장음표시 사용
151쪽
Vtrum vero et tragoedias scripserit, et Optimarum in systemate nostro fuerit auctor, ego ut quid sentiam i genue fatear, valde dubito. In tot eius operibus, certe in epistola quadam, ut sunt variarum opinionum et se
tentiarum farrago et maximam vitae cum Praeceptis morum comprehendunt partem, illius fecisset iudicium; et haec Opera omnium praestantissima, ut reliqua sua min ris momenti alicubi procul dubio nominasset, gratamque tanti studii seruasset memoriam. Ab arte et ingenio, quod incomparabile fuit, ipse Lucius Annaeus Seneca philosophus suum ex fratre nepotem laudat: cui, meo quidem iudicio, illa dicendi maiestas, et spiritus et tragicus tumor et scenae dignitas magis conuenit. Marcum Annaeum Lucanum innuo, pharsalicis inclutum, qui et ipse ad diuinam poesin omnino natus fuisse videtur, et cum familia Senecae nomen professus est. Nec ulla nos
Urget necessitas et argumentum, aliarum auctorem facere
Marcum illum Senecam Rhetorem, Lucii parentem, Ut Orchestram quatiat Euripidis; aliarum Lucium Senecam philosophum, ut colat ni spidum Platona incassumque1uum moneat Neronem; aliarum ex scholis rhetorum fingere quemlibet auctorem, quod appareant leviculae ingenii stricturae, vitreae actumnis scintillationes, atque ex subtili argutiarum fulgore ignes fatu i et imus. Fateor non omnes in illo uno systemate tragoedias eiu 1dem esse ingenii et indolis. Fateor et anxia tot criticorum disquia sitione instituta, prologorum et ar mentorum se. Pr dere discrimina, characterem et stilum diuersum, aria modulamina chori, Oeconomiam imparem, in aliis atque in aliis maiorem narrandi et repraesentandi vi, placitorum denique et sententiarum diuersitatem. Sed alia iuuenis
Seneca lusit, alia maturiori aetate; atque etiam in illis, quae
152쪽
quae maxime florens ingenio, et cautus, et Prudens scripsit, gratam nouit instituere varietatem, quae inprimis scenicos ludos commendare videtur. Et temporis est alia, et occasionum alia ratio. Nec adeo milai videtur mirum, in illis tragoediis obseruari, quae inplerisque et optimorum scriptis obseritantur. Nec ab re ipse siDONIvs A POLUNAllis d) Senecam philosophum a tragico distinguit. Quicquid etiam Nic. ANTON lus e) etBARTHlvs Ohloquantur. Nam et diserte vetus Lucani scholiastes assectam fuisse a Lucano Medeam tragoediam testatur, quae sub Senecae nomine a FABio allegatur.
Quod ad ipsas tragoedias attinet, in exemplis vitae humanae, sicut etiam comoediae confirmantur: a quibus tamen disterunt, personarum conditione, fortunarum 1eu negotiorum qualitate, exitu, atque adeo etiam stilo, qui cum personis atque rebus omnino conuenire debet.
In comoediis vulgo sumuntur e pagis et loco humili Chremetes, Daui, Thaides; turbatiuscula initia, fines laeti sunt; sermo tenuis vel mediocris. In tragoedia Reges comparent atque Principes ex aula et illustribus ciuitatibus vel castris ; sedatiora principia, exitus horribiles sunt; oratio grauis et magnifica, a vulgi dictione
diuersa; tota facies anxia, metuS, minae, milia, mortes. Hic non prodeunt Veste exutae et nUdatae VXOrci et mi- mi, sed graues matronae, cothurnatae Deae, et Uiri, quOrum maiestas ipsum Catonem intrare, spectare et exspectare iubet. iac Bus GADDivs Senecam Vocat Latinae tragoediae monarcliam vel dictatorem, et Francisco Florido
153쪽
Sabino succenset, quod h) illum in nullo subsellio ponat,
et multo esse minorem dicat, si cum tragicis Graecis com paretur. Iulius Caesar Scaliger non dubitat Senecae tragoedias etiam Ultra Graecarum vim et elegantiam extollere. i) Quod aliis non videtur, qui nimium philosophicas esse, et contra leges tragoediae passim impingere, obseruant. Ego vero ut ille, Senecam hunc tragicum puto Graecorum nullo maiestate inferiorem; cultu vero ac nitore maiorem etiam Euripide. h)
Decem hodie non eiusdem certe valoris tragoedias sub Senecae nomine habemus: quarum in ordine ubique
miram varietatem notamus; in aliis etiam alias praetem missas. I. Medea, cuius ope Iason vellere aureo Potitus,
Corinthum profugit, connubio sibi iunxit itineris et furti comitem; sed mox propter maleficia thalamis exturba tam et ipso Corintho eiecit. At Medea, unius impetrata diei mora, vindictam meditatur, ac veneno illitam cum monili aureoque crinali pallam per filios suos mittit Creusae, Creontis Corinthiorum Regis natae, quam Iason in matrimonium duxerat. Palla induta corripit ignem, et noua nupta misere exardet, cum patre illi auxilio veniente. Deinde Medea, quos Iasoni perpererat, filios trucidat in patris conspectu et per aerem aufugit. Hanc plerique critici laudant et Senecae philosopho adscribunt.
Aliam eiusdem argumenti tragoediam Ouidius scripsit, I
quae h) Lection. subdisiu. p. IIy.ia Poe ices lib. s. seu hypercritico p. m. 8 3'.
154쪽
quae periit, exceptis versibus duobus, quae FABiusm) et aENEcA pater π allegarunt. II. Hippol tus, qui Thesei ex Antiope Amazone filius, Dianam virginem et Ven tricem colit, absente vero apud inferos Theseo, a Phaedra nouerca ad stuprum frustra inuitatur. Repulsa mulier impudica priuignum stupri per vim oblati accusat apud reducem maritum. Hic filio, propter insidias
nouercae fugienti, mortem imprecatur voto: quod ratum Neptunus facit: cum tauro marino emisso consternaret equos Hippolyti: ut per vepres et saxa distractus dilaniaretur. Quo facto, male sibi conscia nouerca marito scelus fatetur ac semetipsam gladio transfigit. Hinc filii innoxii casum lugens pater Theseus suam detestatur iram et collecta passim cadaueris distracti membra componit. Prisciano o) haec tragoedia vocatur Phaedra , quam inscriptionem Ioh. Frider. Gronouius etiam seru uit. Et hanc plerique Senecae philosopho vindicant. Comparationem institutam inter Hippolytum Euripidis et Senecae vide apud I. H. BOEcLER , p qui hanc Sen cae Latinam haud semel superiorem esse demonstrat. III. Oedipus tragoedia, ex Sophoclis Oedipo tyranno adumbrata, haec continet: Thebis grassatur dira pestis, quam Oedipus Eex queritur, et omni modo auertere studet. Creon mittitur Delphos consulturus Apollinem, qui nunciat iubere Deum, ut Lati necem expiarenti nec prius cessaturam pestem, quam interfector eius in exilium mittatur. Qui cum ignoretur: Tiresias primum extispicia aggreditur, sed frustra; deinde Per necromam S 3 tiam
G dedimus, inquit, eraticis scriptum relate eothurni Quaeque grauis debeι verba cothurnus habet.
155쪽
tiam euocat Lagi umbram, et intelligit, ipsum Regem Oedipum et filium et interfectorem else suum. Hic contra fretus opinione de Polybo patre, factum negat, atque creontem nuncium post iurgia in carcerem coniici iubet. ΜOx nimia curiositate intelligit, se non Polybi, sed illius Laii esse filium, quem olim Delphos petenS Occidisset; matrem vero suam esse Iocastam, quam duxerat in matrimonium. Hinc prae pudore ac ira effossis oculis proficiscitur in exilium , et Iocasta coniux gladio se confodit. Hanc fabulam vulgo M. A. Senecae Rhetori tribuunt, qui Heinsium sequuntur. IV. Troas, rectius Troades tragoedia, a Valerio Probo Hecuba vocatur. Scilicet post Troiae excidium Graeci in patriam reditum cogitantes Vento detinentur aduerso. Iliadum chorus cum Hecuba patriae, Hectoris et Priami interitum lugent. Talthybio aparet Achillis umbra, Graecisque exprobrata ingratitudine postulat, ut Polyx
na, cuius nuptiarum Praetratu ipse esset interfectus, pro inferis apud tumulum suim mactaretur : Graecos alias ventum non habituros ad reditum. Agamemnon ad
malam sibi Polyxenam mactari non patitur. Vnde cum Ρyrrho iurgia, quae tandem consultus Calebas dispescit,
eam omnino immolandam esse pronuncianS, et Una n
candum Astyanacta. Hunc territa mater in tumulo p terno abscondit; Vlysses vero exutum latebris ad momtem abducit, eumque de Scaea porta deiicit. Polyxena ut veste animoque nuptiali mactetur, ab Helena inani spe nuptiarum cum Pyrrho laetatur, tandemque victima ad tumulum Achillis caeditur. Lipsius et alii fabulam hanc esse contemnendi et ignobilis auctoris existimant. Scaliger vero Principem Vocat tragoediarum Latinarum.
Heliasius quoque Senecae philosophi esse, et Euripidis
156쪽
LATINA LINGUA ILL VITRIO M Bus.
I 43 Troa das longe superare iudicat. Si quid video, certe
1atis elegans et Seneca quocunque digna. fAM. PETITVS Q hanc tragoediam cum Euripidis Troadibus et Hecuba confert. V. Agamemnon, in cuius caedem Thyestis umbra, iniurias ulciscendi cupida, Aegisthum filium incitat.
Hic Agamemnonem, reducem a Troia victorem, in conuiuio impervia veste irretitum occidit. Consilii casdisque particeps erat Clytaemnestra, quae cum male cO scia sibi, quod absente marito ab Agamemnone esset co
rUPta, Verebatur, ne, redeunte iam marito, adulterii
poenas lueret, et pro eo exitium meditabatur. Eademque Clytaemnestra Agamemnoni amatam Cassandram ab aris auulsam Occidi, in carcerem coniici Electram iubet. VI. Hercules furens, qui apud inferos degens petierat Cerberum, atque Theseum propter Proserpinam rapiendam in vinculis detentum liberauerati tempore Opo tuno reuertitur, cum Lycus, propter scelera ab Rege Thebano Creonte, Herculis socero, in exilium eiectus, facta seditione Creontem cum duobus filiis interfecerit, regnum Thebanum occupauerit, atque Megarem, Hemculis coniugem ad nuptias solicitauerit, vim minitans a nuenti. Lycum hunc atque ceteros illius factionis homines victor Hercules redux occidit. Iuno, tot rerum feliciter gestarum impatiens, Herculi immittit furorem, quo correptus cum liberis uxorem suam necat, et labitur in somnum. Experrectus et menti restitutus saniori, postquam suos a se intersectos comperisset, manus sibimet
inferre voluit. Amphitryonis autem et Thesei precibus detentus Athenas proficiscitur. Ah Heinsio haec fabula tribuitur M. A. Senecae Rhetori. Auctor quisquis sit, haud infelici Mnerua Euripidis Herculem furientem
157쪽
imitatus est. VII. Thy ses hanc fabulam tristem ludit. Par fiatrum Atreus et Thyestes annis alternis ex pacto Argis imperant. Thyestes Aeropen, Datris coniugem in adulterium pellexit, et eius OPe aUreum, arietem, in cuius possessione erat fatum regni, abstulit. Male comscius euasit exilium sibi sponte eligens. Atreus, haud aequo id serens animo, fratri absenti reditum si1adet, ac illi per filios fore significat, ut non solum in gratiam cum
eo redeat, Verum etiam regni traderet partem. Cum reuerteretur ThyesteS, et hospes ad fiatris conuiuium accederet, tres eius liberos, obsides sibi traditos imm lare ad aras, et partim assos, partim elixos, patri imprudenti comedendos apponere curauit, mixtumque vim cruorum illi praebuit. Finito conuiuio Atreus capita et manus filiorum profert, ac epulas Fratri absumtis demonstrat, sibi adeo nefariam vindictam gratulans. Thyestes Dustra dolorem, iram, conuicia, et mecratio nes miscet, vindicra Vocat Deos, quibus tantum scelus puniendum commendat. Et haec tragoedia ab Heinsio
Senecae Rhetori adscribitur Dustra. VIII. Thebais seu Phoenissae tragoedia non integra ad nos peruenit. In illis quae supersunt, Oedi pus, cognita patris Lagi, quem
imprudens Occiderat, Diis adeo execrata caede, excoecatus in exilium proficiscitur. Eius in itinere se comitem offert Antigone filia, quae patrem a morte instituta r trahit. Nuncius a Thebanis missius Oedipum obsecrat, ut rediens componeret filiOS, Eteoclem et Polynicem, qui, foedere per Vices regnandi violato, atrox et ciuile inter se bellum conflauerint. Hoc Oedipus abnuit, et se in siluas recipiens filiis diras imprecatur. Sed Iocasta mater utrumque filium serio precatur, ut posita simultate in gratiam et amorem redire velint: cui Polynices
158쪽
LATINA LINGUA ILL VITR IOR IRV s.
m. limpie respondet. Reliqua desiderantur. Alioqui trago dia haec ceteris praefertur, qui et eam temporibus Augusti, quam Senecae philosopho vindicare maluit. Coniatra Scaliger, Heliasius et Mouerius indignam Seneca et omnium tragoediarum minimam esse iudicarunt. IX. Hercules Oetaeus Hydrae felle tincta sagitta vulnerauerat Nessum, qui moriens suadet Deianirae, ut a guine Centauri imbutam Herculi mittat tunicam, prae 1entissimum amoris remedium: illa enim indigne fer bat, sibi praelatam esse Iolen, Euryti Regis Oechaliae filiam. Hercules in Euboeae promontorio sacrificaturus quamprimum induisset vestem: ignem concipit virus et viri ossa interiora absumit. Nessi seinde intellecta. infelix Deianira mortem sibi consciscit. Hercules vero. postquam interfecerit Licham, qui munus Iethale attulerat, moriens Philoctetae arcum sagittasque tradit, aemandat sibi in Oeta monte Pyram extrui, in qua cum ciaua et leonis pelle cremaretur. Iuvenile videtur esse Lucani poema, quod ex Sophoclis Trachiniis adumhrauit, cum ille fatis quidem turgidus tragicam maiest tem illam nondum assequi posset. G X. Octauia, Claudii Caesaris Drusi filia, Neroni nupta, patris fiatrisque Britannici casus suamque calamitatem deflet : quam Nero tyrannus, ducta POppea, repudiat. Hinc populi tumultus: propter quem ira aestuans Nero, in quemlibet saeuire, et Octauiam, Veluti motus caussam, deportatatam in Pandatariam interfici iubet. Huius tragoediae
o auctor ν De auctore huius tragoediae vavAssost lib. de vi et in quorun
159쪽
auctor certe non potuit esse philosophus ille Seneca, qui ante Octauiam a Nerone exstinctus est, et ipse mansuetiores tyranno suadens mores in scenam prod citur. A quoquam certe, cui grata fuit illius memoria. Et quidni Lucanum putemus hanc lusisse fabulam, quae et illo et quouis Annaeo Seneca digna. vossius s) eam trubuit Floro; alibi t) omnium ineptissimam vocat et plane scholasticum opus; Iusto Lipsio quoque Videtur verbere eruditorum excipienda, non plausis. Sed optime tamen illius, quo scripta est, tristissimi temporis miseriam e primit, ac fere domi gesta nuper. Nec miror hanc velut ultimam auctoris, eadem mox exspectantis fata, . cum spiritus esset abiectus atque depressus, prae reliquis serpere humi. f. L. Primam omnium editionem aiunt esse, quae sine te piris notatione in prodiit Gesae apud Martinumerhipolim. Cuius pagina extrema hoc Iacobi Ba nitetrastichon legitur:
Clauditur isti liber Senecae, repetendus in omne Amum, hunc ardenti pin re, lector, ama. Fresierat Herbipolis Martinus in urbe decenti Li'M. Hoc munus, canide lectar ama.
Sed antiquiorem puto editionem esse Venetam, qUae I 82. Qi. prodiit cum commentariis Gellii Bernardini Marmitae, Parmensis. Quam alia minus emendata secuta est I 493. Qi. cum Danielis Caietani Cremonensis commentariis i per Mattheum Capsaeam inscriptio
haec est: commentaria in aureas L. Aun. Senecae tr.
go dias tanto et hae bono , vi s diligenter eas perlegeris,nihi
160쪽
et ad rerum locorumque omnifariam cognitionem' ibi sententiaegraues ad instituendum vitae modum, historiarum s bularumque enarratio ς fortunae varietas ' urbium, mo tium, aqua rum, maris, fluuiorem, regionum, popiareum
descriptio etc. I 498. fol. per IOh. Tridinum cum commentariis Bernardini Marmitae et Dan. Caietani; eiusd. Caietani apologia et Polydori Comitis Caballati carmen in eius defensionem. Sequenti seculo nostri Senecae tragoediae prodierunt Venetiis Isos. sol. cum Bernardini Marmitae et Dan. Caietani Cremonensis commentariis. Is Io. fol. apud Philipp. Pincium, cum commentariis Gellii Bernardini Mariamitae Parmensis. Is II. 8. apud Aldum ex Hieronymi Auantii Veronensis castigatione, qui tria sere erratorum millia eluisse testatur. Isaa. sol. apud Bernardum de Vianis, cum Bernardini Μamitae et Dan. Caietani commentariis. Florentiae Is I 3. 8. apud Philippum Iuniam. ex Benedicti Florentini recentione. Parisis III4. sol. cum Hieron. Auantit, Erasini, Gerardi Vercellani, A gidii inserit, Bernardini Marmitae, Danielis Caietani, et Iodoci Badii Ascensii notis et commentariis. Lugduniis 38. apud Gryphium, curante Ludovico Carrione. Antumpiae Is76. IS86. et IS94. 4. apud Plantin. cum M. Antonii Deirionis commentariis. Lugduni Batav.
1s88. 8. cum Iusti Lipsit et Francisci Raphelengii notis.
Boleae I say. 8. apua Henricum Petri. Lipsiae Is66. 8.apud Voegelin. cum Georgii Fabricii variis test. et epistola de tragoediarum Vsu, ac generibus carminum apud