Tremollii tribunatum anno 168 a. Chr. rogatum esso constat, qui poteStatiS cenSorum proroga- tioni, quia lectus non erat in sonatum. interces Sit 3 . Hanc enim praeteritionem nominis Sui nulla de causa injuriae loco habendam esse Τremellius duxisset, nisi jam tum tribuni plebis sonatoribus adscribi jure soliti essent. Drumann Atinium plebiscitum Gracchorum temporibus 4 , Walter anno 213 a. Chr. 5 antiquius oSSe consent. Ego et horum auctoritatem peritissimorum virorum nec non et multa antiqui juris Vestigia Secutus, non multo post conversum reipublicae romanae Statum, RDDO R. Chr.
240 senatorium gradum adeptos esse tribunos plebis conjeci 6 . In hoc autem me erravisse fateri libet, quod crediderim, a logibus Valerii set Horatii usque ad Atinium plebiscitum, tribunos plebis, qui nondum SenatoreS QSSent,
a Senatu fuisse exclusos. Constat enim eos illis temporibus in curiam admissos fuisse et iiS annumer3tOS quibuS, quanquam Senatores non erant, in Senatu Senientiam
dicere licebat T . Ideo, postquam Atinio plebiscito tribuni plebis plane senatores facti Sunt, in iis legibus, quibus
2J Livius, XXII, 6l. XXVII, 5. XLII, 2l. Cic., De orat. , III, 1. 3ὶ Livius, XLV, 15.
84쪽
sonatores soli tenebantur, post tres Ordines eorum, qui curules magiStratuS gesSerant, nominabantur cum tribunis militum legionibus quatuor primis, cum qUMStO
ribus 1 , identidem cum triumviris 2ὶ etiam tribuni
plebiS. Logibus Horatii ut Valerii aditus ad curiam tribunis patefactus est, jus intercedendi sonatusconsultis, quod prius etiam habuerant, cum jure senatus adVocandi et sontentiam in senatu dicendi conjunctum. Polybius Serip- Sit, Suo tempore, Senatum, intercedente uno tribunorum, non modo SenatuSconSultum nullum persicere, Sed ne deliberare quidem aut convenire potuiss0 3 . Discrimen quod inter tribunos plebis et magistratus romanos fuerat eo etiam minus tactum est, quod, poSt DecemVirOS, JUS auspiciis utendi ut do coelo servandi cum tribunis plebis est communicatum 4 . Valerius enim et HoratiuS eis, quaSi per honori S Speciem, conceSSerunt ut, in conventibuS, 3US-piciis uterentur quod prius patriciorum proprium fatii, quum reVera id agerent consules, ne tribuni ut multitudo quidvis temere exsequi possent, Sed per causam auSpiciorum aliquando impedirentur. Jus itaque illud, specio in crementum potestatis, reipsa societatis et publici juris vinculum, tribunis fuit adjectum. Tomeritati multitudinis Spatium et mora conquiescendi dabatur quum per auSpiciorum catusam dies eximeretur 5 . Τurbutuntissimis Vatinii rogationibus collogae obsistere lentaVerunt, dum quotidio servarent de coelo 6 .
lin Cic., pro Cluentio, , 54. Cf. pro Rab. Postumo, 6.l2 Lei Semilia de repetundis. Egger. Lat. serm. . reliquiae, p. 23l. 3ὶ Polybius, VI, l6, Π' 4. 4) Zonaras, Annales, Bonn, 1844, VII, 19, t. II, p. 69.
οὶ Livius, XXV, 3. 6 Cie., In Vatinium, 6 et 7.
85쪽
- 79 Videtur, post DecemVirOS, populus romanus, quum tribunatum reficeret, nonnihil de jure sacro curiarum ple bolis magistralibus impertivisso. Pontifice enim maximo comitia habente, in Aventino, decom tribuni plobis creati sunt 1 . Nec multo post, patricii cooptationi S morem reducere conati Sunt, qui posset collegium tribunicium cum Sacerdotum collegiis aequare. Ideo etiam tribuni illi plebis, quibus omnes assurgere, Omnes de Via decedere debebant, coepere erga pontificem maXimum, erga VeStales populi romani Quiritium ossiciis reverentiae ObStringi. Claudia Vestalis, quum patrem suum triumphRntem, e curru, Violenta tribuni plebis manu detrahi animadVertisset, Se interponendo, SacroSanctam potestatem
inimicitiis accensam dopulit 2). Cn. Tremellio tribuno plebis mulcta dicta ost, quod cum 2Zmilio Lepido, pontisice maximo, injuriose contenderat; Sacrorumque quam
magistratuum jus potontius fuisse Livius dixit. Quippe
tribuni in magistratuum romanorum numero tum Sunt
Ergo quod Marius, tribunus plebis, Cottae conSuli, in Senatu ipso . ni decretum aboleret senatoribus propOSitum, carcerem et Vincula minatus est, quod reclamantem Metellum, vocato extrinsecus viatore, prendi jussit et in robur conjici 4 ea Vis omnis ad vetustiSSimum jus gentium referenda est, tribuniciae potestati coaequaeVum. Quod vero tribuni plebis, ex legatis exterae gentis, populi romani Senatores facti, de senatusconsultis disceptabant
86쪽
80 neque ea silenti O irrita reddebant, quod dudum a .curiis alioni, tunc auspiciis utebantur, et sacerdotibus romanis morem gerebant, id novi juris fuit, usu rerum et civili confusetudino illati. Tribunicia enim potestas, ut Vinum longa aetate concoctum mite Scit, paulatim posuit nativam asperitatem, nec nisi per intervalla effer ibuit.' 3. - De jure tribunicio comitiis intercedendi.
Quum ad omnia sero comitia convocanda auctoritate Senatu S Via praemuniretur 1 , tribuni plebis, Senatuscon-
sulta vetando fieri, comitia conVenire, magiStratus creari volabant. Itaque, Fabio Vibulano, Ti. Quinctio conSulibus, Senatu S, qui consules quam tribunos militum in poste rum annum creari maluit, non potuit, per intercessiones tribuniciaS, Senatusconsultum sacere. Ideo a consulibus
ad in torregnum respublica rediit, neque id ipsum sine ingenti certamine. Nam modo tribuni plebis patricios ad prodendum interregem coire prohibebant, modo interregem interpellabant, ne Senatusco Sullum do comitiis consularibus faceret 2 . Licinius et Sextius per quin quennium nullos curules magistratus creari paSSi Sunt, comitiis Omnibus, praetor aedilium tribunorumque plebis, intercedendo; ipsiquo in hac solitudine magistratuum resecti tribuni plebi S regnaverunt 3 . Quod ad comitia tributa attinet, usque ad decemViPOS, nihil novae legis, praeter croationem tribunorum et sedi
87쪽
lium plebis in iis rogari potuit sine auctoritate Senatus quam DionySiuS Vocat προόουλε α 1 . Primum plebiScitum, quod non ad comitia tribunorum aut aedilium plebis pertineret, Sine auctoritate senatus, illud factum eSt, anno 44T a. Chr. , quo HoratiuS et Valerius consuleS JuSSuplebis triumphaverunt 2 . Legum quippe ferendarum, quas non Patrum approbaViSSet auctoritas, ea lege centuriata tribunis plebis jus concesSum eSt, qua decretum est, ut quod tributim plebes juSSisset populum tetie
Ergo ante Decemviros concilium plebis impedire poterant tribuni, Senatusconsultum steri Vetando, post De cemvirOS, tribunus qui concilium Vocaverat, dimittebat; qui non VOcaVerat, Seu obnuntiatione, quia jam auSpi ciis utebatur, Seu quemquam loqui praeter collegas Vetando, impediebat. Ea enim fuit vis legis contra interfationem, ut inconcilio plebis quivis a tribuno, praeter collegam, Silere juSSUS ne hiscere quidem auderet. Sic rogatiovem Semproniam Ti. Gracchi de lege agraria quum Scriba in eo esset ut legeret 4 , Octavius tribunus plebis ab eo recitari legem Vetuit. Scriba reticebat, donec minis Tiberii compulsus legere iterum coepit et, vetante iterum Octavio, destitit. Eodem modo, accusante Jugurtham Mummio apud plebem, rex, qui nihil haberet quod reSpondere juSSuS pOSSet, pecunia Boebium tribunum corruperat ut Se re Spondere Velaret. Nequicquam iraScente concione per Speciem
l) Dionysius, VII, 38, 39, 41. X, 30. Livius, III, 3l. 2) Livius, III, 63. a) Livius, III, 55. - Appianus, B. civ. , I, l2.
88쪽
parendi potestati saerosanctae rex obmutuit. Ludibrio
Quum ubique easdem omnibus prehensionis minas in tentare tribuni possent, jus silentium injungendi hominibus a concilio plebis ad omnia comitia, ad omnes a ministrandae reipublicae partes translatum est. Tiberius enim Gracchus 2 obstinatae Octavii intercessioni iratus decrevit omnibus magistratibus ab agendis rebus esse abstinendum, douec lex agraria perferretur; templum Saturni, ubi erat aerarium, portis 'Occlusis, Sigilli Sui notis impressit, ne quid efferre aut inferre quaeStoreS 90S- Selat ; praetoribuS Vero, qui, indicto justitio, jus reddere serSeVerarent, mulctaS eas propo Suit, ut, quasi laesaStodie, omnia tribunalia silerent. Hoc jus omnia vetandi et
impediendi 3 et aerarium ipsaque ora hominum ob Signandi nihil novL habuit, sed totum ex vetustissima illa
contra intersationsem lege ductum eSt. Sed VSu rerum eo devenere tribuni ut multum de Summo jure comitia impedisendi ot iugibus intercedondi remitterent. Creandis magistratibus hactenus intercedere in Sue-Verunt, Ut comitia, non prorsus tollersent, sed disserreni M. Legibus vero rogandis ita traditum est, ne quiS prius tribunus intercederot, quam privatis suadendi dissuadendique legem potestas facta es Set, eoque perSaepe evenit, Ut, qui non professi essent se interceSSuro S, animadVerSiSVitiis legis sex rati0ne dissuadentium, intercederent, et qui ad intercedendum venissent, desisterent, Victi aucto-
1 Sullustius, Jugurths, 34, 2) Plutarchus, in Ti. Graccho, 10. Zonaras, Annales, VII, 15, Plutarchus, Quoest rom 81-84. 4) Livius, VI, 36, VII, l7; epitome, l05; Dionysius, VIII, 90.
89쪽
ritatibus suadentium legem 1 . Hoc igitur quoque intercessionis genus in dies ad civiliorem morem redactum
8 4. - De jure tribunicio reos agendi aut ad plebem aut ad populum.
Non solum ad Volandum comparata, ut ait Plutarchus, sed etiam ad agendum promptissima fuit tribunicia potestas. De jure rogandi leges disserere proposito meo non cOD ducit, quum plebiscito Montis Sacri tribuni creati sint, et plebiscita, Vel inVito Senatu, plebem rogare Semper potuerint. Id tantum de hoc jure detrahi concesserunt, ut, USque ad DecemVirorum tempuS, auctoritaS Senatus tribuniciis rogationibus quas PraerogatiVa poStularetur 2 . Si Volim de omni genero lssgum, quas tribuni pertulerunt, mentionem facere, hujus opusculi finem et modum eXcedam. Quod locupletissimi auctores jam autea exp0Suerunt retractare Supervacaneum 3). Quis vero non credat tribunoS plebis, Simul atque caeperint patricios ad plebem aut ad populum reOS agere, multo auctiores juro et potestato evasisse' Longo aliter Se habore rem sibi persuadobit quisquis veteris historiae Scriptores attenta mente perlegerit. Nam in Coriolani causa nihil agunt, nihil petunt patricii aliud, nisi ut ne reus indemnatuS, indicta causa, a tribunis exsilio aut moris assiciatur 4 . Judicium plebis de
i) Livius, XLV, 2l. 2) Dionysius, VII, 4l. η Duruy, Histoire des Romains, t. II, p. 35-37 : eh. XVIII, g 2. Dionysius, VII, 35-36.
90쪽
Coriolano non fuit tribuniciae potestatis incrementurti, Sed temperamentum. In causa Caesonis idem factum est . nam quum Virginius, tribunus plebis, prendi CaeSonem, cui jam dies dicta erat, jusSisset, reclamante patre Cae-SOniS, negaVit Se Sumpturum Supplicium de indemnato
ut de eo supplicii sumundi copia populo romano fleret 1 . Remittebat igitur aliquid antiqui juris Virginius; per
duellem enim et Violatorem SacroSanctae poteStatis necaro indemnatum fas erat. Eamdem poenae remiSSionem animadvertimus in certandis mulctis quas lex sacrata Icilia de intersatione jubebat a tribunis indici, a plebe judicari. Nec intersationis reus sacer erat, nisi VadeS dare recusasset p). Per provocationem ad plebem jus tribunicium perduelles necandi tolerabili sine concluSum eSt, et quanquam non petiimS Sublatum. ViX ultra minas mortis 90Stea progreSSuMeSt. Legem Horatii et Valerii de provocatione, ad tribunos. plebis ut ad caeteros magistratus pertinui SSe, argumento est Appii Claudii decemviri periculum, qui, quum contra Virginium tribunum ejus collegas DuStra appellaSset, ad plebem provocavit. Haec provocatio libertatis Vindex non obstitit quin Virginius eum arripi a viatore et pro damnato in Vincula duci juberset. Effecit tamen ut reo dies dicere tur et judicii quaedam forma constitueretur 3 . POSt- quam ex Decemviris alii Sibi ipsiS mortem con Scivere, alii solum eXSilii cauSa vertere, M. Duiliu S, tribunuS ple bis, modum nimiae potestati salubriter inhibuit, nequo quemquam in Vincula duci passus est η .
l) Livius, III, 13. More suo Livius populum pro plebe nominat. 23 Vide Supra. 3ὶ Livius, III, 55-57.