장음표시 사용
641쪽
6 hoc seculo iudiciaria astrologia, siue genethliace ute
bantur; atque, Ut SEXTUS EMPIRICus habet, magnifico nomine artis vanitatem eXOrnabant. Suo tempore, quis ignorat , inquit CICERO, B) ii, qui math matici vocantur, quama in obsicuritate rerum, et quam recondita in arte, et multiplici subtilique versentiar P suo tamen in genere ita multi perfecti homines extiterum, ut nemo fere studuis rimentiae vehementim videatur, quin
quod voluerit consecutus st. Ipse Tiberius huic arti fuit addictus, ac neg igentior circa religioneS ac Deos, ratus, cuncta fieri fato. i) Hinc vetus scholiastes Iuvenalis: h) CBr stilus multarum artium frientiam professus. postrimo se dedit Platonicae sectae, ac deinde Mathes,
quae praecipue viguit Fud Tiberium. Attamen mathe malicos expulit, ita quidem, Ut deprecantibus, ac se artem desituros Promittentibus, veniam daret. Imo facta sunt de mathematicis magisque Ilesia pellendis senatus consulta : quorum e numero L. Pituanius saxo deiectus est. νn Item stab Nerone d : mathematicis Italia pellendis Dinam emenatus consultum atrox tet irritum. n) Vitellius Imperator nullis infensor, quam vernaculis, qui scurrae sunt oriS intemperantia noti, at que mathematicis: Vt quisqUe deferretur, inauditum capite suniebat: et edicto Iubebantur omnes urbe et Italia
D 'Vt T aca rus habet histor. I. I. C. 22. g . Lib. s. aduersus mathematis . vid. A. G Ε L L ι π s et oct. Atti
642쪽
Italia excedere. Ο Vespasianus quidem philosophorum contumaciam lanissime tulit: p) Domitianus vero philosophos omnes urbe Italiaque submouitia q) Hinc su PITIA POetria: r
Nunc igitur qui res Romanas imperat inter, Non trabe, sed tergo prolamus, et ingluvie albus, Et studia, et sapiens hominum nomenque gem sque Omnia abire foras atque urbe excedere iustia.. f. V. Saniorum philosophorum hoc seculo superstites habemus aliqua: primo qui medicam artem professi
si int.. Vt reliquarum, disciplinatum , ita inprimis medicinae artisque salutaris mater et inuentrix est philos Phia et accuratior rerum naturalium contemplatio. S nior inquam contemplatio et usus, non fortuita et multis exitiosa inuentici medicinae dicenda est mater.. Ars diuina est, ut corporis humani aflectiones variae, UDria et antiqua , et Omnium minime necessaria. Quo Siracidis spectat commendatio 2 quem Deus fecit, non contemseris medicum. De abusu et malis medicastris loquuntur, qui, secus sentiunt.. Hoc iunuunt, medi- corum, Ut nomina captant facile mortales, inscitiami signem esse atque malitiam: quae cognitu dissicilis, et
rami o) Su ET O Mi us viteli. cap. I . confer. raciTus histor. l. a.cca ..pὶ Suaro Nivs Vespas cap. I 3. Atxim L Nus ex Dione in Vespa silano auctor est philosophos, omnes ob nimiam dicendi usurpais tam liberiarem, Stoicos et. Cynicos urbe eiecisse, et praeter Musonium, et Demetrium Cynicinn, et Hostilium in inlulati relegasse.. Idem Domit, cap. IO.. Confer. a. GE Ius L I s. c. II. mx pH Li Nus in Domitin S tyra de corrupto statu reip. temporibus Domitiani, praesentatim cum edicto philosophos urbe exegisset.
643쪽
raro ante acceptam cladem pateat. Dispiciendum ergo sedulo, ut probi et periti tantum admittantur; vel si admissi non reperiantur esse tales e medicorum, qui a tem profitentur salutarem , eiiciantur mathare, ac liberum illis occidensti interdicatur exercitium. Nulla quippe lex, quae puniat inscitiam capitalem medicorum, ut dicebat PL3Nius, s) nullum exemplum vindietae. Discunt periculis nostriS. taperimenta Per mortes agunt. Et medico tantum hominem occidisse, impunitas si imma est. Hinc Adriani querela , turba se medicorum periisse. Et PII rLFMON, comicus Syracusanus poeta: solo medico et aduocato occidere licere impune sine aliquo suo periculo. t Recte Damoxeno comico apud ATHENAEUM et medicinae tantum est particeps, quicunque rerum naturaS didicit. De medicorum oriagine s Rc ΑΜ π) atque PLIN v Μ consule. F) Duos hoc aeuo producemus medicos haud sane indoctos, nelium Celsum atque Scribonium Largum: ex stoic
rum deinde schola philosophum facile principem , L. Annaeum Senecam: Longe ab illo mox diuersum, g lae patronum, Apicium: denique Columellam atque Palladium, rei rusticae scriptores: qui certe ad alias Iiasque disciplina philosophorum dogmata traduxerunt. Sea a primis ordiendum est. g. VI.
R. e) c ORNELIUS CELSUS, Romanus, Ollam uis sint, qui Veronensibus eum Vindicare mallente
s Hist. natur. lib. 2'. cap. I. ιὶ Pl. confer. P E T R v s s isco Rivs THOLUS AN Us de republica lib. I .. p. s.
Hilior. natur. lib. 29. cap. I.
644쪽
a) plerique enim MSti codices eum fuisse Romanum dia1erte notant. De Parentibus et toto illius vitae cursu nihil unquam relatum legi. Stili nitor et elegantia quosdam fiermoverunt recentioriS aeui criticos, ut eum Latinae inguae adscriberent seculo aureo , quod sub Augusti imperio ac paulo ante eius tempora fuit. Ita celeberru
DEu b) centum et viginti annis eum ante maiorem Plinium fuisse amrmat. Cui si fides habenda, Celsus temporibus vixisset C. Iulii Caesaris; vel, si a morte Plinii. quae in primum Titi Vespasiani imperatoris annum ab V.C.DCCCXXXI. incidit, initio imperii octaviani Augusti eum fuisse oporteret. Eundemque et plures alii sequuntur. Quoniam vero eo LvM ELLA, cy qui sub Claudio Imperatore scripsit, eum Iuliumque Atticum celeberrimos aetatis sitae auctores fuiste fatetur: Omnino agnoscendus est: ipsius aequaliS, Vel proximus natu. Hinc et maior eruditorum pars eum sub Tiberio vixisse. vel ipso forte imperante natum ad Traiani usque tempora vitam produxisse arbitrantur. O A Qv I NI I L I A
Noal ira coax rvs RHODIGINVS antiq. lect. I. 16. c. s. et Iori. a Mouius in vita Celli referunt, veronenses cum Macrobio. Vitruvio et Plinio, Celiuin quoque suum ortu ciuem agnose re. Elegans BALDul NI RON AEt de Cornelio Celso epugramma est:
Hippocrati quantum debet cis infula magno, Pergama tantundem docte Galene tibi. His tamen ambobus quantum sua patria debet, Tantum, Corneli, maxι- Rώ- tili. b Praefatione ad Guidonem Palinum, Parisiensem medicum. e in De re rustica i I. c. s. et lib. 3. c. 17.d Vid. IOH. Ruo Di I vita Aur. Corn. Celsi.
645쪽
No e) eum. castra scepticorum secutum esse docemur. In medicis Hippocratem Coum praesertim sibi imitandum proposuit, cuius etiam pleraque Latino sermone quam felicissime expressit. Atque adeo suum opus de philosophia uniuersa , dici non potest quanta elegantia instruxit: cum etiam Fabii f) temporibus in hoc genere paucissimos adhu eloquentes literae Romanae tuleri t. Ideoque Latinitatis studiosi omnes, sed illi inprimis qui arti incumbunt salutari, silperstites de re medica libros nocturna vcrsare manu versare diurna debent. Hi us enim scriptoris, qui Latinos medicos inter primus est, auctori t..S et summa, quam in hac disciplina et utilitatis, et delectationis caussa adhibuit, elegantia, medicis omnibus nota est, aut nota saltem esse debet. Eo vique pomoeria Romanae eloquentiae protulit: ut medicis sita quoque eleganter et caste proferre liceat eaque incomparabilis doctrina suaviori lingua sese iam cultioribus ingeniis merito commendet. Haud ab re
igitur FRAN cISCVS FLORIDUS SABIN vs g) Cornelium Cedu=n, inquit, ego tam excellentemse raptorem fui se reor, ut paucos ei anteponendos Latium protulisse cemseam, cum medicinam tam candide eleganterque Romanis
literis illustrauerni, quam potuit, qui ingenium sic ad omnes frientias versatile habuit, ut ad id unum a natura formatus videretur , quod vir praestantissimus tractare conssiluisset. Itaque cum eius, quae exstant, lucubrationibus nihil fit pulchrius, nihil elegantius, quam Ornate philosophica explicasse credendus est. Ex hoc Latinitatis amantes LatinaS morborum nuncupationes discere debent. q. VII.
ea Instit. orat. lib. Io. cap. I. circa fin. f Quod fatetur I. c. ρὶ Lection. subcisiu. I. I. C, 4.
646쪽
Fuerunt et alii Celsi. Celsus Albinouanus, ad quem H o R A T 1 v s scripsit. h Celsus Epicureus, contra quem Origenes, cuique Lucianus Pseudo- Μantem inscripsit. i) Hunc Celsum IOII. IAcOB A RYsSEL h male cum nostro confundit. Alius quoque fuit Comnelius Celsus Imperator, de quo TREBELLIUS POL-Lio. l) Vir clarissimus Celsus Aelianus, cuius meminit IULI vs CAPITOLIN vs. m) Iulius Celsus, cui de vita C. Iulii Caesaris commentarii tribuuntur, nescio an ille sit Iulius Celsius, quem AELIVs SPARTIANUS n)inter iureconsultos recenset. Et Celsi ICti AELID L-ΡRiDIus o meminit: nec dubito plures fuisse temporibus diuersis, quorum mentio fit apud POMPONIVM p quod Pegaso Celsus, Celso Patri successerit Celsus filius et Priscus Neratius, uterque Mil. De utroque Celso agemus suo loco et tempore. Fuit Apuleius Celsus
Scribonii Largi praeceptor Centuripis ortus. q) Fuit discipulus Libanii Celsus Cilix. ν) fuit, Theodosii et
Arcadii temporibus, Celsias, Archetimo patre OrtUS, Vt SYMMACHI s Verbis Utar, genere, eruditione,
Voluntate laudabilis, adeoque dignus, qui adiudicetur Kkluc et abh Liax. i. estiit. 8. I Vid. voLATERRANus anthropologiae l. Iq.kὶ in continuatione Vossit de philosophorum sectis pag. is 8. I Triginta tyrannis c. 29. m) Maximo et Iulbino c. Irin Hadriatio cap. I g. confer. eiusd. c. A. et T. Ο Alexandro Seuero c. 68. pὶ Extr. l 2. de origine iuris. conis fer. POLiT AN I l. s. epist. 9. EBER LINVS, GRAU. N A, FURITERVS, H I M A N N v s et quotquot iuris histoliam scrupierunt. q) Vid. fCRi BONI I LA R GI de compos med. cap. 24. et III. ν De quo va Esius ad Ammianum l. 22. c. s.
647쪽
ab imperatore nobilibus cum praerogatiua consulari. Vulgo notus est Aruntius Celsus Grammaticus. Plures alii consules et viri celebres. t
Celsus noster vir omnium sui temporis doctissimus et eleginti stimus: nec tamen ipse medicus, qui, s altit rem exercendo artem , sibi voluerit unquam facere quaestum: ratus et huius disciplinae accidiatam cognitionem ad virum uniuersae naturae prudentem Pertinere. υ) Scripsit ergo non solum rusticae disciplinae compus libris quinque, de quibuS co LUMELLA, x ) No strorum, inquit, temporum Cornelius Celsus totum compus disciplinae quinque libris complexus ebri Uerum et reliquarum pene omnium, quae alicuius sunt nomini artium praecepta reliqum Sic ille vir vere helli pacisque artes, agrimituram et ciuilem prudentiam, uniuersam philosophiam, medicinam et ius ciuile perspicuis commentariis illustrauit atque tradidit. Hinc FABIVS . v IN TILIA NUS: F) Cornelius Celsius mediocri vir ingenio, non silum de his omnibus consire fit artiabus, philosophia scilicet ac eloquentia, sita amplius etiam rei militaris et rusticae, etiam et medicinae praecepta
reliquit dignus vel ipso proposito, ut eum scisse omnia illi credamus. Ecquis dubitat Celsum nostrum intellia gi, eiusque multi iugam scientiam laudari ab A vG sTINo et) ubi opiniones, inquit, omnium philosophorum, qui sectas varias coudiderunt, isque ad tempora j ne
quetὶ Vid. Lexscon uniuersali Geographico-Historicum in v. Celgus.
ω Vid. Coxv MELLA de re rustica l. a. xj Lib. I. c. I. Initi . orat. lib. t h. cap. I l. G ufer. eluia. Iib. io. c. I. ubi I
648쪽
sCRI TIs sv Is IN LARVERE. 6asque enim plus poterat sex non paruis Doluminibus quidam cel us aloluit. Nec redarguit aliquem, sed tantVmquid sentirem aperuit, ea breuitaresermonis, ut tantum ad bileret eloquii, quantum rei noc laudaudae, us usi prraudae, nec Ormandae, aut defendendae, sed vernendae, iudicandaeque sussceret, cum ferme centum potiosophos nomina sit: quorum non omnes iussitueruum haere ses proprias quouiam uec illos lacrudos putauit, qui mos
mag/strossue ulla dissens Mesecuti sunt. Libros eum scrupsisse rhetoricos, non ex uno loco FABII nobis constat. Sic finem rhetorices Cornelius Celsus a) ait, dicere persuasibiliter in dubia et ciuili materia. In cati sarum statu diuersam plane a Tullio sententiam Quet. h) Rursum ipse duos facit status generales, an sit, qua te sit. c) Et cum oratorum actiones recensere instituit, falso Brutum orationem pro Milone dixisse tradit. d)Haec Celsi merita IANVS DOVSAe epigrammate quam venustissime complexus est: Facta urbaua tuo res rustica munere scriptis, Nec minus illustris est medicina tuis. Hinc quoque militiae tractassi commoda rhetor, Hoc Martem Muses iungere, Celse, fuit. Passim et Celsi isteriuaria memoratur: quod FABRI-cius V. C. f opinatur inde esse, quod eius argumen ii aliquid in libris de agricultura pridem deperditis atti-gei it: quemadmodum Columella quoque de mulom dicina a Vegetio laudatur.
q. IX. Falso illi tribuitur ad Caimn Iulium Calgipum epi
649쪽
stola, quae sub Cornelii Celsi nomine Marcelli Empiricili tiro de medicamentis praefigitur. Multis vero argumentis probatur hanc epistolam esse Scribonii Largi, qua suam de compositione medicamentorum dissertationem Callisto dicauit. Apud eundem Marcellum et breuior epistola est alia ad Pullium Natalem, quae Celso adscribitur, qua auctor Natalis rogatu duos compossetionum libros ex Graeco in Latinum sermonem conue tisse testatur. Hanc vero etiam Scribonium Largumscripsisse vel inde patet, quod in prioribus literis se plures compositioneS collecturum promisit. Vtraque epistola exstat in calce librorum Corn. Celsi de medicina, a Plantino IS92. 4to. et in medicis antiquis ah Aldo et H Stephano editorum. Exstat quoque liber de herbis, si te de nominibus ac virtutibus herbarum, ad ciues suos, aliquoties inter Apuleii opera editus, quem Celso quidam tribuunti non nostro, sed Apuleio cuidam Celso medico Centuripensi Siculo, quem Scribonius Largus g praeceptorem suum Vocat. q. X. Ex omnibus Cornelii Celsi nostri scriptis ad nos peruenerimi de re medica libri VIII. qui sunt operis ab eo conscripti de artibus pars sexta. Ideoque H. Stephantis huius auctoris editione sua, ceteris medicinae principibus adiecta receptae lectioni subdidit: operis ab eo stripti pars sexta: Veterum MStorum codicum auctoritatem secutus, quibus communis haec inscriptio: A. cistiselii Ces Artium Liber VI. In codice Gudiano BIS to ante librum primum Celsi de arte medica legitur:
artium liber sextus, idemque medicinae primus. Recentioris aeui quot eiuS editioneS, tot ferme inscriptiones, ρὶ cap. IIIa
650쪽
secerunt diuersas: de re medica, de medicina, aliaque pro lubitu addiderunt. Ex primis vero Celsi verbis facile colligendum, proxime antecedenteS libros de agricultura fuisse. Exitiat etiam Cornelii huius de arie diacendi libellus, aut libelli potius fragmentum, de quo superius inter rhetorta Latinos mentionem fecimus.
g. XI. Eum qu INTILIANVS θ quidem mediocri vocat virum ingenio, sed respectu Varronis atque Tullii, quibus omnino nulla defuerint instrumenta dicendi. Et si quentia docent, quanti fecerit illius ingenium, cuius polumathiam et incomparabilem in tanto opere admiratur industriam, quod arduum est, et nemo perfecit. CoLvMELLA i eum atque Iulium Atticum celebe rimos habet suae aetatis auctores. CASAvBosus h)medicorum vocat deum; vos si ust) purissimum scriptoremi cAsPAR. BARTHIUS m) elegantissimum eorundem cum Statio temporum aut paullo superiorum auctorem, cuius Optat omni genere edita scripta ad nos peruenissenti GOD. STE ECHIUS n auctorem Latinae linguae idoneum et locupletem, si quem alium; v LYSSES ALDROVANDVS o) grauem Latinae linguae auctorem; HIERONYMUS denique FABRI cIus ΑΗ AQUA PENDENTE, MedicuS Patallinus p) eum vocat mirabilem in omnibuS, quem nocturna Versare manu ,
h Instit. orat. I. a 2. c. II. i) De re rustica Iib. 3. cap. ID ) Epist. 29. 1 De vir. serm. lib. I. cap. I s.
m Ad Statii Thebaid. l. 3. V. 3 ετ pag. 777. nὶ Ad veget. de re militi L 3. c. s. o De insectu LI. c.