De tribunis plebis : de origine et vi forma et modo tribuniclæ potestatis / Æm. Belot.

61쪽

imposuit, ut legem Publiliam novam conderet et refingeret. Hanc ea mente genset esse latam, ut tributis comi liis omnia quae ad reipublicae administrationem pertine rent, pOSSent per plebem tranSigi. Opinionem hanc ut

tueatur, locum assert Dionysii 1 cujus ipse auctor paulo pOSt, tanquam Vana locutus, obliviScitur 2), et locum ex Zonarae annalibus depromptum 3) quem Si ad Publi

liam legem pertinere ratio temporum vincat, nihil tamen inde sequatur, nisi lege Publilia tribunorum numerum esse auctum. Quod Si de universa republica deliborandi facultas plebeiis tum data est, hoc jus quodammodo infinitum ViX legis carmine concludi potuit. Utut est, Publi liam legem ad creationem tribunorum et aedilium plebis pertinuiSSe, neque quidquam in ea magiS Oculis et mentibus veterum obvium fuiSSe, nemo iussitas ivserit.

9 2. - Eae quimus tribuni plebis eligi nequiverint.

Quum tribuni plebis non modo ad VerSUS CODSules, Sed etiam adversus urbanam patriciorum nobilitatum plobeiis auxilium serre debuerint, patricii nomen, et tribuni plebis munus quodammodo inter Se pugnantia in uno homine non poterant conjungi. Itaque, jam inde ab Origine tribunatus, cautum e St lege, ne cui Patrum capere eum

magistratum liceret 4 . Duravit hoc usquo ad Clodiana tempora. Negat enim Tullius Clodium justum fuisso tribunum plebis, utpote patricium. Quum contra jus et las

62쪽

- 56 a minore viginti annis Fonteio Senator adoptatuS, non vero ad plebem tranSi 8Set Clodius, reipsa in paterna gente cujuS Sacra HuraVerat, remansit Sublataque plebeii hominis adoptione, totus Clodii tribunatus tanquam pro nihilo habundus concidubat 1 . 'Neque patriciis Solis, Sed etiam Senatoribus. qui curuli sella fodissent eorumque filiis patrimis praeclusa est lege vis tribunatus et plubuisse aedilitatis. Hoc ideo factum est qu0d, ut quisque plebeius Sextiis logibus aedilitatem,

praeturam aut con Sulatum con Secutus fuerat, trecenti SSenatoribus annum0rabatur 2 qui triginta curis rum duces et patroni Vocati sunt. Urbanae nobilitati adscripti, ornati jure imaginis ad posteritatem prodendae, eXempli 3 clientulis, patriciis adaequati homines noVi, qui magi Stratus gesSerant curules, plebeiorum os licia pariter ac jura relinquebant, neque jam tribunorum aut aedilium plobis murioribus idonui videbantur. Eorum autem silii, quoad patres viverent, Husdem nobilitatis partici-

patribus extinotis, ad plebem revoluti, recuperabant jus petendae aedilitatis plebeiae 'et potestatis tribuniciae. Hoc ita usurpat ψm suiSSO HXemplo C. Servilii comprobatur, de quo ad populum latum est, . ne Servilio fraudi os sol x quod patre, qui Sella curuli Sedisset 'ViVo, quum id a ignoraret, tribunus plebis atque aedilis plebis fuisset, contra quam sanctum legibus erat 4). η Nempe Servilius, quum pater Senator, apud BOiOS captivus, mortuus

sit Cic., pro domo, 13. 2) Festus, S. V. proe emti. 3 Plutarchus, V. Marii, d.

ιὶ Livius, XXX, 19.

63쪽

esse salso crederetur, plebeios magi Stratus jure Suo pe tere visus fuerat et Oblinere 1 . Neque, quum, Ciceroni Sloco paulo Supra laudato, Clodius dictus sit adoptatus a Fonteio senator tribunatum plebis geSSiSSe, ideo credendum est, quod Senatorum siliis negatum fuerit, id licuisse ipsis Senatoribus. Clodius enim usu verbi latiore Senator appellatur, neque ante tribunatum plebis curuli Sella sederat, nullis antea magistralibus nisi tribunatu militum et quaestura functus 2). Ultimo reipublicae liberae saeculo quOSdam eX Senatoribus tribunatum plebis expotivisse con Stat, modo ne patricii eSsent. Plebs enim patricios non admittebat 3 . Id eo factum quod, si petitioni tribu natus candidati deessent, plebi sex omnibus deligere tribunos lege permissum est. Itaque FulViuS Flaccus consularis sactus est C. Graccho alterius collega tribunatus 3 hi' . Libertas oligendi quos vellent tribunos plebis, aliis etiam logibus constricta fuisse videtur. Quum collegium

constiterit ex quinque tribunis plebis, lege Publilia 4 ,

tribunis 5 , Asc0nius et Livius nos docent primum Singul0s 63. deinde binos ex singulis classibus debuissesseri, itaque cautum eSSe ut postea crearentur T . Quae lex abolita eSt, quum, consecto primo punico bello, tola

i) Livius. XXVII, 21.

2ὶ Cic., de Harusp. respouδis, XX. η Zonaras. Annales, Boun, 1844, L. VII, 15, t. ΙΙ, P. 37. 3 bin Appianus. B. cis., I, 2l, s. et 24. Epitome. Livii, LM. 4) Piso, apud Lirium, II, 58. 5) Livius, III, 30. 6ὶ Asconius, ad loc. Cic. pro C. Cornelio I, s. V. Tanta enim virtvδιέ in Livius, I. I.

64쪽

reipublicae ratio immularetur . Nam Alinio plebiscito tribuni plebis senatores facti sunt 1 . Atqui senatoribus, Annibalo bollum in Italia geronto, census fuit amplius do-cies aeris, id est quadringsentis millibus sestertium 2 . Ex prima igitur classo sola electi tribuni pl0bis jam tum Sonatoribus poterant adscribi. g 3. - Quot fuerint quoque tempore tribuni plebis. Quamvis de numero tribunorum plebis, primi S quot

fuerint temporibus, ne inter Veteres quidem conVeniat, non alienum a proposito Videtur quaerere quomodo aut quibus de causis collegium tribunorum creVerit. Cicoro duos tantum tribunos plebis in monte Sacro per Seditionem creato S 3 numerat, atque ita Scriptum fuisse numerum, non librarii recentioris manu insertum, Asconius

L. Calpurnius Pilao,. Catonis illius censorii foro aequalis et qui tribunatum plebis ipse gesserat, Publilia iugo Voleronis tres additos esse tribunos plebis, Livio teste 5j, memoraverat, perinde ac Si duo tantum antea suis soni. Rusdem opinionis, ut refert A Sconius, Pomponius Atti cus fuit. Τuditanus vero et Livius adjecerant tros statim ab illis duobus tribunis collogas esse creatos 6 . M. Fabio et Cn. Manlio consulibus, Livius diserte quinorum tribu-

33 Cic., De re publico, II, 34, pro C. Cornelio, I, S. V. tunto igitrer virtu3. 4J Ascon. , ad. l. t.: or. pro C. Cornelis. 53 Piso, apud Livium, II, 58. 6) Asconius, i. L, Livius, II, 33.

65쪽

- 50 norum mentionem facit . In quo magis sibi constare quam veritati obsequi Videtur. Nam quoties quinos admittit, nunquam plures duobus nominat 2 ; Dionysius duos quoquo in Monte Sacro electo S retulit, quibus tres eodem anno. fuerint adrogati 5j. Quos etiam nominat. Sed donominibus non minuS quam de numero Variatum e St. Quae quum ita sint, nihil morae HS i quin ab eorum parte Stemus qui sunt et plureS et VetustioreS et peritiores re rum, Ciceronis videlicet, Pisonis et Attici 4 . Huc accodit quod ad eam opinionem Z inaraS 5 , non graVi S per Se ipsum auctor, aliquid tamen adjungit quod Publiliae logis Se Sum introspicere nos Sinai. Plebem in SeceSsione duos patronos sibi elegisse narrat; deinde auXis Se numerum ut Singulae claSSes Suo S patronos haberent et vindicus ;quod ita factum Asconius quoque haud obscure innuit 6 , Porro quid sibi voluit Publilius quum legem ferret quatribuni plebis tributis comitiis flerenti Si Livio crodimus, facultatem patriciis ademit per clientes in triginta curias divisos creandi quos vellent tribunos plebis. Clientes autem patriciorum, id est pauperiores urbanae plebis Quirites, maXimam partem in Seata T quam memorat Dionysius ciVium cla8Se censebantur, et in tribubus Suffragium ferebant. Noluit ergo Publilius, quum tribunorum

l) Livius, II, 44. Cf. Dionys., IX, 2. 2ὶ Livius, II, 52. a) Dionysius, VI, 89.

4ὶ His quoque suffragatur Lydus , De magiStratibus rela. rom. , Paris, J8l2, ed. FuSS et Hase, Liv. , I, ch. 38, p. 65, Septima eleetio a Duo tribuni

hJ Asconius, L. L. ij Sexta classis ex aerariis, proletariis, et capite censis constabat.

66쪽

comitia ab auctoritato curiarum et clieniolarum liberatribubus solis traderet, tributis comitiis clientes patriciis obnoxios ad tribunatum posse promoVeri. Eam igitur Publiliam legem fui SSe credimus, non Solum ut tributis comitiis fleri tribunos juberet, Sed ut quin quo tribunorum collegium in Stitueret, quum bini tantum antea fuissent; cujus rei Pi So 9uctor eSt. Denique quum eX Singulis claSSibus, sexta relicta, singuli tribuni oligi deberent, lox eadem clientibus et pauperioribus ciVium, non idoneis ad tuondam libertatem, tribunatuS Spem praecidit. Quid c9usae esset cur ploboii tantopere augori tribuno

rum numerum cuperent, non malo Vidit abbas Ser an de

bis alius oloquentia valeret, alius conStantia, alius ingenii UUrsutiis, ut collegae Vim collega prudentia tempora-rot. Sed id potissimum Romanos SpeetaSSe crediderim, quum tribuni plobis nullam interceSSionem ut Si praeSen tes facere p0880nt 2 , ut plures flerent quo pluribus serrent auxilium. Noquo tamen patricii timebant ne collegium tribunicium, quo majus foret. eo iniquius sibi obsisteret. Quum enim unus tribunuη toti collegio iut0rcodoro poSSet, tribunis ex pluribus majorem Patres credebant soro unum aut alterum sibi conciliandi copiam 3 Itaque, Minucio et Horatio consulibus, triceSimo Sexto p0St primos tribunos anno, petentibus plebeiis, haud abnuente senatu, decem tribuni creati sunt, bini ex singulis classi-

p. 102.

ίη Livius, II, 44.

67쪽

bus; ita quo cautum ut p0stea crearentur 1 . Usquo ad

Boipublicae 11nsem denos quotannis tribunos plebis rupe rias 2 . Dum concederet senatus ut tribunorum plebis

duplicaretur numerus, excepserat tamen ne ii dom tribuni postea juberentur 3 , neVe plus una dio comitia hab0rentur tribunicia; si Voro decem tribunorum plebis numerus per comitia eXpleri nequiSSet, Ut per cooptatio nem eXpleretur. Itaque de reficiendorum tribunorum plobis aut cooptandorum more 3getla P. y 4. - De continuatione tribunatus. Duos aut pluros tribunatus continuare eidem viro licebat per legem. Moribus autem Reipublicae romanae ab Sonum fuit, et libertati patriciorum molestum ut quivis poteStati annuae per plures anno S in Suesceret. Id in tribunis plebis tentari multo gravius ferebat Senatu. quam in aliis, quum videret ex adulatoribuS plebis plerumque tyrannos civitatum exsurgere. Potuit igitur plebs Volo ronem per biennium 4 , Terent illum APSam per lustrum totum 5 tribunos plebis jubere, invito tamen Senatu, qui et consules et tribunos plebis refici contra rempublicam esse judicaverat 6 . Huic SenatuS consulto plebS parere noluit. Neque ante eosdem tribunos creari deSitum, quam

l) Livius, III, 30. Dionysius, X, 30. 2 Diodorus, XII, 25. Cic., in Vatinium, VII, de legibus, III, 3 et 10.

Gellius, VII, 19, n'' 4, 5, 6. - Undecimum tribunum plebis cooptatum fuisse non verisimile eδt. Livius, IV, 16.

68쪽

sunt 1 . Novi tamen tribuni, quasi ea conditione Veteres tantum tenerentur, et ipsi non somel resecti sunt η.

Post decemviratus finem, ex decem tribunis DOVem sibi magistratum renovari potierunt. Uni, qui eX QOΠ-tinuati no tribunatus invidiam imminentem cernebat, M. Duilio sorto evenit ut praesset comitiis. Nogavit Duilius Se ullius collegarum rationem habiturum; qui ambitioni suae libortatom comitiorum praetendebant lege conceSSam. Duilius autem pessimum induci morem, et DecemVirorum exemplum a plebeiis magistratibus reno ari e republica esse non censebat 3). Nihilominus te-DUit consuetudo repugnanto senatu, ut plebS, quotieS Vellet, tribunos eosdem roficeret. Licinius Stolo et Sextius, decies honore conliduato, cum rogationibus Suis, donec perserrentur, consenuerunt 4 et quinquennium totum, curulium Magistratuum comitiis per intercessionem SublatiS,

Romae quaSi regno visi sunt potiri 5 . Sod utrum id

patriciae libertatis ratio posset recipere USque ad Grae chorum tempora in controverso jure mansit. Quum enim Ti. Gracchus alterum potor et tribunatum, et jam a primis tribubus renuntiaretur, oXclamaverunt di ViteSot patricii duos duinceps tribunatus eumdem, legi buS Sal Vis, gerere non posse φ). De quo quum dubi-

1ὶ Dionysius, X, 30. 2) Livius, III, 3l a) Livius, III, 64. 4) Livius, VI, 38, 39. 5) Livius, VI, 35.

6 Cic., De testibus, III, 3. Neseio an id lege sentitia sesitum 1 ferit qua

εautum ne quis eumdem magistratum intra decem annos everet. LiViuS, VII, 42.

69쪽

- 63 taret, qui comitiis praeerat, Rubrius abscessit et tribunorum concertatione exempto die in posterum comitia dilata 1 . Ibi quum Ti. Gracchi rationem haburi amici

vellent, inimici Vetarent, ortus est tumultus quo Ti. Gracchus a Scipionis Nasicae asseclis interfectu S eSt. Paulo post vindex et Gracchi ot libertatis plebeiae C. Carbo rogationem tulit ut eumdem tribunum, plebi, quoties Vellet, creare liceret. Rogationem P. Africanus gra-VisSima orations dissuasit in qua dixit: Ti Gracchum jure caesum Videri; tenuitque no lex perserretur 2 . Id tantum lege Sancitum, si petitioni tribunatus candidati deeSSent, licere plebi ex omnibus tribunum eligere 3). Ea de causa duos deinceps tribunatus gerere potuit C. Gracchus. In tertii vero petilione repulsam tulit, nec multo

post vi Opimii oppressus est ' .g 5. - De cooptatione tribunorum plebis. Cooptationis morem collegia pontificum a gentibuS pa- iniciis, et gentium patriciarum sodalitatibus mutuata sunt 5 . Simul ac lege quae decem tribunos plebis annuos conStituit, instinae plebis, id est sextae classis homines, tribunatui gerendo impares sunt declarati, coepere eligi tribuni plebis o primoribus quinque claSSium, et aliquando ex prima claSSe juSto plures. Quadraginta anni' po Si legem quatuor Simul equites romani tribuni ple-

70쪽

BIs saeti sunt 1 . Η0d igitur patricii sperabant, si in

tribunorum, ut in pontificum, numero collegae sibi adsciscerent collogas, tribunos ita c0optatos Patrum quam plebis fore Observantiores. Ouum igitur comitia tribunorum unodio et ante Occasum solis perfici deborent no rustici in Urbe noctu detinerentur, carmen rogationis his Verbi 4 fuerat conceptum

Si tribunos plebei decem rogabo, si qui vos minus hodie uocem tribunos plebei feceritis, hi tum uti quos sibi collegas cooptassint, ut illi legitimi eadem lege tri- bimi plebei sint, ut illi quos hodie tribunos plebei sece

Decimo sere utino postquam hic rogandi modus suorat logo d0finitus, habento comitia M. Duilio, quinque tribuni creati Sunt, quum caeteri, propter numerum candidatorum tribus non explerent. Concilio dimi88o, quin quo olecti quin quo alios Sibi per cooptationem adlegerunt, inter quos fuere duo patricii consulareSque Sp. Tarpeius et A. Aterius. Sed non diu sacras leges irrideri passus est Trebonius qui sibi cognomen ASpero sex insectatione Patrum peperit. Legem enim eodem anno pertulit ut K qui plebem ro . manam tribunos plebi rogaret, i S HSque eo rogaret, a dum decem tribunos plobi saceret s Quadragesimo quinto post anno, Treboniae legis Trobonius altor suscepit patrocinium. Quum enim decem tribunorum numeruS