장음표시 사용
651쪽
versare ui urna luadet. Alibi q) inter ceteros maxime proprium Latine loquendi modum admiratur : utpote qui ad amussim seriaper loquitur.
In eo virorum doctillimorum consensu cLA ID VER DIE RIVS, ille pene omnibus, ne Parente quidem excepto, inuisus atque ad insaniam usque audax literatorum censor, non negat, Celsum de Latinitate esse bene meritum, ut inter Latinos Videatur is, qui inter Graecos Theophrastus fuit. Sed Hippocratem, ait, et Graeca pene omnia parum feliciter else ab eo translata. Ex. gr. perstringit quod cEL suss) hobet: alnus uigra, sanguini atro itis, repentina, siue cum febre
sues ne febremmiciosa est. Aphorismum esse Hippocratis male versum, cum in Graeco ἀυτοροατος non repentia' num, sed spontaneum significet; deinde vocem repentinam ita esse collocatam, ut ad aluumne, an ad febrem reseratur, vix dignoscas. Neque integrum habere aphorismum frερι κυσης apud Hippocratem non esse in vesca, sed circa mescam. CELSI t) male habent, et quae ProXime an tecedunt, ex Hippocrate esse, ubi συντο-ς ἀπθον σκειν non male habere. Magnam este disterentiam inter male habere, et continuo mori. Et quae huius furfuris sunt alia, ne minima quidem cuiusquam attentione digna. Haec vero scriptori optimo a Verdierio obiici, mirabitur nemo, qui hominem nouit inepte agere Omnia, nullibi non suum prodere phrenesin, et ipsi im acerrimam criticorum censuram meruisse. υ) Is enim ille est,
q) L. c. cap. T. confer eius. . cap. i p. νὴ Censione auctorum omnium veterum et recentiorum. pag. I 4
652쪽
qui x misera plane et ieiuna declamatione rei bibliothecariae stussium vituperatae dissuadet: qui1 in Vi gilio reprehendit voces barbaras: qui Σ) artem Horatii poeticam damnat: quia artem omnem Oratoriam, Ut generi humano perniciosam, damnat: qui b) in Npsas lines et ICtos inuehitur.
f. XIII. Ego quidem de arte medica nihil definio, quam
Celsus profitetur. Attamen, cum ipse Graecos auctores quosque optimos secutus hanc disciplinam egregie illustrauerit: e) saepius animum dubitatio subiit, quid sit, quod IoΗ. ΗΕVRNIvS d) institutionem eius aspe
natus, Latinos, diXerit, inter medicos primus est Cornelius Celsus sed prudenter legendus. Nam in multis insclepiadem Methodicum sectatur, ut fatetur ipse. Huius cote stilum subigemus et pluris Latinitatem eius, quam medicinam faciemus. Fuerunt certe multi, et nunc sunt,
qui ex optimis Celsi institutionibus sibi verum animi et linguae cultum simul atque firma valetudinis praesidia
parare potuerunt: rati, Latinos omnia inuenisse melius, quam Graecos; aut ab illis accepta fecisse meliora: ut haec nobis a Tullio mutuare liceat. Perplacet IOH.
653쪽
ris scientia cissus si venit aestimandus, vix rsuaderi potest, ut is non habeatur pro medico, et quidem usi longo atque exercitatioue perfecto, qui suis scriptis medicinae intima penetralia subisse, abdita quaeque enucleasse, peniatus abstrusa rimatum esse, suam ubique de iis sententiam interponeudo se prodit. Post pauca: ex toto Galeni oceano, si dicere per inuidiam fas est, non tot interiora medem di coissilia quis hauserit, quam ex ubere hoc Cornelii riatio. Fateor plus est in Galeno florum, is et foliorum: sed fructuum plus in Celo est. Rursum: dignissimus est, vel doctrinae cultu, vel elegantiae nitore, non solum qui lega tur, sed qui nunquam de manibus deponatur. Me, fateor, nullius post Hippocratem lectione vel assci magis, vel erudiri. Eiusdem fere sententiae PATHOEus f est, qui venuste ludit epigrammate: Dictantes medici quan loque et soldinis artes Musas Romano 1 mus ore loqui. Nec minus est uobis per pauca volumina famae, tauam quos nulla satis bibliotheca capit. Et IACOBUS MOS ANTVS BRIOS Ius g) aci Cornelium Viqmannum Cadomensem medicum de Cornelio Celso scribit: Deus bones quam diserta illius dIctio, quam L lina et castigat a s quam beatum i ira quo vixit, aeuum re- . dolensi Scio sibi persuadere multos, imum non medicum
de re medica scri isse, sed fallunt, aut saltantur. f. XIV.
Dictio utut in re difficili, quam a Graecis maximam partem ad artes Romanas transtulit, facilis, pura
ete Dedie. epistola ad Guidonem Patimam.
L Epigr. vet. l. a. pag. 43. de Corn. Celso, g rhistes. pag. 7
654쪽
multa eum fatetur scripsisse non sine cuisti ac nitore. Nea' ille, quantum iudicare possiimus, in grata breuitate parum cellus; et inprimiS accuratissimus Latinitatis custos meruit Medicorum Cicero et Latinus Hippocrates vocari: Ut, vel Propter Ornatum ceterasque sermonis virtutes, Augusteo seculo non indignus videretur. Sed falluntur, qui hos de re medica Celsi libros certe ele-. gantes more OratOtio esse conscriptos aiunt. Sermo est profecto plenus, castus, Venustus, atque inprimis a commodatus rei, quam sibi triactandam sumsit.
g. XV. Antiquissima Cornelii Celii de medicina editio est.
quae Florentiae I 478. sol. Prodiit. Quam sequitur M Aiolanenses I I. fOL Venerae editiones sunt variae I 93 sol. per Ioli. Rubeum Vercellensem, cum eiusdem n
tis. Hanc Mortiosius i) falso credidit fuisse primam. 1496. DL et I 97. ibi. apud Philippum Pingi. g. XVI. Seculo post Christum natum decimo sextiri Celsus prodiit Henetiis Isa . sol. apud Iuniam. II. QI. apud Aldum ex Ioh. Baptistae Egnatii emendatione. Isaruq. apud Aldum. Is47. et I S 9. fol. cum aliis medicis antiquis ex Aldi ossicina. Iς66. 8. apud Hieronymum
Scotum. Patavii Is63. 8. cum Sereno . et Rhemnio Fannio. Parisis Isa9. fol. apud Christ. Wechelum, una cum Scrib. Largo. IS 33. 8. cum notiS IOh. Ca sarii. Is67. sol. apud Henr. Stephanum cum ceteris modicorum principibus tom. 3. Lugduni ISI 6. 4. IS 2. 8. apud Sebast. Gryphium. IS 9. et ISS . I a. apiad
hin Instit orat. lib. I . cap. I.
iὶ Polyhist. liter. l. q. si G. s. 7.
655쪽
Ioh. Tornaesium. Is66. 8. cura Roberti Constantini, qui et Serenum Samonicum adiunxit. IS87. ΙΣ. IS92. I 2. Autuerpiae I S39. 8. cum notis Thriuerit. Lugduni Batauorum IS92. 4. apud Franciscum Raphelengium, cum Ierem. Thriuerit, Brachelii et Balduini Ronllei notis. Hane editionem . Morhofius h) fere optimam esse arbitratur. Sali iaci Is38. 8. apud Ioh. Soterem, cum Ioli. Ostesarii castigationibus et notis. Hagenoae IS28. 8.cum notis Ioli. Caesarii. Tiguri IS o. 8. Basileae I Ssa. . sol. apud. Ioh. Dporinum, cum Guillelmi Pantini commentariiS.
Sequenti seculo Celsus noster editus est Lugduni I 6 8. Ia. Geneuae I 62S. II. apud Ioh. de Tournes. Lugduni Batau. I 6 7. et I 66s. II. apud Ioh. Eis i- rium ex recognitione Ioh. Antonid. V an der Linden, cum Sereno, Rhemnio Fannio et Vindiciano. Amstelodami I 687. I a. ex emendatione Theodori Iansonii ab Almelotieen, cum vita Celsi, a Ioh. Rhodio descripta, editos aliorumque breuioribus scholiis atque locis p rallelis. Editio non minuS nitida, quam emendata et usui accommodatissima.
Celsus denique nostra aetate elegantiori indutus habitu prodiit Imae III 3. 8. cum praefatione et indice locupletissimo Georgii Wolfigangi Wedelli. Amselodmni III 3. 8. Th. I. Almesoueenii editib. Fatatui I I. 8. breuibus Roh. Constantini, Is Casau boni aliorumque scholiis ac locis parallelis illustratus cura et studio Theodori Iansonii ab Almelotieen. Accessereo Serenus de
media λὶ Polrhist. liter. i. q. c. I A. F. I.
656쪽
medicina, et Ioh. Baptistae Morgargiri epistolae duae longe eruditissimae ad Ioh. Baptistam Vulpium, alter' in Celsiam, altera in Serenam, in quibus praeter alia
emendationes et fragmenta illorum asseruntur. Pau. III 2. I a. apud Iosephum Cominum, cura Ioh. Bap. Vulpii, una cum Sereno Samonico. Lugduni Batav.I73o. 8. breilioribus Rob. Constantini, IL Casauboni, aliorumque scholiis et locis parallelis illustratus, cura et studio Thesdori Iansonii ab Almeloueen. f. XIX. Alius quoque medicus, sed stili nitore cum Celso
minime comparandus, Tiberii temporibus vixit, sc Ri-B Ri us L Ain Gus Desinatianus , neque cum Aphrodiaso, Orbilii seruo et discipulo H confundendus. Empiricus fuit, neque dogmaticis tamen, ac illos inter Asci piadi, non adeo infensus. Asclepiadem enim vocat suum, in atque laudat. n) Tiberii Caesaris aetate floruisse, compositione nonagesima septima ipse indicat. Neque minus ex ipsiusmet verbis patet Claudio Caesaricharum, ac intimae admissionis medicum fuisse. Nam sexagesima compositione coniugem eius Messalinam ad uocat: et sexagesima tertia compositione supra centesimam, huic imperatori in expeditione Britannica astuisse memorat. Scripsit librum de compostione medicamentorum, ad Caium Iulium Callistum, Claudii imperatoris libertum: ad quem scripta non solum praefatio libri; verum et cum reliquis compositioni Us in primis ce tesima quinquagesima prima, et operis tandem peror tio. Ρraefatione memorat alia sua scripta Latina: qua-
D A svaxoMivM de illustri grammaticis cap. 12. Alius quoque Scribonius mathematicus, qui de Tibcrio infante praeclara spo-
657쪽
si et Graeca scripsisset, quae Callistus ille iam Claudio
Caesari tradiderat. Etiam a Galeno pluribus locis la datur et allegatur. Vnde et ANVS CORNARI uso) non Latine, sed Graece, Scribonium suspicatur scripsisse:
postea vero Latinum e Graeco esse redditum circa V lentiniani imperatoris tempora. Quocum et BARTHI us o) et coNRINGIVS q) facere videntur. MARSILI c AGNATVS r Uero, et IΟΗ. RHODI Ws s istud r fellere, ac Latio auctorem hUnc vindicare conantur. Dictio plebeia, inculta, et vix aliquando Latina esse deprehenditur. Nec immerito OLA VS Bo IcΗIus t vir doctus, veteriS elegantiae custOS Probus, ac bene de humanioribus literis meritus: Scribonium Largum, inquit, principatu Tiberii et Claudii floruisse certum est,au tamen dictio compositionum medicarum prisci tuitis Scribonii fit, ambigunt, quum oppido humitis-inficeta deprehendatur. In gratiam tamen illustris AB. Riodii meri credemus, stilum quidem esse veteris illius Scribo his, sed vitio librariorum hinc inde contaminatum, dum nobis iterum largiatur, pure loquendi leges ab illo Priaptore non posse quemquam hodie satis sidenter mutuari. Rursum : v) certum est, opus, quod hodie Scribonii nomine extat, magnam ponem humili plebeioque, et alia quando vix a barbarisimi vitiis immuni stilo exaratum:
o Praefat. ad M ellum Empiricum, in cuius librum integraepropemodum Scri nil compositiones translatas esse intelligi
p Aduersar. pag. 7. qὶ Introductione in medicinam
658쪽
te aestimari queat , ab imperita Soforum manu labem hine inde contraxisse. ANDR. BORRICHI USI I aduerte rit facillime, qui diligentius lucrit Scribonium, familiatarium ut viariumque verbormn, elegantiae, studi sorem fuisse dum ita scribere laborauerit, ut ab omnibus cogniti unis verbis intelligeretur. Primum e tenebris er
tus prodiit Parisiis Is 29. 8. mox recussis Basleae I say. 8. opera Ioh. Ruellii, F) cum Antonii Beniventi; r centioris medici, libro de abditis nonnullis ac mirandis morborum caussis, et Polybi, medici vetustissimi Gna ei, libello de victu salubri destitutis, Latine per Guintherium Andernacum reddito; Venetiis Is ' fol. ab Aldo, et Parisis Is67. fol. ab Henrico Stephano, in medicae artis principibus. Patavii I6Ss . q. cum notis uberrimis et lexico lohannis .Rhodii. αὶ Epistola Scribonii Largi ad Caium Iulium Callistum, qua illi de com-gsitione medicamentorum dedicat libellum, falso subornelii Celsi nomine praefigitur Marcelli Empirici libro de medicamentis. Apud eundem Marcellum alia breuior epistola ad Pullium Natalem Celso tributa legi . tur, in qua se ait illius rogatu duos compositionum i-hros de Graeco in Latinum sermonem conuertisse. Hanc vero etiam Largo adscribere malunt docti: cum in prioribus literis se plureS com sitioneS collecturum, pro miserit. Vtraque epistola extat in calce editionis Comnelii
xὶ Append. ad Cellarii curas posteriores cap. II. γὶ Quem BARTHi VS Aduersar. 48. 49. satis audacem Selibonia
αὶ Fallitur ergo Mo RHOFIus po)hist. tomo s. lib. 7. q. a. ubi solianuis Rhodii commentarium et indicem in Scribonium Laris gum incendio bibliothecae Barthollisianae consuluium eae atriis
659쪽
nelii Celsi Plantinianae Is92. q. et in medicis antiquis Aldi, et i Henr. Stephant.. Pars Scribonii, quae agit de su ipse cibus, racusa etiam est Argentorati Is3 a. sol. cum aliis aliorum opusculis. S. XX.LvcIvs ANNAEus sENEcΑ Philosophus a disciplinae genere et professione sua cognominatus , patria Cordubensis, ordinis equestris a) Marci Annaei Senecae rhetoris et Heluiae nobilis Hisp. Matronae filius, et L cani poetae patruus fuit. Heluia enim ex Seneca patre trium liberorum erat mater, H M. Annaei Nouati, qui Gallio post cognominatus ex adoptione , Lucii nostri philosophi, et L. Annaei Melae, c) qui eques tantum Romanus Lucanum filium, grande adiumentum clari tudinis, genuit. De tribus his fratribus MART Lis Gintelligendus est, ubi :. Et docti Senecae ter numeranda domus. Decimo quinto circiter aetatis anno , iam .ante Caesaris
Octaviani Augusti obitum, adolescens Corduba Romam, et quidem materterae auxilio et quasi manu ductus est. Ita enim ipse e) ubi materteram laudat, illius, inquit,
manibus in via perlatus sum, illius pio maternoque nutritio, per longum tempus aeger, conualui. Circa hoc tempUS cometam, Vt habebatur, Imperatoris excessiim
denuncians triste omen vidit, de quo: f) vidimus, inquit, circa diui Augusti excessum simile prod/gium. V
dimus , cum de Seiano actum es. Nec Germanici mors
a in Vid. TAc T vs annal. l. I . c. s 3. et t. t s. c. 17. b) vid. Senecae consolatio ad Heluiam cap. 2.e Vid praefationes conuou. L I. et 2. da Lib. q. epigr. 4o.e Consol. ad Heluiam cap. 16. ID Natus. quaest. l. a. c. I.
660쪽
sne denuntiatione tali fuit. Attamen eius adolescentia adhuc in Tiberii principatum incidit. g) Diuino et excellenti fuit ingenio , et iuuenis per omnia disciplinaram genera versatus, tanta religione Optimas et liberaliores tractabat arteS, Ut verissimo elogio princeps uniuersae eruditionis et doctrinae audiret. Praeceptorem in eloquentia ipsum patrem habUit, quod ex controuersiarum praefationibus patet. Philosophos huius aeui clarissimos audiui , inprimis Sotionem Stoicum, apud quem puer etiam sedit, M Attalum eiusdem seme, Ρapirium Fabianum, Demetrium Cynicum, quocum ipse grandior et in aula domi foriSque Versatus, alios, quos et passim nominat, et grata memoria laudat. Postquam honorum candidatus latum sumserat clauum, quaesturam primo gessit: in qua adipiscenda materterae suffia gium praedicat: ν) illa pro quaestura mea gratiam Jam
extendit: et quae ne sermouis quidem, aut clarae salutationis sustinuit audaciam , pro me vicit indulgemia verseundiam. Nihil illi seductum vitae genus, nihil modestia, in tanta feminarum petulautia rustica, nihil quies, nihil secreti et ad otium retosti mores obstiterunt, quo minus pro me etiam ambitio Aret. Dubium vero an sub Tiberio , an sub Caio Caesare Caligula eam dignitatem gesserit. Sub Caio certe vacabat foro caussiSque agendis saepe non sine capitis Periculo. Cum enim tanta Draedi-r Miaeca epiit. i. 8. In LUem Caesaras principatum inuentae ιempus inciderat: alienigenarum lacra mouebantur ete. Anis notante M p s Io in vita Senecae cap. 3. annus Tiberii fuit quinistus, V. C. DCCLXXlI. quod T A cITus annal. l. a. fin. eo
anno sacra Aegyptiaca et Iudaica fuisse pulsa scribit. ιν Ipso teste epist. 43. Sic quoque Evs EB lvs in chronico, Augusti anno extremo: Sotio Maosophus alexantrinis, praeceptor Senecae, cis 1 babetur. νὶ Consol. ad Hesulam cap. 17.