장음표시 사용
681쪽
Mus e) et sERVIVS d) mentionem fecerunt. I3 De situ et sacris Aegyptiorum liber, ex quo Lucanus nonnulla depromsit. e) Cetera meminisse, nostra nihil interest. g. XXIII. Maximi A. suo tempore Seneca est habitus a pi ' risque: adeo quidem, Vt, teste cORΝ. TAcITO, ob claritudinem studiorum , ab Agrippina fuerit Neroni praefectus : Vt tali magistro adolesceret, eiuSque con- 1iliis ad spem dominationis uteretur. Idem Senecae
multarum rerum experientiam tribuit. L. I U N. MODE-
Tvs. cOLUMELLA B) virum excellentis ingenii at que doctrinae eum Vocati PLINIVS i principem tum eruditionis, ac poteutiae, quae postremo nimia ruerit fu per ipsum. Et Iunior PLINI vs h ubi de illis agit, qui doctrina et moribus insignes amatoria luserunt, summis oratoribuS Senecam annumerati Sed ego vereor, inquit, ne me nou satis deceat, quod decuit M. Tullium, C. Caluum , Asinium Pollionem, M. Messalam, V. Hor
et alios sapientia antrivit, propcmodum periit: etsi nihil
admis et bes suspicione leui, sed quia caussam quandam
ine Hist. natur. l. s. e. II. dὶ In Aeneid. l. '. e) Sa Ruius Aeneid. I. g. GROTIVS ad Luc. ro. V. 3 a 3.1ὶ Annal. l. I a. c. g. g Anual. l. 13. c. 6.h De re rustica l. s. c. s. r Hiae natur. l. 14. c. 4.
682쪽
in senatu, praesente Cato, diserte egerat. Et x IPHILI-
runt Seneca et Burrus, prudentissimis mul et potentissentremum, tui Neroni aderant. Denique LAcΤANΤIus: ω ) taui volent scire omnia, Senecae libros in manus smmam , qui morum vitiorumque publicorum et descriptor verissmus, et accusator acerrimus fuit.
q. XXIV. 'Quod ad eruditionem et eloquentiam Senecae a tinet, iam tum D INTILIANVS o, monuit, eum non sine iudicio et delectu legendum esse. Tribuit illi usum stili, quod in nullo scribendi genere non esset versatus tribuit illi facile et copiosum ingenium ; tribuit illi studium ac rerum plurimarum cognitionem; fatetur in mitis libris esse multa, quae non solum probari debeant. verum etiam admirationem mereantur: sed detrahit illi exactam philosophiae cognitionem, reprehendit phialautiam; in dictione eius putat pleraque esse corrupta, uae tanto magis ossiciant, quod dulcibus vitiis abunent; inprimis taXat, quod rerum pondera minutissimis sententiis frangat. Sed praestaret ipsim audire doctorem. Ex industria, inquit, Senecam in omni genere Holuentiae distuli, propter vulgatam false de me opini
nem, qua damnare cum, et inuisum quoque habere finiereditus. Vuod accidit mihi ς dum corruptum et omni bus mitiis fractum dicendi genus reuocare ad severiora i dicia contendo. Tum autem solus hic fere is, inanitis adolescentium fuit .' quem non equidem omnino conam excu-
m) In Nerone. n) Diuinarum institutionum lib. s. cap. εὶ iustit. orat. L IO. c. I. circa finem. . '
683쪽
664 CAp. x. Dῖ pHltos pΗIs amscpNTI L. Llere , hed potioribus praeferri non Mebam -- cultis et multae alioqui et magnae virtutes fuerunt, ingenium D eite et copiosu n, p plurimum suali, multarum rerum cognitio I in qua tamen aliquando ab iis, quibus inquire da quaedam mandabat deceptus est. Tractauit etiam omnem fere studiorum materiam. Nam et orationes eius , et poemata, et episeolae, et dιalogi feruntur. In philosophia parum diligens, egregius tamen vitiorum infectator fuit. Multae in eo elaraeque sententiae, multa etiam morum gratia legenda. Sed in eloquendo corrupta fleraque,
atque eo pemiciosi ma, quod abundant dulcibus mitiis. Velles eum suo ingenio dixisse, alieno iudicio. Nam μι tiqua contem fisset, si parum concupisset, si non omnia sua amas et , s rerum pondera minutissmis sententiis non ressiset: consensu potius eruditorum, quam puerorum am re comprobaretur. Verum Fc quoque tam robusis, res seriore genere satis malis legendus, vel ideo, quod emercere potes utrinque iudicium. Multa enim , ut dixi, probanda in eo, multa etiam admiranaa sunt: eligere
modo curae st: quod utinam ipse fecisset. S v ET ONIumq) ipsi lene atque comtum dicendi genus tribuit, . quod
contemnens Caesar Caligula, Senecam, tum maxime placentem, dixit, commissioneS merta componere, et arenam esse sine calce. Hanc vero lenitatem atque
1 ermonis cultum alii, qui accuratiores sunt stili censores, in Seneca reperire non potuerunti Acrius paulo GELLIus r) de Seneca nostro iudicat. Postquam nim aliorum de isto sententiam retulisset; quorum alii
684쪽
66scenserent illius libros prorsus indignos qui legantur,
quod oratio vulgaris et protrita, reS atque sententiae aut inepto inanique impetu sint, aut ut leui et quasi dicaci argutia; eruditio autem Vernacula et plebeia, nihilque ex veterum scriptis habens neque gratiae, neque dignitatis : alii paulo aequioreS magna ex parte sermonis elegantiam illi detraherent, rerum vero cognitionem non adimerent, in VitiiS contra Obiurgandis, seueritatem grauitatemque non invenustam comproba rent : sigillatim Senecae de Ennio et Cicerone iudicium reprehendit, eo usque incandescens, ut illum nugatorem, ineptum, insipidum atque insulsum hominem appellaret. Istud vero in Senecam nimis dure et non sine iniuria dictum esse, quilibet facile videre potem Ego idem quod Fabius, eloquentiae optimus magister, de dicendi charactere et stilo Senecae sentio. Quaedam
Vituperanda, quaedam vero Probanda et non sine admiratione laudanda veniunt. vituperandum I) quod
sua nimium amans purioris, quod antecessit, seculi scriptores non modo ipse non imitari voluerit; verum e iam discipulos suos ab illorum cognitione auerterit, ut eos tantum in sui admiratione detineret. s) Vnde ipsa citas phrasis nunquam non deelamatoriaS argutias assectat, aliquando ad aenigmatis obscuritatem. Accedit a) orationis concisae et parum compositae immodicus usus. Adeo nihil periodorum aut numeri inuenies: ut fere omnia cum insigni affectatione, frequentibus sententiis asterre studuerit. Quanquam in his sint aliae, quibus nihil felicius esse possit: plures tamen durae,
685쪽
frigidae, et ineptae intercurrunt. 3 Idem usu venit in captandis epiphonematibus et argutiis, quae cum in verbis potius quam in rebus sitae, necessario Digidi res et obscurae orationi magis officiunt, quam prosunt.
rimum inordinate, nec rebus conuenienter iusta scripsit mensura, contra quam rhetorum et melioris seculi scria Ptorum praecepta vOIuere. QuotieS in grandes mat xias incidit, V. g. de uniuerso, de natura Deorum, de
fulmine, de diluuio, suam voluit ostentare sublimitatem, et nescio quid tragicum spirare videtur. 6 Latinitas multis partibus claudicati nec satis pure ubique Ioquitur. t ERAs Mus υ) voces illi tribuit, velut in hoc affectatas, ut dissimilis sit Ciceroni: quanquam hoc illi cum Quintiliano Pliniisque commune, forsan et cum
toto illo seculo, quod Ciceronis, velut argenteum m-TeO, successit. EX. gr. pronomine reciproco fui, Mi , se, se uenter durius uti. Canquam pene semper usu Pare Pro velut, siue ut si, quando exemplum subiicere vult. Aliquoties dicere aeque quam Pro aeque atque. Cum addere superlativis pro quam, ut cum maxime Pro quam maAime. Adversus pro erga isequenter in bonam Partem Vsurpare, ut gratus aduersus Deos. In hac se monis serina, non modo contemnit homines, sed Deos negligit, vix Vnquam addere coniunctionem, sed et , sed
etiam ι SANcTH Minerua I. 3. c. I 4. p. m. 73 v De L. A. Seneca iudicio, Parisietisibus Morelli editionibus praefixo. Ast probe notandam , hune virum in politioribus studiis exercitatissimum. duos confundere Senecas, rhetorem atque philosophum, patrem et filium : ac vina utriusque convcta 'ni nostio tribuere L A. Nuronis praecept. i. Disitiroo by
686쪽
etiam, sed quoque. x Item sordidas in eo reprehendit voces. Inseclari mores hominum libere et salse. non vero semper in loco, interdum immodice et ast natius, ut non multum absit a scurrilitate. Quaedam vitia silc describere, ut ridere potius, quam odisse vi deatur, atque docere magis quam detestari. Cuius modi sit obscoenissimus excursus in primo libro qua strinum naturalium, de speculorum usu. In una epistola uniuersam balnei supellectilem ac functionem natis ibi, h. e. sordidis vocabulis explicare. Scio nostrum, aduersus Erasini sententiam, a Buc II NERO dese 'di, quod epistolae sint liberioris linguae, ac ista humi lia sordidaque citra culpam admittere : cum in familiari sermone, quem illae referant, nemo talia reformidet; et rideatur, qui malit circumloqui, quam nominatim
dicere. Sed haec procul dubio in gratiam philo phinostri, vel ex nimio eius amore admittit, quae diuina oracula et cultioris linguae indoles, imo et rhetores ethnicorum abominantur. Quoquo te reS haheat modo, inprimis Seneca tempore suo placebat Omnibus, et fere solus in adolescentum manibus erat. Hoc vero Quin tilianus ferre minime gentium potuit, cum ut ipse loquitur, et) corruptum et Omnibus vitiis fractum dicendi genus ad severiora iudicia reuocare contenderet. N lebat tamen ideo videri Senecam Odisse aut inuisum h
re, sed etiam potioribus praeferri non sinebat. Quae
postquam narrasset, amabant, inquit, eum magu, quam
Plura enarrabimus huius .actationis capite extremo : ubi ita gillatim quaedam de dictione huius aetatis monenda sunt. γ De commutata ratione dicendi l. I. c. II. P. 148. E. Instit. or.t. l. IO. c. n
687쪽
g CAP. X. DE PHILOSOPHIS, QUI SENE CENTE L. L. imitabantur : tantumque ab illo defluebant, quantum ille ab antiquis descenderat. Forra enim optandum , parra ,
aut saltem proximos illi viro fleri. Laudatur in Senecae i) copiosum , praestans et facile ingenium, pIurimum studiit, multarum rerum cognitio, prudentia et quod multis magnisque virtutibus claruerit. Laudatur a quod omnem fere studiorum materiam tractauerit. 3 )Quod egregius fuerit vitiorum in sectator, et multa de moribus ac humanitate tradiderit Nec ab re dictum
Egregium usum habet in dictione arguta et sententiosa, si omnis affectatio et hiatus tollanturi Nam et o ENVS a) de eo:
Pene tuae dici possunt epigrammata guomae Pram uam numeris quod tua dicta carem. Et MomOFIVS r b) nihiI es Senecae scriptis argutius resententiosius, quae ego voluenda re revolven a Haserim, ut
pro i ii tud nem habeamus variarum rerum et argumentorum
in moralibus et ciuilibus; addo re in sacris ad populum or tio a A s, quibus illa mirifice subuenire possum. Laudaturd i iue s) varia eruditio, veritatis studium, et phi Iolii phi ingeniosissimi praemeditata ac profunda doctrina : adeo quidem ut Patinus Senecam, Plutarcho et Aristoteli iunctum, integram bibliothecam constituere posse
688쪽
posse crediderit. Buc II NE Rus c) vero liberalius Q 1an et nimis indulgenter Seneca dixit post Ciceronem disertius ingenium in Romanis non fuisse- Vt verti rum tandem faciamus finem, et omnia Paucis comPrehendamus, ruritim FABII d) sententiam Romanae eloquentiae studiosis commendamus iam robustis et seueriore genere satis firmatis legendus est, qui eligere Possunt, neque cum probandis vituperanda, Vel deteriona prae optimis arripiunt. Εc gratia epistolae non sine magno mictu leguntur, lectoris modo iudicium adest, propter caussas iam memoratasia MaXimam Pa tem sunt tam prolixae, ut una earum prope librum a soluere possit. Quare si quis eas sibi imitandas proponat, inepte et imprudenter acturus, non tam epistolas, quam declamationes compilare instituet.. Senecae stilum Lipsius quidem haus infeliciter expressit r. quem postea plurimi Lipstomimi adamarunt , tanto infelicius, et nullo plane ingenio:vt parum in istis gratiae, in nitae exclamationes et me ae ineptiae reperianturiis
Vtriusque Senecae , Ehetoris: atque Phila septis
quotquot supersunt opera vvuo coniunctam edi solent Prodiere primum Neapoli I 73 . deinde I 8 . sol. Iam Nisi r 78. Qt.. cura Bernardi de Colonia. Venetiis' I49oia libri controuersiarum Senecae Patris, e codice Vaticanoi Primum editi sunt.. I 92.. fol. Omnia opera Per Berna dum de Coris de Cremonaia
689쪽
celebriores utriusque Senecae editiones prodiere Basi leae Is I, et Isa9. QL Dei Erasini Roterodami opera apud Frohenium. Accedunt Eudolphi Agricolae et Si gismundi Gelenii castigationes, et Senecae vita a Frai cisto Petrarcha descripta. Is θ 7. apud Hemagium, cum Coelii Secundi Curionis castigationibuS. Is . 8. aPUd Episcopium. Coloniae Is93. 8. apud Ioli. Gumnicum, cu m Dionysii Gothostedi coniecturis, variis lectionibus et locis communibus. Reidelbergae IS94. fol. apud Com- melinum, cum notiS Mureti, et Iani Gmteri castigationibus. Lugduni IS9s. 8. cum notis Mureti et Iani Gruteri castigationibus. Parisis Is87. sol. charta maxima. Is99. DL Hen fits ISO3. sOL Isaa. Ol. I 8 36. ex ossicina Ioh. Augusti a Burgo Franco, cum castigationibus Ferdinanui Pintiani, qui codicibus quindecim sus ad quinquies mille maculas eluisle se profitetur. FD-rentiae ISI 3. R. aPUd Iuniam. Romae Is 8D DL lupis Barthol. Garami, cum notis M. A. Mureti et indice I
Seculo decimo septimo utriusque Senecae scripta prodierunt Parissis I 6oa. I 6o . I 613. I 6I I 627. I 687.
folio, cum Variorum commentariis, recensita et aucta
scholiis Fessi Morelli, Professoris Eegii. Continentur in illis primo Auberti, Nicolai Fabri et Iusti Lipsit praefationes, Erasini de L. A. Seneca iudicium, Iusti Lipsit pro notis suis praescriptio ac introductio lectoris, elusit . iudicium super L. R. Seneca, Vita L. A. Senecae a Lipsito descripta, auctorum elogia et fragmenta; ipsius Senecae philosophi opera cum commentariis Iusti Lipsit, M. A. Mureti, Fer. Pinciant, Erasmi Roterodami, Iob. Obsopoei, Gruteri et Iuretii in Seuecae ludum
690쪽
dum notae Nic. Fabri, Beati sthenani, Hadriani Iunii, Opsopoei, Christiani, Gruteri et Iureti; rerum et Ue horum index copiosissimus; Dionysii Gothostedi ex S neca loci communes theologici, iuridici, philosephici thici, politici, grammatici. rhetorici, dialactici, sophisti- ei, physici, medici, mathematici, historia animalium, similia. Tum sequuntur Senecae Rhetoris Opera cum Uberioribus notis et coniecturis Nic. Fabri, Andr Schotti, Iani Gruteri, Fr. Iureti, I. Lipsit, Ioli. Petreii, Fer. Pinciant, L Obsbpoei. Accedit lihellus Andreae Schotti declaris apud Senecam Rhetoribus, Eiusdem variae lectiones, Pinciani castigationes et necessarii indices. An Nemiae I 6o -Ι632. I 637. et I 6sa. fol. cum nOtis lusti Lipsit, adiunctis Liberti Fromondi ad apocol cyntosin et naturales quaestiones Obseruationibus. Am- clodami I 6 I9. 8. praemissa Danielis Heinsit oratione de Stoica philosophia, additis notis Mureti, Lipsit, Scri-uerii, Fontani, Piscatoris, Rhenani, Fabri, Iunii a que Scholii. I 6s8. I a. apud ElZeuiri typis nitidis Ioh. Frid. Gronouit notis separato volumine editis I 672. 8. tribus voluminibus , apud Elaeulinum, cum integris Iusti Lipsit, Ioh. Frid. Gronouit et selectis
variorum notis. Lugduni Batau. Iω9. I6 o. et I 649 I 2. apud Elzeuirium, tribus voluminibus, notis Iol, Frid. Gronouit separato volumine excusis. MidAbergae I 6o . sol. apud Commelinum, cum variorum notis occurrunt in hac editione veterum etiam sigiae, quin apud Romanos in usu fuerunt. I 6 . I a. apUo Comme linum, additis Syrimini sententiis, ope codicum P latinorum et Frisingensis auctioribus. ωQuae I 628. egI638. fol. cum Dionysii Gothostedi coniecturis, variis; Ie tionibus, et locis communibuS.