장음표시 사용
241쪽
ctio a renulas tala adherescentes motu siti abst4 -it & adfert. Quare, &c.Pluara infra capite quadragesimbquinto.
P Otiis aquς sumptus conredesti in commoda praestat. Hinc friget stomachus, crudus &
farint. - Duplex noxae genus intor edendum Dusnoai oque potum consequi, hoc loco asterit. o. Primo namq; ventTiculum infrigidat,&ν l lxat, maximeq; otii in cibi appeten tiunidelicit. Deinde concoctionem interrumpuns cruditate generat. Pendent aut ea potissunum,ut testis est lib. .m tho. meden.c. 6. Galenus, ex frigiditate
eius Ola, cuius culpa & in pricordiis diutissime moratur & fluctuationes eXcutat, & inflatum mutatur, & corrupitur, R ita vetriculi resoluit robur, sic ut d terius ob id concoquat. Proinde eodem in loco Galenus et peipit, ne ilico post hibum largius bibatur, videlicet ante ivibus suerit coneo s. Siquidem innartoni cibi si bibatur, ita ut eos ventriculi corpus py interpositum numorem non
contingat. quod ii nure etiam. . I. doct. .c. 7. His sere verbis Auleenna voluit.
Neq; post cibu multa bibenda est aqua, quae
242쪽
quae inter ipsium,videlicet cibum,& ventriculi corpus, separationem faciat, di fluctuationis sensum inuehat. Hoc idem
sequente et capite nepe octauo,in hunc . prope modum scribens attestatur: Cum a comestione natura cococtioni studet,
si tiri aquet exhaustum prius fuerit,quantum comodet ciborum 43missioni sumcit tum ea qui succedit a qui potio, anchoa
tam concoctionem turbat,atq; impedit. Idem in Canticis sectio. Σ. aphor. 29.α3o. Aque potu in mensa utendu non est,
nisi ratione ad hirentie & tardioris descensius buccellae. Aqua. n. cum cibo sumenda non est. Quem locu Averrhoes exponens inquit: Causa quidem huius est,qm aqua,qui statim a comestione bibitur,antequam ingestus cibus a ventri-eu lo incalescat,infrigidat, concoction impedit, & cruditatem parit. Eadem et
causa est,cur ingestus cib. ventriculo i natet,neq; eidem adhereat,necvniatur,
ut ipsum, sicuti par es conterat. Actio namq; ventriculi in sumptum cibu fit coterendo simul & coquendo. Unde simile quidda succedit,quale solet cum multum aqui in lebetem feruentem insu dimus:nam tu caloris vis in elixado h betatur . Ita & In ventriculo contingit. Nam & cibi in corpore concoctio elix tioni similis est,ut diserte admodum do. eet Aristoteles lib. .metheor.c. 3.& pos
243쪽
M Galenus lib. 3. de lacu l. natura. ap. - Exigua tnaclitae potio, que paulatim Meuati sugendo sumitur, ante cibi descenium concedi pot,nempe ut per eam ciba pr5ptius ventrem perineent, &ad Inferio1 a descendant,idq; magis adhuc η u- tis etiam molestans ad bibendu urgeat. Ex igua.n.frigidae potio, eo, quod dixImus,modo sumpta, ventriculum alleuat ae colligit. Allevat quide,quia sitim extinguit, S cibi descensum promouet. Colligit vero quia partes cius in unu cosit. Et hoc ex locis Avicen. iam cietiso satis liquet. Caeterum notandu, 9, s. uis
VP in depulsione sitis aquq ῆ vini potus ma
sti, eonueniat, cibus in quae valetu dant δ' 'μ' tuendae sunt consideratis, vinum haud dubie praeferendu est. Nam dato ac concesib, o, in sitis extinctione quae,ex Aristotelis&Galeni Ihia, cst appetitus fritidi simul & humidi, aut alterutrius aqua in uniuersum sit melior, quia frigida S humida , & naturaliter tri in cibi
permistione,& eiusdem ad oes corporis , partes dilatione, vinum praestantius habetur. Siquidem lacilius quum ps substantie tenuitalcm, tu actionis celerit ' Vtem cibis permiscetur. Quinetiam na-- tura eo magis dclectatur, adeoq; citius
attrahit & alijs cibis permiscet: idq; eo excellentius et, ' haec missio per modum ia fiat ebullitionis, qua vinu utiq;,
244쪽
m potestate calidum, adiuuat: aqua vero ob innatam frigiditate turbat atq; impedit. Et sic cibus perspicuum sit, v num in ciborum tu permistione, tu delationeaque perferendum esse: quippe Psubstantiae tenuitate & genuina caliditate propte permeat & penetrat. Na quae calida simul dc tenuia sunt, facile pen
trant: quo fit, ut vinum et, quam aqua, magis ad ocs corporis partes deducat.
Aquet nihil inest potestate calidi, nihil
substantie aeres,nihil igneae: undae tar- diuscula lit,& plurimum teporis moret, ' adeoque ocin cursum ipediat necesse est. Adsignatur pterea& alia ratio cur aqua vino in potu fit postponenda: nepc,haec,s, aqua cum per se neq; cocoquat, neq; nutriat, alimeti in nutritionem vel maxime impediat. Atq; inde sane cibi ocri quanto aqueae naturi magis participes sunt, tanto minus nutriunt. Vinum igiatur comodius cum cibo bibitur, quippe
non solu non impediat nutritionem, sed multum et iuuet: Maxime. n.cele rime'; tu nutrit tu instaurat,qucadmodum supra c. 8.S I a .abunde ostedimus.
Insuper & hoc notandu'st Aquε potio,
Avicena. 3.I .doct. 2. c. 8.teste,non inter
edundu modo, sed in alijs quoq; certis quibusdam viis studi s noxia existit. Et primo quidem,si ieiuno stomacho sumatur' tunc. n. lib2re ccii nullo retinaculo
245쪽
rqdita ad principaliora membra pene trana insta sua frigiditatc calorem innatum aut extinguit, aut certe debit r. Et hoc potis imum in homine vere iCIu- a P. Nam ebrio maximum quadoq; leuaci qua Hen adfert,neque ipse quicqua inde leno evapuia his percipit, si ieiunus aqua bibat. Idq;-Veri ea maxime ob rem, meiunus ebrius no fit oino ieiunus aut stomacho vacuo,sed non ullas et tum retinet hellerne crapu-Iae reliquias: eas igitur,cu nitros, qualitate preditae,ac ob id perquam molestet
fiat,aqua conteperans stomacho absterget: quinetiam vapores ad caput tendentes deorsium reuellit,ac totum' vcntruuli habitum in pristitium quodamodo statu reponit, corroboratq; , ita ut alimes tum rursiis appetat, cotineat,& conc quat. Secundo, si ab exercitatione ve- hemctiore, aut statim a coitu sumaturrtile. n. pori corporis aperti, ac robur n
nihil dissolutum est aqua igitur in proofundum penetras calorem innatum aut extinguit, aut certe deteriorem reddit.
rtio, si mox a balneo su natur : idq; 'eix potisiimum qui vacuo vore toti suerint. Siquide retis ipsorum saxata iam,st meatus immodice aperti Pnt: quam aqua, ut dictum est, libere ac estra vlistobstaculum penetras in summa vitae discrimen perducis Fline est quod Auic
M. 6. . traca. Sum. I .c i l .ita fere scriptum
246쪽
priim reliquit. Ex aqua frigida, que ieiii no stomacho,aut ilico post balneum, sive coitum bibitur, bonae temperature corruptio & υδρωπισu timenda est. Quarto,si deprauatqsitis,quae eprijssael pe,ac alijs quibusda ventri ac gule se uiciatibus media nocte aut summo ma--ne oboritur, depelledg gratia sumatur. Frigidq. mpotu tum concoctio impediatur,tu resolutio ac dissipatio vini potentii,vel falsi aut taliosi humoris in ore vetriculi cotenti, prohibetur. Quo fit,ositis aquae vellemes statim urgeat,& temporis spacio magis augeat. Proinde liqc sitis somno tutius placabitur: per huc. n. humores praedicti sitim excitates concoquuntur & descedunt , ideoq; ut stibii de cesset sitis necesse est. Quod si vera sitis vehementior fuerit, si ut frigidi a ri, inspiratu , auroris collutione sedari possit . aquae frigidae potu resti saguenda est: nam melius est concoctione aliquatitisper impediri multa siti ventriculsi
accendi, praesertim ex meraciore vino.
Aqua igitur frigida ex vase stricti oritaeij, siue gracilis colli bibenda ess, ut plurimum teporis moretur in oriscio stot machi, valentiusq; sitim mitiget: ac de ea 'pius et, sed paululum sumcduna est,
ne concoctio penitus excludatur. Quinto,generaliter ac communi ratione sanis obest,si mu itum aque frigids b ibant
247쪽
Calorem. n. innatu extinguit,pectuosn
fendit,ciborum appetentiam deiicic, de veru ofis Oibus aduersatur partibus, ut testis est lib. s .apho i 8.& a . I ipfocrates. Prudentimine igit monuisse videt, quisquis ille suerit,quia ita cecinit: Vina bibant homines, animantia caetera fra
Absit ab humario pectore pot- asMAE. I Veruntamen aqua temperate frigida appetentiam amissam reuocat nonnu quam non per se quidem sed ex accidente. Ventriciatu namq; ac ma villos eius in unum cogen io firmat ac roborat. De earne vitulina. cap. XX VII D
SVnt nutritiuae multum carnes. Vitulinae.
Laudibus hic csseruntur carnes vitulinae,eo st alimentum corpori suggerat non mediocre: Et hoc satis ex Avicena
constat. Nam. 3. I. doc. 2.c. 7. inter cael
xa praecipitot cibus simitatis tutelae conuenietis sit talis , quales sunt carnes, dc proprie hoedorum,& vitulorum lactei tium paruorii, & agnorii anniculorum; ut que consim lis fere sint naturae,& Ω- cilc in sanguinem commutentur. Gale nusquoq; lib. 3. I .c.I .de alimen. facult. Carnes vituli lactentis, sex vel octo hebdomadarii, assatas, ut optimas tum ad coquendum, tum ad succu bonug
248쪽
'nerandum,tum ad nutriendum, comeris
dat,Sed de his abunde dictu est supra.c. O .Ideo no est cur hic plura referantur, De auibur esui aptis. cap.XXIX.
S Vnt bona gallina,& capo, tur.
limul ortygometra, Perdix, frigeuus B, , trem lusq; , amarellus.
Agitur hoc loco de praestatia a linienti, qΔ ab auiu genere sumit: enumerat tur aut quatuordecim, sed ita quide ut inde& reliquata iudicia sacile colligas. P R i u A,sallina est,quo note non so Gasim tum gallinae iuuenes mediocriter pingues,sed galli et gallinacei hoc loco intelligendi veniunt. Siquide horu olum caro ut copiose admodum differentia. 68. Conciliator ex Haly , AuenZoari, Auerrhois, & Mesul sentetia probat alimenti est inter aues optimi . quia sa-cile in sanguinem vertitur,& parum e crementosa est . Caro aut gallinaru est melior u gallorii, nisi sint castrati. Nugrarii quoq;, di qui nondum peperunt, est, melior & leuiot: ut galloru, qui no
dum conterunt.M iram in corpore obtinet cum ipsiusit peramenti tum humorum
249쪽
Iiosi sunt, utranq; sibi crustam , t a supe
asta xiorem,il inferiorem austrii arane cu- sanis . rant: quos precellentes Ecclesiaru proruceres, atq; dclicatiorcs obsonatricis sipecu lationis magistri imitantur. Dcligenda itaq; e pane medulla est: quippe qui melius, firmius, atq; velocius, v crusta, praestet alimentum. Iis in qui fani adhue sint, sed ventriculum habent humidiore,quiq; extenuari cupiniat crusta non funquam post alios cibos vesci concedieiir:vt qiis psumptos cibos deorsum sub ducat & os ventriculi roboret . Ultimi duo versius optimi ac saluberrimi panis quinq; notas continent: nepe ut sit pro-he salitus & fermentatus , Ut bene per coetus, ut purus ac sanus, id est, conserius ex granis iudis,& validis, ac bona esse collectis, que imbrium multitudisne vitiata non fint. Quod Avicena loco citato ijs sere verbis innuere ct voluit: Oportet, inquiens, ut panis sit mundus, salitus, belle subactus, seu metatus, pr he coctus, &heflcrnus hoc est, post hiaduum non repositus. Minime praeterea filentio praetcrmittendum, quod maiorianis porto est coparatione semper su-Peda st ad pisces,heibas,& fructus humid i ores ad carnes & ona: rursus ad carnes maior uad ova,& ad mollia ova copiosior, quam ad dura. Additio. Tritvm in scliolis Medicorum est dictum, a Dissem
250쪽
Dissertione utiq; oem incomodam: v Tum quae ex pane fiat, pessima. Quod sine desiumptum est ex. 3.I. doct. 2. c. Avicens,ubi inter reliqua sic ferme scribit: Panis impedimentum, ubi non ster coquat ventet,maximum censeri debet. Carnis vero non ita. In stomacho qui
pe residet diu,onere imprimis naolesto quod si non cococtus satis,deniq; dila
sus fuerit, haepar praefarcit, ac meserat lcas. Caro aut maiorem ducit cu humano corporo smilitudinem, proinde ex ea minus prouenit nocumenti, & hepatis,aut meserat carum praefartio leuior, accurationi minus nunusq; obsistens,imbibentibus membris longe procliuiu, ob cognationem quandam carnis su
eum, e panis. Haec Cglius Rhodiginua
lib. s.c Aectio.antiqua. Sciendu preterea quod panis ex farina cibro succreta,& a furfure repurgata, maius ac purius,praestet alimentui furfuraceus v ro.i .eui sursuris nonnihil commistu est. minimum quidem omnium nutriat sed facilius, ceu antea et diximus, P aluum siubeat. De Pane plura Galenus libr. i. eap.9.& I o.de aliment. facult.&libr. s. capi. 8.de sanitate tuenda. De cameporcina. cap. X X m